Сӕйраг ӕрмӕгмӕ рахиз

Сӕргӕндтӕм рахиз

Зыдтай йӕ?

Зыдтай йӕ?

Израилы хус рӕстӕг бирӕ кӕй ахӕссы, уымӕ гӕсгӕ-иу раджы заманты адӕм цы арӕзтой, цӕмӕй-иу сын дон фаг уыдаид?

▪ Израилы октябрӕй апрелмӕ уыди къӕвдаджын рӕстӕг, ӕмӕ-иу иуӕй-иу хатт дӕлвӕзтӕ донӕй байдзаг сты. Фӕлӕ-иу сӕрды уыцы дӕлвӕзтӕн сӕ фылдӕры дӕттӕ бахус сты, ӕмӕ-иу афтӕ дӕр уыди, ӕмӕ-иу мӕйгӕйттӕ арвӕй иу ӕртах дӕр не ’рхауд. Цымӕ раджы заманты адӕм цы арӕзтой, цӕмӕй-иу сын дон фаг уыдаид?

Хохы фӕхсты-иу къанӕуттӕ скъахтой ӕмӕ-иу зымӕгон къӕвдаты дон сарӕзтой, зӕххы бын-иу сын цы доны дзыхъхъытӕ уыд, уыдонмӕ. Стӕй-иу сӕ хӕдзӕртты сӕртӕ дӕр иуырдӕм уыдысты гыццыл къул, цӕмӕй-иу къӕвдайы дон дзыхъхъытӕм цыдаид. Бирӕтӕн-иу уыди сӕхи доны дзыхъхъытӕ ӕмӕ-иу нуазынӕн дон уырдыгӕй истой (2 Паддзӕхты 18:31).

Дзуттӕгтӕ ма дон истой суадӕттӕй дӕр. Зымӕджы-иу хӕхты цы къӕвда фӕуарыд, уый-иу зӕххы ахъардта, ӕмӕ-иу ын зӕххы бын фӕндаг куы нал уыд, уӕд та-иу ӕндӕр ран зӕххӕй суадоны хуызы фӕзынд. Хъӕутӕ арӕх цӕугӕдӕттӕм (дзуттагау ен) хӕстӕг кӕй уыдысты, ууыл дзурӕг сты ахӕм нӕмттӕ, зӕгъӕм, Ен-Шемеш, Ен-Рогел ӕмӕ Ен-Геди (Йесо Навин 15:7, 62). Цӕмӕй дон Иерусалиммӕ бауагътаиккой, уый тыххӕй та къӕдзӕх бакъахтой (2 Паддзӕхты 20:20).

Суадӕттӕ кӕм нӕ уыд, уым та-иу скъахтой цъайтӕ (дзуттагау бее́р), зӕгъӕм Вирсавийы (Райдиан 26:32, 33). Ахуыргонд Андре Шураки йӕ чиныджы фыссы, зӕгъгӕ, «[израилӕгтӕ] уыцы цъайтӕ куыд арӕзтой, уый абон дӕр адӕймаджы дисы ӕфтауы».

Цымӕ цавӕр хӕдзары цардаид Аврам (Авраам)?

▪ Аврам ӕмӕ йӕ ус цардысты хъӕздыг халдейаг горӕт Уры. Фӕлӕ Хуыцауы ныхасмӕ гӕсгӕ уыцы горӕт ныууагътой ӕмӕ цатырты цӕрын райдыдтой (Райдиан 11:31; 13:12). Ахъуыды-ма кӕнӕм, цӕмӕй фӕцух кодтой сӕхи, уыцы горӕтӕй куы ацыдысты, уӕд.

Рагон Ур уыди нырыккон Иракы зӕххыл. Уыцы горӕт 1922–1934 азты зӕххы бынӕй скъахта Леонард Вулли. 73 хӕдзары дзы уыди агуыридурӕй конд. Сӕ кӕртыты зӕхх та уыди дурӕй ӕмбӕрзт. Бирӕ хӕдзӕрттӕн дзы сӕ агъуыстытӕ уыдысты кӕрты алыварс. Кӕрты-иу астӕуӕй уыди гыццыл дзыхъгонд, ӕмӕ-иу чъизи дон зӕххы бынты уырдӕм цыди, стӕй-иу уырдыгӕй ӕддӕмӕ калд. Стыр хӕдзӕртты-иу уыди хицӕн агъуыстытӕ уазджытӕн, ӕмӕ-иу уыцы агъуыстыты уыди уазӕгдӕттӕ. Фыццаг уӕладзыджы-иу уыд, хӕринаг кӕм кодтой, ахӕм агъуыстытӕ пецтимӕ ӕмӕ, цагъартӕ кӕм цардысты, ахӕм уӕттӕ. Бинонтӕ та-иу сӕхӕдӕг цардысты уӕллаг уӕладзыджы. Йӕ иу кӕронӕй иннӕ кӕронмӕ уыди хъӕдын балкъон ӕмӕ-иу ӕм схизӕн уыд асинтыл. Уыцы балкъонӕй-иу бацӕуӕн уыди алы уатмӕ дӕр.

Вулли фыста: «Хӕдзарӕн-иу... йӕ кӕрты зӕхх уыди дурӕй ӕмбӕрзт, йӕ къултӕ-иу уыдысты чъырӕй цагъд, уыди дзы канализаци, [...] уыдис-иу дзы дыууадӕс агъуысты кӕнӕ фылдӕр. Ӕппӕт уыдӕттӕ ууыл дзурӕг сты, адӕм дзы тынг хъӕздыг кӕй цардысты. Афтӕмӕй та уыцы хӕдзӕртты... цардысты рӕстӕмбис цӕрӕг адӕм – гыццыл дуканитӕ кӕмӕн уыд, базары куыст чи кодта, писыртӕ ӕмӕ ӕндӕртӕ».

[Ныв 19 фарсыл]

Доны дзыхъхъ. Хорвот Мезада, Израиль

[Барлӕвӕрдӕй]

© Masada National Park, Israel Nature and Parks Authority

[Ныв 19 фарсыл]

Хӕдзар Авраамы рӕстӕджы

[Барлӕвӕрдӕй]

© Drawing: A. S. Whitburn