Arogon an Saindang Pagtubod

Sia Nagtagal sa Ibong nin mga Pagkadesganar

NAMAMATEAN ni Samuel an kamondoan sa Silo. Garo baga nagbabaha nin luha sa banwaan na iyan. Gurano daw kadakol na harong an pinaghahalean kan mga agrangay nin nagmomondong mga babae asin aki huli sa bareta na dai na makakapuli an saindang mga ama, agom na lalaki, aking lalaki, asin tugang na lalaki? An aram sana niato iyo na an Israel nagadanan nin 30,000 na soldados sa grabeng pagkadaog ninda sa kamot kan mga Filisteo dai nahaloy pagkatapos magadan an 4,000 sa sarong naenot na ralaban.—1 Samuel 4:1, 2, 10.

Saro sana iyan sa sunod-sunod na trahedyang nangyari. An Halangkaw na Saserdoteng si Eli igwa nin duwang maraot na aking lalaki, si Ofni asin Finehas, na nagmartsa paluwas sa Silo dara an sagradong kaban kan tipan. An mahalagang marhay na kaban na ini na simbolo kan presensia nin Dios sa parate nasa banal na kuarto kan tabernakulo, na sarong garo toldang templo. An Kaban dinara kaidto kan banwaan sa ralaban, huling may kalolongan na iniisip ninda na iyan magigin garo agimat asin matao nin kapangganahan sa sainda. Alagad kinua kan mga Filisteo an Kaban asin ginadan si Ofni asin Finehas.—1 Samuel 4:3-11.

An tabernakulo sa Silo nagkaigwa nin onra huling yaon duman an Kaban sa laog nin dakol na siglo. Ngonyan mayo na iyan. Kan mabaretaan ini kan 98 anyos na si Eli, sia natumba nin patalikod hale sa tukawan asin nagadan. An saiyang manugang na babae, na nagin balo kan mismong aldaw na idto, nagadan sa pangangaki. Bago magadan, sia nagsabi: “An kamurawayan nawara sa Israel asin napasiring sa pagkadistiero.” Tunay nanggad, an Silo dai na noarin man magigin arog kan dati.—1 Samuel 4:12-22.

Paano kakayanon ni Samuel an grabeng mga pagkadesganar na ini? Kakayanon daw kan saiyang pagtubod an angat na tabangan an sarong banwaan na mayo nang proteksion asin pag-oyon ni Jehova? Kun beses, kita gabos ngonyan napapaatubang sa mga kasakitan asin pagkadesganar na minabalo sa satong pagtubod, kaya aramon niato kun ano an manonodan niato ki Samuel.

Sia “Nakapangyari nin Katanosan”

Sa puntong ini, bako na ki Samuel nakasentro an pagkasaysay sa Biblia kundi sa sagradong Kaban, na ipinapaheling sa sato kun paano nagsakit an mga Filisteo huli sa pagkua kaiyan asin kun paano sinda napiritan na ibalik iyan. Kan sambiton giraray kan Biblia si Samuel, mga 20 taon na an luminihis. (1 Samuel 7:2) Sa ano daw sia nagin sibot durante kan mga taon na iyan? Dai niato kaipuhan na tuodan iyan.

Aram niato na bago magpoon an peryodong ini, “an tataramon ni Samuel padagos na nag-abot sa bilog na Israel.” (1 Samuel 4:1) Ihinahayag kan pagkasaysay na pagkatapos kan peryodong iyan, nagin ugale ni Samuel na dalawon an tolong siudad sa Israel kada taon tanganing asikasohon an mga pagpasuruhay asin resolberan an mga problema. Dangan minabalik sia sa saiyang ginikanan na banwaan na Rama. (1 Samuel 7:15-17) Malinaw nanggad, pirmeng nagdanay na sibot si Samuel, asin durante kan 20 taon na iyan, dakol an kaipuhan niang gibohon.

An imoralidad asin karatan kan mga aki ni Eli luway-luway na nakaraot sa pagtubod kan banwaan. Bilang resulta, posibleng marhay na dakol an nagin parasamba sa idolo. Pero, pakalihis nin duwang dekada nin maigot na paglilingkod ni Samuel, ipinahayag nia an mensaheng ini sa banwaan: “Kun bilog na puso kamong minabalik ki Jehova, halea nindo an ibang mga dios dian sa saindo patin an mga ladawan ni Astoret, asin ituruhok nindo nin deretso an saindong puso ki Jehova asin sia sana an paglingkodan nindo, asin ililigtas nia kamo sa kamot kan mga Filisteo.”—1 Samuel 7:3.

 An “kamot kan mga Filisteo” nagin magabat tumang sa banwaan. Huling biyong nadaog an hukbo kan Israel, inisip kan mga Filisteo na puede nindang apihon an banwaan nin Dios na dai sinda mapapadusahan. Alagad inasegurar ni Samuel an banwaan na mabago an mga bagay-bagay solamente kun sinda mabalik ki Jehova. Andam daw sinda? Naogmang marhay si Samuel huling hinale ninda an saindang mga idolo asin sinda “nagpoon na si Jehova sana an paglingkodan.” Si Samuel nagpaapod nin pagtiripon sa Mizpa, sarong banwaan sa mabukid na rehion sa amihanan nin Jerusalem. An banwaan nagtiripon, nag-ayuno, asin nagsolsol sa saindang dakol na kasalan na pagsamba sa idolo.—1 Samuel 7:4-6.

Minsan siring, naaraman kan mga Filisteo an dapit sa dakulang pagtiripon na ini asin nakaheling sinda nin oportunidad. Ipinadara ninda sa Mizpa an saindang hukbo tanganing laglagon an mga nagsasambang idto ki Jehova. Nabaretaan kan mga Israelita an dapit sa nagdadangadang na peligro. Huli sa grabeng takot, hinagad ninda ki Samuel na mamibi para sa sainda. Iyan ginibo ni Samuel asin nagdolot man sia nin atang. Durante kan sagradong seremonyang iyan, nag-abot an hukbo kan mga Filisteo tumang sa Mizpa. Dangan, sinimbag ni Jehova an pamibi ni Samuel. Si Jehova garo man sana nag-ungal sa grabeng kaanggotan. “Nagpadaguldol [sia] na may makosog na ribok kan aldaw na iyan laban sa mga Filisteo.”—1 Samuel 7:7-10.

Ngonyan, iimahinaron daw niato na an mga Filisteong idto garo mga aking sadit na nagdaralagan huli sa takot tanganing magtago sa likod kan saindang mga ina kan makadangog sinda nin daguldol? Dai, sinda mga soldados na matibay asin tuod na sa ralaban. Kun siring, an daguldol na ini siertong laen sa ano man na aram ninda. Iyan daw huli sa grabeng kosog kan “ribok” na ini? Iyan daw naggikan sa maaliwalas na asul na langit, o nakakaribaraw daw an pag-aniningal kaiyan hale sa mga bakilid? Ano man an nangyari, natakot nin grabe an mga Filisteong idto. Huli sa grabeng pagkaribaraw, an mga paradaogdaog na ini biglang nagin mga punteriya. Hale sa Mizpa, duminaguso an mga lalaki nin Israel, dinaog an mga Filisteo, asin linapag an mga ini nin dakol na kilometro, pasiring sa timog-solnopan nin Jerusalem.—1 Samuel 7:11.

An ralaban na iyan nagresulta sa dakulang pagbabago para sa banwaan nin Dios. Padagos na nagsibog an mga Filisteo durante kan natatada pang panahon ni Samuel bilang hokom. Sunod-sunod na siudad an nakabalik sa kontrol kan banwaan nin Dios.—1 Samuel 7:13, 14.

Pakalihis nin dakol na siglo, iiniba ni apostol Pablo si Samuel sa lista kan maimbod na mga hokom asin propeta na “nakapangyari nin katanosan.” (Hebreo 11:32, 33) Nakatabang nanggad si Samuel na mangyari kun ano an marahay asin tama sa pagheling nin Dios. Sia nagdanay na epektibo huling mapasensia siang naghalat ki Jehova, na maimbod na nagdanay sa saiyang gibohon sa ibong nin mga pagkadesganar. Ipinaheling man nia an pagigin mapag-apresyar. Pagkatapos kan kapangganahan sa Mizpa, nagpatindog si Samuel nin monumento tanganing girumdomon kun paano tinabangan ni Jehova an saiyang banwaan.—1 Samuel 7:12.

Gusto mo daw na ika mismo ‘makapangyari nin katanosan’? Kun iyo, marahay na makanood ka sa pagigin mapasensia, mapakumbaba, asin mapag-apresyar ni Samuel. Siisay sa sato an dai nangangaipo kan mga kualidad na iyan? Nagin marahay para ki Samuel an pagkaigwa asin pagpaheling kan siring na mga kualidad kan sia medyo hoben pa, huling napaatubang sia sa mas grabeng mga pagkadesganar sa huring mga taon kan saiyang buhay.

“An Saimo Mismong mga Aki Dai Naglakaw sa Saimong mga Dalan”

Kan sunod na nasambitan si Samuel, sia “guminurang na.” Sa  panahon na ini, si Samuel igwa na nin duwang adultong aking lalaki, si Joel asin Abias, saka ipinagkatiwala nia sa sainda an paninimbagan na tabangan sia sa gibohon na paghohokom. Pero, makamomondo napasala an pagtitiwala nia. Minsan ngani onesto asin matanos si Samuel, ginamit kan saiyang mga aki an saindang posisyon para sa makasadiring pakinabang, na binibiribid an hustisya asin nag-aako nin mga suhol.—1 Samuel 8:1-3.

Sarong aldaw, an kamagurangan na lalaki sa Israel nagdolok sa gurang nang propeta tanganing magreklamo. “An saimo mismong mga aki dai naglakaw sa saimong mga dalan,” an sabi ninda. (1 Samuel 8:4, 5) Aram daw ni Samuel an problemang iyan? Mayong sinasabi an pagkasaysay. Minsan siring, bakong arog ni Eli, si Samuel siertong sarong ama na dai maninigong basolon. Sinaway asin pinadusahan ni Jehova si Eli huling dai nia itinanos an karatan kan saiyang mga aki asin mas tinawan nia nin onra an saiyang mga aki kisa sa Dios. (1 Samuel 2:27-29) Dai noarin man naheling ni Jehova an salang iyan ki Samuel.

Dai ihinahayag kan pagkasaysay an grabeng kasusupgan, kahaditan, o pagkadesganar ni Samuel kan maaraman nia an maraot na paggawe kan saiyang mga aki. Minsan siring, maiimahinar nanggad nin dakol na magurang kun ano an namatean nia. Sa makamomondong mga panahon na ini, lakop an pagrebelde sa autoridad asin disiplina kan mga magurang. (2 Timoteo 3:1-5) An mga magurang na nakakaeksperyensia nin arog kaiyan na kolog puedeng maranga minsan paano asin makakua nin giya sa halimbawa ni Samuel. Dai nia tinogotan an kawaran nin pagtubod kan saiyang mga aki na bagohon dawa kadikit an saiyang dalan. Girumdomon, dawa dai maabot kan mga tataramon asin disiplina an tuminagas nang boot nin aki, an halimbawa nin magurang nagdadanay na sarong mapuersang paratokdo. Asin pirmeng may oportunidad an mga magurang na paogmahon an sainda mismong Ama, si Jehova Dios, arog kan ginibo ni Samuel.

“Magnombra Ka Para sa Samo nin Sarong Hade”

Dai naimahinar kan mga aki ni Samuel kun gurano kagrabe an magigin epekto kan saindang kahanaban asin pagigin makasadiri. An kamagurangan na lalaki nin Israel nagsabi ki Samuel: “Ngonyan magnombra ka para sa samo nin sarong hade tanganing maghokom sa samo arog kan sa gabos na nasyon.” Nagsaboot daw si Samuel na sia hinahaboan huli sa kahagadan na iyan? Total, dakol na dekada na niang hinohokoman an mga tawong idto para ki Jehova. Ngonyan an gusto nindang magin hokom ninda, bakong basta sana propeta na arog ni Samuel, kundi sarong hade. An mga nasyon sa palibot ninda may mga hade, asin gusto kan mga Israelita na magkaigwa  man nin hade! Ano an nagin reaksion ni Samuel? Mababasa niato na “an bagay na iyan maraot” sa pagheling nia.—1 Samuel 8:5, 6.

Mangnoha kun ano an nagin reaksion ni Jehova kan an bagay na ini ipamibi ni Samuel: “Dangogon mo an tingog kan banwaan manongod sa gabos na sinasabi ninda sa saimo; huli ta bakong ika an isinikwal ninda, kundi ako an isinikwal ninda sa pagigin hade sa sainda.” Nakakaranga nanggad iyan ki Samuel, pero an ginibo kan mga tawong idto grabeng pag-insulto nanggad sa Makakamhan sa Gabos na Dios! Sinabihan ni Jehova an saiyang propeta na patanidan an mga Israelita dapit sa dakulang ibabayad ninda sa pagkaigwa nin tawong hade. Kan sunodon iyan ni Samuel, sinda nag-insistir: “Dai, kundi sarong hade an mamamahala sa samo.” Huling pirmeng makinuyog sa saiyang Dios, si Samuel naghale asin linahidan an hade na pinili ni Jehova.—1 Samuel 8:7-19.

Pero, paano nagkuyog si Samuel? Naghihinanakit asin mayo sa boot? Pinabayaan daw nia an pagkadesganar na makaraot sa saiyang puso asin makagamot dian an paghinanakit? Dakol an puedeng magin arog kaiyan an reaksion sa siring na situwasyon, alagad bakong arog kaiyan si Samuel. Linahidan nia si Saul asin minidbid nia na an tawong ini pinili mismo ni Jehova. Hinadokan nia si Saul, na sarong tanda nin pag-ako asin pagpasakop sa bagong hade. Asin sinabi nia sa banwaan: “Naheheling daw nindo an pinili ni Jehova, na mayo nin siisay man na arog nia sa bilog na banwaan?”—1 Samuel 10:1, 24.

Si Samuel nagkonsentrar, bako sa mga depekto, kundi sa marahay na yaon sa tawong pinili ni Jehova. Kun dapit sa saiyang sadiri, sia nagkonsentrar sa sadiri niang rekord nin integridad sa Dios imbes na makua an pag-oyon kan kapritsosong banwaan. (1 Samuel 12:1-4) Maimbod man niang ginibo an saiya mismong asignasyon, na hinahatolan an banwaan nin Dios manongod sa espirituwal na mga peligrong napapaatubang sa sainda asin dinadagka sinda na magdanay na maimbod ki Jehova. An saiyang hatol nakataros sa puso ninda, asin an banwaan nakimaherak ki Samuel na mamibi para sa sainda. Ini an magayon niang simbag sa sainda: “Dai ko lamang pepensaron, na ako magkasala ki Jehova paagi sa pag-ontok sa pagpamibi para sa saindo; asin dapat ko kamong tokdoan sa marahay asin tamang dalan.”—1 Samuel 12:21-24.

Nadesganar ka na daw kan iba an pinili para sa sarong katongdan o pribilehio? An halimbawa ni Samuel sarong mapuersang pagirumdom na dai niato noarin man dapat togotan na makagamot sa satong puso an pag-imon o paghinanakit. An Dios igwa nin dakol na kapakipakinabang asin nakakakontentong gibohon para sa lambang maimbod na lingkod nia.

“Sagkod Noarin Ka Magmomondo Para ki Saul?”

Tama si Samuel na may maheling na marahay ki Saul; ini pambihirang tawo. Sia halangkaw asin kahangahanga an itsura, makosog an boot asin mapamaagi, na kan primero hababa an boot asin bakong maabhaw. (1 Samuel 10:22, 23, 27) Apuera sa mga iyan, igwa pa sia nin sarong mahalagang marhay na regalo—an libreng kabotan, an kakayahan na magpili kan saiyang paagi nin pamumuhay asin maggibo kan sadiri niang mga desisyon. (Deuteronomio 30:19) Ginamit daw nia nin tama an regalong iyan?

Makamomondo, mantang ikinakaogmang marhay nin saro an bago niang nakamtan na kapangyarihan, an enot na kualidad na nawawara iyo an kababaan nin boot. Dai nahaloy, si Saul nagpoon na magin arogante. Pinili niang suwayon an mga pagboot na itinao ni Jehova paagi ki Samuel. Sarong beses, si Saul dai nakapaghalat asin nagdolot nin atang na solamenteng si Samuel an may deretsong magdolot. Kinaipuhan ni Samuel na tawan sia nin mapuersang pagtatanos asin ihinula na an pagkahade dai magdadanay sa pamilya ni Saul. Imbes na masagwe kan disiplina, nagpadagos si Saul sa paggibo nin mas maraot na mga pagsuway.—1 Samuel 13:8, 9, 13, 14.

 Paagi ki Samuel, sinabihan ni Jehova si Saul na makiguerra sa mga Amalequita. Kaiba sa instruksion ni Jehova an pagboot na gadanon an maraot na hade kan mga ini na si Agag. Minsan siring, dai ginadan ni Saul si Agag saka pinagdanay nia an pinakamarahay sa mga nasamsam na dapat kutanang laglagon. Kan mag-abot si Samuel tanganing itanos sia, ipinaheling ni Saul na dakula na an nagin pagbabago nia. Imbes na may kababaan nin boot na akoon an pagtatanos, sia nagrason, nanarahotan, ipinangatanosan an saiyang ginibo, linikayan an isyu, asin prinobaran na ibasol sa banwaan an saiyang sala. Kan probaran ni Saul na makalikay sa disiplina paagi sa paghingako na plano nindang iatang ki Jehova an nagkapira sa nasamsam, sinabi ni Samuel an bantog na mga tataramon na ini: “Uya! An pagkuyog orog na marahay kisa sa atang.” May kosog nin boot na sinagwe ni Samuel an tawong iyan asin ihinayag an desisyon ni Jehova: An pagkahade hahaleon ki Saul asin itatao sa iba, sa sarong mas marahay na tawo.—1 Samuel 15:1-33.

Nakolgan nanggad an boot ni Samuel huli sa mga pagkukulang ni Saul. Magdamlag siang nag-agrangay ki Jehova manongod sa bagay na iyan. Ipinagmondo pa ngani nia an tawong iyan. May naheling si Samuel na dakulaon na potensial ki Saul, dakolon na marahay na bagay, asin ngonyan nasudya an saiyang mga linalaoman. An tawo na dati niang midbid nagbago na—nawara na an pinakamarahay na mga kualidad nia asin tuminalikod na sia ki Jehova. Habo na ni Samuel na maheling pa giraray si Saul. Pero, nag-abot an panahon na maboot na sinagwe ni Jehova si Samuel: “Sagkod noarin ka magmomondo para ki Saul, mantang isinikwal ko na sia sa pamamahala bilang hade sa Israel? Panoa nin lana an saimong sungay asin paduman ka. Isusugo taka ki Jesse na Betlehemita, huli ta nagtagama ako hale sa saiyang mga aki nin sarong hade para sa sako.”—1 Samuel 15:34, 35; 16:1.

An katuyohan ni Jehova dai nakadepende sa pabarobagong kaimbodan nin bakong perpektong mga tawo. Kun an sarong tawo magin bakong maimbod, mahanap si Jehova nin iba tanganing otobon an kabotan Nia. Kaya an gurang nang si Samuel dai na ipinagmondo si Saul. Sa instruksion ni Jehova, nagduman si Samuel sa harong ni Jesse sa Betlehem asin namidbid an nagkapirang aking lalaki kaini na kahangahanga an itsura. Pero, poon sa matua, ipinagirumdom ni Jehova ki Samuel: “Dai ka magheling sa saiyang itsura asin sa langkaw kan tindog nia . . . Huli ta an pagheling nin Dios bakong arog kan pagheling nin tawo, huling an tawo nagheheling sa kun ano an naheheling kan mga mata; alagad kun manongod ki Jehova, hineheling nia kun ano an puso.” (1 Samuel 16:7) Ultimo, namidbid ni Samuel an pinakanguhod na aki, asin ini an pinili ni Jehova—si David!

Sa huring mga taon kan saiyang buhay, mas malinaw pa nganing naheling ni Samuel an pagigin tama kan desisyon ni Jehova na si David an magsalida ki Saul. Si Saul orog na nagin maraot sagkod sa punto nin pag-imon na may intension na gumadan asin pagigin apostata. Minsan siring, si David nagpaheling nin magayon na mga kualidad—kosog nin boot, integridad, pagtubod, asin kaimbodan. Kan si Samuel madali nang magadan, an saiyang pagtubod orog pa nganing kuminosog. Naheling nia na mayo nin pagkadesganar na grabe nanggad tanganing dai mapaomayan, maresolberan, o magibo pa ngani ni Jehova na magin bendisyon. Sa katapustapusi, si Samuel nagadan, na nagwalat nin rekord nin pambihirang buhay na naglawig nin haros sarong siglo. Ipinagmondo kan bilog na Israel an pagkagadan kan maimbod na lalaking iyan—asin bakong makangangalas iyan! Sa panahon na ini, marahay na maghapot an mga lingkod ni Jehova, ‘Aarogon ko daw an pagtubod ni Samuel?’

[Ritrato sa pahina 25]

Paano matatabangan ni Samuel an saiyang banwaan na kayanon an grabeng kamondoan huli sa pagkagadan nin mga mahal sa buhay asin pagkadesganar?

[Ritrato sa pahina 26]

Paano nakayanan ni Samuel an pagkadesganar huli sa pagkaigwa nin mga aki na nagin maraot?