Eden—Ito ba an Orihinal nga Urukyan han Tawo?

HANDURAWA nga aadto ka ha usa nga hardin. Waray disturbo, waray aringasa han masamok nga syudad. Haluag ito ngan murayaw. Labaw ha ngatanan, waray ka problema ngan waray bisan ano nga sakit o allergy. Napapahimulosan mo gud an imo palibot ngan nalilipay ka hito.

Nalipay ka ha pagkinita han mag-opay nga kolor han mga bukad, han nagraranggat nga sapa, ngan han magrampag nga tanom ngan mga banwa ilarom han sirak ngan landong han adlaw. Naaabat mo an huyuhoy han hangin ha imo panit ngan an mahamot nga amyon hito. Nababatian mo an karasikas han dahon, an haganas han tubig nga napusak ha dagku nga bato, an kanta han mga tamsi, ngan an huni han mga insekto. Samtang ginhahanduraw mo ini, diri mo ba ginhahandom nga mahingadto ha sugad nga lugar?

An mga tawo ha bug-os nga kalibotan natoo nga ha tinikangan, an tawo nag-ukoy ha sugad hito nga lugar. Ha sulod hin damu na ka siglo, an Kakristianohan ngan an mga membro han Judaismo ngan Islam gintututdoan mahitungod han hardin han Eden, diin nag-ukoy hira Adan ngan Eva. Sumala ha Biblia, murayaw ngan malipayon hira. May kamurayawan hira ha usa kag usa, ha mga hayop, ngan ha Dios nga mahigugmaon nga naghatag ha ira hin paglaom nga mabuhi ha waray kataposan dida hiton makaruruyag nga lugar.—Genesis 2:15-24.

An mga Hindu liwat may-ada kalugaringon nga konsepto mahitungod han paraiso ha kadaan nga panahon. An mga Budhista natoo nga an ira bantogan nga espirituwal nga mga lider, o mga Budha, nabuhi ha panahon han an kalibotan pariho pa han paraiso. Ngan damu nga relihiyon ha Aprika an nagtututdo hin mga istorya nga pariho gud han kanda Adan ngan Eva.

Ha pagkamatuod, nagin bahin han mga relihiyon ngan tradisyon han tawo an ideya mahitungod han paraiso hadto. Usa nga awtor an nagsiring: “Damu nga katawohan an natoo han paraiso nga nag-eksister hadto diin may-ada kahingpitan, kagawasan,  kamurayawan, kalipayan, kahuraan, ngan waray tarhog, tensyon, ngan away. . . . Tungod hini, ginhihingyap han katawohan an paraiso nga nawara ngan ginhahandom nga maibalik ito.”

Posible ba nga usa la an gintikangan hini ngatanan nga istorya ngan tradisyon? Ngan posible ba nga an “ginhahandom” han katawohan resulta hin tinuod nga panhitabo nga nakaukit ha ira panumdoman? Tinuod gud ba nga may nag-eksister hadto nga hardin han Eden? Ngan tinuod gud ba hira Adan ngan Eva?

May mga nagruruhaduha hini. Yana nga nag-uuswag an syensya, damu an naghuhunahuna nga susmatanon la ini. Urusahon nga bisan an mga relihiyoso nagruruhaduha liwat. Ngani, damu nga lider han relihiyon an diri natoo nga nag-eksister ini nga hardin. Para ha ira, usa la ini nga metapora, susmatanon, o parabola.

Oo, an Biblia may mga parabola. Hi Jesus mismo an gintikangan han pinakapopular nga mga parabola. Kondi, iginpipresenta han Biblia an asoy mahitungod han Eden diri sugad nga parabola, kondi sugad nga tinuod nga kasaysayan. Pero, kon waray gud ini mahitabo, paonan-o naton masasarigan an iba pa nga asoy han Biblia? Aton usisahon kon kay ano nga may mga nagruruhaduha ha pag-eksister han hardin han Eden ngan kon makatadunganon ba an ira mga rason. Katapos, aton tagdon kon kay ano nga ini nga asoy importante ha kada tagsa ha aton.