Aligen so Pananisia Ra

Nanmatoor Anggano Kinmakkapuy so Liknaan To

SANKALIKNA nen Samuel so ermen ed Silo. Singa dinmelap na lua ed sayan syudad. Manak-akis iray bibii tan ugugaw ta abalitaan dan agda la napinengnengan so ama, asawa, ananak, tan agagi ra. Inatey so manga 30,000 a sundalo na Israel ta tinalo ira na saray Filisteo, tan diad sananey nin impilaban da antis na satan et inateyan la ray 4,000 a sundalo.​—1 Samuel 4:1, 2, 10.

Sakey labat itan ed nantutumbokan a teriblin agawa diad Israel. Say Atagey a Saserdote a si Eli et walaan na mauges ya ananak, si Hopni tan Finehas, ya angipaway ed sagradon kaban na sipan a walad Silo. Sayan sagradon kaban et akaiyan ed masanton pasen ed tabernakulo (odino templo a singa tolda), tan isisimbolo toy presensia na Dios. Inawit na saray sundalo so Kaban diad impilaban da ta abaloan dan satan so mangipanalo’d sikara. Balet ta sinamsam na saray Filisteo so Kaban, tan pinatey day Hopni tan Finehas.​—1 Samuel 4:3-11.

Galgalangen na totoo so tabernakulo diad Silo ta pigaran siglo lan wadtan so Kaban. Natan balet et anggapo la. Sanen akabatan iya nen Eli a diad saman et 98 años to la, abalintuag ed yurongan to tan inatey. Samay manugang to, ya abalo ed saman met lanlamang ya agew, et inatey diad impananak to. Sanen manpapanabos la et oniay inkuan to: “Say Israel tinaynan na kagalangan na Dios.” On, anguma-uman lay situasyon ed Silo.​—1 Samuel 4:12-22, Maung a Balita.

Antoy reaksion nen Samuel ed sarayan makapaermen ya agawgawa? Napansiansia to ni kasin mabiskeg so pananisia to, ya sarag ton tulongan iray kabaleyan to ya agla proprotektaan tan susuportaan nen Jehova? Amin tayo natan et makakaeksperiensya na irap tan no maminsan et onkakapuy so linawa tayo, a pakasubokay pananisia tayo. Nengnengen tayo pa sirin no antoy naaralan tayo’d si Samuel.

‘Ginawa To No Anto so Matunong’

Kayari na sayan agawa et aliwan nipaakar ed si Samuel so nabasa tayo’d rekord na Biblia, noagta nipaakar ed samay sagradon Kaban. Nabasa tayo’d rekord ya lapud sinamsam itan na saray Filisteo et adusa ira, kanian apilitan iran ipawil itan. Manga 20 taon ni linmabas insan nabasa lamet so nipaakar ed si Samuel. (1 Samuel 7:2) Anto kasi ginawa to ed saratan a panaon? Walad Biblia met lanlamang so ebat.

Nabasa tayo ed salaysay ya antis na satan, “say salita nen Samuel sinmabi [“nantultuloy ya sinmabi,” NW] diad amin ya Israel.” (1 Samuel 4:1) Ibabaga na rekord a kalabas na 20 taon, niyugali la nen Samuel a tinaon ya bisitaen so taloran syudad na Israel, ya reresolbien to ray problema tan agpantatalosan. Insan kayari to et ompawil ed Rama, say binalegan ton lugar. (1 Samuel 7:15-17) Mapatnag ya makulin nankimey si Samuel tan dakel so kinaukolan ton gawaen diad samay linmabas ya 20 taon.

Say imoralidad tan kaugsan na ananak nen Eli et amakapuy ed pananisia na saray Israelita. Dakel la laingen so nandayew ed saray idolo. Balet, kayari 20 taon ya makulin impankimey nen Samuel, oniay impasabi ton mensahe ed totoo: “No ompawil kayo ed Jehova ed simoon a puso  yo, sirin iwaklit yo so saray sankaili a dirios tan si Astarot ed nanleleetan yo, tan iyarap yo so saray puso yo ed Jehova, tan manlingkor kayo ed sikato lambengat, et ilaban to kayo ed lima na saray Filisteo.”​—1 Samuel 7:3.

Pinairap na “lima na saray Filisteo” iray Israelita. Natan ta kinmapuy lay puersa na armada na Israel, nagawaan la na saray Filisteo so labalabay da. Balet ta pinaseguroan nen Samuel iray totoo ya manguman so situasyon no ompawil ira ed si Jehova. Ontan kasi ginawa ra? On, imbantak da iray idolo da tan ‘si Jehova labat so pinanlingkoran da’ kanian aliketan si Samuel. Impantitipon to ra diad baley na Mizpa, a walad mapalandey a pasen diad bandad norte na Jerusalem. Ditan et nanayunal ira tan nagbabawian day impandayew da’d idolo.​—1 Samuel 7:4-6.

Akabatan na saray Filisteo a nantitipon iray Israelita tan labay dan samboten iyan pankanawnawa. Linma so armada ra diad Mizpa pian upoten iray mandadayew ed si Jehova. Abalitaan na saray Israelita ya nitan la ray Filisteo. Lapud graben takot da, kinerew da’d si Samuel ya ipikasian to ra. Kanian nampikasi si Samuel tan angiyapay met na bagat. Kaleganan na satan a sagradon seremonya et sinmabi so armada na saray Filisteo. Insan diad satan la inebatan nen Jehova so pikakasi nen Samuel. Lapud sanok nen Jehova ed saray Filisteo et ‘makmaksil to ran pinakarolan,’ kanian agulo tan “kibatiktik ira.”​—1 Samuel 7:7-10, MB.

Akin ey, singa ra sirin melag ya ugugaw ya amot-amot sano makarengel na karol? Agta saraya et makpel a sundalo ya atali-tali la ed labanan? Segurado sirin ya nikadkaduma iyan karol ya nadngel da! Kasin akigtot ira ta talagan “makmaksil”? O kasin abigbigla ra ta anta maliwliwaway tawen et kinmarol? O kasin ataktakot ira ta singa say panlalapuan na karol et diad kapalandeyan? Antokaman so agawa, akebbiew iray Filisteo. Kanian, imbes ya sikaray onlusob, nagmaliw ya sikara so nilusob na saray Israelita. Tinalo da ra tan pigaran milya da ran inusilan, ya anggad bandad sagur na Jerusalem.​—1 Samuel 7:11.

Manlapu la’d saman ya impanlalaban et anguma-uman so situasyon ed Israel. Aglan balot ginulo na saray Filisteo iray Israelita legan a mabilay si Samuel. Saramay syudad ya asamsam na saray Filisteo et sansasakey ya nipawil ed Israel.​—1 Samuel 7:13, 14.

Kalabas na pigaran siglo, kaibay Samuel ed saramay insulat nen Pablo ya matoor ya ukom tan propeta, ya “ginawa ra no anto so matunong.” (Hebreo 11:32, 33) On, tinmulong si Samuel pian gawaen na saray Israelita no anto so maong tan matunong ed Dios. Walaan na resulta so sagpot to ta maanos ton inalagar so ikiwas nen Jehova, ya intultuloy toy nanlingkor anggaman walaray pankanawnawan kinmapuy so linawa to. Ontan met, si Samuel et maapresyan too. Diad samay impanalo na Israel ed Mizpa, sikatoy angiyan na bato a pakanodnonotan ed no panon iran tinulongan nen Jehova.​—1 Samuel 7:12.

Labay mo ta’n ‘gawaen met no anto so matunong’? Maabig sirin no aligen moy inkaanos, inkamapaabeba, tan inkamaapresya nen Samuel. Amin tayo et kaukolan a mangipanengneng ed saratan ya ugali. Maong labat ta niwala la’d si Samuel iratan ya ugali sanen kalangweran ni ta diad itatken to et mas grabe ni ran problema so naeksperiensya to.

 ‘Agnanakar Iray Anak Mo ed Saray Dalan Mo’

Say onsublay ya nabasa tayo nipaakar ed si Samuel et sanen sikatoy “masiken la.” Baleg la ray anak ton si Joel tan Abias, tan inmatalek to’d sikara so responsabilidad ya ontulong ed sikato bilang ukom. Makapaermen balet ta asayang labat so impanmatalek to’d sikara. No panon lay inkamatua tan inkatunong nen Samuel, ontan met balet so inkauges na saray anak to, ya inusar day posisyon da parad dilin pankaabigan da, aliwan patas so panangukom da, tan mangaawat iray pasuksok.​—1 Samuel 8:1-3.

Aminsan et nanreklamo la iray mamasiken ed Israel ed sayan matatken lan propeta. Inkuan dan: ‘Agnanakar iray anak mo ed saray dalan mo.’ (1 Samuel 8:4, 5) Amta kasi nen Samuel so kagagawa na ananak to? Anggapoy ibabaga na salaysay. Balet, aliwan singa si Eli, bilang ama et seguradon agnatetel si Samuel. Amasnok si Jehova ed si Eli tan dinusa to lapud pinaulyan to labat so kaugsan na ananak to, ya mas inggalang to ra nen say Dios. (1 Samuel 2:27-29) Agbalot anengneng nen Jehova itan a lingo ed si Samuel.

Anggano anggapoy nabasa’d salaysay no antoy alikna nen Samuel sanen naamtaan toy kagagawa na ananak to, seguradon agonigon, nababaingan, tan kinmakkapuy so liknaan to. Makapaermen ta ontan met so nalilikna na dakel ya atateng natan. Dakel so manrerebelde ed atateng da tan agmangaawat na disiplina. (2 Timoteo 3:1-5) No ontan so naeeksperiensya na atateng, anggan panon et naligliwa tan makaaral ira’d alimbawa nen Samuel. Agton balot inabuloyan ya onkapuy so pananisia to lapud ag-impanmatoor na ananak to. No bilang ta anggapoy epekto na simbawa tan disiplina ed inmawet lan puso na anak, tandaan ya say maabig ya alimbawa na atateng so posiblin mamalemek ed puso ra. Tan nepeg ya say sankanonot met na saray atateng et say pamaliket ed Ama ra, say Dios a Jehova, a singa ginawa nen Samuel.

‘Manuro Ka na Ari a Mangukom ed Sikami’

Ompan ag-inilaloan na ananak nen Samuel a mas grabe ni so epekto na makasarilin ugali ra. Oniay inkuan ni na saramay mamasiken ed si Samuel: “[Manuro ka] na ari a mangukom ed sikami a singa saray amin a nasyones.” (1 Samuel 8:5) Agta singa da ibabagan agda la labay si Samuel? Pigaran dekada la ya sikato so uusaren  nen Jehova ya ukom. Natan balet et agda la labay ya propeta labat a singa si Samuel so mangukom ed sikara, noagta sakey ya ari! Labay dan aligen iray kaabay dan nasyones. Antoy reaksion nen Samuel? “Naermenan si Samuel ed sayan inkerew da.”​—1 Samuel 8:6, MB.

Antoy imbaga nen Jehova sanen impikasi nen Samuel iyan bengatla? “Unor mon amin so ibagay totoo ed sika. Aliwan sikay impulisay da; siak so impulisay da ya ari ra.” Nayarin alemewan so liknaan nen Samuel ed sayan imbaga nen Jehova. Balet ta agaylan impanginsulto na totoo ed Makapanyarin-amin a Dios! Ingganggan nen Jehova si Samuel a pasakbayan iray Israelita ed no antoray nasagmak da sano wala lay ari ra. Anggano pinasakbayan la ra nen Samuel et siansian impasoot da: “Andi! Labay mi nawalaan na ari.” Lapud maunor si Samuel ed Dios, linma tan nilanaan to so pinilin ari nen Jehova.​—1 Samuel 8:7-19, MB.

Panon balet so inyunor nen Samuel? Kasin napapasootan labat? Kasin nanem-em na sakit na linawa lapud impakadismaya to? Nayarin ontan so reaksion na arum, balet duma si Samuel. Nilanaan to si Saul tan binidbir ton si Jehova ya mismo so amili ed sayan laki. Inangoban toy Saul, a pakapatnagan ya aawaten to so balon ari tan manpapasakop ed sikato. Insan oniay imbaga to’d saray Israelita: “Nia so toon pinili na Katawan! Anggapoy mipara ed sikato.”​—1 Samuel 10:1, 24, MB.

Say ninengneng nen Samuel ed sayan lakin pinili nen Jehova et say kamaongan to, aliwan saray pakabalawan to. Tan no say pantongtongan et say sarili to, say sankanonot nen Samuel et say pansiansia ton matoor ed Dios, aliwan say opinyon na saray kabaleyan to. (1 Samuel 12:1-4) Sinumpal to ray pagagawa nen Jehova ed sikato, a binilin to ray Israelita a mansiansian matoor ed si Jehova tan manalwar ed saray posiblin peligro ed espiritualidad da. Satan a bilin to et akasabi’d puso ra, tan akikasi ira’d sikato ya ipikasian to ra. Oniay inyebat to: “Arawi pa komon ed siak a mankasalanan ak sumpa ed Jehova ed itundak a mikasi nipaakar ed sikayo; balet sikayo so ibangat ko dia ed maong tan maptek a dalan.”​—1 Samuel 12:21-24.

Asalim ta la imay naermenan ka ta say sakey a posisyon o pribilehyo et niiter ed arum a too? Ipapanonot na alimbawa nen Samuel ya agtayon balot maneem-em na sakit na linawa tan agtayo iibegan so arum. Iikdan na Dios so kada matoor a lingkor to na makapnek tan makapaliket a kimey.

“Kaunongay Kabayag so Panermen Mo Lapud Kinen Saul?”

Duga met labat ya say kamaongan nen Saul so anengneng nen Samuel, ta makapadinayew iyan too. Atagtagey, guapo, makpel, tan maabilidar, tan diad unona et mapaabeba tan agpabidbir. (1 Samuel 10:22, 23, 27) Walad sikato balet no antoray pilien ton desisyon tan no kasin mansiansian matoor. (Deuteronomio 30:19) Anto kasi nansumpalan nen Saul?

Makapaermen ta no say sakey et awalaan na pakayari, kalkalnan naandi inkamapaabeba to. Ag-abayag et nagmaliw ya arogante si Saul. Agto inunor iray instruksion nen Jehova ya impasabi’d sikato nen Samuel. Aminsan, agla akaalagar si Saul kanian sikato lan mismo so angiyapay na bagat ya kanepegan labat komon a gawaen nen Samuel. Mapekder a sinimbawa nen Samuel tan impasakbay ton agmansiansia so inkaari ed pamilya nen Saul. Imbes ya pakaaralan komon iya  nen Saul, nanggawa ni na mas grabe ran kasalanan.​—1 Samuel 13:8, 9, 13, 14.

Panamegley nen Samuel, ingganggan nen Jehova si Saul a milaban ed saray Amalekita. Kaiba’d instruksion ya pateyen toy mauge-uges ya ari a si Agag. Balet ta agpinatey nen Saul si Agag tan agto met inunor so ganggan a pateyen iray ayayep. Sanen nila nen Samuel pian korihien, sankapatnag ya anguma-uman lay Saul. Imbes ya mapaabeban pakorihe, sikatoy nanrason tan impasa toy tetel ed saray totoo. Nileglemew toy disiplina, ya imbaga ton arum ed saramay ayep et niganan bagat ed si Jehova. Diad satan la imbaga nen Samuel irayan salita: “Nia, say panangunor [et] magmaong nen say bagat.” Makpel ya binaat nen Samuel iyan laki tan impakabat toy desisyon nen Jehova: Naekal so pakauley ed si Saul tan iter itan ed mas makanepegan a too.​—1 Samuel 15:1-33.

Adisdismaya si Samuel ed ginawa nen Saul, tan sanlabin inmey-ey ed si Jehova. Nanermen si Samuel. Dakel so anengneng ton kamaongan ed si Saul, tan amta ton maabilidar, balet ta aperdin amin itan. Aliwa lan sikato imay akabat ton too nensaman​—naandi la ray maabig ya ugali to tan nanrebelde ed si Jehova. Agla labay nen Samuel ya nanengneng si Saul anggan kapigan. Asabi panaon et maaron kinorehi nen Jehova si Samuel: “Kaunongay kabayag so panermen mo lapud kinen Saul? Impulisay ko lan ari na Israel. Mangala kay larak na olibo tan laka’d lakin say ngaran to et Jesse, a walad Betlehem, ta pinilik ya ari so sakey ed saray anak ton lalaki.”​—1 Samuel 15:34, 35; 16:1, MB.

Ag-akadepende ed agperpekton totoo so gagala nen Jehova. No say sakey et agmansiansian matoor, mananap si Jehova na sananey a manumpal ed linawa To. Kanian inlingwan la nen masiken lan Samuel so ermen to. Unong ed instruksion nen Jehova, sikatoy linma’d Betlehem, a ditan et akabat toy matatarakin anak nen Jesse. Balet, sanen akabat nen Samuel imay panguloan et oniay impanonot nen Jehova: “Agmo iimanoen no panoy kinabaleg tan kinaguapo to . . . ta say panagpilik aliwan singa panagpili na too. Say too say walad paway so nenengnengen to, balet say puso so nenengnengen ko.” (1 Samuel 16:7, MB) Diad kaunoran, akabat a siansia nen Samuel so bolirek, tan saya so pinili nen Jehova​—si David!

Diad unor la ran taon na impanbilay nen Samuel, apaneknekan ton duga so desisyon nen Jehova ya salatan si Saul. Nan-apostata si Saul tan lapud imon et labay ton pateyen si David. Impanengneng balet nen David so pakpel, debosyon, pananisia, tan katooran. Diad lalon itatatken nen Samuel et lalo met ya oneelet so pananisia to. Apaneknekan ton anggapo itay makapakapuy a problema o situasyon ya agsarag a solusyonan nen Jehova, tan sarag To ni ingen a pagmaliwen itan a bendisyon. Manga sanlasus a taon nen Samuel sanen inatey, tan nibagan makapadinayew so impanbilay to. Agla pankelawan ya nanermen so interon Israel ed impatey na sayan matoor a too! Diad sayan panaon tayo, maabig no oniay itepet na saray lingkor nen Jehova: ‘Naalig ko kasi so pananisia nen Samuel?’

[Litrato ed pahina 25]

Panon a natulongan nen Samuel iray kabaleyan to diad graben ermen da tan inkapuy na linawa ra?

[Litrato ed pahina 26]

Panon ya nilabanan nen Samuel so inkapuy na liknaan to lapud kaugsan na ananak to?