‘Naga yeo e Elago Maswi le Dinose’

GE Jehofa Modimo a be a ntšha Baisiraele Egipita, o ile a ba holofetša go ba iša “nageng e botse le e kgolo, nageng yeo e elago maswi le dinose.”—Ekisodo 3:8.

Ge Baisiraele ba šetše ba dula Nageng ya Kholofetšo, ba ile ba rua dikgomo, dinku le dipudi, ka gona ba ba le maswi a mantši. Lega go le bjalo, go thwe’ng ka dinose? Ba bangwe ba dumela gore polelwana yeo e šupa go todi e bose yeo e bego e dirwa ka ditatlele, mago goba diterebe. Le gona, bontši bja ditšhupetšo tša ka Beibeleng tšeo di bolelago ka dinose di šupa go dinose tša sekgweng, e sego tšeo di ruilwego ka gae. (Baahlodi 14:8, 9; 1 Samuele 14:27; Mateo 3:1, 4) Na naga yeo e be e tloga e ‘ela’ dinose gotee le maswi?

Nyakišišo ya morago bjale ya boepi bja marope yeo e dirilwego Isiraeleng ya mehleng yeno e dira gore re kwešiše ditaba gabotse. Pego e yago go boraditaba ya Yunibesithing ya Seheberu e bolela mabapi le nyakišišo e nngwe gore: “Moprofesara (Amihai) Mazar o boletše gore le ke lefelo la mathomo leo go lona go bego go bolokwa dinose [diphago tša dinose] leo le utolotšwego go ba go fihla ga bjale ge go epša marope lefelong le ge e le lefe la Kgauswi le Bohlabela bja Bogologolo. Lefelo le ke la lekgolong la bo-10 go ba go fihla mathomong a la bo-9 la nywaga B.C.E.”

Baepi ba marope ba hweditše melokoloko e meraro ya diphago tše 30 tša dinose gomme ba akanyetša gore ka lefelong leo ka moka go be go ka bolokwa diphago tše 100 tša dinose. Nyakišišo ya diphago tša dinose e utollotše dimolekule tša dikarolwana tša mebejana ya dinose le todi ya dinose mašaleding. Diithuti di akanyetša gore “go be go ka kgoboketšwa moo e ka bago seripagare sa tone sa todi go tšwa diphagong tšeo ngwaga le ngwaga.”

Mehleng ya bogologolo, ga se feela gore todi ya dinose e be e le sejo se sebose eupša gape e be e dirišwa le intasetering ya ditšhipi le ya mekgopha. Gape e be e dirišwa le phaphathing ya go ngwalela, yeo e dirilwego ka kota e manegilwego ka todi ya dinose, yeo e bego e ka tološwa gomme ya dirišwa gape. Baepi ba marope ba fihlelela phetho efe go tšwa kutollong ye?

Pego e yago go boraditaba e tšwela pele ka gore: “Gaešita le ge Beibele e sa bolele selo ka go ruiwa ga dinose Isiraeleng ya mehleng yeo, go utollwa ga lefelo la go boloka diphago tša dinose la Tel Rehov go bontšha gore go rua dinose gotee le go tšweletšwa ga todi ya dinose le mamapo e be e le intaseteri e kgolo kudu morago kua mehleng ya Tempele ya Pele [ya Solomone]. Ka gona, go na le kgonagalo ya gore lentšu ‘dinose’ ka Beibeleng ruri le šupa go todi ya dinose.”

[Mothopo wa Seswantšho go letlakala 15]

Institute of Archaeology/Hebrew University © Tel Rehov Excavations