Pashanyeni Icitetekelo Cabo

“Nasumina”

MARITA ale-enganya inshiishi ya kwa ndume yakwe, e kutila ulucengo ulo bacilikepo ilibwe. Aali no bulanda nga nshi. Tashininkishe ukuti ndume yakwe, Lasaro, uo atemenwe alifwile. Inshiku shonse shine ishapitilepo ukutula apo afwilile, baleloosha, abantu abengi baleisa mu kuloosha, na mu kubasansamusha.

Ilyo papitile inshiku shine, umuntu uwali cibusa uwacindama sana uwa kwa Lasaro alishile. Ilyo Marita amwene Yesu, alyumfwile sana ubulanda pantu Yesu e wali fye no kulenga ukuti ndume yakwe efwa. Na lyo line, alyumfwile bwino ukuyakumanya Yesu ku nse ya musumba wa Betani uwabelele mu mbali ya lupili. Mu nshita fye iinono iyo ali na Yesu, Marita alisansamushiwe pa fyo Yesu alemoneka uwa bulanda, na pa fyo aumfwile ububi pa mfwa ya kwa Lasaro. Yesu aipwishe Marita amepusho ayalengele atontonkanye sana pa citetekelo cakwe na pa fyo asumine pa kubuuka kwa bafwa. Uku kulanshanya kwalengele Marita alande amashiwi ayacindama sana, aya kuti: “Nasumina ukuti ni mwe Kristu, Umwana wa kwa Lesa, Uo batile ali no kwisa mu calo.”—Yohane 11:27.

Marita ali mwanakashi uwa citetekelo nga nshi. Nangu cingati Baibolo yalandapo fye panono pali ena, ifyo yalandapo filatusambilisha amasambililo yacindama ayengatwafwa ukukosha icitetekelo cesu. Pa kuti tumone ifyo twingasambililako, natutendekele ne lyashi lya mu Baibolo ilyabalilapo ukulanda pali Marita.

‘Ukusakamikwa no Kupamfiwa’

Imyeshi iinono iyabangilileko, Lasaro ali fye bwino. Lasaro ali no kupokelela umweni uwacindama nga nshi, Yesu Kristu, mu ng’anda yakwe iyali mu Betani. Lasaro, Marita, na Maria, bali lupwa ulwaibela, bali pali bumunyina kabili bafwile baleikala ing’anda imo. Abafwailisha batila Marita afwile e wali umukalamba pantu cimoneka kwati e waletangata abeni kabili limo e o babalilapo ukulumbula pali aba batatu. (Yohane 11:5) Takwaba icilanga ukuti umo pali aba batatu alyupile nelyo ukuupwa.  Ico twaishiba fye ca kuti bali ifibusa sana na Yesu. Ilyo aleshimikila mu Yudea, umo bamupatile sana no kumukaanya, Yesu aleikala no lu lupwa. Ukwabula no kutwishika, alitashishe sana pa fyo baleikala bwino na pa fyo balemutungilila.

Marita e waletangata sana abeni kabili ali ne cileela nga nshi. Apo alebombesha sana, cimoneka kwati ilingi alekwata sana imilimo. E fyo cali ne lyo Yesu abatandalile. Mu nshita fye iinono, atampile ukupekanishisha umweni wakwe uwacindama, nalimo na bantu ale-enda nabo lyonse, ifya kulya fyalekanalekana ifisuma. Kale, ukuba ne cileela kwalicindeme sana. Umweni nga aisa, balemutomona, bamufuula indyato, ukumusamba amakasa, no kumusuba amafuta ayanunkila ku mutwe. (Luka 7:44-47) Balemupekanishisha umwa kusendama umusuma, ifya kulya, na fyonse ifyo alekabila.

Marita na Maria balikwete imilimo iingi iya kusakamana umweni wabo. Maria, uo bamo batila alesakamikwa sana ukucila Marita, afwile pa kubala alyafwileko nkashi nankwe. Lelo ilyo Yesu afikile, alilekele. Yesu amwene ukuti iyi yali ni nshita ya kusambilisha, kabili atendeke ukusambilisha! Ukupusanako na bashimapepo baliko pali ilya nshita, Yesu alicindike abanakashi kabili alebasambilisha pa Bufumu bwa kwa Lesa, ubo alelandapo sana ilyo aleshimikila. Ilyo Maria amwene ifi, alitemenwe kabili aikele pa nshi no kutendeka ukukutika kuli Yesu.

Kuti twaelenganya ifyo Marita asakamikwe. Apo alepekanya ifya kulya ifyalekanalekana kabili alikwete imilimo iingi, alisakamikwe nga nshi no kutangalikwa. Ilyo alepitana alemona Maria ekele fye, bushe alifulilwe, aleilishanya, nelyo ukukaka inkanshi? Te kuti tupape nga alifulilwe. Imilimo yalifulile ica kuti teti aibombe eka!

Pa kulekelesha, Marita asukile alanda ifyali ku mutima. Aebele Yesu ukwabula no kupita mu mbali ukuti: “Mwe Shikulu, bushe tamusakamene ukuti nkashi nandi andekela ndebomba neka? E ico, mwebeni anjafweko.” (Luka 10:40) Aya, mashiwi ayaluma. Lyena aebele Yesu ukuti ebeko Maria pa kuti aye mwafwako imilimo.

 Ifyo Yesu amwaswike nalimo fyalimupapwishe, nge fyo fipapusha na babelenga Baibolo. Cikuuku cikuuku amwaswike ukuti: “Marita, Marita, nausakamikwa no kupamfiwa ku fintu ifingi. Lelo finono fye e filekabilwa, nelyo cimo fye. Maria ena nasala icintu icisuma, kabili tapali uukamupokolola.” (Luka 10:41, 42) Bushe Yesu aloseshe mwi? Bushe aletila Marita alitemenwe ifintu ifishacindeme sana? Bushe aleti filya Marita alebombesha pa kupekanya ifya kulya tafyacindeme?

Iyo. Yesu alishibe bwino bwino ukuti icalengele Marita alecita ifi ni co alimutemenwe. Kabili taleti ukumupekanishisha ifya kulya ifyalekanalekana kwalibipile. Ilyo ifi fishilacitika, Yesu aliile ku “mutebeto uukalamba” uo Mateo amupekanishishe. (Luka 5:29) Ico Yesu alelandapo te fya kulya ifyo Marita alepekanya; lelo fintu acindamike sana. Abikile sana amano ku kupekanya ifya kulya fyalekanalekana ica kuti afilwa no kwishiba ifyacindamishe. Fintu nshi ifyo fine ifyacindeme?

Yesu, Umwana uwafyalwa eka uwa kwa Yehova Lesa, ali mu ng’anda ya kwa Marita ku kusambilisha icine. Ifya kulya alepekanya tafyacindeme ukucila ifyo Yesu alesambilisha. Yesu afwile alipapile ukumona Marita alepanya ishuko lya kukutika ku fyali no kulenga icitetekelo cakwe ukukosa. Lelo amulekele acita ifyo umwine asalilepo. Marita talubile mu fyo alecita, lelo alilubile ukwesha ukusalilako Maria ifya kucita lintu aebele Yesu ukupatikisha Maria ukupanya ishuko lya kukutika kuli ena.

E ico, alimulungike cikuuku cikuuku. Amwitile mwi shina lyakwe imiku ibili pa kuti ubukali bwakwe butontoloke, kabili amwebele ukuti tapali umulandu wa ‘kusakamikwa no kupamfiwa ku fintu ifingi.’ Ica kulya ica-anguka ukupekanya cimo fye nelyo fibili nga fyali fye bwino, maka maka filya alebasambilisha pa fya kwa Lesa. Kanshi Yesu tali na kupokolola Maria “icintu icisuma” ico asalile, e kutila ukukutika kuli Yesu!

Abasambi ba kwa Kristu aba muno nshiku kuti basambilila amasambililo ayengi ku fyacitike mu ng’anda ya kwa Marita. Tatufwile ukuleka icili conse ukutupumfyanya ukubika amano ku “fya kwa Lesa.” (Mateo 5:3) Kwena tufwile ukupashanya icileela ca kwa Marita ne fyo alebombesha, lelo tatufwile ‘ukusakamikwa no kupamfiwa’ sana ku fintu ifishacindama ica kuti twafilwa no kubika amano ku fyacindamisha. Umulandu uukalamba tufwaila ukwampanina na Bena Kristu banensu kukoseleshanya no kupeelana ica bupe cafuma kuli Lesa, te ku kupekanya nelyo ukulya ifya kulya ifingi nga nshi. (Abena Roma 1:11, 12) Ifya kulya ifya-anguka ukupekanya nalimo e fingakabilwa pa tushita twa kukoseleshanya.

Ndume Yabo Uwafwile—Bamubuusha

Bushe Marita alisambilile kuli filya Yesu amulungike cikuuku cikuuku? Tatulingile no kutwishika. Ilyo umutumwa Yohane alelanda pali ndume ya kwa Marita, abalilepo ukusosa amashiwi ya kuti: “Nomba Yesu alitemenwe Marita na nkashi nankwe na Lasaro.” (Yohane 11:5) Imyeshi iingi yalipitile ukutula apo Yesu alungikile Marita. Marita tale-enda ne cikonko; tafulilwe Yesu pa fyo amulungike. Lelo alyumfwile ifyo bamwebele. Na kuli ici cine, tulesambililako isambililo ilisuma ilikuma icitetekelo cesu, pantu na kuba nani pali ifwe uushikabila ukulungikwa?

Ilyo ndume yakwe alwele, Marita alemutensha. Ale-esha na maka ukumusakamana pa kuti apole. Na lyo line, Lasaro alilwalishe. Bankashi yakwe balemutensha akasuba no bushiku. Marita alemona uko ndume yakwe aleya alenaka, kabili afwile aleibukisha inshita balesangalala pamo na macushi balepitamo.

Ilyo bamwene ukuti tapali ico bali no kucita ku kwafwa Lasaro, Marita na Maria batumine amashiwi kuli Yesu. Ku ncende aleshimikila kwali kwa kwenda inshiku shibili ukufuma ku Betani. Amashiwi balaishe yali ya kuti: “Mwe Shikulu, moneni! umuntu mwatemwa nalwala.” (Yohane 11:1, 3) Balishibe ukuti  Yesu alitemenwe ndume yabo, kabili balicetekele ukuti ali no kwafwa cibusa wakwe. Bushe balesubila fye ukuti Yesu ali no kwisa ilyo Lasaro talafwa? Nga e fyo balesubila, ninshi calyumine umupini ku ntanshi. Lasaro alifwile.

Marita na Maria balilooseshe ndume yabo, balipekenye ukumushiika, kabili balepokelela na beni abengi ukufuma mu Betani na mu ncende shali mupepi. Lelo Yesu ena te wa kumoneka. Marita afwile alipapile nga nshi ilyo inshiku shalepita fye. Awe ilyo papitile inshiku shine, Marita aumfwile ukuti Yesu ali mupepi no musumba. Apo ali uwacincila sana, nangu ali no bulanda, Marita alimine, ukwabula ukweba na Maria, no kubutukila mu kukumanya Yesu.—Yohane 11:20.

Ilyo amwene Shikulu wakwe, amwebele amashiwi ayacushishe ena na Maria pa nshiku ishingi, atile: “Mwe Shikulu, nga mwali kuno ndume yandi nga tafwile.” Na lyo line, alikwete isubilo ne citetekelo muli Yesu. Asosele no kuti: “Lelo ninjishiba ukuti na nomba line fyonse ifyo mwingalomba kuli Lesa, kuti amupeela.” Apo pene fye, Yesu amwebele amashiwi ayakoseshe isubilo lyakwe, atile: “Ndume yobe alabuuka.”—Yohane 11:21-23.

Marita alemona kwati Yesu alelanda pa kubuuka ukukabako ku ntanshi. E co ayaswike ukuti: “Ninjishiba ukuti akema ilyo kukaba ukubuuka pa bushiku bwa kulekelesha.” (Yohane 11:24) Icitetekelo cakwe mu kubuuka calikosele icine cine. Nangu cingati Amalembo yalesambilisha apabuuta ukuti kukaba ukubuuka kwa bafwa, bashimapepo bamo abaYuda, abo baleita ati abaSaduke, balekaana. (Daniele 12:13; Marko 12:18) Lelo Marita ena alishibe ukuti Yesu alesambilisha ukuti kukaba ukubuuka kabili alibuushishe fye na bafwa, nangu cingati pali abo tapali uwafwile pa nshiku shine nga Lasaro. Nomba taishibe ico Yesu ali no kucita.

Lyena Yesu alandile amashiwi ayashakalabwe, aya kuti: “Nine kubuuka kabili umweo.” Na kabushe, Yehova Lesa alipeela Umwana wakwe amaka aya kubuusha abafwa abengi nga nshi ku ntanshi. Yesu aipwishe Marita ukuti: “Bushe wasumina ifi?” Lyena ayaswike amashiwi tubalilepo ukulanda muli cino cipande. Alitetekele ukuti Yesu ali ni Kristu, nelyo Mesia, ukuti ali Mwana wa kwa Yehova Lesa, no kuti bakasesema balisobele ukuti ali no kwisa pa calo.—Yohane 5:28, 29; 11:25-27.

Bushe Yehova Lesa no Mwana wakwe, Yesu Kristu, balicindamika icitetekelo ca musango yu? Ifyacitike, ifyo Marita aimwenene na menso, filanga ukuti balicindamika icitetekelo ca musango yu. Abutukile mu kusenda nkashi nankwe. Pa numa, amwene ukuti Yesu ali sana no bulanda ilyo alelanda kuli Maria na ku bantu bambi abengi abaleloosha. Amwene Yesu alukusha ifilamba icalelanga ukuti ali no bulanda nga nshi pa fyo abantu bakalipwa nga bafwilwa. Alyumfwile uko Yesu aebele abantu ukufumya ilibwe pa nshiishi ya kwa Lasaro.—Yohane 11:28-39.

Apo Marita ali mwanakashi wa mano, alikeene, atile pali ino nshita umubili ulenunka pantu napapita inshiku shine apo afwila. Yesu amucinkwileko ukuti: “Bushe nshikwebele ukuti nga wasumina, ulemona ubukata bwa kwa Lesa?” Marita alisumine, kabili alimwene ubukata bwa kwa Yehova Lesa. Palya pene fye, Lesa alipeele Umwana wakwe amaka aya kubuusha Lasaro! Marita afwile aleibukisha ifi fyacitike mu bumi bwakwe bonse: Yesu aita ndume yakwe ukuti “We Lasaro, fuma!”; aumfwa uko Lasaro aleima mu lucengo umo bamushiikile atendeka no kufumina ku nse ninshi nabamupomba mu nsalu balepombamo uufwile; Yesu aeba abantu ukuti “mukakuleni, mulekeni aleya”; ne fyo Marita na Maria batemenwe no kumukumbatila ilyo abuukile. (Yohane 11:40-44) Awe e fyo ubulanda bwa kwa Marita bwapwile!

Ili lyashi lilanga ukuti ukubuuka kwa bafwa kukabako; e fyo Baibolo isambilisha kabili kale kwali na babuushiwe ku bafwa. Yehova no Mwana wakwe balalambula aba citetekelo,  nge fyo bacitile kuli Marita, Maria, na Lasaro. Na imwe bene bakamulambula nga mwaba ne citetekelo cakosa nga cilya cakweteko Marita. *

“Marita Alebomba Imilimo”

Baibolo yalilumbula Marita umuku na umbi uwa kulekelesha. Yamulumbula ilyo yalanda pa fyalecitika mu mulungu wa kulekeleshako uo Yesu ali pano calo. Apo Yesu alishibe amacushi ali no kupitamo, apingwilepo ukuya mu kwikala ku mwabo Marita mu Betani. Alefuma ku Betani pa kuya ku Yerusalemu apali amakilomita yatatu. Yesu na Lasaro balelya ica kulya mu ng’anda ya kwa Simone uwa fibashi, kabili apa pene epo Baibolo yalanda pali Marita umuku wa kulekelesha ukuti: “Marita alebomba imilimo.”—Yohane 12:2.

Ala uyu mwanakashi alebombesha! Umuku wa kubalilapo Baibolo yamulandapo, alebomba; umuku wa kulekelesha, na o wine alebomba, alebombesha pa kwafwilisha bambi. Mu filonganino fya basambi ba kwa Kristu ifya muno nshiku mwaliba abanakashi ababombesha nga Marita, abashipa kabili bakapekape, abalanga icitetekelo cabo ilyo baipeelesha ukubomba imilimo. Marita afwile alitwalilile ukubombesha. Nga alitwalilile, ninshi alicitile bwino pantu kwali amafya na yambi ayo ali no kupitamo.

Mu nshiku fye ishinono, Marita ali no kucula sana pa mulandu wa kuti Shikulu wakwe, Yesu, uo atemenwe sana ali no kufwa. Kabili, balya bantu ba bumbimunda abaipeye Yesu balefwaya no kwipaya Lasaro, pantu ukubuuka kwakwe kwalengele abengi ukutetekela Yesu. (Yohane 12:9-11) Na kabili, imfwa yasukile yapaatukanya aba bantu batemwanene nga nshi, e kutila Marita, nkashi nankwe, na ndume yakwe. Tatwaishiba ifyo bafwile ne lyo bafwile, lelo ico twingashininkisha ca kuti: Icitetekelo cakosa ico Marita akwete calimwafwile ukushipikisha ukufika na ku mpela. E mulandu wine Abena Kristu ba muno nshiku balingile ukupashanishisha icitetekelo ca kwa Marita.

[Futunoti]

[Icikope pe bula 11]

Na lintu Marita aleloosha, alekele Yesu alanda nankwe amalyashi ayakoseshe icitetekelo cakwe

[Icikope pe bula 12]

Nangu cingati ‘alisakamikwe no kupamfiwa,’ Marita alyumfwile ilyo bamulungike

[Icikope pe bula 15]

Marita balimulambwile pa citetekelo cakwe lintu Yesu abuushishe ndume yakwe