Na o be o Tseba?

Ke bosenyi bofe bjoo Baraba a bego a bo dirile?

▪ Diebangedi ka moka tše nne di bolela ka Baraba, e lego monna yoo mmuši wa Moroma Pontio Pilato a ilego a mo lokolla legatong la Jesu. Baraba o bitšwa “mogolegwa yo a tumilego gampe” le “mohlakodi.” (Mateo 27:16; Johane 18:40) O be a le kgolegong ya Roma kua Jerusalema “le balwantšhammušo, bao go lwantšheng ga bona mmušo ba ilego ba bolaya batho.”—Mareka 15:7.

Gaešita le ge go se na bohlatse bja lefase bja bosenyi bja Baraba, taba ya gore o balwa le balwantšhammušo e dira gore diithuti tše dingwe di mo tswalanye le dihlopha tša balwantšhammušo tšeo di bego di le gona Isiraeleng ya lekgolong la pele le nywaga. Radihistori Flavius Josephus o bega gore dihlopha tša bahlakodi di be di tseneletše kudu dintweng tša selegae tša mehleng yeo; disenyi tše bjalo di be di bolela gore di tsoma toka bakeng sa Bajuda ba badiidi bao ba gatelelwago. Borabele kgahlanong le seo se lebelelwago e le go hloka toka ga Baroma le bakgomana ba Bajuda e ile ya ba bjo bogolo kudu bogareng bja lekgolo la pele la nywaga C.E. Dihlopha tša bahlakodi ka morago di ile tša bopa karolo e kgolo ya madira a Bajuda ao a ilego a raka Baroma Judea ka 66 C.E.

The Anchor Bible Dictionary e re: “Baraba a ka ba e be e le setho sa bahlakodi ba dinagamagaeng. Bahlakodi ba ba be ba tlwaetšwe ke batho ba tlwaelegilego ka gobane ba be ba ikhola ka mahumo a Isiraele le go bakela mmušo wa Roma mathata.”

Mehleng ya Roma, ke bosenyi bofe bjoo bo bego bo dira gore motho a ahlolelwe lehu la go swana le la Jesu?

▪ Mokgwa woo Baroma ba bego ba o diriša go otla balwantšhammušo, bahlakodi gotee le marabele a mangwe e be e le wa go ba tlemelela sedirišweng sa tlhokofatšo le go ba tlogela go fihlela ba ehwa. Kotlo ye e be e lebelelwa e le mokgwa o sehlogo kudu wo motho a ka bolawago ka wona.

Puku ya Palestine in the Time of Jesus e re: “Go be go dirwa phatlalatša, go theola seriti e bile go le bohloko, gomme go be go hlametšwe go tšhoša motho le ge e le ofe yo a bego a ka nagana go hlohla boemo bja ditaba.” Mongwadi yo mongwe wa Moroma o ile a bolela mehleng ya bogologolo mabapi le go bolawa ga disenyi a re: “Go kgethwa ditsela tšeo di tletšego batho kudu, moo batho ba bantši ba ka bonago gomme ba tšhoga.”

Go ya ka Josephus, mogolegwa yo mongwe wa ntwa yo a bego a golegilwe ke madira a Titus nakong ya go rakelelwa ga Jerusalema ka 70 C.E. o ile a bolawa ka tsela ye pele ga merako ya motse ka maiteko a go tšhoša baiphemedi gore ba ineele. Ge motse o be o ewa mafelelong, ba bangwe le bona ba ile ba bolawa ka tsela e swanago.

Go bolawa ga batho ba bantši kudu ka tsela ye historing go diregile mafelelong a borabele bjo bo bego bo etwa pele ke Spartacus (73-71 B.C.E.), ge makgoba le bahlabani ba dipapading ba 6 000 ba be ba bolaelwa kgauswi le tsela e tlogago Capua e eya Roma.

[Seswantšho go letlakala 10]

“Re nee Baraba” ka Charles Muller, 1878