Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

“Nayax iyawstwa”

“Nayax iyawstwa”

Jupjam iyawsäwinïpxañäni

“Nayax iyawstwa”

KAWKHANTÏ jilapax imatäkäna ukax mä jachʼa qalamp atkatatänwa, uk Martax janiw armirjamäkiti, jupan llakipax mä jachʼa jathi qaläkaspas ukhamänwa. Munat jilapan jiwatapatxa janipuniw ukhamaw sirjamäkänti. Jilapan jiwatapat aksarux pusi uruw wali llakita jikxatasïna, visitanakasa ukat chuymachtʼirinakas jutapxarakïnwa.

Ukampis jichhax khititï jilapar wal munaskäna jupaw Martampiskäna. Jesusar uñjasaxa Martax wasitatwa chuym chʼallxtayasïna, kunattix Uraqpachanxa jupakiw jilaparux qullaspäna. Ukampis Betania marka anqäxan Jesusamp parlasaw chuymachtʼaw jikxatäna. Jesusax wali munasiñampi ukat khuyaptʼayasiñamp jupar uñkattʼatapatxa mä jukʼampxarux wali chuymachtʼataw jikxatasxäna. Jesusan jisktʼanakapaw iyawsäwipana chʼamañchtʼatäñapataki ukat jiwatanakax jaktanipxaniw siski uka suytʼäwir iyawsañapatak yanaptʼäna. Ukatwa Martax akham wakiskir arunak arsüna: “Jïsa Tata, nayax iyawstwa jumax Cristötama, Diosan Yuqapa, akapachar jutañapäkän uka” sasa (Juan 11:27).

Martax wali iyawsäwin warmïnwa. Bibliax jukʼaks jupat parlkchixa, sarnaqäwipax wali yatiqaskayapuniwa, iyawsäwissa wal chʼamañchtʼarakistu. Ukampis kunanaksa jupat yatiqassna uka tuqit janïr parlkasinxa, kamsis Bibliax jupa tuqit uk nayraqat yatxatañäni.

“Walja lurañanakamp mayjtʼatäsktawa”

Akax walja phaxsinak nayraw Betania markan pasäna. Lazarox kʼumaraskäna ukhaw utapar katuqtʼañatak Jesusar invittʼäna. Lazarompi, Martampi Mariampisti mä utanakwa jakasipxäna. Ukat yaqhip yatxattʼatanakaxa, Martaw jilïrïpachäna sasaw sapxi, kunattix jupaw Jesusar katuqtʼäna ukat juparurakiw Biblian nayr aytasi (Juan 11:5). Jupanakat maynïris inas jaqichaschïna ukx janiw yatiñjamäkiti, ukampis kunja suma amigopxäns Jesusampix ukaw wali wakiskirixa. Jesusax Judea markan yatiykäna ukhax kunayman jan waltʼäwinakana ukat arknaqataw uñjasïna, ukhaw amigonakapan utapan jakäna. Chiqas amigonakapampix wali sumankañanwa jikxataspachäna.

Visitanakan sum jikxatasipxañapatakisa ukat sum katuqtʼañatakisa walpin Martax irnaqtʼirïna. Utapanx janiw inaktʼirïkänti jankʼakiw kuns lurirïna, ukat Jesusar katuqtʼañatakix jukʼampiw irnaqttʼpachäna. Ukatwa walja manqʼañanak phayañatak waktʼaypachäna, ukhamat Jesusaru ukat khitinakatï jupamp chik jutapkchispäna ukanakar wali sum katuqtʼañataki. Uka tiemponakanxa, visitanakar sum katuqtʼañax wali wakiskiripunïnwa. Kunapachatï mä visitax purinïna ukhaxa, jampʼattʼasaw katuqtʼapxirïna, wiskhup apstʼasaw kayunakap jariqapxirïna ukat wali suma qʼapkir aceitempiw ñikʼutap jawsupxirïna (Lucas 7:44-47). Ukat qurpachasiñ utasa ukat manqʼañanakasa janipuniw kunas faltañapäkänti.

Martamp Mariampix walja lurañanakanïpxänwa. Kullakapat sipans wali sinttʼasiri ukat Dios chuyma ukhamänwa sasaw awisax Mariat qhanañchtʼasi. Qalltanx Martarux lurañanakan yanaptʼpachäna, ukampis Jesusax purinkäna ukhax janiw yanaptʼxänti. Jesusax ukar sarasinxa yaticharakïnwa. Ukat wali sumpun yatichäna. Uka urunakanxa kʼari yatichäwinakan pʼiqtʼirinakaxa, janiw warminakarux respetapkänti, ukampis Jesusaxa wali respetompiw uñjirïna ukat Diosan Apnaqäwipatsa yaticharakïnwa. Mariax wali kusisitaw Jesusan kayupawjar quntʼasïna ukat taqi kuntï Jesusax siskäna uk istʼäna.

Martax invitadonakapatak phaykasasa ukat taqi kun sum waktʼaykasasa inas jankʼak tuktʼayañ munchïna. Ukat kullakapar ukham quntʼata ukat jan yanaptʼatap uñjasaxa, ¿walpunti colerpachäna? Inas ukhamächïna, kunattix janiw jupa sapakix taqi ukanak lurkaspänti.

Ukat colerap jan imtʼirjamäsax akham sasaw Jesusar säna: “Tata, ¿walikiti jumatakix kullakaxan nayaru sapak taqi lurañamp aptʼatapaxa? ‘Yanaptʼitpan’ sarapitaya” (Lucas 10:40). Yaqha Biblianxa akham sasaw uka jisktʼa jaqukipapxi: “Tata, ¿janiti amuykta kullakajax saparuki lurañanaka aptʼkitu ukxa?” sasa. Mariar tuqiñapataki ukat wasitat jupar yanaptʼañapatak khitañapatakis Jesusar maykaspa ukhamwa uka jisktʼapax amuyayistu.

Ukat kuntï Jesusax Martar siskäna ukax inas jupar muspharaychïna kunjamtï Biblia liytʼirinakax muspharapxi ukhama. Jesusax akham sänwa: “Marta, Marta, walja lurañanakamp mayjtʼatäsktawa. Ukampis mayaw wakisixa. Mariax sumïrïkis ukwa ajllisi, janirakiw ukx khitis apaqkaniti” sasa (Lucas 10:41, 42). ¿Uka arunakampix kun sañsa Jesusax munpachäna? ¿Mariax akapachankirinakjam amtanïkaspas ukat suma manqʼa phayañax janis kuna chʼamäkaspa ukhamti sañ munpachäna?

Janiwa. Martax wali munasiñatwa uk luraskäna uk Jesusax amuyänwa. Ukhamarusa, ukham wali sum katuqtʼañataki taqi kuntï luraskäna ukanakxa wali askirjamwa uñjäna, kunattix uka nayrakiw Mateox “mä jachʼa manqʼañ” jupatak wakiykäna ukarux saräna (Lucas 5:29). Martan manqʼa wakichatapax walikiskänwa, ukampis kunatï nayrankañapäki ukanakatwa Martax armtʼasiskäna, ukaw jan walïkänti. ¿Kunanakas nayrankañapäna?

Diosan sapa Yuqapa, Jesusaw Martan utaparux Diosan chiqa yatichäwinakap yatichir saräna. Ukhamasti, taqi kuntï Martax wakichkäna ukanakatsa ukat suma manqʼañanakat sipansa, uka yatichäwinak istʼañaw wali wakiskirïnxa. Ukat Martax uka yatichäwinaka jan istʼatapatxa Jesusax wal llakispachäna, ukampis kunatï wakiskirïki uk jupa pachpa ajllispa ukwa Jesusax munäna. Ukhamax kunatï wali wakisirïki uk jaytañapatakix janiw Jesusax Mariar khitkaspänti.

Jan jukʼamp colerasiñapatakixa, Jesusax wali suma arunakampiw “Marta, Marta” sasin pay kuti sutip arsüna. Ukat janiw ukham ‘walja lurañanakamp mayjtʼatäñamax’ wakiskänti, jan ukasti maya jan ukax pä manqʼakiw wakisïnxa, sasaw sarakïna. Kunattix Diosar yupaychañ tuqit suma manqʼañanakäkaspas ukham walja yatichäwinakaw utjäna. Ukampisa, kuntï Mariax ajllkäna uk janiw Jesusax apaqkaspänti ukax qhanänwa.

Taqi kuntï uka utan paskäna ukaxa, jichha tiempo cristianonakatakix walja yatichäwinakaniwa. Amuytʼañataki, janipuniw kunäkipansa Diosar yupaychañ tuqit yatiqañxa apanukuñasäkiti (Mateo 5:3). Martjam wali waxtʼasiri ukat wali irnaqtʼirïñsa munkstanxa, janipuniw kunatï jan añcha wakiskirïki ukanakat añch llakisiñasäkiti, kuna laykutix kunatï wakiskirïki ukanakwa aptʼasnaxa. Kunapachatï jilat kullakanakasampi tantachtʼasktan ukhax janiw manqʼañatakik tantachasktanti, jan ukasti maynit maynikama chʼamañchtʼasiñasataki ukat Diosar yupaychañ tuqit suma saytʼatäñatak yanaptʼasiñasatakiw tantachastanxa (Romanos 1:11, 12). Kun manqʼtʼasisasa jilat kullakanakasampix chʼamañchtʼataw jikxatassna.

Munat jilaparuw wasitat katuqapxi

¿Martax Jesusan chiqañchäwip taqi chuymat katuqtʼaspachäna, ukat uka chiqäñchäwit yatiqpachänti? Jïsa, ukhamäpachänwa. Apóstol Juanax uka sarnaqäwit qillqañ qalltäna ukhax akham sänwa: “Jesusax Martarusa kullakaparusa, ukhamarak Lazarorusa, wal muna[sïna]” sasa (Juan 11:5). Betania mark qhip qhipa visittʼatapatxa walja phaxsinakaw pasxäna, Martax janiw Jesusatakix chuyma ustʼatäkänti ni coleratäkänsa. Jan ukasti taqi chuymaw iwxtʼanakap katuqasïna. Uka tuqinsa, Martax wali yatiqaskañapuniwa, chiqas awisax taqiniw ukham chiqañchatäñasax wakisi.

Kunapachatï Lazarox usuntkäna ukhax Martaw jupar uñjaskäna. Jupan kʼumaraptañapatakix taqi kunwa luräna; ukampisa, janipuniw waliptkänti. Sapürusa ukat sapa horasa, sumpunwa kullakanakapax uñjapxäna. ¡Martax qhawqha kutik tʼukharstat jilapar uñkattʼasax kuna kusiskañanakansa ukat kuna llakinakansa uñjasipxäna ukanakat amtaschïna!

Lazaror jan waliptirjam uñjasaxa, kullakanakapax akham sas Jesusar yatiyañapatakiw mä uywatar khitapxäna: “Tata, amigomaw usuta” sasa. Jesusax yaqha markanwa yatiyaskäna, Betania markat pä uru sarañanwa (Juan 11:1, 3). Jesusax jilapar wal munasitapxa sum yatipxäna, ukat Lazaror yanaptʼañatakix kuns lurapuniniw sasaw amuyapxpachäna. Janïr jilap jiwkipanx Jesusan puriniñapwa suyapxäna, ukampis jan purinitapatxa chuymas qʼala kawkstʼatapuniw jikxatasipxpachäna: Lazarox jiwatäxänwa.

Martamp Mariampix jilapan jiwatapat walpun jachapxäna, paniparakiw imtʼayxañatakix wakichapxäna, Betania markankirinakaru ukat uka marka jakʼankir visitanakarus katuqapxäna. Jesusax janiw purinkänti. Ukhamïpanxa, Martax jukʼampiw chuymas kawkstʼat jikxataspachäna. Lazaron jiwatapat pusi uru qhipatwa Jesusan markar niya puriniñampïskatap yatïna. Martax wali llakitas jikxataskchïnxa, uk yatisax jankʼakiw tʼijsuwayasin Jesusar jikxatir saräna, Mariar janiw kuns kamsawaykänti (Juan 11:20).

Jesusar uñjasaxa, kunas jupanakarux llakisiyäna ukx akham sasaw yatiyäna: “Tata, jumatix akankasamänxa jilaxax janiw jiwkasapänti” sasa. Ukhamsa jikxataskchïnxa, iyawsäwinikïskänwa. Kunattix akham sasaw säna: “Nayax yattwa kuntix Diosaru maykäta ukxa churätamwa” sasa. Jesusasti ukxarux sarakïnwa: “Jilamax jaktaniwa” sasa. Ukaw juparux wal chuymachtʼäna (Juan 11:21-23).

Jesusax jutïrit parlaskpacha sasaw akham säna: “Jïsa, jiwatanakan qhipa urun jaktañapxa yattwa” sasa (Juan 11:24). ¿Iyasäwipax yatiqaskayapunixaya? Uka urunakanxa, saduceonakax janiw jaktañax utjkiti sasins yatichapxirïkchinxa, Martax Qullan Qillqatanakan yatichäwinakaparux taqi chuymaw iyawsäna (Daniel 12:13; Marcos 12:18). Ukhamarusa, Jesusax jiwatanakan jaktañap tuqit yatichirïtapsa ukat walja jiwatanakar jaktayirïtapsa yatirakïnwa, ukampis ukürkamax janiw Lazarjam walja urunak jiwatäpkäna ukanakar maynirus jaktaykänti. Kunas jichhax paspachäni sasaw Martax jisktʼaspachäna.

Ukatsti jan armaskaya wali muspharkañ arunakwa Jesusax arsüna: “Nayätwa jaktañasa, jakañasa” sasa. Uka arunakampix Awkipan jutïrin taqi jiwatanakar jaktayañatak chʼam churatapwa uñachtʼayäna. Ukatwa akham sasin Martar jisktʼäna: “¿Iyawstati ukxa?” sasa. Ukatwa Martax kuntï aka yatichäwi qalltan yatiqawayktan uk arsüna. Martax Jesusan Cristötapsa, Diosan Yuqapätapsa ukat kunjamtï profetanakax sapkäna ukham aka Uraqir jutatapsa iyawsänwa (Juan 5:28, 29; 11:25-27).

¿Jehová Diosasa ukat Jesucristosa wali askirjamti uka kasta iyawsäwxa uñjapxi? Kuntï Martax uñjkäna ukanakaw ukax ukhamapuniskatap uñachtʼayistu. Martax jankʼakiw kullakapar jawsir tʼijüna. Ukatxa, Mariampi ukat jupamp chika jutapkäna ukanakamp parlkasax kunjamsa Jesusax chuyma chʼallxtayasïna uk Martax uñjänwa. Kunja llakitas maynix maynin jiwatapat jikxatasispa uk jan imtʼirjamax Yatichiripar jachaqtʼasirsa uñjarakïnwa. Ukhamarusa, kawkhantï jilapax imatäkän ukar purisinxa, uka qal atiqapxam säna uksa istʼarakïnwa (Juan 11:28-39).

Ukatwa Martax tata, niya qʼaptatäxpachawa, pusüruxchixay jiwatapatxa sasin Jesusar sispachäna. Ukampis Jesusax akham sasaw amtayäna: “¿Janit nayax sisksma, jumatix iyawsäta ukaxa, Diosan jachʼa chʼamapxa uñjätawa, sasaxa?”. Martax iyawsatap laykuw Diosan jachʼa chʼamap uñjäna. Ukspachaw Jehová Diosax Lazaror jaktayañapatakix Yuqapar chʼam churäna. Taqi kuntï Martax uñjkäna ukanakxa, jiwañapkamapuniw amtaspachäna: Jesusax Lazaror mistunim säna uksa; chʼuqäñanakamp ñachʼantata jilapar sartir istʼkäna uksa ukat mistunirsa; jararapxam, sarnaqpan sam sasin Jesusax säna uksa, ukat kimsanpach qhumantʼasipxäna uksa janipuniw armkpachänti (Juan 11:40-44). Martax janiw llakitäxänti.

Aka sarnaqäwixa, jiwatanakan jaktanipxañapax chiqapun utjatapwa uñachtʼayistu, janiw mä samkakïkaspas ukhamäkiti, jan ukasti Biblian chuymachtʼkiri chiqa yatichäwipawa. Jehová Diosasa ukat Yuqapasa kunjamtï Martaru, Mariaru ukat Lazaror iyawsäwipat bendicïna ukhamarakwa Jupar iyawsirinakarux bendiciñ munaraki. Martjam iyawsäwinïpki ukanakatakix jilarkir bendicionanakapuniw utji. *

‘Martax serviskänwa’

Biblianx may kutimpiw Martat aytasiraki. Jesusax qhip qhipa semanan aka Uraqinkkäna uka qallta semananwa akax pasäna. Kuna jan waltʼäwinakansa jikxatasiñapäna uk yatisaxa, Jesusax wasitatwa Betania markankir amigonakapan utapar sumankañ jikxatañatak saräna. Uka chiqatxa Jerusalén markakamax kimsa kilometronakwa kayuk saräna. Jesusamp Lazarompix leproso sat Simonan utapan manqʼasipkäna ukhaxa, ‘Martax serviskänwa’ sasaw Bibliax jupat qhanañchi, ukat janiw mayampsa jupat parlxiti (Juan 12:2).

¡Martax wali irnaqtʼir warmipunïnwa! Biblian nayraqat jupat liytʼktan ukhaxa, irnaqtʼirwa jikxattanxa ukat jupat qhip qhipa parlki ukhax ukham irnaqtʼaskirirakwa qhanañchi, jupax jaqinakar yanaptʼañatakipuniw chʼamachtʼasirïna. Jichhürunakanxa, Cristiano tamanakan Martjam wali khuyaptʼayasiri ukat mayninakar yanaptʼañatak chʼamachasir kullakanakan utjatapax wali askipuniwa. Martan ukhamätapax wali askipunïnwa, kunattix kunayman jan waltʼäwinakaruw jakäwipan saykatañapäna.

Mä qhawqha urunaka qhipatxa, munat Yatichiripax jan wali jaqinakan jiwayataw uñjasïna, uka llakiruw jichhax saykatañapäna. Ukat khitinakatï Jesusar jiwayapkäna jupanakarakiw Lázaro jilaparux jiwayañ munapxäna. Kunattix jupar jaktayatapatwa walja jaqinakax Jesusar iyawsxapxäna (Juan 12:9-11). Chiqas jupanakarux jiwañaw jaljtaypachäna. Kuna pachasa ukat kunjamsa ukax pasäna uk janiw yatktanti, ukampis iyawsäwipaw Martarux qhipakam aguantañapatakix yanaptʼpachäna. ¡Jupan iyawsäwipax wali yatiqaskayapuniwa!

[Qhanañchäwi]

^ Jiwatanakatakix kuna suytʼäwis utji uk jukʼamp yatxatañatakixa, ¿Kunsa Bibliax chiqpachapuni yatichi? sat libron 7 jaljap uñxattʼäta, ukax Jehová Diosan Qhanañchirinakapan luratawa.

[11 janan fotopa]

Martax wali llakitäkchïnsa, iyawsäwipan chʼamañchtʼat jikxatasiñapatakiw Jesusamp yanaptʼayasïna

[12 janan fotopa]

‘Walja lurañanakamp mayjtʼatas’ jikxataskchïnxa, chiqañchatax altʼat chuymampiw katuqasïna

[15 janan fotopa]

Kunapachatï jilapar jaktir uñjäna ukhaw iyawsäwinïtap laykux bendición katuqäna