Kĩhonia Kĩa Mathĩna Marĩa Moimĩraga Kaingĩ

BIBILIA ndiugaga atĩ kĩhiko nĩ kĩhũthũ. Mũtũmwo Paulo aatongoririo nĩ Ngai andĩke atĩ arĩa mahikanĩtie no mũhaka mahiũranagie na ‘mathĩna maũndũ-inĩ mao.’ (1 Akorintho 7:28) No arĩa mahikanĩtie no merutanĩrie kũnyihia mathĩna marĩa makoragwo namo na mongerere gĩkeno harĩ mũndũ na ũrĩa ũngĩ. Ta wĩcirie ũhoro wa mathĩna matandatũ marĩa kaingĩ magwetagwo nĩ athuri na atumia, na wone ũrĩa kũhũthĩra motaaro ma Bibilia kũngĩgũteithia.

1

THĨNA:

“Tũtikoragwo na ũkuruhanu wa hakuhĩ na ũrĩa tũhikanĩtie nake.”

ŨTAARO WA BIBILIA:

“Mũhotage gũkũũrana maũndũ mũgĩthuraga marĩa maagĩrĩire kũrĩ marĩa mangĩ.”—AFILIPI 1:10.

Kĩhiko gĩaku nĩ kĩmwe kĩa indo iria cia bata mũno ũtũũro-inĩ waku. Nĩ kĩrabatara mahinda maku maingĩ. Kwoguo rora wone kana ũrĩa ũhũthagĩra mahinda maku nĩguo ũtũmĩte kũgĩe na thĩna ũcio. Ndũkareke mawĩra maku ma o mũthenya matũme mũraihanĩrĩrie na ũrĩa mũhikanĩtie nake. Ma nĩ atĩ, rĩmwe na rĩmwe wĩra hamwe na maũndũ mangĩ mũtangĩhota gwĩthema no matũme mũraihanĩrĩrie. No nĩ wagĩrĩirũo kwĩĩkĩrĩra mĩhaka maũndũ-inĩ marĩa ũngĩhota — ta mahinda marĩa ũhũthagĩra gwĩkenia kana na arata.

O na kũrĩ ũguo-rĩ, amwe mahota gũcaria wĩra kana ũndũ ũngĩ wa gwĩka no getha tu matigakorũo na mahinda hamwe na ũrĩa mahikanĩtie nake. Andũ ta acio ti kũraihĩrĩria mararaihĩrĩria ũrĩa mahikanĩtie nake. Nĩ kũũrĩra marorĩra mathĩna. Angĩkorũo we na ũrĩa mũhikanĩtie nake mũrĩ a itari rĩu-rĩ, nĩ mũkũbatara kũmenya gĩtũmi kĩa mathĩna macio na mũcarie kĩhonia kĩamo. Kũhũthĩra mahinda manyu hamwe nĩkuo tu kũngĩmũteithia inyuerĩ mũgĩe na ũkuruhanu wa hakuhĩ na mũtuĩke “mwĩrĩ ũmwe” biũ.—Kĩambĩrĩria 2:24.

Ũrĩa amwe mahũthĩrĩte ũtaaro ũcio: Andrew * na Tanji, kuuma Australia marĩ na mĩaka ikũmi kuuma rĩrĩa maahikanirie. Andrew oigaga ũũ: “Nĩmenyete atĩ kũruta wĩra mathaa maingĩ na gũkorũo na maũndũ maingĩ mũno ma gwĩka hamwe na andũ angĩ nĩ ũgwati harĩ kĩhiko. Kwoguo tũrĩ na mũtumia wakwa nĩ tũcaragia mahinda ma kwaria na gũthikanĩrĩria.”

Dave na Jane arĩa maikaraga Amerika, arĩa maahikanirie mĩaka 22 mĩhĩtũku, o hwaĩ-inĩ mambaga kũhũthĩra nuthu ithaa kwarĩrĩria maũndũ marĩa marĩ meciria-inĩ mao na marĩa meyoneire. Jane oigaga ũũ: “Kau gakoragwo karĩ kahinda ka bata mũno ũũ atĩ tũtiĩtĩkagĩria ũndũ ona ũrĩkũ ũgathũkie.”

2

THĨNA:

“Ndirona ngĩgunĩka nĩ kĩhiko gĩkĩ.”

ŨTAARO WA BIBILIA:

“Mũndũ nĩatigage gwĩcarĩria o maũndũ ma kwĩguna we mwene, tiga o marĩa mangĩguna mũndũ ũrĩa maikaraga nake.”—1 AKORINTHO 10:24.

Mũndũ ũrĩa kaingĩ ũcaragia o ũrĩa angĩĩguna we mwene kuumana na kĩhiko ndarĩ hingo angĩgĩa na gĩkeno kĩa ma, o na angĩhika kana ahikanie maita maingĩ atĩa. Kĩhiko kĩgaacagĩra rĩrĩa o mũndũ arekĩrĩra mũno kũheana handũ ha kũheo. Jesu nĩ aagwetire gĩtũmi: “Kũheana nĩkuo kũrehage gĩkeno kũrĩ kũheo.”—Atũmwo 20:35.

Ũrĩa amwe mahũthĩrĩte ũtaaro ũcio: Maria na Martin, arĩa maikaraga Mexico, maahikanirie  mĩaka 39 mĩhĩtũku. No ti kuuga atĩ maũndũ makoretwo marĩ mahũthũ. Ta rĩu nĩ maririkanaga hĩndĩ ĩmwe kwagĩire na thĩna mũna. Maria aroiga ũũ: “Kũrĩ hĩndĩ twanegenanirie mũno na Martin, na gatagatĩ-inĩ kau ngĩmwĩra ũndũ wa kũmwagĩra gĩtĩo mũno. Akĩrakara mũno. Ngĩgeria kũmwĩra atĩ ndiarĩ na ũũru nĩ kũrakara ndarakarĩte. No ndeendaga kũigua.” Nake Martin aroiga ũũ: “Kahinda-inĩ kau twakararanagia-rĩ, ngĩambĩrĩria gwĩciria atĩ gũtingĩhoteka tũtũũranie, na atĩ ndiagĩrĩirũo gũtinda ngĩĩrutanĩria kwagĩria kĩhiko giitũ.”

Kĩrĩa Martin aabataraga nĩ gĩtĩo. Nake Maria eeriragĩria gũthikĩrĩrio. O erĩ gũtirĩ wahingagĩrio bata wake.

Maahotire atĩa kũniina thĩna wao? Martin oigaga ũũ: “Ndambire kwĩhe kahinda horere, tũgĩcoka tũgĩtua itua rĩa kũhũthĩra ũtaaro wa ũũgĩ ũrĩa ũrĩ thĩinĩ wa Bibilia wa gũkorũo tũrĩ na gĩtĩo na ũtugi. O ũrĩa mĩaka ithiĩte ĩhĩtũkĩte nĩ twĩrutĩte atĩ o na tũngĩgĩa na mathĩna maita maingĩ atĩa, no tũmatoorie tũngĩhoya Ngai atũteithie na tũhũthĩre ũtaaro ũrĩa ũrĩ thĩinĩ wa Bibilia.”—Isaia 48:17, 18; Aefeso 4:31, 32.

3

THĨNA:

“Ũrĩa tũhikanĩtie nake ndahingagia maũndũ marĩa agĩrĩirũo nĩ kũhingia.”

ŨTAARO WA BIBILIA:

“Ithuĩ ithuothe gũtirĩ ũtakaheana ũhoro wake we mwene mbere ya Ngai”—AROMA 14:12.

Hatarĩ nganja, kĩhiko gĩtingĩgaacĩra wega angĩkorũo no mũndũ ũmwe tu ũrageria gũkĩagĩria. Ĩndĩ maũndũ no mathũke makĩria angĩkorũo o erĩ nĩ mekũrekereria kĩhiko, o mũndũ agĩcokagĩrĩria ũrĩa ũngĩ mahĩtia.

Ũngĩikara ũgĩciragia ũrĩa mũndũ ũrĩa mũhikanĩtie nake agĩrĩirũo nĩ gũkorũo agĩka, ndũrĩ hingo ũkagĩa na gĩkeno. Na makĩria angĩkorũo ũrĩhũthagĩra mahĩtia make marĩ gĩtũmi gĩa kwaga gwĩka ũrĩa wagĩrĩirũo nĩ gwĩka. No ũngĩĩrutanĩria gũtuĩka mũthuri kana mũtumia mwega, kĩhiko gĩaku no gĩthiĩ gĩkĩagĩraga. (1 Petero 3:1-3) Ũndũ ũrĩa wa bata makĩria, nĩ atĩ Ngai nĩ arĩonaga atĩ nĩ ũtĩĩte mũbango wake wa kĩhiko, na ciĩko ciaku nĩ irĩmũkenagia mũno.—1 Petero 2:19.

Ũrĩa amwe mahũthĩrĩte ũtaaro ũcio: Kim na mũthuri wake arĩa maikaraga Korea, maahikanirie mĩaka 38 mĩhĩtũku. Kim oigaga ũũ: “Rĩmwe na rĩmwe mũthuri wakwa nĩ andakaragĩra nginya agatiga kũnjarĩria na ndimenyaga nĩkĩ. Ũndũ ũcio ũtũmaga nyone wendo wake harĩ niĩ nĩ ũnyihĩte. Rĩmwe ndĩyũragia, ‘Hihi nĩ kĩĩ gĩtũmaga ende ndĩmũrũmbũiye ũrĩa araigua no we ndendaga kũnũmbũiya?’”

Handũ ha gũtindanĩrĩra na mahĩtia ma mũthuri wake, Kim aathurire kuoya ikinya ngũrani. Aroiga ũũ: “Handũ ha gũikara ndĩ mũrakaru, ndĩrutĩte nĩ wega gũkorũo ndĩ wa mbere gũcaria thayũ. Macũngĩrĩro-inĩ, ithuerĩ nĩ tũhotaga kũhoorera na tũkaaria tũrĩ na thayũ.”—Jakubu 3:18.

4

THĨNA:

“Mũtumia wakwa ti mwathĩki.”

ŨTAARO WA BIBILIA:

“Mũtwe wa mũndũ mũrũme o wothe nĩwe Kristo.”—1 AKORINTHO 11:3.

Mũthuri ũrĩa wonaga ta mũtumia wake atarĩ mwathĩki agĩrĩirũo kwamba gwĩthuthuria kana hihi we nĩ akoragwo eharĩirie gwathĩkĩra Jesu Kristo arĩ Mũtwe wake. Mũthuri no onanie wathĩki na njĩra ya kũrũmĩrĩra kĩonereria kĩa Jesu.

Mũtũmwo Paulo aandĩkire ũũ: “Inyuĩ athuri-rĩ, endagai atumia anyu o ta ũrĩa Kristo nake endire kanitha, akĩya kwĩneana nĩ ũndũ waguo.” (Aefeso 5:25) Jesu ndaigana ‘gwĩtũgĩria’ igũrũ rĩa arutwo ake. (Mariko 10:42-44) Aaheaga arũmĩrĩri ake ũtongoria ũrĩa wagĩrĩire na akamarũnga hĩndĩ ĩrĩa kwabatarania. No gũtirĩ hingo aamakũmaga. Akoragwo arĩ mũtugi harĩ o, na nĩ aamenyaga atĩ nĩ kũrĩ maũndũ matangĩahotire gwĩka. (Mathayo 11:29, 30; Mariko 6:30, 31; 14:37, 38) Hingo ciothe aarũmbũyagia maũndũ mao mbere ya make.—Mathayo 20:25-28.

Mũthuri agĩrĩirũo nĩ kwĩyũria kĩũria gĩkĩ, ‘Mawoni makwa kwerekera atumia na ũnene thĩinĩ wa famĩlĩ-rĩ, hihi marũmagĩrĩra mũno mĩtugo ya gwitũ gũkĩra motaaro na cionereria iria irĩ thĩinĩ wa Bibilia?’ Kwa ngerekano-rĩ, ũngĩona atĩa mũtumia ũtaretĩkania na mawoni ma mũthuri wake, no na njĩra ya gĩtĩo agataarĩria mawoni make na kinyi? Sara mũtumia wa Iburahimu, onagwo arĩ kĩonereria kĩa wĩnyihia thĩinĩ wa Bibilia. (1 Petero 3:1, 6) O na kũrĩ ũguo-rĩ, nĩ eeyaragia hĩndĩ ĩrĩa kwabatarania, ta hĩndĩ ĩrĩa Iburahimu aagĩte kuona mogwati marĩa maang’etheire famĩlĩ yao.—Kĩambĩrĩria 16:5; 21:9-12.

Ma nĩ atĩ Iburahimu ndaaigaga Sara na heho. Iburahimu ndaarĩ mũhinyanĩrĩria. No taguo, mũthuri ũrĩa ũrũmagĩrĩra ũtaaro wa Bibilia ndangĩhinyĩrĩria mũtumia wake aathĩkĩre ũndũ o wothe ũrĩa angiuga. No atũme mũtumia wake amũhe gĩtĩo nĩ ũndũ wa kũmũtongoria na njĩra ya kũmũcaĩra.

Ũrĩa amwe mahũthĩrĩte ũtaaro ũcio: James, mũikari wa Ngeretha ũrĩa wahikanirie mĩaka ĩnana mĩhĩtũku, oigaga ũũ: “Ndĩrathiĩ ngĩĩmenyagĩria kwaga gũtua matua maritũ itambĩte kũmarĩrĩria na mũtumia wakwa. Ngageria kwaga gwĩciragia o ũhoro wakwa tu. Ithenya rĩa ũguo, ndĩrutanagĩria kũiga mabataro make mbere ya makwa.”

George aikaraga Amerika na aahikanirie mĩaka 59 mĩhĩtũku. Oigaga ũũ: “Nĩ ngeragia kwaga kũhũthia mũtumia wakwa, handũ ha ũguo ndĩmuonaga arĩ mũndũ ũrĩ na ũũgĩ na ũhoti.”—Thimo 31:10.

5

THĨNA:

“Mũthuri wakwa ndahotaga gũtongoria wega.”

ŨTAARO WA BIBILIA:

“Mũtumia o wothe mũũgĩ nĩ gwaka aakaga nyũmba yake, ĩndĩ ũrĩa mũkĩgu nĩ gũtharia amĩtharagia na moko make mwene.”—THIMO 14:1.

Angĩkorũo mũthuri waku ndahotaga gũtua matua kana gũtongoria mũciĩ, harĩ maũndũ matatũ ũngĩthuura gwĩka. (1) No ũtindage o ũkĩina mahĩtia make kana (2) ũmũtunye ũtongoria wa famĩlĩ kana (3) ũmũgathagĩrĩrie kuuma ngoro ũndũ-inĩ o wothe angĩkorũo akĩgeria gwĩka. Ũngĩthuura gwĩka maũndũ macio merĩ ma mbere, ũgũtharia nyũmba yaku na moko maku mwene. Ũngĩthuura gwĩka ũndũ wa gatatũ, ũgũgũteithia gwaka kana gwĩkĩra hinya kĩhiko gĩaku.

Athuri aingĩ mendete kũheo gĩtĩo o na gũkĩra kwendwo. Kwoguo ũngĩtũma mũthuri waku eigue atĩ nĩ aheetwo gĩtĩo, na amenye atĩ kĩyo gĩake gĩa gũtongoria famĩlĩ nĩ kĩega na nĩ kĩrakenerũo-rĩ, nĩ ekwĩrutanĩria makĩria kũnyita itemi rĩake. Ma nĩ atĩ, rĩmwe na rĩmwe kũrĩ maũndũ ũtarĩiguithanagĩria na mũthuri waku. Mwagĩrĩirũo kwarĩrĩria maũndũ macio mũrĩ inyuerĩ. (Thimo 18:13) No ciugo iria ũgũthuura na mũgambo ũrĩa ũkũhũthĩra no iteithie gũtharia kana gwaka kĩhiko gĩaku. (Thimo 21:9; 27:15) Wĩyarie ũrĩ na gĩtĩo, na nĩ ũkuona moimĩrĩro mega marĩa wĩriragĩria—mũthuri ũrĩgũtongoragia ũrĩa kwagĩrĩire.

Ũrĩa amwe mahũthĩrĩte ũtaaro ũcio: Michele, mũikari wa Amerika ũrĩa wahikire mĩaka 30 mĩthiru, oigaga ũũ: “Tũrĩ na aarĩ a maitũ twarerirũo nĩ mami atarĩ na ũtongoria wa mũthuri, nĩwe weyamũragĩra ũrĩa ekwenda gwĩka. Nĩ ngoragwo na mĩerekera ta yake. Kwoguo no mũhaka ndĩrutanĩrie mũno kuonania wathĩki ũrĩa wagĩrĩire. Kwa ngerekano-rĩ, nĩ ndĩrutĩte kwaria na mũthuri wakwa mbere ya gũtua matua makwa.”

Rachel aikaraga Australia na maahikanirie na Mark mĩaka 21 mĩhĩtũku, o nake nĩaathũkĩtio nĩ mũrerere ũrĩa aarerirũo naguo. Aririkanaga ũũ: “Gũtirĩ hĩndĩ mami eenyihagĩria baba, inegene na kũmwagĩra gĩtĩo yarĩ mĩtugo ya o mũthenya. Mĩaka-inĩ yakwa ya mbere ya kĩhiko ndekaga o ta mami. No o ũrĩa mĩaka ithiĩte ĩhĩtũkĩte nĩ ndĩĩrutĩte bata wa kũhũthĩra ũtaaro wa Bibilia wĩgiĩ kuonania gĩtĩo. Rĩu tũrĩ na Mark tũkoragwo na kĩhiko kĩrĩ na gĩkeno makĩria.”

6

THĨNA:

“Ndingĩkirĩrĩria rĩngĩ mĩtugo ĩo yake.”

ŨTAARO WA BIBILIA:

‘Mũkiranagĩrĩrie na muohanagĩre o mũndũ na ũrĩa ũngĩ, angĩkorũo nĩharĩ mũndũ matetanĩtie na ũrĩa ũngĩ-rĩ; kĩohanagĩrei inyuene o ta ũrĩa Mwathani nake aamuoheire inyuĩ.’—AKOLOSAI 3:13.

Rĩrĩa mwambĩrĩirie ũrata, no kũhoteke wonaga o ngumo njega cia ũrĩa mũhikanĩtie nake  ũũ atĩ ndũngĩonire mahĩtia make. Hihi no wĩke ũguo o na ũmũthĩ? No ũkorũo na gĩtũmi kĩega gĩa gũteta nĩ ũndũ wa ũrĩa mũhikanĩtie nake. O na kũrĩ ũguo-rĩ, ta wĩyũrie, ‘Nĩ ngumo irĩkũ cia mũndũ ũrĩa tũhikanĩtie nake ingĩenda gwĩciria ũhoro wacio, nĩ iria njega-ĩ kana nĩ iria njũru?’

Jesu nĩ aahũthĩrire ngerekano njega mũno ĩrĩa yonanagia ũrĩa tũrabatara kwaga gũtindanĩrĩra mũno na mahĩtia ma andũ arĩa angĩ. Jesu oririe ũũ: “Nĩ kĩ gĩtũmaga ũrore kĩhuti kĩrĩa kĩĩ riitho rĩa mũrũ wa thoguo, na ndũũkũria mũgogo ũrĩa wĩ riitho rĩaku mwene?” (Mathayo 7:3) Kĩhuti no gĩkorũo kĩrĩ o karũnyeki kanini. No mũgogo nĩ kĩmũtĩ kĩnene kĩrĩa kĩhũthagĩrũo kũratha nyũmba. Hihi eendaga kuuga atĩa? “Amba ũrute mũgogo ũcio wĩ riitho rĩaku mwene, na hĩndĩ ĩo nĩũkuona wega ũrute kĩhuti kĩrĩa kĩĩ riitho rĩa mũrũ wa thoguo.”—Mathayo 7:5.

Mbere ya kũheana ngerekano ĩyo Jesu aarutire mũkaana ũyũ: “Mũtikanekũũanĩre, nĩ getha mũtikanekũũĩrũo. Nĩ gũkorũo gwĩkũũanĩra kũrĩa mwĩkũũanagĩra nakuo, nĩkuo mũgekũũĩrũo nakuo na inyuĩ.” (Mathayo 7:1, 2) Angĩkorũo no wende Ngai ndagatindanagĩrĩre na mahĩtia maku—mũgogo ũrĩa ũrĩ riitho rĩaku-rĩ—nĩ wega o nawe ndũgatindanagĩrĩre na mahĩtia ma ũrĩa mũhikanĩtie nake.—Mathayo 6:14, 15.

Ũrĩa amwe mahũthĩrĩte ũtaaro ũcio: Jenny aikaraga Ngeretha na rĩu nĩ mĩaka kenda kuuma rĩrĩa maahikanirie na Simon. Oigaga ũũ: “Kaingĩ ũndũ ũrĩa ũtũmaga tũhĩtanie na mũthuri wakwa nĩ kwaga mĩbango, agekaga maũndũ ndagĩka ya mũico. Nyonaga ũrĩ ũndũ mũũru tondũ tũtanahikania, aangenagia mũno tondũ wa ũrĩa ndoonaga arĩ na mĩbango. O na kũrĩ ũguo-rĩ, rĩu nĩ nyonaga atĩ o na niĩ nĩ ngoragwo na mahĩtia, ta gũkorũo ngĩrũmia mawoni makwa mũno. Tũrĩ na Simon tũreruta gũtiga gũtindanagĩrĩra na mahĩtia marĩa manyinyi.”

Curt, mũthuri wa Michele ũrĩa ũkũgwetetwo hau mbere oigaga ũũ: “Ũngĩikara ũkĩroraga mũno mahĩtia ma ũrĩa mũhikanĩtie nake, mahĩtia macio megũthiĩ makĩonekaga marĩ manene mũno. Nyonaga arĩ wega kũrora ngumo iria ciangucĩrĩirie harĩ Michele.”

Ũrĩa Kĩhiko Kĩngĩgaacĩra

Ngerekano icio nyinyi ironania atĩ tũtingĩhota gwĩthema mathĩna thĩinĩ wa kĩhiko ĩndĩ no tũhote kũmatooria. Hitho ya kũgaacĩra nĩ ĩrĩkũ? Nĩ gũkũria wendo waku harĩ Ngai na gũkorũo wĩhaarĩirie kũhũthĩra ũtaaro ũrĩa ũkoragwo thĩinĩ wa Kiugo gĩake Bibilia.

Alex na Itohan aikari a Nigeria arĩa maahikanirie makĩria ma mĩaka 20 nĩ mamenyete hitho ĩyo. Alex oigaga ũũ: “Nĩmenyete atĩ hakuhĩ mathĩna mothe ma famĩlĩ no matoorio, arĩa mahikanĩtie mangĩhũthĩra ũtaaro wa Kiugo kĩa Ngai.” Nake mũtumia wake oigaga: “Nĩ tuonete bata wa kũhoya hamwe tũtegũtĩrĩria na kũhũthĩra ũtaaro wa Bibilia wa kũgĩa na wendo wa ma na gũkiranĩrĩria. Rĩu tũkoragwo na mathĩna manyinyi gũkĩra hĩndĩ ĩrĩa twahikanirie.”

Hihi no wende kũmenya makĩria ũrĩa kũhũthĩra ũtaaro wa Kiugo kĩa Ngai kũngĩguna famĩlĩ yaku? Angĩkorũo nĩguo-rĩ, ũria Aira a Jehova marĩrĩrie hamwe nawe gĩcunjĩ gĩa 14 kĩa ibuku Bibilia Irutanaga Atĩa Kũna? *

[Mohoro ma magũrũ-inĩ]

[Mbica karatathi ka 4]

Hihi nĩ tũgĩaga na mahinda ma gũkorũo hamwe?

[Mbica karatathi ka 5]

Hihi nĩ ngeragia kũheana gũkĩra ũrĩa heagwo?

[Mbica karatathi ka 6]

Hihi nĩ njoyaga ikinya rĩa mbere gũcaria thayũ?

[Mbica karatathi ka 7]

Hihi nĩ thikagĩrĩria mawoni ma mũtumia wakwa mbere ya gũtua matua?

[Mbica karatathi ka 9]

Hihi nĩ ndoraga ngumo njega cia ũrĩa tũhikanĩtie nake?