Ifisuma Ifyacitike Ilyo Kwali Ukulongana kwa Citungu mu Russia

LYONSE mu lusuba abena Russia balitemwa ukusha amayanda ya mu misumba no kukuukila mu mayanda ayanono ayabela mu mishi ayo beta ukuti dachas. Ico bakuukila kufwaya ukuyatuushako panono ku fya kucita ifingi ifyaba mu misumba. Ba Nte abengi na bo balaya mu mishi mu nshita ya lusuba, lelo bena ico bailamo te kuya mu kutuusha.

Nangu ca kuti ba Nte balibabinda ukushimikila mu misumba imo iya mu Russia, balalongana lyonse mu kupepa, pantu ifunde lya mu calo talyakaanya ukulongana. Lelo limo aba mu buteko nelyo bashimapepo ba Orthodox abashaishiba icishinka pali ba Nte balalenga cileafya ukwashima ififulo fya kulonganinamo ukulongana kwa citungu uko bakwata cila mwaka. E calenga ukuti ba Nte balekwatila ukulongana kwa citungu mu mpanga. Ukufuma mu 2007 ukufika mu 2009, mu Russia mwali ukulongana kwa citungu ukwa mu mpanga nalimo 40 mu ncende 25.

Nte umo uwalonganapo ukulongana kwa citungu mu Russia pa myaka iingi atile: “Mu myaka yapita ilyo twaleashima ifibansa ne fikuulwa fya kulonganinamo mu misumba iikalamba, abantu abengi aba mitima iisuma na ba mu buteko baleimwena ifyo ukupepa kwesu kwaba nga bamona ifyo twaba aba busaka kabili ababula icimfulumfulu. Lelo ino nshita calibipa ifi tulonganina mu mpanga umo abantu  bashimona ifyo tulongana bwino na Bena Kristu banensu aba nkulilo shalekanalekana, abafuma mu fyalo fyalekanalekana, ukubikako fye na bacibusa besu abapepa kumbi.”

Nangu ca kutila ukulongana kwa musango yu kuba ni nshita ya nsansa, Nte umo atile: “Tulatemwa nga nshi ukumona ifyo ba Nte banensu baba aba cishinka kabili abaipeelesha mu kubombela Lesa nangu ca kutila balakwata amafya. Lelo ukulanda fye icishinka, cilafya sana nga ca kutila aba mu buteko balenga cafye ukuti tusange apa kulonganina. Na kabili cilenga twakaana ukupepa Lesa wa Maka Yonse mu nshila ya mucinshi.” Bushe finshi Inte sha kwa Yehova mu Russia bacita pali ubu bwafya?

Ukulongana Konse Kwabela mu Mpanga

Nga abene ba fikuulwa bacinja amano lilya kwashala fye inshiku ishinono, ilingi line cilafya ku balepekanya ukulongana ukusanga kumbi ukwa kulonganina. Ku ca kumwenako, mu 2008, ba Nte ba mu Cheboksary, Chuvash Republic balonganine ukulongana kwa citungu ku ncende yabela mupepi no mumana wa Volga uko abantu baya mu kutuushisha. Iyi ncende yashingulukwa ne miti iikalamba iingi. Abalepekanya ukulongana balikwete umulimo uukalamba. Pa bantu 1,930 abo bale-enekela ukwisa ku kulongana, abantu 1,700 bali no kulaikala palya pene apa kulonganina. Balekabila umwa kusambila, amenshi ayakaba na yatalala, ifimbusu, na malaiti. Kabili bonse bali no kulabapekanishisha ifya kulya.

Bamunyinefwe balibombeshe ukupekanya fyonse ifyalekabilwa. Balisangile bakabasa, aba kubika amalaiti, na ba kubika imipaipi ya ku fimbusu no mwa kusambila. Ba Nte 350 bali-ipeeleshe ukubomba uyu mulimo kabili 14 baikele palya pene pa nshiku 10. Baliputawile amapulanga, ukufuula icani, ukutanika amatenti, ukupanga umwa kusambila, no kubika ifimbusu. Bamunyina bambi balyendele inyendo ishingi ukuya ku tauni mu kushita ifyalekabilwa. Apo takwali ukwa kusungila ifya kulya pa kuti tafyonaike, bamunyinefwe bapingwilepo ukulapekanishisha bonse ifya kulya fyakaba imiku itatu cila bushiku, ifyo baleipikila palya pene pa nkambi. Abalolekesha pali cilya cifulo babombele pamo na bamunyinefwe ilyo bafwaile aba kupekanishisha abaishile ku kulongana ifya kulya. Bamunyinefwe 500 balishile na matenti yabo, 150 basonkeele amayanda mupepi, 15 balelaala umo basungila bakabalwe, e lyo abashala baleikala mu matenti ayo aba bwananyina batanike.

Ilyo abaleisa mu kulongana bafikile, basangile nabatantika ifipuna bwino bwino. Ku ntanshi kwali ifisebele fibili ifyo bayemfesheko amaluba, cimo abalebomfya bantu balelanda iciRussia e lyo cimbi aba ciChuvash. Bonse bali-ipakishe ifyo basambilile muli Baibolo kabili balitashishe nga nshi pa milimo aba bwananyina babombele. Umo pa balepekanya ifya kulya atile: “Nkaana kuimwena na menso, nga nshasumine ukuti kwaliba icilonganino cakwata abantu ababombesha kabili ababa ne mibele iisuma nga imwe!” Bamo batile ukulongana kwa citungu kwali kwati Mutebeto wa Nsakwe ulya abena Israele balesefya.

Mu misumba imbi, ilingi line ba Nte balekwata fye ubushiku bumo ubwa kufwaya no kupekanya incende ya kulonganinapo. Ifi e fyo cali mu musumba wa Nizhniy Novgorod. Bamunyinefwe babombele mu fipani akasuba no bushiku pa kuti bapekanye apa kulonganina.  Balitemene imiti no kukumpa icani e lyo no kusansamo umuti wa kwipaya utunyelele na bakonto. Ilyo abaleisa mu kulongana balefika pali Cisano ulucelo, ninshi bamunyinefwe nabaleta kale ifipuna 2,000, nababika ne fimbusu 10, e lyo na masinki ya menshi, nabapanga ne cisebele, nababika na mashini ya malaiti, ne fisoselo. Munyinefwe umo atile: “Icapapwishe ca kuti bamunyinefwe ababombeshe mu kupekanya ifi fyonse tabalefwaya ukulabatatakula pa milimo babombele. Batwalilile fye ukulabombela aba bwananyina. Balibombeshe icine cine pa kuti bamunyinabo bengaipakisha ukulongana.”

Munyinefwe umbi na o atile: “Ala ca kupapa ifyo twabombeele pamo. Nangu ca kutila uyu e wali umuku wa kubalilapo uo bamunyinefwe bateyenye ukulonganina mu mpanga, e lyo ne nshita ya kupekanya na yo yalicepele, bamunyinefwe balipekenye fyonse pa kuti ukulongana kwende bwino ukwabula ifya kupumfyanya. Tatwaumfwile no kunaka ilyo twabombele ifi fyonse. Yehova alitupeele amaka!”

Ifyo Umupashi wa kwa Lesa Walebafwa

Amafya yalebako ilyo kwaleba ukulongana kwa citungu yalelenga ba Nte ukwikatana nga nshi kabili calelanga ifyo umupashi wa kwa Lesa walebafwa. Mu Smolensk, ilyo kwashele fye ubushiku bumo ubwa kulongana, abengi abo ba Nte ba-ashimeko ifikuulwa fya kusendamamo balishilecinja amano. Eluda umo atile: “Ilyo imyotoka umwali abaleisa ku kulongana shafikile ne nshita ya 1 koloko ya bushiku, takwali ukwa kusendama. Natendeke ukulila pantu tapali nangu cimo ica kucita. Napepele kuli Yehova no kumupaapata ukuti apwishe ubu bwafya. Ala nalitemenwe nga nshi pantu ilyo papitile fye iawala limo, twalisangile ukwa kwikala bonse abaishile ku kulongana! Twalipapile ilyo icifulo casangilwe kabili twalishininkishe ukuti Yehova talekelesha abalungama nga bali na mafya!” Pa kulongana kumbi ukwabelele mu mpanga, bamunyinefwe baile mu mushi mu kulomba ukwa kwikala abaishile mu kulongana. Pa mulandu wa kutila abantu muli uyu mushi balishiba ukuti ba Nte baliba ne mibele isuma, balisumine ukusunga ba Nte 2,000 mu mayanda yabo.

Nte umo atile: “Ifi ukulongana kwaliko, cali-ilangile fye ukuti calicindama ukucetekela Yehova nangu ifintu fyafye shani.” Ici camoneke sana ilyo abantu bamo baishile ku kupumfyanya ukulongana. Mu Novoshakhtinsk, bashimapepo aba ba Orthodox na bantu bambi balishile no kutendeka ukwimba inyimbo no kupanga icongo mu fisoselo pa kuti bapumfyanye bamunyinefwe abalesambilisha. Lelo bakapokola balishile no kubakaanya. Ilyo umwanakashi umo uwali pali ili bumba afwile icipuupu pa mulandu wa kukaba, bamunyinefwe balimutwele ku Dipartimenti ya First Aid, no kumupupuutula. Uyu mwanakashi alipapile nga nshi.

Balipapile Ifyo Bamwene

Pa mulandu wa kuti ubuteko bwa mu Russia bwalibika sana amano ku kucilikila ukusansa kwa tupondo, konse ukwalongana abantu abengi  nga nshi balatumako bakapokola e lyo na bantu na bo balafwaya ukwishiba ifilecitika. Ku ca kumwenako, ku kulongana kwa citungu ukwabelele mu mpanga ku Volzhskiy, kwali bakapokola. Umo pali bakapokola alilufishe foni, kabili bamunyinefwe balimwafwile ukuisanga ilyo baile ku dipartimenti uko basungila ifilubile. Papitile fye nshita iinono, alipokelele foni ukufuma ku mukalamba wa bakapokola uwalefwaya ukwishiba nga ca kuti pa kulongana pali ifimfulunganya. Uyu kapokola ayaswike ukuti: “Fyonse fili fye bwino; nangu ca kuti kuli abantu 5,000, takuli ifimfulunganya. Bantu aba mutende. Ala nimpapa icine cine! Nacilufya foni, lelo baciitoola no kumbwesesha!”

Uusunga icifulo alitemenwe sana ukumona ifyo bali no busaka kabili alipapile nga nshi pantu nangu ca kutila kwali abaice abengi, tasangilepo utupepala twa switi. Ku ncende imbi ukwabelele ukulongana, abantu batumine foni ku kapokola ukuti kuli aba mapepo abengi abalongene. Ilyo umukalamba wa bakapokola aileko, umwine wa cifulo amusendele pa ntunti yalenga butatu iya cikuulwa cali mupepi no kumweba ukuti: “Iseni muimwene mwe bene. Moneni ifyo bekele ubusaka!” Umwine wa cifulo alipapile ukumona ukuti takwali abalenwa ubwalwa nelyo ukupeepa kabili ilyo bapwile ukulongana, umuntu te kuti eshibe no kuti paciba abantu abengi pantu bashile icifulo ica busaka kabili balisendele ne fisooso fyonse. Umukalamba wa bakapokola atile: “Aba bantu, baba kwati bekala mu paradaise!”

Abantu ba kwa Lesa Balikatana

Ilyo ukulongana kumo ukwabelele mu mpanga kwapwile, umwine wa mushi wali mupepi alandile ukuti: “Imwe mwe bantu mwalifuuka, lelo mulacita ne fipapwa. Ilyo ifwe twikele mu mayanda yesu, imwe ninshi muleafwa abantu ukuba abaikatana!” Ukufika na ino nshita, abena Russia balatemwa ukumona ifyo abantu ba kwa Lesa bekatana ilyo balelongana. Nangu cingati limo balabapumfyanya ica kutila bafilwa no kulonganina mu fikuulwa ba-ashime, ba Nte balatwalilila ukucindika aba mu buteko na bantu banabo.

Tatwishibe ifyo ifintu fikaba ku ntanshi, lelo Inte sha kwa Yehova isha mu Russia shilasekelela ukulongana pamo ku kusambilila Baibolo. Ba Nte mu Russia balapepela “ishamfumu na bashimucindikwa bonse; pa kuti [baleikala] mu mutende kabili mu cibote pa kuti [bafishepo] bukapepa [bwabo] no kulabika amano ku fintu.”—1 Timote 2:2.

[Amashiwi pe bula 27]

Nte umo uwali pa baipeeleshe ukuwamya apa kulonganina

[Amashiwi pe bula 29]

Inte sha kwa Yehova isha mu Russia shalitwalilila ukulaikala ‘mu mutende kabili mu cibote pa kuti bafishepo bukapepa bwabo’

[Ifikope pe bula 28]

Ba Nte balibombele pamo ukuwamya apa kulonganina no kulapekanya ifya kulya fya bantu abengi nga nshi abalesangwa ku kulongana

[Ifikope pe bula 29]

Bonse bali-ipakishe ifyo basambilile muli Baibolo kabili balitashishe nga nshi pa milimo aba bwananyina babombele