Sundoga ang Ilang Pagtuo

Siya Milahutay Bisan pa sa Makapaluyang mga Suliran

NASAKITAN si Samuel sa kahimtang sa Shilo. Halos ang tanan sa lungsod nagbangotan. Nadungog niya sa mga kabalayan ang pagminatay sa mga babaye ug mga bata tungod kay ilang nabalitaan ang pagkamatay sa ilang mga amahan, bana, anak, ug mga igsoon. Ang ato lang nasayran mao nga ang Israel nakalasan ug mga 30,000 ka sundalo kay giparot sa mga Filistehanon dili pa dugay human mamatay ang 4,000 sa lain pang gubat.—1 Samuel 4:1, 2, 10.

Usa lamang kini sa sunodsunod nga mga trahedya. Ang Hataas nga Saserdoteng si Eli may duha ka daotang anak nga lalaki, si Hopni ug Pinehas, nga kauban niadtong nanggula sa Shilo sa dihang gidala ang sagradong arka sa pakigsaad. Kining bililhong arka nga pormag kahon, nga nagsimbolo sa presensiya sa Diyos, sagad gibutang diha sa balaang lawak sa tabernakulo nga usa ka samag tolda nga templo. Gidala sa katawhan ang Arka didto sa gubat kay naghunahunang kini manalipod ug maghatag kanilag kadaogan. Apan nailog kini sa mga Filistehanon ug gipatay si Hopni ug Pinehas.—1 Samuel 4:3-11.

Sa kasiglohan, ang tabernakulo sa Shilo gihatagag dakong pagtamod kay didto nahimutang ang Arka. Karon kini wala na. Sa pagkadungog niini, ang 98-anyos nga si Eli natikay-ang sa iyang lingkoranan ug namatay. Ang iyang umagad nga babaye, nga nabalo nianang adlawa, namatay sa pagpanganak. Sa wala pa mamatay, siya miingon: “Ang himaya nahimulag sa Israel ngadto sa pagkadestiyero.” Oo, ang Shilo dili na gayod sama kaniadto.—1 Samuel 4:12-22.

Unsaon pagsagubang ni Samuel kining makapaluya gayod nga mga suliran? Makabarog ba ang iyang pagtuo aron matabangan ang katawhan nga nawad-ag proteksiyon ug pabor ni Jehova? Atong tan-awon kon unsay atong makat-onan kang Samuel, kay kitang tanan usab karon dunay mga kalisdanan ug suliran nga makapaluya sa atong pagtuo.

Siya “Nagpatunhay sa Pagkamatarong”

Karon gipunting sa Bibliya ang pagtagad sa sagradong Arka, ug gipakita niini ang pag-antos sa mga Filistehanon sa dihang ilang nailog ang Arka ug sila napugos sa pag-uli niini. Mga 20 pa ka tuig ang milabay sa dihang gihisgotan na pod si Samuel. (1 Samuel 7:2) Unsay iyang gihimo nianang mga panahona? Mabasa nato kini sa Bibliya.

Atong mahibaloan nga sa wala pa kining yugtoa, “ang pulong ni Samuel nagpadayon sa pagdangat sa tibuok Israel.” (1 Samuel 4:1) Human niini nga yugto, gipakita sa rekord nga sa matag tuig molibot si Samuel sa tulo ka siyudad sa Israel, ug maghusay sa mga panagbangi ug mga problema. Dayon siya mag-ulian sa iyang lungsod sa Rama. (1 Samuel 7:15-17) Dayag nga kanunayng puliki si Samuel, ug nianang kal-ang nga 20 ka tuig daghan kaayo siyag buluhaton.

Ang imoralidad ug kadaotan sa mga anak ni Eli nakapaluya sa pagtuo sa katawhan. Daw kini ang nakaingon nga daghan ang misimbag mga idolo. Apan, human sa 20 ka tuig nga paghago, kini ang mensahe ni Samuel sa katawhan: “Kon kamo mobalik kang Jehova uban sa bug-os ninyong kasingkasing, isalikway ninyo ang langyaw nga mga diyos sa inyong taliwala ug usab ang mga larawan ni Astoret, ug itumong ninyo nga walay pagtipas ang inyong kasingkasing ngadto kang Jehova ug mag-alagad kaniya lamang, ug siya magaluwas kaninyo gikan sa kamot sa mga Filistehanon.”—1 Samuel 7:3.

 Ang “kamot sa mga Filistehanon” nagdaogdaog sa katawhan. Kay giparot ang kasundalohan sa Israel, gibati sa mga Filistehanon nga mahimo ra nilang daogdaogon ang katawhan sa Diyos. Apan gipasaligan ni Samuel ang katawhan nga sila luwason ni Jehova kon sila mobalik kaniya. Andam ba sila? Nalipay si Samuel kay ilang gisalikway ang ilang mga idolo ug “nag-alagad kang Jehova lamang.” Gitigom ni Samuel ang katawhan didto sa Mizpa, usa ka lungsod sa bukirong dapit sa amihanan sa Jerusalem. Sila nagtigom didto, nagpuasa, ug naghinulsol tungod sa ilang paghimog mga idolatriya.—1 Samuel 7:4-6.

Apan nahibaloan sa mga Filistehanon ang ilang dakong panagkatigom ug sila nakakitag kahigayonan. Ilang gipasulong ang ilang kasundalohan sa Mizpa aron patyon ang mga magsisimba ni Jehova. Nadunggan sa mga Israelinhon kining nagsingabot nga kapeligrohan. Sa tumang kahadlok, ilang gihangyo si Samuel nga mag-ampo alang kanila. Iya kanang gihimo uban ang usa ka halad. Samtang siya naghalad, ang Filistehanong kasundalohan miatake sa Mizpa. Unya gitubag ni Jehova ang pag-ampo ni Samuel. Sa kasuko ni Jehova, siya “nagpadalugdog sa usa ka makusog nga dahunog niadtong adlawa batok sa mga Filistehanon.”—1 Samuel 7:7-10.

Karon, mahanduraw ba nato ang mga Filistehanon nga morag gagmayng bata nga nanago sa likod sa ilang mga inahan sa kahadlok sa dahunog sa dalugdog? Aw, kini nga mga sundalo bagis ug anad sa gubat. Apan wala pay ingon gayod niini nga dalugdog sukad. Tungod ba kaha sa kakusog kaayo sa “dahunog” niini? Nahitabo ba kini bisag walay dag-om, o kini ba milanog pag-ayo gikan sa kabakiliran? Nakapakugang gayod kini sa mga Filistehanon. Tungod sa dakong kaguliyang, kini nga mga tigdaogdaog kalit nga nahimo hinuong mga biktima. Ang mga Israelinhon miasdang gikan sa Mizpa ug giparot sila, ug gigukod sila hangtod sa habagatan-kasadpan sa Jerusalem.—1 Samuel 7:11.

Kadto nga gubat nagpahinabog dakong kausaban kanila. Wala na mosulong ang mga Filistehanon sa nahibiling mga adlaw sa pagkamaghuhukom ni Samuel. Ang tanang siyudad nahibalik sa katawhan sa Diyos.—1 Samuel 7:13, 14.

Kasiglohan sa ulahi, gilakip ni apostol Pablo si Samuel ingong usa sa matinumanong mga maghuhukom ug manalagna nga “nagpatunhay sa pagkamatarong.” (Hebreohanon 11:32, 33) Mapuslanon gayod si Samuel sa pagpatunhay kon unsay maayo ug matarong sa mata sa Diyos. Tungod kini kay siya mapailobong naghulat kang Jehova, ug nagpadayon sa iyang buluhaton bisan pa sa makapaluyang mga suliran. Siya usab mapabilhon. Human sa kadaogan didto sa Mizpa, si Samuel nagtukod ug monyumento ingong handomanan sa pagtabang ni Jehova sa iyang katawhan.—1 Samuel 7:12.

Ikaw ba buot ‘magpatunhay sa pagkamatarong’? Nan, makakat-on ka sa pagkamapailobon, pagkamapaubsanon ug pagkamapabilhon ni Samuel. Kinsa ba kanato ang wala magkinahanglan niini nga mga hiyas? Maayo gayod nga si Samuel nakaugmad sa maong mga hiyas samtang siya batan-on pa, kay siya nakaatubang ug grabeng mga hagit sa dihang siya natigulang na.

“Ang Imong mga Anak Wala Maglakaw sa Imong mga Dalan”

Ang sunod natong nasayran bahin kang Samuel maoy  kadtong siya “natigulang na.” Niining tungora, dagko na ang duha niya ka anak nga si Joel ug si Abias, ug iyang gitugyanan silag responsibilidad sa pagtabang kaniya sa paghukom. Apan ikasubo, nasayop ang iyang pagsalig. Bisag matinud-anon ug matarong si Samuel, ang iyang mga anak naggamit sa ilang mga posisyon sa hinakog nga paagi, nagtuis sa hustisya ug nagdawat ug hiphip.—1 Samuel 8:1-3.

Usa ka adlaw niana, ang mga ansiyano sa Israel miadto kang Samuel aron moreklamo. “Ang imong mga anak wala maglakaw sa imong mga dalan,” matod nila. (1 Samuel 8:4, 5) Nasayod ba niini si Samuel? Ang asoy wala maghisgot. Apan, dili sama kang Eli, si Samuel usa gayod ka amahan nga walay ikasaway. Si Jehova nagbadlong ug nagsilot kang Eli kay wala niya tul-ira ang pagkadaotan sa iyang mga anak, ug iyang gipasidunggan sila labaw kay sa Diyos. (1 Samuel 2:27-29) Kini nga sala wala gayod makita ni Jehova kang Samuel.

Wala ibutyag sa asoy ang dakong kaulawan, kabalaka, o kagul-anan ni Samuel sa dihang iyang nasayran ang daotang panggawi sa iyang mga anak. Apan gibati kini sa daghang ginikanan. Niining daotang panahon karon, kaylap ang pagrebelde batok sa awtoridad sa mga ginikanan. (2 Timoteo 3:1-5) Ang mga ginikanan nga nakasinati sa maong matang sa kaguol madasig ug makakat-on sa panig-ingnan ni Samuel. Wala gayod niya tugoting makatibhang sa iyang pagkamatinumanon ang pagkarebelyoso sa iyang mga anak. Hinumdomi, bisan pag dili modulot sa kasingkasing ang pagmaymay ug disiplina, ang panig-ingnan sa mga ginikanan maoy usa gihapon ka epektibong magtutudlo. Oo, ang mga ginikanan kanunayng may kahigayonan nga himoong mapasigarbohon ang ilang Amahan, si Jehova nga Diyos—sama kang Samuel.

“Pagtudlo Alang Kanamo ug Usa ka Hari”

Wala gayod mahunahuna sa mga anak ni Samuel kon unsay epekto sa ilang kahakog. Ang mga ansiyano sa Israel miingon kang Samuel: “Karon pagtudlo alang kanamo ug usa ka hari aron sa paghukom kanamo sama sa tanang kanasoran.” Kana ba maoy pagsalikway kang Samuel? Total, nahimo na siyang maghuhukom ni Jehova alang sa maong katawhan sulod sa daghan nang katuigan. Karon dili na nila buot ug usa ka manalagna lang sama kang Samuel, kondili usa ka hari aron maghukom kanila. Ang mga nasod sa palibot nila may mga hari ug ang mga Israelinhon buot usab niana! Unsay reaksiyon ni Samuel? “Ang maong  butang daotan” sa iyang mga mata.—1 Samuel 8:5, 6.

Matikdi ang sanong ni Jehova sa dihang nag-ampo si Samuel: “Pamatia ang tingog sa katawhan labot sa tanan nga ilang gisulti kanimo; kay dili ikaw ang ilang gisalikway, kondili ako ang ilang gisalikway ingon nga hari sa ibabaw nila.” Makapahupay gayod kini kang Samuel, apan ang gihimo sa katawhan dakong insulto sa Labing Gamhanang Diyos! Gisugo ni Jehova si Samuel nga pasidan-an ang mga Israelinhon sa kaalaotan nga ilang maangkon tungod sa ilang pagpangayo ug hari. Sa dihang gituman kini ni Samuel, sila miinsistir: “Dili, apan magbaton kami ug usa ka hari sa ibabaw kanamo.” Kay masinugtanon sa iyang Diyos, si Samuel milakaw ug gidihogan ang hari nga gipili ni Jehova.—1 Samuel 8:7-19.

Kontra-gusto ba ang pagtuman ni Samuel? Gitugotan ba niyang ang makapaluyang mga suliran o kayugot maoy maghari sa iyang kasingkasing? Sa maong kahimtang, daghan tingali ang mohimo sa ingon, apan wala kana himoa ni Samuel. Gidihogan niya si Saul ug iya kining giila nga maoy pinili ni Jehova. Siya mihalok kang Saul, usa ka timailhan sa pagdawat ug pagpasakop sa bag-ong hari. Ug iyang gisultihan ang katawhan: “Nakita ba ninyo ang gipili ni Jehova, nga walay sama kaniya taliwala sa tibuok katawhan?”—1 Samuel 10:1, 24.

Wala tan-awa ni Samuel ang kasaypanan, kondili ang maayong hiyas sa tawo nga gipili ni Jehova. Bahin kang Samuel, iyang gihatagag pagtagad ang iyang pagkamatinumanon sa Diyos inay sa pag-uyon sa mabalhinog-hunahuna nga mga tawo. (1 Samuel 12:1-4) Siya nagmatinumanon sa iyang asaynment, nga nagtambag sa mga tawo sa espirituwal nga kapeligrohan nga ilang giatubang ug nagdasig kanila nga magpabiling maunongon kang Jehova. Ang iyang tambag midulot sa ilang kasingkasing, ug ang mga tawo nagpakiluoy kang Samuel sa pag-ampo alang kanila. Iyang gihatag kanila kining makapadasig nga tubag: “Alang kanako usab, halayo ra sa akong hunahuna ang pagpakasala batok kang Jehova pinaagi sa pag-undang sa pag-ampo alang kaninyo; ug ako magatudlo kaninyo sa maayo ug sa matarong nga dalan.”—1 Samuel 12:21-24.

Mibati ka na bag kahigawad sa dihang ang usa gihatagag pribilehiyo? Ang panig-ingnan ni Samuel maoy maayong pahinumdom nga dili nato tugotan ang kasina o kayugot nga maghari sa atong kasingkasing. Ang Diyos daghag makapalipayng buluhaton alang sa tanan niyang matinumanong mga alagad.

“Hangtod Kanus-a nga Ikaw Magbangotan Tungod Kang Saul?”

Husto ang gihimo ni Samuel nga iyang gitan-aw ang maayong hiyas ni Saul. Si Saul usa ka talagsaon nga lalaki kay siya taas, ambongan, isog, ug abilidaran. Sa sinugdan siya mapainubsanon. (1 Samuel 10:22, 23, 27) Gawas pa sa maong mga gasa, siya adunay kagawasan sa pagpili kon unsay buhaton niya sa iyang kinabuhi. (Deuteronomio 30:19) Gipabilhan ba niya kini nga gasa?

Ikasubo, sa dihang ang tawo makasulay na gani sa paghupot sa iyang bag-ong gahom, sagad unang mawala ang pagkamapainubsanon. Wala madugay, si Saul nagmapahitas-on. Gisupak niya ang mga mando nga gihatag ni Jehova pinaagi kang Samuel. Kas-a, si Saul wala makahulat ug nagtanyag ug halad nga si Samuel lamang ang may katungod sa pagtanyag. Kinahanglan siyang badlongon ni Samuel ug giingnan nga ang pagkahari dili magpabilin diha sa iyang banay. Inay magbag-o, misamot hinuon ang pagkadili-masinugtanon ni Saul.—1 Samuel 13:8, 9, 13, 14.

 Pinaagi kang Samuel, gisugo ni Jehova si Saul sa pagpakiggubat sa mga Amalekanhon. Lakip sa mga sugo ni Jehova mao ang pagpatay sa daotang haring si Agag. Apan wala patya ni Saul si Agag ug ang labing maayong hayop nga agawonon. Sa dihang siya gitul-id ni Samuel, dako na kaayo ang kausaban ni Saul. Inay nga mapaubsanong modawat sa pagtul-id, siya nangatarongan, naghimog pasangil, nagpakamatarong sa iyang gihimo, naglikay sa isyu, ug iyang gibasol ang katawhan. Sa dihang gipakamenos ni Saul ang disiplina pinaagi sa pag-ingon nga ang uban sa inagaw gigahin aron ihalad kang Jehova, gipahayag ni Samuel kining iladong mga pulong: “Tan-awa! Ang pagsunod mas maayo pa kay sa halad.” Si Samuel maisogong nagbadlong kang Saul ug nagbutyag sa paghukom ni Jehova: Ang pagkahari kuhaon kang Saul ug ihatag sa mas takos nga tawo.—1 Samuel 15:1-33.

Naguol kaayo si Samuel sa kapakyasan ni Saul. Tibuok gabii siyang naghilak samtang nag-ampo kang Jehova. Siya gani nagbangotan tungod kaniya. Nakita unta ni Samuel ang dakong potensiyal ni Saul, apan karon nahugno ang iyang paglaom. Ang tawo nga iyang nailhan kaniadto nausab—nahanaw kaniya ang iyang maayong mga hiyas ug mitalikod kang Jehova. Wala na gayod makigkita pag-usab si Samuel kang Saul. Apan sa ulahi, gipahimangnoan ni Jehova si Samuel: “Hangtod kanus-a nga ikaw magbangotan tungod kang Saul, samtang ako, sa laing bahin, nagsalikway kaniya sa pagmando ingong hari ibabaw sa Israel? Sudli ug lana ang imong sungay ug lakaw. Paadtoon ko ikaw kang Jese nga taga-Betlehem, tungod kay nagtagana ako taliwala sa iyang mga anak ug usa ka hari alang sa akong kaugalingon.”—1 Samuel 15:34, 35; 16:1.

Ang katuyoan ni Jehova wala magdepende sa dili hingpit nga mga tawo nga dili kanunayng maunongon. Kon ang usa dili magmatinumanon, si Jehova mangitag kapuli aron tumanon ang Iyang kabubut-on. Busa si Samuel mihunong sa iyang pagbangotan kang Saul. Gipaadto ni Jehova si Samuel sa balay ni Jese didto sa Betlehem diin iyang nakita ang ambongang mga anak niini. Apan sa sinugdan, gipahinumdoman ni Jehova si Samuel: “Ayaw pagtan-aw sa iyang panagway ug sa gitas-on sa iyang barog . . . Kay ang pagtan-aw sa tawo dili sama sa pagtan-aw sa Diyos, tungod kay ang tawo nagatan-aw sa makita sa iyang mga mata; apan alang kang Jehova, siya nagatan-aw sa kasingkasing.” (1 Samuel 16:7) Sa kataposan, iyang nahimamat ang kinamanghorang anak, si David, ug mao kini ang gipili ni Jehova!

Sa kataposang mga tuig ni Samuel, mas tin-aw niyang nasabtan nga husto gayod ang desisyon ni Jehova nga si Saul pulihan ni David. Tungod sa kasina ni Saul, buot niyang patyon si David ug nahimo usab siyang apostata. Apan, gipasundayag ni David ang maayong mga hiyas—ang kaisog, integridad, pagtuo, ug pagkamaunongon. Sa hapit nang mamatay si Samuel, misamot kalig-on ang iyang pagtuo. Iyang nakita nga walay hagit o suliran nga dili masulbad ni Jehova, o puwede pa gani niya kining himoon nga panalangin. Sa kataposan, si Samuel namatay ug nagbilin ug talagsaong rekord sa pagkinabuhi nga miabot ug halos usa ka siglo. Dili ikahibulong nga ang tibuok Israel nagbangotan sa iyang pagkamatay! Karon, angay gayong mangutana ang mga alagad ni Jehova, ‘Sundogon ko ba ang pagtuo ni Samuel?’

[Hulagway sa panid 25]

Sa unsang paagi gitabangan ni Samuel ang iyang katawhan nga makasagubang sa grabeng pagbangotan?

[Hulagway sa panid 26]

Sa unsang paagi nasagubang ni Samuel ang kaguol tungod sa pagkadaotan sa iyang mga anak?