«Γη Όπου Ρέει το Γάλα και το Μέλι»

ΟΤΑΝ ο Ιεχωβά Θεός απελευθέρωσε τους Ισραηλίτες από την Αίγυπτο, υποσχέθηκε να τους οδηγήσει “σε μια γη καλή και ευρύχωρη, σε μια γη όπου έρρεε το γάλα και το μέλι”.​—Έξοδος 3:8.

Αφού οι Ισραηλίτες εγκαταστάθηκαν στην Υποσχεμένη Γη, άρχισαν να εκτρέφουν αγελάδες και γιδοπρόβατα, με αποτέλεσμα να έχουν άφθονο γάλα. Τι μπορούμε να πούμε, όμως, για το μέλι; Μερικοί πιστεύουν ότι αυτή η λέξη αναφέρεται σε σιρόπι από χουρμάδες, σύκα ή σταφύλια. Όταν η Αγία Γραφή κάνει συγκεκριμένα λόγο για το μέλι που παράγουν οι μέλισσες, τις περισσότερες φορές εννοεί το άγριο μέλι, όχι το προϊόν της μελισσοκομίας. (Κριτές 14:8, 9· 1 Σαμουήλ 14:27· Ματθαίος 3:1, 4) “Έρρεε” όντως το μέλι σε εκείνη τη γη όπως και το γάλα;

Κάποιο πρόσφατο αρχαιολογικό εύρημα στο σύγχρονο Ισραήλ δίνει πιο ξεκάθαρη εικόνα του ζητήματος. Ένα δελτίο τύπου του Εβραϊκού Πανεπιστημίου αναφέρει σχετικά με αυτή την ανακάλυψη: «Πρόκειται για το αρχαιότερο μελισσοτροφείο που έχει έρθει στο φως μέχρι σήμερα σε αρχαιολογική ανασκαφή οπουδήποτε στην Αρχαία Εγγύς Ανατολή, είπε ο καθηγητής (Αμιχάι) Μαζάρ. Χρονολογείται από το 10ο ως τις αρχές του 9ου αιώνα Π.Κ.Χ.»

Οι αρχαιολόγοι βρήκαν 30 και πλέον κυψέλες τοποθετημένες σε τρεις σειρές, υπολόγισαν δε ότι σε όλη εκείνη την έκταση υπήρχαν περίπου 100. Από την ανάλυση που έγινε στις κυψέλες, εντοπίστηκαν στα κατάλοιπά τους τμήματα μελισσών καθώς και μόρια κεριού μέλισσας. Μελετητές υπολογίζουν ότι «αυτές οι κυψέλες μπορεί να απέφεραν μέχρι και μισό τόνο μέλι ετησίως».

Στην αρχαιότητα, το μέλι αποτελούσε λιχουδιά, αλλά και το κερί της κηρήθρας χρησιμοποιούνταν στη μεταλλοτεχνία και στη βυρσοδεψία. Το κερί χρησίμευε επίσης στις πλάκες γραφής, δηλαδή σε κομμάτια ξύλου που σχημάτιζαν μια επιφάνεια η οποία καλυπτόταν με κερί μέλισσας. Αυτό μπορούσαν να το λιώσουν και να το ξαναχρησιμοποιήσουν. Τι συμπεραίνουν οι αρχαιολόγοι από αυτή την ανακάλυψη;

«Ενώ η Γραφή δεν αναφέρει τίποτα περί μελισσοκομίας στον Ισραήλ εκείνον τον καιρό», συνεχίζει το δελτίο τύπου, «η ανακάλυψη του μελισσοτροφείου στο Τελ Ρεχόβ δείχνει ότι η μελισσοκομία και η παραγωγή μελιού και κηρήθρας ήταν εξαιρετικά αναπτυγμένες ήδη από την περίοδο του Πρώτου Ναού [του ναού του Σολομώντα]. Επομένως, η λέξη “μέλι” στη Γραφή είναι πολύ πιθανό να αναφέρεται όντως στο μέλι που παράγουν οι μέλισσες».

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 15]

Institute of Archaeology/Hebrew University © Tel Rehov Excavations