Ndi Ama Ọfiọk?

Nso idiọkn̄kpọ ke Barabbas akanam?

▪ Mme andiwet Gospel mbinan̄ ẹtịn̄ ẹban̄a Barabbas emi Pontius Pilate, owo ukara Rome, akasanade ayak utu ke Jesus. Ẹkot Barabbas “ọwọrọetop owo-n̄kpọkọbi” ye “owo n̄wo.” (Matthew 27:16; John 18:40) Mbon Rome ẹkekọbi enye ke Jerusalem “ye mme esịn ndutịme, emi ẹkewotde owo ke ndutịme mmọ.”—Mark 15:7.

Okposụkedi emi n̄wed ererimbot ndomokiet mîtịn̄ke utọ idiọkn̄kpọ emi Barabbas akanamde, ndikọkọbi enye ye mme esịn ntịme anam ndusụk nditọ ukpepn̄kpọ Bible ẹdọhọ ke enye ekedi kiet ke otu mbon ntịme emi ẹkeyomde iduọ ukara ke eyo oro. Ewetmbụk eset Flavius Josephus ọdọhọ ke mme abiatibet emi ukara ẹyomde-yom ẹma ẹsinen̄ede ẹsịn ntịme ke obio; mme abiatibet emi ẹkesidọhọ ke iyom ndinyan̄a mme ubuene Jew oro ẹkefịkde. En̄wan oro mmọ ẹkesin̄wanade man ẹnyan̄a mme ubuene emi ẹsio ke ubọk mbon Rome ye ke ubọk mme Jew emi ẹkedide mme ọwọrọiso owo ama efri ifiom ke ufọt ufọt akpa isua ikie eyo nnyịn. Mbon ntịme emi ẹkewak ẹkan ke otu mbon oro ẹkebịnde mbonekọn̄ Rome ke Judea ke isua 66 E.N.

The Anchor Bible Dictionary ọdọhọ ke “ekeme ndidi Barabbas ekesịne ke otu n̄ka emi ke edem mmọ. Mme usụhọde owo ẹkesidụk n̄ka emi ndien mmọ ẹma ẹsikama mme imọ owo ke Israel ẹnam udia inyụn̄ iyakke ukara Rome ẹbọ emem.”

Nso utọ anamidiọk ke mbon Rome eset ẹkesiwot nte ẹkewotde Jesus?

▪ Mbon Rome ẹkesikọn̄ mme abiatibet emi ẹyomde iduọ ukara ke eto ẹnyụn̄ ẹyak mmọ ẹkọn̄ọ do ẹkpa. Ẹkeda utọ n̄kpa emi nte ata esuene esuene n̄kpa.

N̄wed emi, Palestine in the Time of Jesus ọdọhọ ke “ẹkesinam emi ke eferife, ẹsuene owo, ye nte ke n̄kpa emi ama okpon ubiak etieti. Ndien ke ẹkesinam ntem man owo ekededi emi oyomde ndisịn ntịme ye ukara okop ndịk.” Owo Rome kiet emi ekesiwetde n̄wed ke eset ọdọhọ ke ekesimen mme abiatibet emi ẹyomde ndikọn̄ ke eto ẹka “efak emi mme owo ẹnen̄erede ẹwak, emi ediwak owo ẹdikemede ndikụt se itịbede man ẹsịn mmọ ndịk ke idem.”

Josephus ọdọhọ ke ẹma ẹkọn̄ owoekọn̄ Jew emi mbonekọn̄ Titus ẹkemụmde ke ini ẹkekande Jerusalem ẹkụk ke isua 70 E.N. ke eto ke iso ibibene obio man ẹnam mme Jew emi ẹkeyomde ndinyan̄a idem ẹkọn̄ọ mfan̄. Ẹma ẹwot ata ediwak mme Jew ke ukem usụn̄ emi ke ini ẹkesobode obio oro.

N̄wakn̄kan ibat owo oro akanam ẹkọn̄de ke eto ẹwot ẹkedi ifịn ye mbon en̄wan 6,000 emi ẹkekọn̄de ke usụn̄ Capua emi ẹsisan̄ade ẹka Rome. Emi eketịbe ke isua 71 M.E.N. Isua emi ke ntịme oro Spartacus ọkọtọn̄ọde isua iba ke edem eketre.

[Ndise ke page 10]

“Nọ nnyịn Barabbas,” Charles Muller ọkọdrọ ndise emi ke 1878