Go long ol haf insaed long hem

Go long lis blong ol haf

?I Tru Se i Gat Wan Ples Bifo We Hem i Gudfala Ples Long Iden?

?I Tru Se i Gat Wan Ples Bifo We Hem i Gudfala Ples Long Iden?

?I Tru Se i Gat Wan Ples Bifo We Hem i Gudfala Ples Long Iden?

?YU YU save stori blong Adam mo Iv mo gudfala ples ya long Iden? Plante man raon long wol oli save stori ya. I gud yu ridim stori ya long Baebol blong yu. Stori ya i stap long Jenesis japta 1 vas 26 go kasem japta 3 vas 24. Long ol haf we i kam biaen, bambae yumi talem bakegen ol bigfala tingting nomo blong stori ya.

Jehova God * i tekem graon mo i mekem wan man long hem. Hem i putum nem blong man ya se Adam. Hem i putum man ya long wan gudfala ples long Iden. Evri samting long ples ya, God nomo i planem mo i flasem. Ples ya i ples we ol reva oli ron long hem, mo i gat plante plante tri we oli stap karem ol defdefren kaen frut blong olgeta. Long medel blong gudfala ples ya i gat wan ‘tri we frut blong hem i save mekem man i save ol fasin we i gud, mo ol fasin we i nogud.’ God i putum tabu long tri ya. Hem i talem long ol man se oli no mas kakae frut blong tri ya. Sipos oli no obei long hem, bambae oli ded. Biaen, Jehova i mekem wan fren blong Adam, hemia woman ya Iv. Hem i tekemaot wan rib blong Adam, i mekem woman ya long hem. God i givim wan wok long Adam mo Iv. Tufala i mas lukaot gud long gudfala ples ya mo tufala i mas gat plante pikinini blong tufala, blong fulumap wol.

Taem Iv i stap hem wan, wan snek i toktok long hem. Snek ya i pulum hem blong kakae frut blong tri ya we God i blokem se i tabu. Snek ya i talem long Iv se God i giaman long tufala. Hem i se, God i no wantem we tufala i kasem wan gudfala samting we i save mekem tufala i kam olsem God. Iv i bilivim tok blong snek ya mo i kakae frut ya. Adam tu i folem woman blong hem blong no obei long God. Ale Jehova i talemaot panis we bambae i kasem Adam, Iv, mo snek ya. Jehova i ronemaot Adam mo Iv long gudfala ples ya we i wan paradaes, mo i putum ol enjel oli stap gad long gudfala ples ya.

Fastaem, ol man we oli skul gud, ol man blong hae save, mo ol man we oli stadi long histri, oli sapotem stori we i stap long buk blong Jenesis long Baebol, se i tru. Be naoia, wan tingting we i kam antap bigwan long ol man ya, hemia se buk blong Jenesis i no tru. ?From wanem ol man oli no moa bilif long stori blong Jenesis long saed blong Adam mo Iv mo gudfala ples ya long Iden? Bambae yumi tokbaot fo tingting we ol man oli talem blong traem pruvum se stori ya long Jenesis, i no tru.

1. ?I tru se i gat wan gudfala ples long Iden bifo?

?From wanem tingting blong ol man i fasfas long saed ya? Wan risen hemia from ol save we oli kamaot long tingting blong man nomo. Blong plante handred yia ol man we oli stadi long ol tijing blong jos, oli gat tingting ya se naesfala ples ya we God i mekem, i stap yet samples long wol. Be tijing blong jos i jenis from toktok blong sam man we oli waes long ol save blong wol. Ol man ya, olsem tufala man Gris ya Plato mo Aristotle, oli talem long ol man se i no gat wan samting long wol ya we i stret gud. Heven nomo i ples we i tabu, i ples we ol samting oli stret gud olgeta. From toktok blong ol waes man ya, ol man we oli stadi long ol tijing blong jos, oli stap tingting se ating fas Paradaes ya hem i stap long wan ples we i klosap long heven. * Sam long olgeta oli talem se paradaes ya i stap antap long wan hil we i hae we i hae. Hil ya i hae we i hae olgeta, mekem se i no gat wan rabis samting blong wol ya we i save kasem ples ya. Sam narafala man oli talem se gudfala ples ya i stap long Not no maet long Saot blong Wol olgeta. Sam narafala man bakegen oli talem se gudfala ples ya i stap long mun, no long wan ples klosap long mun. From ol toktok ya, yumi no sapraes we biaen ol man oli stat talem se stori blong Iden i wan kastom stori nomo, hem i wan samting we i stap long tingting blong man nomo. Tede sam man we oli skul gud, oli talem se ples ya we Baebol i talem se nem blong hem Iden, hem i giaman nomo, i neva gat wan ples long wol we i olsem.

Be ol samting we Baebol i talem long saed blong gudfala ples ya oli klia nomo. Jenesis 2:8-14 i talem se gudfala ples ya i stap long is saed blong wan ples we nem blong hem Iden. I gat wan reva i pastru long ples ya, mo taem reva ya i ron i go, hem i gat fo fok blong hem. Baebol i talem nem blong fofala reva ya, mo i givim smol save long saed blong ples we wanwan reva ya i ron long hem. Longtaem finis, ol man oli stap ridim ol haf blong vas ya long Jenesis blong traem faenem wan tok we i save halpem olgeta blong faenem stret ples we gudfala ples ya i stap long hem. Oli talemaot plante defdefren tingting blong olgeta, be wanwan tingting i no save agri wetem narafala tingting. ?From we ol man ya oli no save faenem ples ya, i min se stori blong Iden wetem gudfala ples ya mo ol reva blong hem, oli giaman nomo, oli kastom stori?

Yumi mas tingbaot se ol samting we oli hapen long gudfala ples ya long Iden, oli hapen 6,000 yia bifo long taem blong yumi. Moses nao i raetem ol save blong stori ya long buk blong Jenesis. Maet Moses i gat save long stori ya from we ol olfala blong olgeta bifo, oli stap talem long smol bubu blong olgeta i kam kasem taem blong Moses. No maet hem i ridim stori ya long sam hanraet we ol man bifo oli raetem. Nomata i olsem wanem, taem Moses i raetem stori ya, i gat raonabaot 2,500 yia finis we gudfala ples ya i lus. Hemia i min se long taem blong Moses finis, ol man oli tingbaot stori blong Iden se hem i wan stori blong longtaem. ?Olsem wanem long ples we Iden i stap long hem, olsem ples we ol reva ya oli ron long hem? ?Taem plante handred yia i pas, ol ples olsem oli save jenis? Yes oli save jenis from we graon i stap muv oltaem. Ples ya we maet Iden i stap long hem wetem ol ples raonabaot long hem tu, oli ples we graon i stap seksek oltaem. Tede yet, ol man oli faenemaot se 17 pesen blong olgeta bigfala etkwek blong wol, oli stap kamaot long ples ya. Taswe i no wan samting blong sapraes sipos ol graon no rod blong reva long ol ples ya oli jenis. Mo tu, yumi mas tingbaot se i gat Bigfala Wota we i ron long taem blong Noa. Hemia tu i jenisim plante ples we maet bifo oli levelples no oli hil, mekem se yumi no save talem stret se ol kantri ya bifo oli olsem wanem. *

Be i gat sam samting we oli olsem pruf we yumi save trastem. Buk blong Jenesis i tokbaot gudfala ples ya long Iden se hem i wan tru ples. Long olgeta fo reva we Jenesis i tokbaot, i gat tu reva we oli stap ron yet tede. Wan reva, nem blong hem Yufretes, mo narawan hemia reva Taegris, we narafala nem blong hem Hidekel. Mo stamba blong tufala reva ya i stap kloklosap nomo long tufala. Stori long Jenesis i talem nem blong ol kantri we ol reva ya oli ron i go olbaot long hem. Mo hem i talem sam spesel samting tu we oli stap long ol ples ya, we plante man oli save long hem. Ol save ya oli tijim plante samting long ol man Isrel bifo. Olgeta nao oli faswan man blong ridim buk blong Jenesis.

?Yu ting se wan stori we i giaman i save talem samting we i stret olsem? Nogat. Taem man i talem wan stori we i giaman, bambae hem i no save talem stret nem blong ol ples from we ol man bambae oli save jekem ol ples ya, nao bambae oli faenem we stori blong hem i giaman. Taswe ol stori, we plante taem oli stori blong pikinini nomo, oli stat wetem toktok olsem se: “Wan dei, long wan kantri farawe.” Be stori we i tru, hem i givim moa save long man, olsem we stori blong Iden i mekem.

2. ?I tru se God i mekem Adam long graon nomo, mo i tru se hem i tekemaot wan rib blong Adam, blong i mekem Iv long hem?

Ol saentis tede oli faenemaot we i gat plante samting long bodi blong man [ol samting we oli kolem haedrojen, oksijen, mo kabon]. Olgeta samting ya, man i save faenem i stap long graon tu. ?Ale wanem i mekem se olgeta samting ya oli kam wanples blong mekem man i laef?

Plante saentis oli no bilif se i gat wan God we i mekem evri samting. Oli talem se, fastaem bifo we bifo olgeta, i no gat wan samting we i laef. Ol saentis oli se, sloslo, taem ol yia oli pas, sam samting we oli smosmol nomo olsem das, oli stap joen wanples gogo plante milian yia biaen, ol samting ya oli kam ol anamol mo ol man tu. Be taem yumi luk olsem wanem bodi blong man i wok, mo olsem wanem bodi blong anamol tu i wok, i narakaen olgeta blong talem se bodi ya i kamaot long ol smosmol samting olbaot. I no gat wan samting we i pruvum se laef i save kam hem wan nomo olsem laki. Olgeta samting we oli gat laef long wol tede oli soemaot i klia nomo se i mas gat wan God i stap we hem i waes tumas i bitim yumi ol man. God ya nao i mekem bodi blong ol man mo ol anamol mo olgeta samting we i stap. *Rom 1:20.

?Yu ting se wan naesfala pija long wud no wan mobaelfon, i kamaot olsem nomo we i no gat man i wokem? Nogat. Ol samting olsem pija mo mobaelfon oli no isi blong mekem, taswe yumi save se i mas gat man we i katem pija ya mo i mas gat man we i mekem mobaelfon ya. ?Ale olsem wanem long olgeta naesfala samting raonabaot long yumi, olsem ol tri mo ol flaoa, ol anamol mo ol man? Ol samting ya oli hadwok moa blong mekem. ?Yu ting se i stret blong talem se ol samting ya oli kamaot olsem nomo, we i no gat wan God i mekem olgeta? Nogat, i no stret nating blong talem olsem. Traem tingbaot wan narafala samting bakegen. Buk blong Jenesis i talem se, long olgeta samting we God i mekem long wol, man nomo we God i mekem se hem i save tekem fasin blong God. (Jenesis 1:26) Taswe, ol man oli save yusum tingting blong olgeta mo save blong olgeta blong mekem ol naesfala samting, sem mak olsem we God i mekem. Olsem nao, ol man oli save katem ol naesfala pija long wud no oli save wokem ol samting olsem mobaelfon. Sipos man i naf blong yusum save blong hem blong wokem ol samting ya, ?olsem wanem long God? Yes, yumi no mas sapraes we God i save mekem ol samting we oli gud moa, we oli nambawan olgeta.

?Olsem wanem long toktok ya blong Baebol se God i tekemaot wan rib blong Adam blong i mekem wan woman long hem? * ?Yu ting se i had long God blong mekem olsem? I tru, God i save yusum wan narafala rod blong mekem woman long hem. Be taem hem i jusum blong mekem woman long rib blong man, hemia i min se hem i wantem we man mo woman i mared mo tufala i joen gud tugeta, “olsem wan bodi nomo.” (Jenesis 2:24) Yes, man mo woman, tufala i save wok gud tugeta, tufala i save givgivhan long laef blong tufala. Hemia wan samting we i pruvum bakegen se God nao i mekem man. God nomo i gat waes mo i gat lav blong save mekem tufala olsem.

Ol saentis oli stadi long sam samting insaed long bodi blong man we oli kolem ol jin (genes), * mo oli agri se olgeta man long wol oli kamaot long wan man mo wan woman nomo. Sipos ol saentis oli luksave ol samting ya, i min se ol samting we Jenesis i tokbaot oli tru nomo.

3. Sam man oli ting se tri ya blong save wanem fasin we i gud mo wanem fasin we i nogud, mo tri ya blong laef, oli kastom stori nomo.

Blong talem stret, stori blong Jenesis i no talem se tufala tri ya tufala i gat sam spesel paoa no se tufala i majik tri. Nogat. Tufala tri ya, tufala i prapa tri we Jehova i jusum blong oli pija no saen blong wan narafala samting.

Tede tu ol man oli stap yusum sam samting we oli talem se i olsem saen blong minim wan narafala samting. Traem tingbaot lif namele. Long ples blong yumi, lif namele i pija blong raet we jif i gat blong putum tabu long wan ples no wan samting. Sipos man i ting nating long lif namele we i putum tabu long wan ples no long wan samting, i olsem we hem i no gat respek long jif we i gat raet blong putum tabu ya.

?Ale, Jehova i jusum tufala tri ya blong tufala i pija blong wanem? Ol man oli talem plante defdefren kaen tingting long saed ya. Be i gat wan mining nomo we i stret mo we i isi blong kasem save long hem. Tri ya blong save wanem fasin we i gud mo wanem fasin we i nogud, hem i saen blong wan samting we God nomo i gat raet blong mekem. Jehova nomo i gat raet blong talem long man, wanem samting we i gud mo wanem samting we i nogud. (Jeremaea 10:23) !Taswe sipos wan man i kakae frut blong tri ya, hem i brekem loa, hem i stilim raet blong God! Mo tri ya we frut blong hem i save givim laef, hem i min se God nomo i save givim presen ya blong laef we i no save finis long hu man we hem i wantem givim laef ya long hem.—Rom 6:23.

4. Wan snek i toktok long Iv. Sam man oli talem se hemia wan samting we i no tru.

Ating stori ya blong Jenesis se wan snek i toktok, i mekem tingting blong yumi i fasfas sipos yumi no tingbaot ol narafala stori blong Baebol. Baebol nomo i save soemaot klia long yumi se olsem wanem wan snek i save toktok.

?Wanem i mekem se snek i toktok? Ol man Isrel bifo, oli save long sam narafala samting we i givhan long olgeta blong kasem save se snek ya hem i hu. Oli save se ol anamol oli no save toktok, be oli save se i gat ol spirit i stap we oli save mekem man i ting se anamol i toktok. Moses i raetem stori long saed blong Balam. God i sanem wan enjel i kam blong mekem dongki blong Balam i toktok olsem man.—Namba 22:26-31; 2 Pita 2:15, 16.

?Ol enjel, wetem ol rabis enjel ya tu we oli agensem God, oli save mekem merikel? Long taem blong Moses, ol kleva blong Ijip oli mekem sem merikel we God i mekem. Oli jenisim wokingstik blong olgeta i kam snek. Ol kleva ya oli gat paoa blong mekem merikel ya from we ol rabis enjel ya we oli enemi blong God, olgeta nomo oli givim paoa long ol kleva ya.

Buk blong Job, we i klia se Moses tu i raetem buk ya, hem i givim save long yumi long saed blong bigfala enemi blong God, hemia Setan. Setan i giaman se ol man blong Jehova oli no rili laekem Jehova. Hem i talem se hem i save pulum ol man blong oli lego Jehova. (Job 1:6-11; 2:4, 5) From ol stori ya, ating ol man Isrel bifo oli save se Setan nomo i yusum snek blong toktok long Iv. Mo ating oli save se Setan i mekem olsem from we hem i wantem pulum Iv i gowe long God.

?I tru se Setan nao i mekem snek ya i toktok? Taem Jisas i stap long wol, hem i talem se Setan hem i “man blong giaman, we i stamba blong ol giaman toktok.” (Jon 8:44) Sipos Setan hem i “stamba blong ol giaman toktok” hemia i min se hem nao i statem fasin blong giaman. Fas giaman tok, hemia taem snek i toktok long Iv. Snek ya i tok agensem woning we God i talem long Adam mo Iv se sipos tufala i kakae frut blong tri ya bambae tufala i ded. Snek i talem se: “No, hemia i no tru ya. Yutufala i no save ded.” (Jenesis 3:4) Jisas i save gud se Setan nao i yusum snek ya blong toktok. Ol save we Jisas i givim long aposol Jon, we oli stap long buk blong Revelesen, oli soemaot klia samting ya from we hem i singaot Setan se “snek ya blong bifo.”—Revelesen 1:1; 12:9.

Maet sam man oli talem se i narakaen nomo blong talem se wan strongfala spirit i mekem wan snek i toktok. Be hemia i no wan narakaen samting. Ol man oli no gat paoa olsem ol strongfala spirit, be oli mekem ol trik olsem taem oli mekem voes blong olgeta i kamaot long maot blong wan doli, no taem oli mekem ol muvi blong ol samting we oli giaman nomo be man i luk olsem se i tru. Taswe ol spirit we oli gat moa paoa i bitim man, oli save mekem ol samting tu blong trikim man.

Wan Pruf We Yumi No Save Sakemaot

Olgeta samting we man i talem blong agensem stori blong Jenesis oli no gat strong pruf blong olgeta. Defren nao, i gat wan pruf we i sapotem stori blong Jenesis, mo yumi no save sakemaot pruf ya.

Baebol i tokbaot Jisas se hem i ‘witnes blong God we hem i tru, mo hem i no save tanem tok blong hem.’ (Revelesen 3:14, Nyutesteman wetem Ol Sam long Bislama) Jisas i stret gud olgeta, hem i no gat sin. Taswe, neva hem i giaman, mo neva hem i traem blong tanem trutok. Mo tu, taem Jisas i stap long wol hem i talem long ol man se, fastaem, bifo olgeta, hem i stap long heven. Yes, Jisas i stap wetem Papa blong hem long heven, “taem we wol ya i no stap yet.” (Jon 17:5) Taswe, taem God i mekem olgeta samting long wol, Jisas i stap finis. Hem i luk olgeta samting ya stret long ae blong hem, taswe hem i olsem witnes blong God we tok blong hem i tru. ?Ale witnes ya i talem wanem tok we yumi save trastem?

Jisas i tokbaot Adam mo Iv from we hem i save gud se tufala i laef bifo. Taem hem i toktok long ol man se Jehova i wantem we man i gat wan woman nomo, hem i tokbaot taem ya we Jehova i joenem Adam mo Iv. (Matiu 19:3-6) Sipos stori blong Adam mo Iv i kastom stori nomo, mo sipos i neva gat gudfala ples ya long Iden, ?ale weswe Jisas i tokbaot stori ya? ?Yu ting se Jisas i save bilif long samting we i no tru? ?Yu ting se Jisas i save giaman? Nogat. Jisas i stap long heven, hem i luk trabol ya we i hapen long Iden. Taswe tok blong Jisas nomo i naf blong pruvum se stori blong Jenesis i wan tru stori. Yumi no nidim wan narafala pruf bakegen.

Tru ya, ol man we oli no bilif long stori we i stap long Jenesis oli stap soemaot we bilif blong olgeta long Jisas i no strong. Mo tu, man we i no bilif long stori we i stap long Jenesis, hem i no naf blong kasem save long sam stamba tijing blong Baebol mo sam nambawan promes blong God tu. Nekis haf bambae i tokbaot ol tijing ya mo ol promes ya we man i save kasem long stori blong Jenesis.

[Ol futnot]

^ par. 3 Long Baebol, Jehova i prapa nem blong God.

^ par. 7 Baebol i neva talem se paradaes i stap long heven. Baebol i talem se ol wok blong God oli stret gud olgeta. Fasin nogud mo fasin we i no stret, oli no kamaot long God. (Dutronome 32:4, 5) Taem Jehova i mekem olgeta samting long wol finis, hem i talem se olgeta samting ya we hem i mekem oli “gud we i gud tumas.”—Jenesis 1:31.

^ par. 9 Bigfala Wota we i ron, hem i wan trabol we God i sanem i kam mo i klia se hem i karemaot olgeta samting we oli soemaot ples we gudfala ples ya i stap long hem long Iden bifo. Esikel 31:18 i talem se “olgeta tri ya blong Iden” oli lus finis longtaem. Oli raetem buk blong Esikel long ol yia 600 B.K.T. Hemia i min se long taem blong Esikel ol man oli save se i no moa gat mak blong ples ya Iden i stap. Taswe ol man long taem blong yumi we oli traehad blong faenem gudfala ples ya long Iden, oli no save faenem ples ya nating.

^ par. 14 Yu save ridim smol buk ya we i stap long Inglis lanwis, se The Origin of Life—Five Questions Worth Asking (long Franis hemia Cinq questions à se poser sur l’origine de la vie) we ol Witnes blong Jehova oli wokem.

^ par. 16 Ol saentis tede, oli stadi long bodi blong man mo oli faenemaot we rib i save kamgud bakegen hem wan, i bitim olgeta narafala bun long bodi. Sipos wan rib i brok mo ol smosmol skin we i kavremap ples blong rib ya i stapgud, ale wan niufala rib bambae i gru bakegen.

^ par. 17 Ol jin (genes), hemia ol smosmol sel we oli stap insaed long yumi taem yumi bon, we oli mekem we yumi gat sem fasin olsem papa mama blong yumi.