Angei än Kot Chen me Küna Manau Esemuch

“Ewe Samol mi Lapalap a echeni eman mi aramasöch, nge a apwüngü eman aramas mi ekiekietä mine a ngau.”​—SALF. 12:2.

1, 2. Met Elias a tingorei ewe fin Sarapat mi mä pwülüwan me met a alükülükü ngeni?

EMÖN fefin me nöün we ät, pwal emön nöün Kot soufos ra echik. Lupwen ei fin Sarapat mi mä pwülüwan a mmolnetä le ökkü an we ekkei pwe epwe kuk, ewe soufos Elias a tingorei ünüman konik me anan pilawa. Ewe fefin a kisäseü le aünü konik, nge ren möngö a chök nom ren “ekumwuch pilawa mi amas lon eu sepi me ekis apüra lon eu rume.” Iwe, a meefi pwe ese naf an epwe amöngööni, iwe a ereni ena soufos Elias.​—1 King 17:8-12.

² Nge Elias a ereni: “Kopwe akomwen föri fän itei echö kükün nokop seni ewe pilawa o uwato rei, mürin kopwap föri anom me enen noum we ät. Pun iei alon ewe Samol mi Lapalap ewe Koten Israel, ‘Ewe pilawa lon ewe sepi esap itela, nge ewe apüra lon ewe rume esap pöla.’”​—1 King 17:13, 14.

3. Ifa ewe kefil mi lamot a nom mwach?

³ Ewe kefil a nom mwen ewe fefin mi mä pwülüwan, esap chök an epwe amöngööni ewe soufos ren anan we säingoon pilawa. Epwe lükülük pwe Jiowa epwe tümünü i me nöün we ät are epwe akkomwa an osupwang lap seni an epwe angei än Kot chen? Pwal ina chök ewe kefil a nom rech. Sipwe akkomw ekilapei ach sipwe angei än Jiowa chen lap seni ach kütta lükülüköchüch lon pekin aion? A chommong popun sipwe lükülükü Jiowa me angang ngeni. Mei wor met sipwe föri pwe sipwe kütta me angei an we chen.

A Fich Än Aramas Repwe Fel Ngeni Kot

4. Pwata mi fich ngeni Jiowa ach sipwe fel ngeni?

⁴ Mei wor än Jiowa pwüüng le kütta seni aramas ar repwe angang ngeni i lon ewe  napanap epwe pwapwaiti. Eü mwichen chon angang ngeni Kot lon läng ra tipeeü le apwüngalo me apasa: “Ach Samol me ach Kot, en ka fich ngeni om kopwe angei ling o iteuöch me manaman. Pun ka föri mettoch meinisin, nge ren letipom ra fis o manau.” (Pwar. 4:11) Pokiten Jiowa a föratä mettoch meinisin, a fich ach sipwe fel ngeni.

5. Pwata än Kot tong epwe amwökütükich le angang ngeni?

⁵ Pwal eü popun sipwe angang ngeni Jiowa pun i chök a kon tongekich lap seni meinisin. Ewe Paipel a apasa: “Iei usun Kot a föri aramas lon püsin lapalapan, eman mwän me eman fefin.” (Ken. 1:27) Kot a föri aramas pwe repwe tufichin ekiek me pwisin föri kefil. Pokiten Jiowa populapen manauach, i semelapen aramas meinisin. (Luk 3:38) Usun chök emön sam mi mürinnö, Jiowa a awora ngeni nöün kewe mettoch meinisin minne repwe pwapwaiti lon manauer. “A atötai förian akar” me “a apüngatiu üt” pwe ei fönüfan epwe uwaani chommong möngö lon ei leeni mi fokkun lingemwarar.​—Mt. 5:45.

6, 7. (a) Met sokkun feiengaw Atam a atoto woon mwirimwirin kewe meinisin? (b) Met än Kraist asor epwe atoto ngeni iir kewe mi kükkütta än Kot chen?

⁶ Jiowa a pwal selänikich seni pwününgawen tipis. Än Atam föfförün tipis, a usun chök emön chon pet woon moni solä seni an famili nöür moni pwe epwe pet woon. Ren an ü ngeni Jiowa, usun itä a solääni seni mwirimwirin kewe ewe äpilükülükün manau fochofoch mi apwapwa. Pokiten a ekieki chök pwisin i a fen anomu aramas fän nemenien tipis. Ina popun meinisin aramas ra semwen, letipechou me mälo. Ren än emön slave epwe ngaselo a lamot epwe kamötiw liwinin, Jiowa a fen mööni kich pwe sipwe ngaselo seni pwününgawen tipis. (Älleani Rom 5:21.) Jises a tipeeü ngeni letipen Seman we, iwe, a “fangala manauan fänäsengesin chomong aramas pwe möön manauer.” (Mt. 20:28) Ekiselo chök meinisin mi angei än Kot chen repwe unusen küna feiöchün ewe möön kepich.

⁷ Jiowa, ewe chon Förikich, a föri chommong mettoch ren an epwe ngenikich eü manau mi apwapwa me aüchea. Pokiten sia angei an chen, sipwe tongeni küna ifa usun epwe amoielo ekkewe mettoch mi eriäfföü aramas. Nge Jiowa epwe pwär ngeni emön me emön leich ifa usun a wiliti chon liwini “ngeni chokewe mi kütta i liwiniir.”​—Ipru 11:6.

“Noum Aramas Repwe Etuk fän Püsin Letiper”

8. Minne a fis ngeni Aisea a äiti ngeni kich met usun ach angang ngeni Kot?

⁸ Ach akkangei än Kot chen a wewe ngeni ach sipwe äeäfichi ach tufichin pwüngün filatä, pokiten Jiowa ese aumwesi emön an epwe angang ngeni. Lon fansoun Aisea we, Kot a eis: “Iö üpwe tini, nge iö epwe ach chon  künö?” Jiowa a süföliti ewe soufos ren an mirititi pwe mi wor an pwüngün pwisin filatä. Anchangei mwo än Aisea pwapwa le erä: “Ngang üa mochen, kopwe tiniei.”​—Ais. 6:8.

9, 10. (a) Itä epwe ifa ekiekich lon ach angang ngeni Kot? (b) Pwata a lamot ngenikich ach sipwe angang ngeni Jiowa ren letip unus?

⁹ Aramas ra tongeni filatä ar repwe angang ngeni Kot are resap. Jiowa a mochen ach sipwe angang ngeni ren letip unus. (Älleani Josua 24:15.) Emön mi asopwisek le fel ngeni Kot, esap tongeni apwapwaai i. Kot ese pwal etiwa än aramas tipin fel ngeni ren chök ar mochen apwapwaai aramas. (Kol. 3:22) Ika sia tipemwaramwar le angang ngeni me mut ngeni mettochun fönüfan ar repwe ttikilong lon ach fel ngeni i, iwe esap pwal pwapwaiti. (Eks. 22:29) Jiowa a silei pwe sipwe feiöch ika sipwe angang ngeni ren letip unus. Moses a pesei chon Israel le filatä manau ren ar ‘repwe echeni ewe Samol mi Lapalap ar we Kot, repwe aleasochisi alon o fitipacheiti.’​—Tut. 30:19, 20.

¹⁰ King Tafit lon Israel, a köl ngeni Jiowa: “Lon ränin om kopwe maun ngeni chon oputom noum aramas repwe etuk fän püsin letiper o üföüf ekewe üf mi pin. Usun amurenipwin mi nom lesosorusich, iei usun noum kewe alüal repwe feito reöm.” (Kölf. 110:3) Chommong aramas ikenäi ra alonga manauer woon moni me minen apwapwa. Iwe nge, chokkewe mi tongei Jiowa, ra akkomwa ar angang ngeni i lap seni mettoch meinisin. Ar tinikken le afalafala ewe kapas allim a pwäratä met ra akkomwa lon manauer. Ra unusen lükülük pwe Jiowa epwe awora ngeniir met ra osupwangan iteiten rän.​—Mt. 6:33, 34.

Ekkewe Asor Kot a Pwapwaiti

11. Ifa ewe feiöch chon Israel ra ekiekin angei ren ar asor ngeni Jiowa?

¹¹ Fän ewe allükün Moses, nöün Kot aramas ra eäni sokkun asor Kot a pwapwaiti pwe repwe küna an we chen. Lifitikos 19:5 a erä: “Lupwen oupwe eäni asoren kinamwe ngeniei ngang ewe Samol mi Lapalap, oupwe föri pwüngün ewe asor, pwe ngang üpwe etiwa.” Lon pwal chök ena puk, a erä: “Are oua eäni asor eu asoren kilisou ngeni ewe Samol mi Lapalap, oupwe asor lon pwüngüöchün ewe angang, pwe Kot epwe etiwakemi.” (Lif. 22:29) Lupwen ekkewe chon Israel ra eäni asor man mi pwüng woon än Jiowa we rong, ewe ötüöt a ötütä nge ewe Kot mi enlet a “efich pwoon.” (Lif. 1:9, 13) A pwapwa me kinamwe ren än nöün kewe aramas pwäratä ar tong ngeni. (Ken. 8:21) Lon ekkeei Allük, sia küna ekkewe kapasen emmwen mi weneiti ei fansoun. Chokkewe ra eäni asor mi ketiw me ren Jiowa repwe angei an we chen. Ikkefa ekkewe asor Kot a kan etiwa? Nengeni ekkeei ruu mettoch lon manauach, ach kapas me föfför.

12. Ineet atun ach ‘fangala inisich pwe eu asor’ epwe tongeni änioput me ren Jiowa?

¹² Lon nöün aposel Paul we taropwe ngeni chon Rom a makkeei: “Oupwe fangala inisimi pwe eu asor mi manau o pin fän iten än Kot angang o i epwe pwapwa ren. Iei usun pwüngün ämi fel ngeni Kot.” (Rom 12:1) Ren än emön epwe angei än Kot chen, a lamot epwe tümünü manauan pwe Kot epwe pwapwaiti. Esor lamoten ena asor ika epwe elimengawa inisin ren suupwa, pwu, säfeien opuchopuch are unupuch. (2 Kor. 7:1) Pwal och, pokiten emön “a föri föförün lisowu a tipis ngeni püsin inisin,” iwe ekkena sokkun föfför ra efisi pwe an kewe asor repwe änioput ngeni Jiowa. (1 Kor. 6:18) Ren än emön epwe apwapwaai Kot, mi lamot ‘epwe pin’ lon föfförün meinisin.​—1 Pit. 1:14-16.

13. Pwata mi fich ach sipwe mwareiti Jiowa?

¹³ Pwal eü asor Jiowa a pwapwaiti ina ach tufichin fos. Chokkewe mi tongei Jiowa ra kan kapas mürinnö usun i lein chommong aramas me lon imwer kewe.  (Älleani Kölfel 34:1-3.) Älleani Kölfel 148-150, me nengeni fän fite ekkena ülüngät köl ra pesekich le mwareiti Jiowa. Enlet, “a fich ngeni chon wenechar pwe repwe mwareiti i.” (Kölf. 33:1) Pwal Jises Kraist, ach we leenien äppirü a menlapei lamoten ach mwareiti Kot ren ach afalafala ewe kapas allim.​—Luk 4:18, 43, 44.

14, 15. Osea a pesei chon Israel ar repwe eäni met sokkun asor, me ifa meefien Jiowa usun?

¹⁴ Ren ach ekitekit le afalafal, sia pwäratä ach tong ngeni Jiowa me ach kütta an we chen. Äwewe chök, ekieki ifa usun ewe soufos Osea a pesei ekkewe chon Israel mi fel ngeni kot chofona me pöüt seniir än Kot chen. (Osea 13:1-3) A ereniir ar repwe tingormaü ngeni Jiowa: “Kopwe omusalo äm kewe tipis meinisin; me ngüüri minne mi mürinnö, iwe, aupwe eäni asorun appanen kow ren tinauem.”​—Osea 14:1, 2, NW.

¹⁵ Ewe kow ina ewe man mi liwinimmong seni meinisin chon Israel repwe tongeni eäni asor ngeni Jiowa. Ina minne, ekkewe kapas ‘appanen kow ren tinauach’ a wewe ngeni kapas sia loom ekieki me apasawu seni enletin letipach ren ach sipwe mwareiti ewe Kot mi enlet. Ifa meefien Jiowa ren chokkewe mi eäni ena sokkun asor? A erä pwe epwe ‘tongeer seni unusen letipan.’ (Osea 14:4) Ekkewe ra eäni asorun mwareiti, Jiowa a omusalo ar tipis, pwapwaitiir, me chiechiöch ngeniir.

16, 17. Ifa usun Jiowa a etiwa än emön föfförün mwareiti ika an lükü a amwökütü i le afalafala ewe kapas allim?

¹⁶ Ach mwareiti Jiowa lein chommong aramas, a fokkun lamot lon ewe fel mi enlet. Ewe sou mak kölfel a kon aücheani lingeloon ewe Kot mi enlet, ina popun a tingorei Kot: “Ai Samol mi Lapalap, kopwe aüselinga ai iotekin kilisou.” (Kölf. 119:108) Nge ifa usun ikenäi? Aisea a oesini usun eü mwichen aramas mi chocho lon ach ei fansoun ra: “Arongafeili iteüöchün ewe Samol mi Lapalap. . . . Ewe Samol mi Lapalap epwe etiwa ewe asor ra keni won an rongen asor.” (Ais. 60:6, 7) Ren pwönüetään ena oesini, fite million aramas ra asor ngeni Kot ‘uwan tinauer mi mwareiti itan.’​—Ipru 13:15, TF.

¹⁷ Nge ifa usun en? Ka kan eäni ewe sokkun asor Kot mi pwapwaiti? Ika aapw, ka tongeni tipemecheres le akkotaöchü nonnomum me poputä mwareiti Jiowa lein aramas? Lupwen om lükü a amwökütuk le poputä afalafala ewe kapas allim, om asor ‘epwe apwapwai ewe Samol mi Lapalap lap seni om kopwe eäni asor eman kow.’ (Älleani Kölfel 69:30, 31.) Kopwe lükülük pwe om asorun mwareiti “mi pwokus” epwe tori Jiowa me i epwe fang ngonuk an we chen. (Is. 20:41) Iwe, kopwe meefi ewe pwapwa esor aükükün.

Jiowa Pwisin Epwe Efeiöchü Ekkewe Chon Pwüng

18, 19. (a) Ikenäi ifa ekiekin chommong aramas usun ar angang ngeni Kot? (b) Pöütüloon än Kot chen a emmwen ngeni met?

¹⁸ Ikenäi chommong aramas ra pwal apwüngalo ei ekiek ekkoch lon fansoun Malakai we ra eäni: “A lomotongau ach angang ngeni Kot. Met lomoten ach apwönüetä an kewe allük?” (Mal. 3:14) Ren ar chei mochenin letiper, ra ekieki pwe ese tongeni pwönütä än Kot kokkot me an kewe allük resap chüen tongeni älisiir. Me rer, ewe angangen afalafala ewe pworaus allim a chök  asolapalo fansoun me eü minen äweires.

¹⁹ Ena sokkun ekiek a feito seni minne a fis lon ewe mälämälen Ichen. Setan a etipetipa If an epwe alamotongawa aüchean ewe manau mi amwarar Jiowa a fen ngeni me oputa än Kot chen. Ikenäi Setan a pwal etipetipa aramas ar repwe lükü pwe esor winner ar repwe föri letipen Kot. Iwe nge, If me pwülüwan we ra küna pwe an pöüt seniir än Kot chen, pwal ina pöütüloon manauer. Ekiselo chök chokkewe mi fitalo ar föfföringaw, repwe küna pwe epwe pwal pöüt seniir manauer pwe rese angei än Kot chen.​—Ken. 3:1-7, 17-19.

20, 21. (a) Met ewe fin Sarapat mi mä pwülüwan a föri, iwe, ifa mwiriloon? (b) Ifa usun me pwata sipwe äppirü ewe fin Sarapat?

²⁰ A ifa me sokkofesenin sopwongawen Atam me If me sopwöchün Elias me ewe fin Sarapat mi mä pwülüwan. Mwirin än Elias kapasen alükülük, ewe fefin a poputä le kuk, iwe, a akkomw amöngööni ewe soufos ekkoch pilawa. Iwe, än Jiowa we pwon Elias a atoura a pwönüetä. Ewe Paipel a apasa: “Elias me neminewe, pwal chon leimwan meinisin ra momongö lon chomong rän. Ewe pilawa lon ewe sepi esap itela, pwal ewe apüra lon ewe rume esap pöla, usun Elias a apasa fän alon ewe Samol mi Lapalap.”​—1 King 17:15, 16.

²¹ Ewe fin Sarapat a föri eü mettoch äkkäemön chök me lein fite billion aramas ikenäi repwe tipemecheres le föri. A unusen lükülük woon ewe Koten amanau, iwe, a tümünü. Ei pworaus me pwal ekkoch pworaus lon Paipel ra änneta pwe a fichiiti Jiowa ach sipwe lükülük woon. (Älleani Josua 21:43-45; 23:14.) Pworausen ekkoch chon Pwäratä Jiowa ikenäi ra pwal awora pisekin ännet pwe esap mwo fän eü Jiowa epwe likitalo iir mi fen angei an chen.​—Kölf. 34:6, 7, 17-19. *

22. Pwata a atapwal ach sipwe kütta än Kot chen?

²² A arapoto än Jiowa we ränin kapwüng, ewe “epwe tori aramas meinisin won unusen fanüfan.” (Luk 21:34, 35) Esor emön epwe tongeni sü seni. Ese akkarap lamoten wöü are pisek mi apwapwa ngeni ach rongorong alon ewe sou kapwüng Kot a fen filatä: “Oupwe feito ämi mi feiöch me ren Semei! Oupwe mwüni ewe mwü mi molotä fän itemi.” (Mt. 25:34) Ewer, Jiowa epwe pwisin ‘afeiöchü ekewe chon pwüng, epwe pwölürela ren an ümöümöch usun chök eu tittin maun.’ (Kölf. 5:12) Iwe met, itä sisap pwal kütta än Kot chen?

[Pwóróus fan]

En mi Chechchemeni?

• Pwata a fichiiti Jiowa ach sipwe fel ngeni ren letip unus?

• Met sokkun asor Jiowa a pwapwaiti ikenäi?

• Ekkewe kapas ‘appanen kow ren tinauach’ a wewe ngeni met, iwe, pwata sipwe eäni ena sokkun asor ngeni Jiowa?

• Pwata sipwe kütta än Kot chen?

[Ekkewe kapas eis fan iten ewe lesen]

[Sasing lon pekin taropwe 17]

Ifa ewe kefil nöün Kot we soufos a isetiw mwen emön inelap mi osupwang?

[Sasing lon pekin taropwe 18]

Ifa ewe feiöch sia angei ren ach eäni asorun mwareiti Jiowa?

[Sasing lon pekin taropwe 21]

Om enletin lükülük woon Jiowa esap tongeni elichippünguk