Ta Edén ¿Teybal chiknaj talel-a te ants winike?

NOPANAX AWAʼIY te ayat ta jun nichimal kʼinal te kʼax mukʼ sjamalul te tʼujbilnax ta ilele, te maʼyuk bin ya mel awoʼtan yuʼun sok libre ayat ta swenta te chamel o te bintik kʼuxe. Jaʼ ya xbajt ta awoʼtan te stʼujbilal te lugar.

Mero tʼujbil ta ilel te lugar te banti ayate, te jaʼmaletik te tʼujbiliknax ta ilel yuʼun te xojobal te kʼajkʼale, te stʼujbil coloril te nichimetik, te skʼop te yabenal teʼetik te ya xtijulanot yuʼun te ikʼe, soknix te stʼujbil kʼayoj te jaʼmal mutetik, te skʼop te chʼin chanetik te ya snukʼbeyik te schiʼil te nichimetik sok te jaʼ te saknax ya xko sok ya xbeen ta ilele. ¿Machʼawan ma smulan te ya x-ayin tey-ae?

Ta swolol Balumilal te ants winiketik ya snopik te banti kuxin te sbabial ants winik jaʼ pajal sok te bitʼil la kalbeytikix tal skʼoplale. Ayix tal bayal jaʼbil te judioetik, te jchʼuunjeletik sok te musulmanetik, schʼuunej yoʼtanik te sbabial jmeʼ jtatik kuxinik ta tsʼunbil kʼinal Edén. Jich bitʼil ya yal te Biblia, tseʼelnax yoʼtanik ta schebalik sok lamalnax kʼinal ya yaʼiyik sok maba ya x-utsʼinotik yuʼun te chambalametike. Jaʼnix jich smulanejik te bitʼil jun-nax ayik sok te Jpaswanej yuʼunike, te machʼa akʼbot smajtanik yuʼun ya xjuʼ ya xkuxinik ta nichimal kʼinal ta sbajtelkʼinal (Génesis 2:15-24).

Jaʼnix te hinduetik ya xnojpteswanik-euk te ayix bayal tiempo te ayin jun nichimal kʼinal. Jaʼnix jich bayal budistaetik schʼuunejik te pʼijubteswanej yuʼunik te budaetik ayinik ta yorail te kʼalal nichimal kʼinal-a te Balumilale. Jaʼnix jich bayal religionetik ta África ay bin ya scholik te pajal skʼoplal sok te Adán sok te Eva.

Ta melel jteb ma spisiluk te religionetik sok te jujun chajp stsʼumbal te ants winiketik schʼuunej yoʼtanik te ayin jun nichimal kʼinal ta sjajchibal. Te historiador Jean Delumeau, jich ya yal: «Bayal ants winiketik schʼuunej yoʼtanik te ay jun nichimal kʼinal ta sjajchibal te banti ay tojil ants winiketik, te libre ayik, lamalnax kʼinal ya yaʼiyik sok tseʼel yoʼtanik, te banti ay bayal weʼelil, maʼyuk kʼop, maʼyuk machʼa ya x-utsʼinwan tey-a sok maʼyuk bin ya smel yoʼtanik yuʼun [...]. Jaʼ yuʼun ya xjul ta yoʼtanik te nichimal kʼinal te chʼayix jilele sok ya skʼan ya schaʼtaik yan buelta, melel maba chʼayem ta yoʼtanik».

¿Bin yuʼun te kʼax pujkem skʼoplal te bin schʼuunejik ta swenta te nichimal kʼinale? ¿Jaʼbal yuʼun te yato xjul ta yoʼtanik te ants winiketik te bin kʼot ta pasel ta nameye? ¿Melelnixbal ayinik–a te Adán, te Eva sok te tsʼunbil kʼinal Edén?

Ay machʼatik ya yalik te maba melel abi. Sok ay yantik te ya yalik te nichimal kʼinal jaʼnaxlaj jun cuento. Te bin yanax sba ta aʼiyel-ae jaʼ te jwolwanejetik yuʼun religión jich ya yalik-euk te maba ayin te tsʼunbil kʼinal Edén, te jaʼnaxlaj jun lokʼombakʼop.

Melelnix-a te Biblia yichʼoj bayal ta chajp lokʼombakʼopetik. Te kʼax naʼbilxan sba jaʼ te bin la schol te Jesús yuʼun la snojptes-a te jnopojeletik yuʼune. Pero te sKʼop Dios ya yal te smelelil ayin te tsʼunbil kʼinal Edén, maba tojol aʼiyejetiknax. Te manchuk smeleliluke, ¿bin utʼil ya xjuʼ ya schʼuun koʼtantik te bin ya yal spajkal te Bibliae? Jaʼ yuʼun ¿bin yilel ya awil teme ya kiltik cheʼoxebuk te bin yuʼun te ay ants winiketik te maba ya schʼuun yoʼtanike? Ta patil ya kiltik cheʼoxeb swentail bin yuʼun kʼax mukʼ skʼoplal kuʼuntik te relato ini.