Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

Edeni Bwanabya Bwikalho bw’Erimbere obw’Abandu?

Edeni Bwanabya Bwikalho bw’Erimbere obw’Abandu?

Edeni Bwanabya Bwikalho bw’Erimbere obw’Abandu?

THATHERA akasasani iwune omw’irima eryuwene. Isimuli ebikalengemeraya, isimuli emirenge eyikabughirana omwa tawuni eyiri mw’abandu banene busana n’esyombimbo esiri hakuhi na hakuhi. Eririma eri ni linene, kandi sihali ekikathabulha obuholho obulimu. N’ekindi, isiwuli omwa maghaniryo, isiwulhwere obulhwere bwosi-bwosi, kutse isiwuli omwa bulhumi. Obulengekania bwawu ibunakyungukere ndeke eriminya ebikuthimbireko.

Iwahira ameso wawu okwa bimole muthina-muthina, iwasamalira esyonyusi, n’esyongumi sy’ebikoma eby’ekithi kibisi n’ebithi omwa mwisi n’omwa kitsutsu. Iwowa akayagha akahehere okwa mubiri wawu n’eribeherwa eryuwene. Iwowa ebithi bikabughanganako, amaghetse akasalhalhuka okwa mabwe, emirenge y’esyonyonyi, eriswira ly’ehihuka. Wukabya wukathera akasasani, mbwino siwulyanza eribya omwa mwanya owali ng’oyo?

Abandu erithimba omwa kihugho kyosi bikirirye bathi abandu batsuka omo mwanya owali ng’oyo. Ahabw’ebighana bingyi, ab’edini y’Ekiyuda, Abakristendomu, n’Abasilamu babirikangiriribwa ebihambire okw’irima lye Edeni, eryo Nyamuhanga ahiramo Adamu na Eva. Erikwamana ne Biblia, babya omwa buholho kandi ibanatsemire. Babya omwa buholho ahakathi-kathi kabo, ibane buholho n’ebisoro, kuthya na Nyamuhanga, oyuwabaha amaha w’eribya omo mwanya owuwene oyo kera na kera.​—Enzuko 2:15-24.

N’Abahindu bawithe awandi malengekania okwa paradiso eyakera. Ababbuda bikirirye bathi abasondoli bakulhu ab’obunyakirimu, kutse Buddhas, bakabyaho omwa myaka eyakera ng’eyo omughulhu ekihugho kiri ng’eparadiso. Kandi amadini mangyi omwa Afirika akakangiriraya emyatsi eyisosene n’eyihambire oku Adamu na Eva.

Ni kwenene, omwatsi owahambire okwa paradiso eyakera oswire omwa madini n’emirwa y’abandu. Omuhandiki mughuma mwabugha athi: “Abandu bikirirye bathi eparadiso eyakera yabyamo erihikana, obwiranda, obuholho, obutseme, omukene, kandi omuthe eryubaha, ebitsibu, n’amalhwa. . . . Erikirirya eri mulyaleka abangyi ibakandira ebyabirihera kera butsira eribirirwa eparadiso n’eribya n’eriyisunza linene ery’erithasyasuba-subaniayo.”

Mbwino emyatsi yosi eyi n’emirwa y’abandu ibyanabya ibikalhua okwa nzuko nguma? Mbwino kinathokekene indi “ebingyi eby’abandu bikirirye” bikasondolhawa n’ekindu ekiriho? Mbwino kwenene eririma lye Edeni lyanabyaho kera kuthya na Adamu na Eva?

Abakathika-thika bakasekerera amalengekania ayo. Omo kihugho ekiri mw’esayansi kino, abangyi bakalengekanaya bathi emyatsi ng’eyo ni binyambwirwa buyira. Ekikaswekaya, abaghuma b’okwa bakathika-thikira eki ni banya dini. Abakulhu b’edini bangyi bakakulha-kulhanaya eky’erithendi ligha indi eririma lye Edeni lyanabyaho. Bakabugha bathi omwanya owali ng’oyo syali athabyaho nahake. Bakabugha bathi omwatsi oyo ni ky’erileberyako buyira, ni lhughano buyira, ni misyo.

Ni kwenene, omwa Biblia mune emisyo kutse eby’erileberyako. Yesu iyuwene-wene mwaha eby’erileberyako ebyuwene. Aliwe, e Biblia yikakanaya oko mwatsi owahambire okwa Edeni, butsira ng’eky’erileberyako, aliwe ng’omwatsi owanabere ow’okwenene kandi owolhobire. Emyatsi eyi yamabya imuyithabya, neryo kwesi thwanga yikethera thuthi ebindi ebiri omwa Biblia? Thulebaye ekikaleka abandi ibathika-thikira eky’eribya eririma lye Edeni iryanabyaho n’erilebya amalengekania wabu ng’anahikire. Neryo thukendi lebya ekyanga leka ikyabya kikulhu ithwe eriminya omwatsi oyu.