Longa Wan’aku Bakala yo Luzitu

K INGANA kimosi kia esi Alemanha kivovanga vo: “O muntu onatinanga e mpu vana moko, olenda kiya e nsi yawonso.” Muna nsi zayingi, o muntu okatulanga mpu una kakotele ko mu nzo angani yovo vava kekayisanga wantu, obadikilwanga vo nkwa luzitu. Muna kuma kiaki, kingana kiaki kisonganga vo wantu beluta vanganga o wete yo songa ngemba kw’awana bena ye fu yambote.

Ekwe kiese dikalanga mu mona aleke besonganga fu yambote! Nkengi mosi a zunga kuna Honduras, osalanga ye ateleki a ntela zaswaswana muna salu kia samuna nsangu zambote mu nzo ye nzo, wavova vo: “Nkumbu miayingi imonanga vo o wantu betoma sianga sungididi kwa nleke watoma longwa ye nkwa luzitu, ke mu mono ko.”

Mu tandu kiaki kina vo e fu kia lembi zitisa akaka mu wokela kaka kina, diamfunu mu zaya una tufwete kadilanga y’akaka ye nluta ditwasanga. Vana ntandu, o Nkand’a Nzambi okutuwondelelanga vo ‘twayambula nkal’eto yakala betela ye nsangu zambote za Kristu.’ (Fili. 1:27; 2 Tim. 3:1-5) Diamfunu twalonganga wan’eto bazitisanga akaka. Aweyi balenda longelwa fu yambote ye luzitu? *

Longa Fu Yambote Muna Mbandu Aku

Wana mambu mayingi belongokanga muna tanginina mbandu y’awana bemonanga. Muna kuma kiaki, o songa fu yambote i mpila isundidi yina mase balenda longela wan’au fu yambote. (Nsi. 6:6, 7) O longa wan’aku nkal’ambote diambu diamfunu, kansi ke diau kaka ko divavwanga. Divavanga mpe vo wasonganga mbandu ambote muna mavangu.

Badika e nona kia Paula, * ona wasanswa kwa ngudi wa Nkristu una vo mpumpa. O zitisa wantu awonso diakituka se fu kiandi. Ekuma? Paula wavutula vo: “Wau vo ngudi eto osonganga mbandu ambote, o songa luzitu diakituka nze fu kiakingutukila kwa yeto wana.” Nkristu mosi, nkumbu andi Walter, walonga wan’andi bazitisanga ngudi au wa mundembi-kwikila. Wavova vo: “Muna longa wan’ame bazitisanga ngudi au, isonganga mbandu muna lembi kondwa nkaz’ame luzitu.” Walter wazindalala  longa Nkand’a Nzambi kwa wan’andi yo lombanga lusadisu kwa Yave muna sambu. Owau, mosi muna wan’andi ku vula dia Mbangi za Yave kesadilanga, wakaka wakituka se mviti a nzila. Wan’andi bezolanga yo zitisa se ye ngudi au.

Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “O Nzambi ke w’evwanga ko, wa luvuvamu kaka.” (1 Kor. 14:33) Mawonso kevanganga Yave matoma kubikwa. Akristu bafwete sianga ngolo mu tanginina fu kiaki kia Nzambi yo toma kubika yawonso muna nzo zau. Mase makaka belonganga wan’au bakubikanga mfulu zau lumbu yawonso una ke bayele ko ku sikola, lunda nlele miau yo vana moko muna salu ya nzo. Vava wana bemonanga vo nzo yawonso yatoma kubikwa yo viengeswa, dilenda kubafila mu kubika yo viengesa masuku ye lekwa yau.

Wan’aku aweyi bebadikilanga mana belongokanga kuna sikola? Nga bevutulanga matondo mu mana alongi au bevanganga muna wete diau? Wau vo u se, nga ovutulanga matondo kw’alongi au? O wana betanginina e mbandu aku mu mpila bebadikilanga alongi au ye mana belongwanga kuna sikola. Nga olenda kubakasakesa bavutulanga matondo kw’alongi au? O vutula matondo mu kuma kia wete batuvangidi i mpila yambote ya songela luzitu, diakala kwa nlongi, dotolo, nteki ye kwa konso muntu. (Luka 17:15, 16) Aleke Akristu ana bemonekanga vo baswaswana y’akw’au kuna sikola mu kuma kia luzitu ye fu yambote besonganga, bafwete sanisinwa.

Ampangi muna nkutakani y’Akristu bafwete songanga mbandu ambote muna diambu dia songa fu yambote. Diakiese dikalanga mu mona aleke muna nkutakani besonganga ngemba kw’akaka mu mvovo emi: “Dodokolo” yovo “ntondele”! Vava ambuta bezitisanga Yave muna toma wunikina malongi muna lukutakanu, dilenda fila aleke mu kubatanginina. Vava aleke bemonanga awana besonganga fu yambote mun’Eseka dia Kintinu, belongokanga fu kia zitisa mfinangani zau. Muna bong’e nona, Andrew una ye kimbuta kia mvu yá, walongoka vova vo “dodokolo” avo ozolele vioka vana vena ambuta.

Adieyi diaka balenda vanga mase muna sadisa wan’au kimana bakala ye fu yambote? Amase bafwete vaulanga ntangwa mu longoka yo wan’au e nona ya wantu ayingi beyikwanga muna Nkand’a Nzambi.—Roma 15:4.

Sadila Nona ya Nkand’a Nzambi

Ngudi a Samuele nanga walonga mwan’andi kavumbamanga vana ndose a Ele wa Ngang’a Mbuta. Vava kanatwa kuna saba, Samuele nanga kimbuta kia mvu tatu yovo yá kakala. (1 Sam. 1:28) Nga olenda vanga nsongesela yo mwan’aku akete muna kunlonga una kalenda kayisila wantu nze “kiambote kiaku,” “osikamene,” “onangini” yovo mpila yakaka yisadilwanga muna zunga kieno? Nze nleke Samuele, wan’eno balenda “kala y’edienga kwa Yave yo wantu.”—1 Sam. 2:26.

 Ekuma olembi sadila lusansu lwa Nkand’a Nzambi mu songa nswaswani vana vena fu kia luzitu yo kondwa luzitu? Kasikil’owu, vava Akaziya wa Ntinu wakondwa kwikizi kazola monana ye Eleya wa ngunza, watuma ‘nkuluntu a makumatanu yo makumatanu ma makesa mandi’ muna kwenda kumbokela. O nkuluntu wavovesa ngunza vo kanlanda. Kansi, eyayi ke mpila yambote ko ya vovesela muntu a Nzambi. Eleya nkia mvutu kavana? Wavova vo: ‘Ovo i muntu a Nzambi kwame, o tiya mbula twabwa mun’ezulu twabomona ngeye yo makumatanu maku.’ Idiau mpe diavangama. “Vabwidi tiya mun’ezulu tumbomwene yo makumatanu mandi.”—2 Nti. 1:9, 10.

O ntinu watuma diaka nkuluntu wezole wa makesa 50 kwa Eleya. Yandi mpe wavovesa Eleya kimana kanlanda. Vabwidi diaka tiya mun’ezulu tumbomwene. I bosi, watuma diaka nkuluntu wetatu wa makesa 50 kwa Eleya. Kansi, nkuluntu ndioyo wasonga luzitu. Vana fulu kia tumina Eleya, wafukama yo kundodokela vo: ‘E muntu a Nzambi, yambula moyo ame ye mioyo mia makumatanu oma ma ntaudi zaku miamoneka vo miantalu oku wina. Vabwidi tiya mun’ezulu tubomwene akuluntu wole wa makumatanu ana bavitidi yo makumatanu mau: kansi owau o moyo ame mbula wamoneka vo wantalu oku wina.’ Nga ngunz’a Nzambi wafwana lomba tiya twabomona nkuluntu ndioyo wavova yo luzitu kana una vo wonga kakala wau? Ve, kafwana wo vanga ko! Mbasi a Yave wavovesa Eleya vo kenda yo nkuluntu. (2 Nti. 1:11-15) O lusansu lwalu lusonganga mfunu wa songa luzitu.

Vava Paulu wa ntumwa kanatwa muna tempelo kwa makesa ma Roma, kayindula ko vo nswa wa vova kakala wau. Muna luzitu lwawonso wayuvula mfumu a makesa vo: ‘Nga lenda kungyambula yàvovesa diambu e?’ Muna kuma kiaki, Paulu wayambulwa vo kavova.—Mav. 21:37-40.

Vava kafundiswanga, Yesu wawandwa e mbata. Kansi, wau kazaya mpila yambote ya kitanina, wavova vo: “Ovo mpov’ambi mpovele, sia bi o umbangi: ovo yambote, adieyi ungwandìdi?” Ka vakala muntu ko walenda mona mbi muna mpila Yesu kavovela.—Yoa. 18:22, 23.

Nkand’a Nzambi uvwidi mpe nona isonganga mpil’a luzitu tulenda tambulwila elongi yo zaya vilwa twavanga. (Etu. 41:9-13; Mav. 8:20-24) Kasikil’owu, Abingaile walomba ndoloki mu kuma kia Nabale wa nkaz’andi wakondwa Davidi luzitu. Vana ntandu, wamvana mpe madia mayingi. Davidi wasivika kikilu dina kavanga Abingaile. Muna kuma kiaki, vava Nabale kafwa wambonga se nkaz’andi.—1 Sam. 25:23-41.

Diamfunu walonganga wan’aku basonganga luzitu ye fu yambote, diakala muna ntangw’ampasi yovo muna zingu kiau kia lumbu ke lumbu. ‘Yambula twatemesa ntemo eto vana vena wantu, kimana bamona mavangu meto mambote, bakembela S’eto wina kun’ezulu.’—Mat. 5:16.

[Mvovo Vana Yand’a lukaya]