Mu Likanyise Tumelo Ya Bona

‘Ni Lumezi’

MARETA na nzaa hupula libita la kaizelaa hae, ili yo naa bulukilwe mwa mukoti wo no tibilwe ka licwe. Mareta naa ikutwile masitapilu a matuna hahulu. Mareta naa palelwa ku utwisisa kuli Lazaro ili yo naa lata u timezi. Mwahalaa mazazi a mane ku zwa fa naa shwezi Lazaro, likaizeli za Lazaro ba lila, ba potelwa ki batu, mi mane ba to omba-ombiwa.

Mi cwale mutu ya na utwana hahulu ni Lazaro naa yemi bukaufi ni Mareta. Mareta naa tomohile hahulu pilu ha na boni Jesu hape bakeñisa kuli Jesu ne li yena feela mwa lifasi kaufela ya na kona ku sileleza Lazaro kwa lifu. Nihakulicwalo, Mareta naa omba-ombilwe ki ku ba ni Jesu fa patelo a sibaka sa malundunyana ili mwa tolopo ya Betania. Mwa nakonyana ya na li ni Jesu, Mareta naa susuelizwe ki sishemo ni mufelañeke zaa na bonisanga Jesu. Jesu naa buzize Mareta lipuzo ze ne tusize Mareta ku isa hahulu pilu kwa tumelo ya hae mwa zuho. Puisano yeo ne i tahisize kuli Mareta a bulele taba ye ñwi ya butokwa hahulu ili ya na si ka bulela kale, na ize: “Ni lumela kuli ki wena Kreste Mwanaa Mulimu, ya naa swanezi ku ta mwa lifasi.”—Joani 11:27.

Mareta naa na ni tumelo ye tuna. Litaba li sikai ze i lu bulelela Bibele ka za Mareta li lu luta lituto za butokwa ili ze kona ku lu tusa ku tiisa tumelo ya luna. Kuli lu bone mo lu kona ku tiiseza tumelo ya luna ka ku latelela mutala wa Mareta, ha lu nyakisiseñi taba ya pili ka za Mareta ye fumaneha mwa Bibele.

‘Ku Bilaela ni ku Ikataza’

Mwa likweli za kwamulaho, Lazaro naa sa pila mi naa iketile. Lubasi lwa Lazaro ne lu libelela muenyi wa butokwa ka ku fitisisa, yena Jesu Kreste. Lazaro, Mareta, ni Maria ne ba li lubasi lo lu ipitezi—ne ba pepwa hamoho mi ku bonahala kuli ne ba pila mwa ndu iliñwi nihaike kuli ne se ba hulile. Babatisisi ba bañwi ba akaleza kuli mwendi Mareta ki yena ya na li yo muhulu ku Lazaro ni Maria, bakeñisa kuli u bulelwa kuli ki yena ya naa amuhelanga baenyi mi hañata ki yena ya taluswanga pili. (Joani 11:5) Ha lu koni ku ziba haiba ku na ni ya naa kile a nyala kamba  ku nyalwa mwa lubasi lo. Ku si na ku kakanya, lubasi lo, ne lu tilo ba ni silikani se situna hahulu ni Jesu. Ha na kutazanga mwa Judea ili kwa na lwaniswanga ni ku eziwa ka lunya, Jesu naa yo inanga kwa ndu ya lubasi lo. Kaniti, Jesu naa itebuhanga kozo ni tuso ye ne lu bonisanga lubasi lwa Lazaro.

Mareta naa sebezanga hahulu ka taata kuli lubasi lwa bona lu amuhelange hande batu. Ka ku ba musali wa miswalo, ku bonahala kuli Mareta ne li mutu ya naa patehile. Ha ku komokisi kuli Mareta naa patehile nihaiba ka nako ya naa pota Jesu. Hañihañi Mareta a lukiseza muenyi yo mutuna yo, lico ze nde hamohocwalo mwendi ni batu ba ne ba zamaya ni muenyi yo. Mwa linako zeo za kwamulaho, ku amuhela baenyi ne li nto ya butokwa hahulu. Kamuhelo ne i boniswanga ku muenyi ha punya feela ka ku mu tubeta, ku mu tubula makatulo a hae, ni ku tapisa mahutu a hae, kona a ka seliwa oli ya sende ye nde kwa toho ya hae. (Luka 7:44-47) Ka sizo, muenyi naa swanela ku babalelwa hande, ka ku mu fumanela malobalo a mande ni ku mu fepa hande.

Mareta ni Maria ne ba na ni ze ñata za ku eza kuli ba kone ku babalela hande muenyi wa bona yo mutuna. Kaniti, Maria naa tusize Mareta pili Jesu a si ka fita kale kakuli u taluswa kuli ne li mutu ya yeya hahulu ni ku iyakatwa ba bañwi ili ku shutana ni mwa talusezwa Mareta ni Lazaro. Kono Jesu ha na punyize feela, lika za cinca. Jesu naa itusisize hande nako ya naa ba potela ka ku luta kaufela ba ne ba li teñi! Ka ku shutana ni baeteleli ba bulapeli ba mwa miteñi ya hae, Jesu naa kuteka basali mi naa ba lutanga ka za Mubuso wa Mulimu ili taba ye ne li makanatelo a bukombwa bwa hae. Maria naa tabisizwe hahulu ki tohonolo ya ku lutiwa, kacwalo a ina kwa mahutu a Jesu ni ku teeleza.

Lwa kona ku nahana feela ku zwafa kwa na ikutwa Mareta. Mareta naa bilaezi hahulu ni ku yembululwa ki musebezi wa ku apeha lico ni misebezi kaufela ya na swanela ku ezeza baenyi ba hae. Ha na nzaa fita-fita ka ku pateha ni ku bona Maria inze a inzi feela ku si na za eza kuli a mu tuse, kana Mareta na nyemezi mwa pilu, kamba kana na bilaezi ka ku tumusa kamba mane ku hoha mañonde? Ha ku komokisi haiba Mareta naa nyemile. Naa sa koni ku eza misebezi kaufela a nosi.

Kwa mafelelezo, Mareta a palelwa ku ipulukela bunyemi. A bulelela Jesu kuli: “Mulena kikuli ha u tokomeli munyanaa ka haa ni siyela misebezi ni li nosi? U mu bulelele kuli a too ni tusa.” (Luka 10:40) Manzwi a Mareta naa li a buhali. Libibele ze ñwi li toloka puzo ya Mareta kuli: “Mulena, kikuli ha u na taba. . . ?” Mareta kihona a kupa Jesu kuli a laele Maria, kuli a yo tusa Mareta.

Kalabo ya Jesu mwendi ne i komokisize Mareta, sina mo i komokiseza babali ba Bibele ba bañata. Jesu naa bulezi ka musa kuli: “Mareta, Mareta, u bilaela mi u ikataza ka ze ñata; kanti se si tokwahala ki nto i liñwi feela. Mi Maria u ketile kabelo ye nde, ye a si ke a i amuhiwa.” (Luka 10:41, 42) Jesu naa talusañi? Kana Jesu na talusa kuli Mareta na iseza hahulu pilu kwa lika ze si za butokwa? Kana Jesu naa sa itebuhi musebezi wo mutuna wa na eza Mareta wa ku lukisa lico ze nde?

Jesu naa itebuha musebezi wo. Mane naa boni kuli Mareta naa na ni milelo ye minde. Hape, naa si ka ikutwa kuli nihaiba kamuhelo ya ku apeha lico ze ñata ne i fosahalile. Jesu naa fumanehile ka ku itatela kwa “mukiti o mutuna wa lico” wa na ezelizwe ki Mateu mwa nako ya kwamulahonyana. (Luka 5:29) Ne ku si ka fosahala ku lukisa lico, kono se ne si fosahezi ne li ku isa hahulu pilu kwa ku apeha lico. Mareta naa isize hahulu mamelelo kwa ku apeha lico ze ñata, kuli mane a libala nto ye ne swanela ku ba ya butokwa hahulu. Ki nto mañi yeo ye ne li ya butokwa?

Jesu, Mwanaa wa libanda wa Jehova Mulimu, naa tile mwa ndu ya Mareta kuli a to ba luta niti. Lico ze nde za naa lukisa Mareta hamohocwalo ni buitukiso bwa hae ne si za butokwa hahulu. Ku si na ku kakanya, Jesu naa swabile hahulu Mareta ha na icawisa kolo ye ipitezi ya ku tiisa tumelo ya hae, kono Jesu naa tuhelezi Mareta ku ikezeza keto. Nihaike kuli Mareta naa na ni tukelo ya ku iketela za ku eza ka nako ye ne ba  potezwi ki Jesu, naa si na tukelo ya ku kupa Jesu kuli a bulelele Maria za ku eza.

Kacwalo Jesu a sikulula Mareta ka musa, ili ku kutela libizo la hae habeli kuli a mu omba-ombe, mi a mu kolwisa kuli naa sa tokwi ku ‘bilaela ni ku ikataza ka ze ñata.’ Ne ku tokwahala feela lico ze likani, sihulu ha ne ku na ni malyalya a kwa moya. Kacwalo, Jesu naa sa koni ku amuha Maria “kabelo ye nde” ya naa ketile—yona ya ku ituta ku Jesu!

Taba ye, ye talusa ze ne ezahezi kwa lapa la Mareta i na ni lituto ze ñata ku luna balateleli ba Kreste kacenu. Lu si ke lwa tuhelela nto ifi kamba ifi ku lu patehisa hahulu kuli mane lu palelwe ku kwanisa ‘za tokwa Mulimu.’ (Mateu 5:3) Nihaike kuli lu bata ku likanyisa Mareta ka ku ba ni bufani ni ku sebeza ka taata, ha lu lati ku ‘bilaela ni ku ikataza’ ka lika ze si za butokwa ze ama kamuhelo ili ze kona ku lu palelwisa ku lemuha lika za butokwa hahulu. Lu swalisana ni balumeli sina luna, isiñi ka mulelo wa ku ba fa kamba ku fiwa lico ze tula hahulu, kono kuli lu susuezane ni ku fanana limpo za kwa moya. (Maroma 1:11, 12) Ka linako ze cwalo ha mu nze mu tiisana, mu ka tokwa feela lico ze likani.

Kaizelaa Bona ya Latwa wa Shwa mi wa Zusiwa

Kana Mareta naa amuhezi kelezo ya Jesu ye musa ni ku ituta se siñwi kwa kelezo yeo? Lu sepa cwalo. Muapositola Joani ha talusa taba ye nyangumuna ka za kaizelaa Mareta, u li: “Jesu naa lata Mareta, ni munyanaa hae, ni Lazaro.” (Joani 11:5) Ne se ku fitile likweli li sikai ku zwa fa na tiloo potela Jesu kwa Betania ka mo ku talusizwe fahalimu. Mareta naa si ka nyema kamba ku bulukela Jesu sikoto kwa pilu kabakala kelezo ye lilato ya naa filwe. Na sebelisize kelezo yeo. Mwa taba ye hape, Mareta u lu tomela mutala wo munde wa tumelo, kakuli kaufela luna lu tokwa ku sikululwanga ka linako ze ñwi.

Lazaro ha na kulile, Mareta a pateha ku mu kulisa. Naa ezize ka mwa na konela kaufela ku mu tusa kuli a si ke a totobela kono kuli a ikutwe hande. Nihakulicwalo, Lazaro a totobela maswe mwa butuku bwa hae. Likaizeli za Lazaro ne li nze li mu babalela zazi ni zazi. Mareta hañata na talimanga mwa pata ye ne sosobani ya kaizelaa hae, mi na hupulanga lilimo ze ñata ze ne ba pilile hamoho, ni tabo ye ne ba fumananga hamohocwalo  ni masitapilu e ne ba kopananga ni ona.

Ha ne ba boni kuli ha ba sa kona ku tusa Lazaro, Mareta ni Maria ba lumela Jesu liñusa. Jesu naa kutaleza kwa sibaka se ne si kona ku ngela mutu mazazi a mabeli kuli a yo fita teñi. Ne ba lumile liñusa le li li: “Mulena, mulatiwa wa hao wa kula.” (Joani 11:1, 3) Ne ba ziba kuli Jesu naa lata kaizelaa bona, mi ne ba na ni tumelo ya kuli naa ka eza mwa naa konela kaufela ku tusa mulikanaa hae. Kana ne ba na ni sepo ya kuli Jesu naa ka fita Lazaro a si ka timela kale? Haiba ki yona sepo ye ne ba na ni, lika ne li si ka ba cwalo. Lazaro naa timezi Jesu a si ka fita kale.

Mareta ni Maria ba lila kaizelaa bona, mi ba eza litukiso kaufela ze ne tokwahala kuli ba yo mu buluka ni ku amuhela baenyi ba bañata ba ne ba zwa kwa Betania ni libaka ze ñwi za fakaufi. Niteñi, Jesu naa si ka punya. Nako ha ne inze i ya, Mareta naa komokisizwe ki ku liyeha kwa Jesu. Hamulaho wa mazazi a mane ku zwa fa timelela Lazaro, Mareta a utwa kuli Jesu na li bukaufi ni tolopo. Ka ku ba musali wa manyamenyame, mi ku si na taba kuli naa li mwa nako ya ku ziyeleha, Mareta a patoka Jesu ni ku yo kopana ni yena a si ka bulelela Maria.—Joani 11:20.

Mareta ha na boni Mulenaa hae, a bulelela Jesu maikuto a na mu kataza ni Maria ka mazazi a mañata, a li: “Mulena, kaboo noo li teñi, kabe kaizelaa ka haa si ka shwa.” Niteñi, Mareta naa si ka felelwa ki sepo ni tumelo. Naa zwezipili ku bulela kuli: “Kono ni ziba kuli soo ka kupa kaufela ku Mulimu, Mulimu u ka ku fa sona.” Kapilipili, Jesu a tiisa sepo ya Mareta ka ku mu bulelela kuli: “Kaizelaa hao u ka zuha.”—Joani 11:21-23.

Mareta na nahana kuli Jesu naa bulela za zuho ya kwapili, kacwalo a alaba Jesu kuli: “Ni ziba kuli u ka zuha ka nako ya zuho, ka la mafelelezo.” (Joani 11:24) Tumelo ya Mareta ka za zuho ne i li ye tuna. Nihaike kuli tuto ya zuho ne i talusizwe hande mwa Mañolo a buyelezwi, baeteleli ba bañwi ba Sijuda ba ne ba bizwa Basaduki ne ba sa lumeli mwa zuho. (Daniele 12:13; Mareka 12:18) Nihakulicwalo, Mareta naa ziba kuli Jesu na lutile ka za sepo ya zuho mi mane na zusize bafu—nihaike kuli ku ba ne ba zusizwe ki Jesu, ne ku si na ya na shwile ka nako ye telele inge Lazaro. Mareta naa sa zibi ze ne ka ezahala kwapili.

Jesu cwale a bulela manzwi a sa konwi ku libalwa, a li: “Ki na zuho ni bupilo.” Kaniti, Jehova Mulimu u file Mwanaa hae maata a ku zusa bafu mwa lifasi kaufela kwapili. Jesu naa buzize Mareta kuli: “Kana u lumela cwalo?” Mareta a mu alaba kalabo ye nyakisisizwe kwa makalelo a taba ye. Mareta naa lumela kuli Jesu ne li Kreste, kamba Mesia, ni kuli ki Mwanaa Jehova Mulimu, mi ni kuli bapolofita ba kile ba polofita kuli Jesu na ka taha mwa lifasi.—Joani 5:28, 29; 11:25-27.

Kana Jehova Mulimu ni Mwanaa hae Jesu Kreste ba itebuha tumelo ye swana ni ya Mareta? Ze ne ezahezi ku Mareta hasamulaho, za lu fa kalabo ye utwahala hande kwa puzo yeo. Mareta a akufa ku yo nga munyanaa hae. Hasamulaho, Mareta a lemuha kuli Jesu naa lobehile pilu ha na nze a bulela ni Maria ni balili ba bañwi ba bañata. Mareta a bona Jesu inzaa bonahala ku swaba hahulu ni ku enga-enga miyoko kabakala bumaswe bo bu tahiswa ki lifu. Mareta a utwa Jesu ha laela kuli licwe le ne li li fa munyako wa libita la kaizelaa hae li zwisiwe.—Joani 11:28-39.

Ka ku ba mutu wa likatulo ze nde, Mareta a hana ka ku nahana kuli mubili wa Lazaro ne u nunka bakeñisa kuli ne se ku fitile mazazi a mane ku zwa fa na timelezi. Jesu a hupulisa Mareta kuli: “Kikuli ha ni si ka ku bulelela kuli ha u lumela, u ka bona kanya ya Mulimu?” Mareta naa lumezi, mi naa boni kanya ya Jehova Mulimu. Honafo feela, Jehova a fa Mwanaa hae maata a ku zusa Lazaro! Mu nahane feela likezahalo za na si ke a libala Mareta ku fitela a timela: Inge cwalo muhuwo wa Jesu wa linzwi la nduna, ha na ize “Lazaro, zwa mo!”; lilata le ne li utwahalela mwatasi le ne li zwa mwa mukoti mwa na bulukezwi Lazaro, ni Lazaro ha zusiwa ni ku taha ku zwa mwa libita inze a sa inzi mwa masila; taelo ya Jesu ya kuli ba ‘mu tatulule, ni ku mu lisela kuli a izamaele’; ni tabo ye tuna ye ne ba ikutwile bo Mareta ni Maria ha ba matela ku yo kumbata kaizelaa bona. (Joani 11:40-44) Mareta naa imuluzwi kwa butata bwa naa na ni bona!

 Taba ye i bonisa kuli zuho ya bafu haki taba ya ku inahanela feela, kono ki tuto ya mwa Bibele ye omba-omba ili ye kile ya ezahala kwamulaho. Jehova ni Mwanaa hae ba lata ku fa mupuzo ku ba ba bonisa tumelo, sina mo ne ba ezelize ku Mareta, Maria, ni Lazaro. Haiba ni mina mu ba ni tumelo ye tiile sina Mareta, Jehova ni Jesu ba ka mi fa mupuzo. *

“Mareta naa aba Lico”

Bibele i to bulela hape ka za Mareta hañwi. Ne li kwa makalelo a sunda ya mafelelezo ya bupilo bwa Jesu fa lifasi. Ka ku ziba hande butata bwa na ka kopana ni bona, Jesu hape a keta ku yo ina kwa Betania. Ku zwa ko, naa zamayanga likilomita ze talu ku yo fita kwa Jerusalema. Jesu ni Lazaro ne ba ca lico kwa ndu ya Simoni ya na kula mbingwa, mi teñi ko, ki kona ko lu fumana taba ya mafelelezo ye bulela za Mareta ye li: “Mareta naa aba lico.”—Joani 12:2.

Mareta ki mutala wo munde wa musali ya sebeza ka taata! Lwa pili ha lu bala za Mareta mwa Bibele, u taluswa kuli wa sebeza; mi mwa taba ya mafelelezo hape u taluswa kuli wa sebeza, ili ku eza mwa konela kaufela ku tusa ba pila ni bona. Kacenu liputeho za balateleli ba Kreste li fuyauzwi ka ku ba ni basali ba ba swana sina Mareta, ba ba na ni bundume ni bufani, ili ba ba bonisanga tumelo ya bona ka ku ifana. Ku bonahala kuli Mareta naa zwezipili ku bonisa mikwa ye minde yeo. Haiba kuli ki mona mwa naa ezelize, mu zibe naa ezize ka butali, bakeñisa kuli naa sa na ni ku kopana ni miliko kwapili.

Mwa mazazinyana, Mareta naa na ni ku tiyela lifu la Mulenaa hae ya na lata yena Jesu. Ku zwa fo, batu ba ne ba bulaile Jesu ne ba bata ku bulaya ni Lazaro, bakeñisa kuli zuho ya Lazaro ne i tiisize tumelo ya batu ba bañata. (Joani 12:9-11) Mi kaniti, hamulaho wa nako, lifu ne li felisize swalisano ye ne li mwahalaa Mareta ni banyani ba hae. Ha lu zibi mo ne ba shwezi ni kuli ne ba shwile lili, kono lwa kona ku kolwa taba ya kuli: Tumelo ye nde ya Mareta ne i mu tusize ku itiisa ku isa kwa mafelelezo. Ki lona libaka Bakreste kacenu ha ba swanela ku likanyisa tumelo ya naa na ni yona Mareta.

[Litaluso za kwatasi]

[Siswaniso se si fa likepe 28]

Niha naa li mwa maswabi, Mareta naa tuhelezi Jesu ku mu etelela ilikuli a ise pilu kwa litaba ze tiisa tumelo

[Siswaniso se si fa likepe 30]

Nihaike naa “bilaela ni ku ikataza,” Mareta na amuhezi kelezo ka buikokobezo

[Siswaniso se si fa likepe 32]

Bakeñisa tumelo ya hae ku Jesu, Mareta naa filwe mupuzo wa ku iponela kaizelaa hae ha zuswa kwa bafu