Unyịme Abasi Ada Esịm Nsinsi Uwem

“Afo, O Jehovah, ọyọdiọn̄ owo ekededi emi edide edinen; afo ayada unyịme fo akan mmọ okụk nte akamba otuekọn̄.”—PS. 5:12.

1, 2. Nso ke Elijah ọkọdọhọ ebeakpa oro ke Zarephath anam, ndien nso ke enye ọkọn̄wọn̄ọ ọnọ n̄wan oro?

BIỌN̄ ke ọkọdọn̄ ebeakpa oro ke Zarephath ye eyen esie, kpa nte okonyụn̄ ọdọn̄de prọfet Abasi. Nte enye okoyomde ndibara ikan̄ nnam udia, prọfet Elijah ama ọdọhọ enye ọnọ imọ mmọn̄ ye udia. Mma oro ama enyịme ndinọ enye mmọn̄ ọn̄wọn̄, edi n̄kukụre udia emi enye ekenyenede ekedi “esisịt ndomuyo ke akamba aban̄ ye esisịt aran ke ekpri aban̄.” Mma oro ekekere ke imọ ikemeke ndinọ prọfet oro udia ndomokiet, onyụn̄ asian enye ntre.—1 Ndi. 17:8-12.

² Elijah ama ọsọn̄ọ eyịre, ọdọhọ mma oro ete: “Kam bem iso da se idude nam ekpri ekara uyo da sọk mi, ndien ekem afo anam se afo ye eyen fo ẹdidiade. Koro ntem ke Jehovah Abasi Israel ọdọhọ, ‘Ndomuyo idikụreke ke akamba aban̄, aran idinyụn̄ isatke ke ekpri aban̄ tutu esịm usen emi Jehovah anamde edịm edep ke iso isọn̄.’”—1 Ndi. 17:13, 14.

3. Nso akpan ubiere ke ana nnyịn inam?

³ Ubiere emi akanade ebeakpa oro anam ama akan edibiere owo emi enye edinọde akpatre udia esie. Ndi enye eyenyene mbuọtidem ke Jehovah ayanyan̄a imọ ye eyen imọ, mîdịghe ndi enye edibem iso iyom ufọn idemesie utu ke ndiyom unyịme Abasi ye edidi ufan esie? Ana kpukpru nnyịn inam ukem ubiere oro. Ndi nnyịn iyenen̄ede ikere iban̄a edinyene unyịme Jehovah utu ke ndiyom ndinyene ekese n̄kpọ obụkidem? Ana ibuọt idem ke Abasi inyụn̄ inam n̄kpọ esie. Ndien odu mme n̄kpọ emi anade inam man inyene unyịme esie.

‘Afo Omodot Se Ẹtuakde Ibuot Ẹnọ’

4. Ntak emi odotde ituak ibuot inọ Jehovah?

⁴ Jehovah enyene unen ndiyom ubonowo ẹtuak ibuot ẹnọ imọ nte imọ imade. Udịm mme asan̄autom esie ke heaven ẹma ẹsọn̄ọ emi ke ini mmọ ẹkekwọde  uyo kiet ẹte: “Jehovah, Abasi nnyịn, afo omodot ndibọ ubọn̄ ye ukpono ye odudu, koro afo okobotde kpukpru n̄kpọ, ndien ke ntak uduak fo ke mmọ ẹkedu, oro okonyụn̄ anam ẹbot mmọ.” (Edi. 4:11) Sia Jehovah edide Andibot, odot ituak ibuot inọ enye.

5. Ntak emi ima Abasi akpanamde nnyịn inam n̄kpọ esie?

⁵ Anana-mbiet ima emi Jehovah amade nnyịn edi ntak en̄wen emi anade inam n̄kpọ esie. Bible ọdọhọ ete: “Abasi obot owo ke mbiet esie, ke mbiet Abasi ke obot enye; eren ye n̄wan ke enye obot mmọ.” (Gen. 1:27) Owo enyene ifụre ndimek se enye amade ndinam, ndien Abasi ama ọnọ owo ukeme ndikere n̄kpọ nnyụn̄ nnam ubiere. Jehovah edi Ete ofụri ubonowo sia edide enye ọkọnọ nnyịn uwem. (Luke 3:38) Ukem nte eti ete ekededi, enye ọmọnọ kpukpru se nditọ esie ẹyomde man ẹkop inem uwem. ‘Enye anam utịn esie asiaha onyụn̄ anam edịm edep’ man isọn̄ nnyịn on̄wụm akpakịp udia emi edikemde nnyịn ke ediye ebietidụn̄ nnyịn emi.—Matt. 5:45.

6, 7. (a) Nso ibak ke Adam akanam kpukpru nditọ esie? (b) Nso ke uwa Christ edinam ọnọ mbon oro ẹyomde ndinyene unyịme Abasi?

⁶ Jehovah amanam nnyịn ibọhọ idiọk utịp idiọkn̄kpọ n̄ko. Adam ndinam idiọkn̄kpọ akanam enye etie nte owo emi eyịpde okụk ubon esie ada ebre mbre mfọniso. Ke ndisọn̄ ibuot ye Jehovah, Adam ama anam nditọ esie ẹtaba idotenyịn nsinsi inemesịt. Enye ndikere mban̄a ufọn idemesie kpọt ama anam ubonowo ẹkabade ifịn ata idiọk eteufọk, oro edi, unana mfọnmma. Ntem, ofụri ubonowo ẹnyene ndidọn̄ọ, n̄kop mfụhọ, nnyụn̄ n̄kpa nte ini akade. Esiyom ẹkpe n̄kpọ mbemiso ẹsiode owo ke ufụn, ndien Jehovah ama ekpe n̄kpọ emi ekemede ndinam nnyịn ibọhọ ndiọi utịp oro. (Kot Rome 5:21.) Jesus Christ ama anam uduak Ete esie onyụn̄ ọnọ “ukpọn̄ esie nte ufak ke ibuot ediwak owo.” (Matt. 20:28) Ke mîbịghike, mbon oro ẹnyenede unyịme Abasi ẹyebọ ofụri utịp ufak oro ẹkekpede do.

⁷ Jehovah, Andibot nnyịn, amanam se baba owo kiet mîkemeke ndinam man ikop inemesịt inyụn̄ idu uwem oro enyenede uduak. Edieke inyenede unyịme esie, nnyịn iyokụt nte enye anamde n̄kpọ man ọdiọn̄ kpukpru se ẹkebiatde ẹnọ ubonowo. Jehovah ayaka iso owụt nnyịn owo kiet kiet nte imọ idide “andinọ mbon oro ẹnen̄erede ẹyom enye utịp.”—Heb. 11:6.

“Ikọt Fo Ẹyenọ Idemmọ Unyịme Unyịme”

8. Nso ke edinam Isaiah ekpep nnyịn aban̄a edinam n̄kpọ Abasi?

⁸ Ndinyene unyịme Abasi oyom ida ifụre oro inyenede ndimek se imade inam n̄kpọ nte ọfọnde. Emi edi ntre koro Jehovah inyịkke-nyịk owo ndomokiet anam n̄kpọ esie. Enye ama obụp ke eyo Isaiah ete: “Anie ke ami ndidọn̄ utom, anie edinyụn̄ aka utom ọnọ nnyịn?” Jehovah ama okpono prọfet oro ke ndinọ enye unen ndinam ubiere. Kere nte esịt ekenemde Isaiah ndibọrọ: “Se mi mi! Dọn̄ mi utom.”—Isa. 6:8.

9, 10. (a) Nso edu ke ikpada inam n̄kpọ Abasi? (b) Ntak emi ọfọnde inam n̄kpọ Jehovah ke ofụri ukpọn̄?

⁹ Mme owo ẹnyene ifụre ndinam n̄kpọ Abasi m̀mê nditre ndinam. Jehovah oyom nnyịn inam n̄kpọ esie ke unyịmesịt. (Kot Joshua 24:15.) Owo ekededi emi anamde n̄kpọ Abasi ye n̄kụni ikemeke ndinem enye esịt; enye inyụn̄ inyịmeke utuakibuot mbon oro ẹyomde ndinem owo esịt. (Col. 3:22) Edieke nnyịn inamde n̄kpọ Abasi “mmen̄e mmen̄e” ke ndiyak udọn̄ n̄kpọ ererimbot etịmede utuakibuot nnyịn, nnyịn idinemke Abasi esịt. (Ex. 22:29) Jehovah ọdiọn̄ọ ke ndinam n̄kpọ esie ke ofụri ukpọn̄ ọyọfọn ye nnyịn. Moses ama ọdọhọ nditọ Israel ẹmek uwem “ke ndima Jehovah Abasi [mmọ], ke  ndikop uyo esie, ye ke ndiyịre ye enye.”—Deut. 30:19, 20.

¹⁰ Edidem David eke Israel eset ama ọkwọ ọnọ Jehovah ete: “Ikọt fo ẹyenọ idemmọ unyịme unyịme ke usen ekọn̄ fo. Ke uyai edisana idaha, oto ke idịbi usiere, afo emenyene udịm n̄kparawa nte mbara.” (Ps. 110:3) Ediwak owo mfịn ẹda un̄wana okụk ye unọ idem inemesịt nte akakan n̄kpọ ke uwem. Edi utom Abasi edi akakan n̄kpọ ọnọ mbon oro ẹmade Jehovah. Ifịk emi mmọ ẹdade ẹkwọrọ eti mbụk owụt se mmọ ẹdade ke akpan n̄kpọ. Mmọ ẹnyene ọyọhọ mbuọtidem ke Jehovah ekeme ndinọ mmimọ se idade idu uwem.—Matt. 6:33, 34.

Uwa Oro Abasi Enyịmede

11. Nso ke nditọ Israel ẹkedori enyịn ndinyene ke ndiwa uwa nnọ Jehovah?

¹¹ Ke Ibet ediomi, ikọt Abasi ẹma ẹsifọp uwa oro enye enyịmede man ẹnyene unyịme esie. Leviticus 19:5 ọdọhọ ete: “Edieke mbufo ẹwade uwa ebuana ẹnọ Jehovah, mbufo ẹnyene ndiwa enye ke usụn̄ emi enye edinyịmede uwa mbufo.” Leviticus oro ọdọhọ n̄ko ete: “Edieke mbufo ẹwade uwa ekọm ẹnọ Jehovah, mbufo ẹnyene ndiwa ke usụn̄ oro ndinyịmede ndibọ mbufo.” (Lev. 22:29) Ke ini nditọ Israel ẹkewade nti unam ke itieuwa Jehovah, nsụn̄ikan̄ emi ọkọwọrọde eketie nte “edinem utebe” ọnọ ata Abasi. (Lev. 1:9, 13) Enọ imaesịt emi ama enem enye tutu. (Gen. 8:21) Nnyịn imokụt edumbet emi osụk enyenede ebuana mfịn ke se Ibet okoyomde emi. Mbon oro ẹwade uwa oro Jehovah enyịmede ẹnyene unyịme esie. Nso uwa ke enye esinyịme? Kere ban̄a ikpehe iba emi: edu uwem ye ikọ inua nnyịn.

12. Mme edinam ewe ẹdinam ‘nnyịn ndinọ Abasi idem nnyịn nte uwa’ ayat enye esịt?

¹² Ke leta oro apostle Paul ọkọnọde ẹsọk Mbon Rome, enye ekewet ete: “Ẹda idem mbufo ẹnọ Abasi nte odu-uwem uwa emi asanade, emi Abasi onyụn̄ enyịmede ndibọ, kpa edisana utom emi ẹdade ukeme ukere n̄kpọ mbufo ẹnam.” (Rome 12:1) Edieke anade Abasi enyịme owo, ana enye akama idem esie nte Abasi amade. Edieke owo adade n̄kpọ nte un̄wọn̄ m̀mê sika, isịp betel, idiọk ibọk, m̀mê ọkpọsọn̄ mmịn asabade idem esie, uwa esie idinyeneke ufọn. (2 Cor. 7:1) Akan oro, sia edide owo emi “akade iso anam use anam idiọkn̄kpọ edue idem esie,” orụk oburobụt uwem ekededi iyakke uwa esie enem Jehovah esịt. (1 Cor. 6:18) Ana owo ‘asana ke ofụri edu uwem esie’ edieke enye oyomde ndinem Abasi esịt.—1 Pet. 1:14-16.

13. Ntak emi odotde itoro Jehovah?

¹³ Uwa en̄wen emi esinemde Jehovah esịt enyene n̄kpọ ndinam ye ikọ inua nnyịn.  Mbon oro ẹmade Jehovah ẹsitịn̄ nti ikọ ẹban̄a enye kpukpru ini ke eferife ye ke esịtufọk mmọ. (Kot Psalm 34:1-3.) Kot Psalm 148-150 se adan̄a ediwak ini emi psalm ita emi ẹdọhọde nnyịn itoro Jehovah. Ke akpanikọ, “odot mmọ eke ẹnende ẹnọ itoro.” (Ps. 33:1) Ndien Jesus Christ, Andinịm uwụtn̄kpọ nnọ nnyịn, ama ọsọn̄ọ etịn̄ ufọn edikwọrọ eti mbụk ntoro Abasi.—Luke 4:18, 43, 44.

14, 15. Nso orụk uwa ke Hosea ọkọdọhọ nditọ Israel ẹwa, ndien Jehovah ekese mme andiwa uwa oro didie?

¹⁴ Edieke ikwọrọde ikọ ye ifịk, nnyịn iwụt ima oro imade Jehovah ye nte ọdọn̄de nnyịn ndinyene unyịme Abasi. Ke uwụtn̄kpọ, kere nte prọfet Hosea ekesịnde udọn̄ ọnọ nditọ Israel emi ẹketuakde ibuot ẹnọ ndem, emi mîkonyụn̄ inyeneke unyịme Abasi. (Hos. 13:1-3) Hosea ọkọdọhọ mmọ ẹkpe Abasi ubọk ẹte: “Mbọk [Jehovah] fen ndudue nnyịn; nyụn̄ bọ se ifọnde, ndien nnyịn iyọnọ mfri n̄kpọkinua [“abak nyara enan̄,” ik. id.] nnyịn.”—Hos. 14:1, 2.

¹⁵ Ayara enan̄ ọkọsọn̄ urua akan ke otu kpukpru unam emi eyen Israel ekekemede ndiwa nnọ Jehovah. Ntem, “mfri n̄kpọkinua” m̀mê “abak nyara enan̄” nnyịn ẹdi ata nti ikọ oro itịn̄de ke ofụri esịt ida itoro ata Abasi. Jehovah ekese didie mbon oro ẹkewade orụk uwa oro? Enye ọkọdọhọ ete: “Nyama mmọ ke edinyịme esịt.” (Hos. 14:4) Jehovah ama efen ọnọ, enyịme, onyụn̄ edi ufan mbon oro ẹkewade utọ uwa ekọm oro.

16, 17. Edieke mbuọtidem anamde owo ọkwọrọ eti mbụk, didie ke Jehovah ọbọ itoro owo oro?

¹⁶ Nditoro Jehovah an̄wan̄wa esidi akpan ikpehe utuakibuot akpanikọ kpukpru ini. Ndinọ ata Abasi ubọn̄ ama enen̄ede edi akpan n̄kpọ ọnọ andiwet Psalm tutu enye ekpe Abasi ubọk ete: “Mbọk yak mme enọ unyịmesịt n̄kpọkinua mi enem fi esịt, O Jehovah.” (Ps. 119:108) Nso kaban̄a mfịn? Isaiah eketịn̄ ntịn̄nnịm ikọ emi aban̄a akwa otuowo ke eyo nnyịn ete: “Mmọ ẹyenyụn̄ ẹtan̄a itoro Jehovah. . . . Nyenyịme mmọ [ẹda mme enọ] ẹdọk ẹdi itieuwa mi [Abasi].” (Isa. 60:6, 7) Ediwak miliọn owo ke ẹsu ntịn̄nnịm ikọ emi ẹnyụn̄ ‘ẹwa uwa ekọm ẹnọ Abasi kpukpru ini, oro edi, mfri n̄kpọkinua emi ẹdade ẹtan̄a enyịn̄ esie an̄wan̄wa.’—Heb. 13:15.

¹⁷ Afo ndien-e? Ndi afo ke awa uwa oro Abasi enyịmede? Edieke mûwaha, ndi ayanam ukpụhọde oro ẹyomde onyụn̄ ọtọn̄ọ nditoro Jehovah an̄wan̄wa? Ke ini mbuọtidem anamde fi ọtọn̄ọ ndikwọrọ eti mbụk, uwa fo “eyenem Jehovah esịt akan ayara enan̄.” (Kot Psalm 69:30, 31.) Tịm fiọk ete ke “edinem utebe” uwa fo eyesịm Jehovah, ke enye oyonyụn̄ ama fi. (Ezek. 20:41) Afo eyenen̄ede okop idatesịt.

‘Jehovah Ọyọdiọn̄ Owo Ekededi Emi Edide Edinen’

18, 19. (a) Didie ke ediwak owo ẹda edinam n̄kpọ Abasi mfịn? (b) Nso idi utịp editaba unyịme Abasi?

¹⁸ Mfịn, ediwak owo ẹkere nte ndusụk owo ẹkekerede ke eyo Malachi ẹte: “Ufọn idụhe ndinam n̄kpọ Abasi, ndien nso udori idu ke nnyịn ndinịm ewụhọ esie?” (Mal. 3:14) Udọn̄ edinyene inyene obụkidem amanam mmọ ẹkere ke owo ikemeke ndinam uduak Abasi ye nte ke ibet esie inyeneke  aba ufọn. Mmọ ẹda edikwọrọ eti mbụk nte ubiatini ye utom emi mîyakke owo okop inem uwem.

¹⁹ Utọ ekikere emi ọkọtọn̄ọ ko ke edem ke In̄wan̄ Eden. Satan akatap Eve anam enye etre ndida utịbe utịbe uwem emi Jehovah ọkọnọde enye ke n̄kpọ onyụn̄ ese ima Abasi ke ndek. Mfịn, Satan esịn udọn̄ ọnọ mme owo ẹnịm ke ufọn idụhe ndinam uduak Abasi. Edi Eve ye ebe esie ẹma ẹdikụt ke nditaba unyịme Abasi ọkọwọrọ mmọ nditaba uwem mmọ. Mbon oro ẹkpebede idiọk uwụtn̄kpọ mmọ ẹyenyụn̄ ẹdiọn̄ọ emi n̄ko ke mîbịghike.—Gen. 3:1-7, 17-19.

20, 21. (a) Nso ke ebeakpa oro ke Zarephath akanam, ndien nso ikedi utịp? (b) Didie ke ikpekpebe ebeakpa oro ke Zarephath, ndien ntak-a?

²⁰ Se ukpụhọde emi odude ke idiọk utịp oro Adam ye Eve ẹkebọde ye se ikenemede ke ntọn̄ọ iban̄a Elijah ye ebeakpa oro ke Zarephath. Ke ama okokop nsịnudọn̄ oro Elijah ọkọnọde enye, mma oro ama ọtọn̄ọ ndisan̄ uyo nnyụn̄ mbem iso nnọ prọfet oro. Ndien Jehovah ama osu se enye akadade prọfet Elijah ọn̄wọn̄ọ. Mbụk oro ọdọhọ ete: “N̄wan oro aka iso adia udia ye enye ye ubon esie ediwak usen. Ndien ndomuyo ikụreke ke akamba aban̄, aran inyụn̄ isatke ke ekpri aban̄, kpa nte Jehovah akadade Elijah etịn̄.”—1 Ndi. 17:15, 16.

²¹ Ebeakpa oro ke Zarephath ama anam se owo ifan̄ kpọt ke otu ata ediwak owo oro ẹdude uwem mfịn ẹkpenyịmede ndinam. Enye ọkọbuọt idem esie ofụri ofụri ye Abasi edinyan̄a, Abasi ikonyụn̄ ikpọn̄ke enye. Mbụk emi ye mme mbụk Bible eken ẹwụt ke odot nnyịn ibuọt idem ye Jehovah. (Kot Joshua 21:43-45; 23:14.) Uwem Mme Ntiense Jehovah ke eyomfịn owụt n̄ko ke tutu amama Abasi idikpọn̄ke mbon oro ẹnyenede unyịme esie.—Ps. 34:6, 7, 17-19. *

22. Ntak emi anade isọsọp iyom unyịme Abasi ye unana ubiatini?

²² Usen emi Abasi edikpede ikpe ọnọ “kpukpru mbon oro ẹdụn̄de ke ofụri iso isọn̄” enen̄ede ekpere. (Luke 21:34, 35) Owo idisioho owo ndomokiet eto. Inyene ye mfọnọn̄kpọ ndomokiet ifetke-fet ndimen udomo ye edikop nte Ebiereikpe oro Abasi emekde ọdọhọde ete: “Ẹdi, mbufo emi Ete mi ọdiọn̄de, ẹda obio ubọn̄ emi ẹketịmde ẹnịm ẹnọ mbufo toto ke editọn̄ọ ererimbot ẹnyene.” (Matt. 25:34) Ke akpanikọ, ‘Jehovah ọyọdiọn̄ owo ekededi emi edide edinen; ayada unyịme esie akan mmọ okụk nte akamba otuekọn̄.’ (Ps. 5:12) Ndi nnyịn ikpoyomke unyịme Abasi?

[Ikọ Idakisọn̄]

Nte Afo Emeti?

• Ntak emi odotde ituak ibuot ke ofụri esịt inọ Jehovah?

• Nso orụk uwa ke Jehovah enyịme mfịn?

• Ikọ oro “abak nyara enan̄” ọwọrọ nso, ndien ntak emi ikpawade enye inọ Jehovah?

• Ntak emi ikpoyomde unyịme Abasi-e?

[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]

[Ndise ke page 13]

Nso akpan ubiere ke prọfet Abasi ọkọdọhọ ubuene eka kiet anam?

[Ndise ke page 15]

Nso ufọn ke nnyịn ibọ ke ndiwa uwa ekọm nnọ Jehovah?

[Ndise ke page 17]

Tutu amama Jehovah idikpụhu fi edieke enen̄erede ọbuọt idem ye enye