Pfukelani kha mafhungo

Pfukelani kha zwi re ngomu

“Ndi A Tenda”

“Ndi A Tenda”

Edzisani Lutendo Lwavho

“Ndi A Tenda”

NGA iṱo ḽa muhumbulo, Martha o vha a tshi kona u vhona vhiḓa ḽa khaladzi awe ḽe ḽa vha ḽo valiwa nga tombo. O vha o ṱungufhala vhukuma nahone o kulea nungo. O vha a sa kholwi uri Lazaro ane a mu funa o vha a si tsheeho. Maḓuvha maṋa o fhiraho o fa, nahone zwo vha zwi tshi nga ndi tshifhinga tshilapfu tsha u lila, tsha u dalelwa nga vhaeni na vhane vha khou ḓa u fhumudza.

Zwino, phanḓa ha Martha ho vha ho ima muthu we a vha e wa ndeme vhukuma kha Lazaro. U vhona Yesu zwo tou ṋaṋisa vhuṱungu he a vha a tshi khou vhu pfa, ngauri ndi ene e eṱhe we a vha a tshi nga tshidza khaladzi awe. Naho zwo ralo, u vha hone ha Yesu henefho muḓini u re tshikwarani tsha Bethania zwo ita uri Martha a pfe o khuthadzwa vhukuma. Kha tshifhinga tshipfufhi tshe a tshi fhedza henefho nae, o dovha a ḓipfa o ṱuṱuwedzwa nga u vha hawe na vhulenda, u pfela vhuṱungu zwe zwa vha zwi tshi ṋea ṱhuṱhuwedzo tshifhinga tshoṱhe. O mu vhudzisa mbudziso dze dza ita uri a livhise ṱhogomelo kha lutendo lwawe na nga ha mvuwo. Khaseledzo yeneyo yo ita uri Martha a ambe maipfi a ndeme vhukuma u fhira oṱhe e a vhuya a a bula vhutshiloni hawe. O ri: “Ndi a tenda zwauri ndi iwe Kristo Murwa wa Mudzimu o ḓaho shangoni.”—Yohane 11:27.

Martha o vha e mufumakadzi a re na lutendo lu swayeaho. Zwithu zwi si gathi zwine ra zwi vhala nga hae Bivhilini zwi ri ṋea pfunzo dza ndeme dzine dza ḓo ri thusa u khwaṱhisa lutendo lwashu. U itela u vhona nḓila ine zwa nga ri thusa ngayo, kha ri haseledze nga ha mafhungo a u thoma ane a amba nga ha Martha Bivhilini.

‘U Vhilaela Na U Ḓi-Netisa’

Ho vha hu miṅwedzini ya nga phanḓa, musi Lazaro a tshi kha ḓi tshila nahone e na mutakalo wavhuḓi. Muṱani wa hawe ngei Bethania ho vha hu tshi khou ḓo swika vhaeni vha ndeme, Yesu Kristo. Lazaro, Martha, na Maria vho vha vhe muṱa u songo ḓoweleaho—vhana vha mme muthihi vhararu vho no aluwaho vhe vha vha vha tshi dzula vhoṱhe. Vhaṅwe vhaṱoḓisisi vha amba uri khamusi Martha o vha e ene muhulwane kha vhoṱhe, samusi zwi tshi vhonala u nga ndi ene we a vha a tshi khou ṱhogomela vhathu nahone zwifhinga zwinzhi hu thoma nga u buliwa dzina ḽawe. (Yohane 11:5) A ri ḓivhi arali hu na muṅwe wavho we a vhuya a vha mbinganoni. Hu sa londwi uri zwi re zwone ndi zwifhio, vho vha vhe khonani dza Yesu dza tsini. Tshifhingani tsha vhuḓinḓa hawe ngei Yudea he a vha a tshi khou pikiswa vhukuma na u farwa nga tshiṱuhu, Yesu o vha a tshi dzula hayani havho. A zwi timatimisi uri o vha a tshi livhuha vhukuma u dzula henefho fhethu hu re na mulalo na he a vha a tshi tikedzwa hone.

Martha o vha a tshi shela mulenzhe vhukuma kha u ita uri vhathu vha ḓipfe vho ṱanganedzea muṱani wahawe. O vha e mushumi wa biko ane a dzula o farakanea, nahone kanzhi o vha a tshi wanala a tshi khou ita mishumo yo fhamba-fhambanaho. Tshiitea tsha musi vho dalelwa nga Yesu tsho vha tshi tshiṅwe tsha zwiitea zwo ḓoweleaho. Nga u ṱavhanya o mbo ḓi dzudzanya u lugiselela zwiḽiwa zwa mifuda minzhi zwo khetheaho a tshi itela mueni wawe o khetheaho we khamusi a vha a tshi khou tshimbila na vhaṅwe vhathu. Nga tshifhinga tshenetshiḽa u ṱanganedza vhaeni zwo vha zwi zwa ndeme vhukuma. Musi mueni a tshi swika o vha a tshi kuvhatedzwa a bvulwa thovho dzawe a ṱanzwiwa milenzhe nahone ṱhoho yawe ya ḓodzwa mapfura a nukhelelaho. (Luka 7:44-47) Zwo vha zwi zwa nzulele uri a ṱhogomelwe na u ṋewa zwiḽiwa na fhethu ho teaho ha u awela.

Martha na Maria vho vha vha tshi tea u ita mushumo munzhi u itela u ṱhogomela mueni wavho wa ndeme. A zwi timatimisi uri Maria we nga zwiṅwe zwifhinga a vha a tshi dzhiiwa sa ane a ṱavhanya u kwamea na ane a humbulela, o vha a tshi khou thusana na mukomana wawe musi vhaeni vha sa athu swika. Fhedzi musi Yesu a tshi swika, zwithu zwo mbo ḓi shanduka. Yesu o dzhia tshiitea tshenetsho sa tshifhinga tsha u funza, nahone o ita nga u ralo. U fhambana na zwe zwa vha zwi tshi itwa nga vharangaphanḓa vha vhurereli vha tshifhingani tshenetsho, Yesu o vha tshi ṱhonifha vhafumakadzi nahone o vha o ḓiimisela u vha funza nga ha Muvhuso wa Mudzimu une wa vha thero ya ndeme ya vhuḓinḓa hawe. Maria o takadzwa vhukuma nga tshibuli tshenetshi, nahone zwo ita uri a dzule milenzheni ya Yesu u itela u thetshelesa tshiṅwe na tshiṅwe tshe a vha a tshi khou amba nga hatsho.

Edzani u humbula uri Martha o vha a tshi khou thoma u sinyuwa hani. Samusi ho vha hu na zwiḽiwa zwinzhi zwine a fanela u zwi lugiselela na mishumo minzhi ya u ṱhogomela vhaeni vhawe, o mbo ḓi thoma u vhilaela na u thithisea. Musi a tshi khou ya nṱha na fhasi o farakanea, a tshi vhona murathu wawe o dzula a sa khou ita tshithu u itela u mu thusa, naa o fhihamelwa, a femela nṱha kana a sinyalala? A zwi nga ri mangadzi arali o ita nga u ralo. O vha a sa ḓo kona u ita mushumo wonoyo woṱhe e eṱhe!

Mafheleloni, Martha ho ngo tsha kona u ḓifara. O mbo ḓi dzhenelela musi Yesu a tshi kha ḓi amba nahone a ri: “Murena, naa a U zwi londi, murathu wanga a tshi ndaṱedza nda shuma ndí ndoṱhe? Mu vhudze uri a ḓe a mpfarise.” (Luka 10:40) Martha o vha o sinyuwa vhukuma. Kha dziṅwe ṱhalutshedzelo mbudziso yawe yo ṱalutshedzelwa nga nḓila i tevhelaho: “Murena, naa a u na ndavha nazwo . . . ?” O mbo ḓi humbela Yesu uri a vhudze Maria uri a ḓe a shume.

Phindulo ya Yesu i nga kha ḓi vha yo mangadza vhukuma Martha, samusi yo mangadza na vhavhali vhanzhi vha Bivhili u bva tsheetsho. O amba nga vhulenda a ri: “Marita, Marita, U a vhilaela, U ḓi-netisa nga zwinzhi. Tshililelwa nga tshi vhe tshithihi; Maria o nanga mukovhe wavhuḓi; wonoyo ha nga dzhielwi.” (Luka 10:41, 42) Yesu o vha a tshi khou amba mini? Naa o vha a tshi khou amba uri Martha u vhilalelela zwithu zwi si na mushumo? Naa o vha a tshi khou amba uri u ḓinetisa hawe a tshi khou lugiselela zwiḽiwa zwo vha zwi si zwa ndeme?

Hai. Zwi tou pfala uri Yesu o zwi vhona uri Martha o vha e na zwiṱuṱuwedzi zwavhuḓi. Zwiṅwe hafhu, o vha a sa khou amba uri u ita mishumo minzhi ya u ṱanganedza vhaeni zwo vha zwo khakhea. Nga phanḓanyana ha tshiitea tshenetshi o takalela u ya kha “tshimima tshihulu” tsha Mateo. (Luka 5:29) U lugiselela ha Martha zwiḽiwa zwo vha zwi si zwone zwi re zwa ndeme kha tshiitea tshenetshi, fhedzi ho vha hu na zwiṅwe zwithu zwine zwa fanela u ḓa u thoma. O vha o livhisa ṱhogomela nga maanḓa kha u lugiselela zwiḽiwa lwe a si tsha kona u vhona uri zwi re zwa ndeme nga maanḓa ndi zwifhio. Ndi mini zwe zwa vha zwi zwa ndeme vhukuma?

Yesu, Murwa mubebwa e eṱhe wa Yehova Mudzimu o vha e hayani ha Martha u itela u funza mafhungo-ngoho. Zwiḽiwa zwavhuḓi zwe a vha a tshi khou zwi lugiselela zwo vha zwi nga si vhe zwa ndeme u fhira pfunzo yeneyo. A zwi timatimisi uri a zwo ngo takadza Yesu uri Martha o vha a si khou shumisa zwavhuḓi tshibuli tsha u khwaṱhisa lutendo lwawe, fhedzi o mu litsha uri a ḓiitele phetho. Martha o vha a songo fanela u vha o vhudza Yesu uri a kombetshedze Maria uri na ene a litshe u thetshelesa pfunzo yeneyo.

Nga zwenezwo, o khakhulula Martha nga vhulenda, nahone a bula dzina ḽawe lunzhi-lunzhi u itela u mu thusa uri a dzike, nahone o mu khwaṱhisedza uri zwo vha zwi sa ṱoḓei uri ‘a vhilaele na u ḓi-netisa nga zwinzhi.’ Zwiḽiwa zwi si gathi zwo vha zwi tshi ḓo vha zwo eḓana, zwihuluhulu musi hu tshi khou funzwa mafhungo-ngoho. Nga zwenezwo, o vha a sa ḓo kona u dzhia “mukovhe wavhuḓi” we Maria a nanga wone—wa u thetshelesa pfunzo ya Yesu!

Enea mafhungo ane a ṱalusa zwe zwa itea hayani ha Martha a na ngudo nnzhi dzine vhatevheli vha Kristo vha nga dzi edzisa ṋamusi. A ro ngo fanela u tendela tshithu naho tshi tshifhio tshi tshi thithisa ṱhoḓea yashu ya lwa ‘muya’ ya u ḓivha Mudzimu. (Mateo 5:3) Naho ri tshi ṱoḓa u edzisa Martha nga u vha na mafunda, u vha vhashumi vha biko, a ri ṱoḓi u ‘vhilaela na u ḓi-netisa’ nga zwithu zwi si zwa ndeme zwa u ṱanganedza vhaeni lune ra ḓo xelelwa nga zwithu zwine zwa ri vhuyedza vhukuma. Ri ṱoḓa u ṱwa na vhatendi nga riṋe, hu si u itela u vha ṋea zwiḽiwa zwi ḓifhaho fhedzi, fhedzi u itela u khwaṱhisana na u khuthadzana nga u tenda hashu. (Vha-Roma 1:11, 12) Musi ri tshi khou ṱoḓa u fhaṱana, na zwiḽiwa zwo ḓoweleaho zwa ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe zwo eḓana u itela uri tshiitea tshenetsho tshi vhuyedze.

Khaladzi A Funwaho O Fa—A Vuswa

Naa Martha o zwi ṱanganedza musi Yesu a tshi mu kaidza nahone hu na zwe a zwi guda kha zwenezwo? A zwi timatimisi uri o ita zwenezwo. Musi muapostola Yohane a tshi amba nga ha mafhungo a takadzaho vhukuma a khaladzi a Martha, o ri humbudza uri: “Huno Martha na murathu wawe na Lazaro, Yesu, o vha a tshi vha funa.” (Yohane 11:5) Ho vha ho no fhela miṅwedzi yo vhalaho musi Yesu o no vha dalela ngei Bethania. Zwi tou vha khagala uri Martha ho ngo dzula o sinyutshela Yesu nge a mu ṋea nyeletshedzo ya lufuno, nṱhani hazwo o thetshelesa. Na kha enea mafhungo u ri vhetshela tsumbo yavhuḓi vhukuma ya lutendo, ngauri roṱhe ri a ṱoḓa u khakhululwa nga zwiṅwe zwifhinga.

Musi khaladzi awe a tshi lwala, Martha o vha o farakanea nga u mu ṱhogomela. O ita zwoṱhe zwine a nga kona u itela u mu thusa uri a vhe khwine. Naho zwo ralo, vhulwadze ha Lazaro ho mbo ḓi ṋaṋa. Khaladzi dzawe dzo dzula nae tshifhinga tshoṱhe u itela u mu ṱhogomela. Martha o lavhelesa tshifhaṱuwo tsha khaladzi awe lungana a tshi humbula nga ha miṅwaha minzhi ye vha ḓiphina ngayo na vhuṱungu he vha vhu pfa?

Musi zwi tshi vhonala uri ho vha hu si tshe na tshine vha nga tshi ita u itela u thusa Lazaro, Martha na Maria vho laedza uri hu vhidzwe Yesu. O vha a tshi khou huwelela huṅwe fhethu he a vha a tshi ḓo fara lwendo lwa maḓuvha mavhili u itela u swika khavho. Mulaedza we vha u rumela wo vha u tshi ri: “Murena, vhona, uḽa muthu ané wa mu funa u a lwala.” (Yohane 11:1, 3) Vho vha vha tshi zwi ḓivha uri Yesu o vha a tshi funa khaladzi avho, nahone vho vha vhe na lutendo lwa uri o vha a tshi ḓo ita zwoṱhe zwine a nga kona u itela u thusa khonani yawe. Naa vho vha vha tshi humbula uri Yesu o vha a tshi ḓo swika khaladzi avho a sa athu fa? Zwi ṱungufhadzaho ndi uri a zwo ngo itea nga u ralo. Lazaro o mbo ḓi fa.

Martha na Maria vho lilela khaladzi avho, nahone vha ita ndugiselelo dza mbulungo yawe khathihi na u ṱanganedza vhaeni vhanzhi vhe vha ḓa ngei Bethania na vhaṅwe vhathu vhane vha dzula henefho. Naho zwo ralo, Yesu o vha a sa athu swika. Martha o vha o hanganea vhukuma musi tshifhinga tshi tshi khou ḓi ya. Mafheleloni, nga murahu ha maḓuvha maṋa Lazaro o no fa, Martha o pfa u pfi Yesu o vha e tsini na u swika henefho. Samusi o vha a tshi dzula e muthu a re na mazhulu-zhulu, na nga tshifhinga tshenetshi tshi ṱungufhadzaho vhutshiloni hawe, Martha o mbo ḓi ṱavhanya a ya u ṱanganedza Yesu a songo vhuya a vhudza na Maria.—Yohane 11:20.

Musi a tshi vhona Murena wawe, o mbo ḓi mu vhudza zwe zwa vha zwi tshi khou dina ene na Maria lwa maḓuvha o vhalaho a ri: “Murena, arali wó vha U fhano, ndi misi khaladzi yanga á so ngo fa. Hone na zwino ndi a zwi ḓivha zwauri zwiné wa humbela Mudzimu, Mudzimu u ḓo U ṋea. Yesu a ri: Khaladzi yau u ḓo vuwa.”—Yohane 11:21-23.

Martha o vha a tshi khou humbula u nga Yesu o vha a tshi khou ri u ḓo vuwa tshifhingani tshi ḓaho, nga u ralo o fhindula a ri: “Ndi a zwi ḓivha zwauri u ḓo vuwa musi vhafu vha tshi vuwa nga ḓuvha ḽa vhufhelo.” (Yohane 11:24) O vha a tshi tenda nga hu swayeaho kha mvuwo. Vhaṅwe Vhasadukei vhe vha vha vhe vharangaphanḓa vha vhurereli ha Tshiyuda vho vha vha sa tendi uri hu na mvuwo, naho Maṅwalo o hevhedzwaho o vha a tshi funza nga ha mvuwo. (Daniele 12:13; Marko 12:18) Naho zwo ralo, Martha o vha a tshi zwi ḓivha uri Yesu o funza nga ha fulufhelo ḽa mvuwo, nahone o ita na u vusa vhaṅwe vhathu—naho kha vhe a vha vusa ho vha hu si na we a vha o no fa maḓuvha a eḓanaho na a Lazaro. O vha a sa ḓivhi uri ndi mini zwe zwa vha zwi tshi ḓo itea.

Yesu o mbo ḓi amba maipfi ane a ḓivhiwa vhukuma ane a ri: “U vuwa na vhutshilo ndi nṋe.” I ngoho, Yehova Mudzimu o ṋea Murwa wawe maanḓa a u vusa vhathu shangoni ḽoṱhe tshifhingani tshi ḓaho. Yesu o vhudzisa Martha a ri: “Eneo mafhungo U a a tenda naa?” Musi Martha a tshi fhindula o amba maipfi e a haseledzwa mathomoni a thero yeneyi. O vha e na lutendo lwa uri Yesu o vha e Kristo, kana Messia, uri o vha e Murwa wa Yehova Mudzimu, na uri vhaporofita vho amba hu tshee nga phanḓa uri o vha a tshi ḓo ḓa shangoni.—Yohane 5:28, 29; 11:25-27.

Naa Yehova Mudzimu na Murwa wawe Yesu Kristo vha a dzhiela nṱha lutendo lwo raloho? Phindulo i tou vha khagala kha zwiitea zwe zwa tevhela zwe Martha a zwi vhona nga awe. O gidima a yo vhidza murathu wawe. Nga murahu, o vhona uri Yesu o vha o kwamea vhukuma maḓipfele musi a tshi amba na Maria na vhathu vhe vha ḓa u lila navho. O vhona maṱo awe a tshi ḓala miṱodzi nahone a lila nge a pfa vhuṱungu vhu ḓiswaho nga lufu. O pfa musi Yesu a tshi humbela uri vhiḓa ḽa khaladzi awe ḽi vuliwe.—Yohane 11:28-39.

Martha o hana zwenezwo, nge a amba uri tshitumbu tshi fanela u vha tshi tshi vho nukha samusi ho vha ho no fhela maḓuvha maṋa o fa. Yesu o mu humbudza a ri: “Naa a tho ngo U vhudza naa nda ri: Arali U tshi tenda ndi hone U tshi ḓo vhona vhurena ha Mudzimu?” O vha a tshi tenda, nahone o vhona vhurena ha Yehova Mudzimu. Nga tshenetsho tshifhinga, Mudzimu o mbo ḓi ṋea Murwa wawe maanḓa a u vusa Lazaro! Edzani u humbula nga ha zwifhinga zwoṱhe zwe ngazwo Martha a vha a tshi humbula maipfi a Yesu musi a tshi vhidzelela a ri: “Lazaro, bvela nnḓa!”, phoshonyana ye ya vha hone vhiḓani ḽe Lazaro a vha o eḓela khaḽo, musi a tshi vuwa a tshee o pombedzwa miṅwenda ine ya pombedzwa vhafu, musi a tshi bva vhiḓani, Yesu o vha vhudza a ri “mu vhofhololeni ni mu litshe a tshimbile”, nahone u itela u khwaṱhisedza uri u khou tshila, Martha na Maria vho gidimela kha khaladzi avho vha mu kuvhatedza. (Yohane 11:40-44) Martha o vha a si tsha vhilaela!

Mafhungo enea a sumbedza uri u vuswa ha vhafu ndi zwine zwa ḓo itea zwa vhukuma, a zwi sokou vha muloro; fhedzi ndi pfunzo i re Bivhilini i kwamaho mbilu nahone hu na vhuṱanzi ha ḓivhazwakale ha uri zwo no ḓi vhuya zwa itea. Yehova na Murwa wawe vha ṱoḓa u lambedza vha re na lutendo, u fana na zwe zwa itea kha mafhungo a Martha, Maria, na Lazaro. Vha na malamba manzhi ane vha ḓo ni ṋea one arali na ṱahulela lutendo lwo khwaṱhaho lu fanaho na lwa Martha. *

“Martha A Vha Bikela”

Bivhili i dovha ya amba nga ha Martha luthihi fhedzi. Ho vha hu mathomoni a vhege ya u fhedza ya Yesu musi e kha ḽifhasi. Samusi o vha a tshi ḓivha zwavhuḓi thaidzo dze a vha a tshi ḓo sedzana nadzo, Yesu o dovha a khetha u dzula ngei muṱani wonoyo ngei Bethania. U bva henefho o vha a tshi ḓo tshimbila khilomithara tharu u itela u swika ngei Yerusalema. Yesu na Lazaro vho vha vhe zwiḽiwani muṱani wa Simoni wa mapele, nahone henefho ri dovha ra pfa nga ha uri ‘Martha o vha a tshi khou vha bikela.’—Yohane 12:2.

Zwenezwi a zwi mangadzi na luthihi ngauri o vha e mushumi wa biko! Musi ri tshi thoma u pfa nga hae Bivhilini, o vha a tshi khou shuma, musi hu tshi ambiwa ngae lwa u fhedza, u vha a kha ḓi shuma, nahone a tshi khou ita zwoṱhe zwine a nga kona u itela u ṱhogomela ṱhoḓea dza vhaṅwe. Zwivhidzo zwa vhatevheli vha Kristo ṋamusi zwo fhaṱutshedzwa nga vhafumakadzi vha fanaho na Martha—vha mbilu dzavhuḓi na vha re na mafunda, vhane vha dzula vha tshi sumbedza lutendo lwavho nga mishumo na nga u ḓikumedza. Zwi vhonala u nga Martha o bvela phanḓa a tshi ita nga u ralo. Arali zwo ralo, o sumbedza u vha na vhuṱali ngauri o vha a tshi kha ḓi ḓo sedzana na zwithu zwi vhavhaho.

Hu sa athu fhela maḓuvha mangana, Martha o vha o tea u konḓelela lufu lwa Muṋe wawe a funwaho Yesu. Zwiṅwe hafhu, vhadzia muhoyo vhenevho vhe vha mu vhulaha vho vha vho ḓiimisela u vhulaha na Lazaro, samusi u vuswa hawe zwo vha zwi tshi khou khwaṱhisa lutendo lwa vhanzhi. (Yohane 12:9-11) Ndi ngoho uri mafheleloni Martha o fheleledza o fhambanyiswa na vhana vha hawe nga nṱhani ha lufu. A ri ḓivhi uri zwo itea lini nahone hani, fhedzi zwine ra vha na khwaṱhisedzo nazwo ndi hezwi: Lutendo lwa Martha lwo mu thusa u konḓelela u swika vhufheloni. Ndi ngazwo zwi tshi ḓo vha zwavhuḓi uri Vhakriste ṋamusi vha edzise lutendo lwa Martha.

[Ṱhaluso i re magumoni a siaṱari]

^ phar. 27 U itela u guda zwo engedzeaho nga ha pfunzo ya mvuwo, sedzani ndima 7 ya bugu Bivhili I Funza Mini Zwa Vhukuma? yo gandiswaho nga Ṱhanzi dza Yehova.

[Tshifanyiso kha siaṱari 28]

Naho o vha a tshi khou lila, Martha o ṱanganedza vhulivhisi ha Yesu ha uri a livhise ṱhogomelo kha mafhungo ane a khwaṱhisa lutendo

[Tshifanyiso kha siaṱari 30]

Naho o vha a tshi ‘vhilaela na u ḓi-netisa’ Martha o ḓiṱukufhadza musi a tshi ṋewa nyeletshedzo

[Tshifanyiso kha siaṱari 32]

Lutendo lwa Martha lwo lambedzwa musi a tshi vhona khaladzi awe a tshi vuswa vhafuni