Ima tiyashcata ricui

Bibliata yachashpami cambiashcacuna

Bibliata yachashpami cambiashcacuna

Bibliata yachashpami cambiashcacuna

SHUJ llaquichij runaca ¿ima shinataj shujtajcunata cꞌuyashcata, shujtajcunamanta preocuparishcata ricuchirca? México llajtamanta shuj jovenca ¿ima shinataj huainayashpa causanata saquirca? Japón llajtamanta runaca ¿imamantataj bicicletapi mishanacushpa, pugllanapi participanataca saquirca? Paicunata rijsishunchij.

‘Grosero, jatun tucushca, llaquichijmi carcani’ (DENNIS O’BEIRNE)

HUACHARISHCA HUATA: 1958

LLAJTA: INGLATERRA

PAITA ASHTAHUAN RIJSI: MOVIMIENTO PUNK NISHCAPIMI PARTICIPARCA

ÑAUPA CAUSAI: Ñuca yayata Irlanda llajtamantami carca. Chaimi ñucaca católico irlandés shina huiñarcani. Ñuca familiaca achca cutincunami ñucallata iglesiaman cachajcuna carca. Chaitaca mana munarcanichu. Shinapish Bibliapi ima nishcatami yachanata munarcani. Chaimantami tucui tutacuna ñuca camapi cashpa padrenuestro nishca oracionta rezaj carcani. Chai oracionpi ima nishcatami ashtahuan yachasha nircani.

Ña jovencito cashpaca movimiento rastafari nishcapi, shinallataj liga antinazi nishcapimi participai callarircani. Movimiento punk nishcapimi ashtahuan participarcani. Paicunaca yallitaj mana cazujcunami carca. Casi tucui punllacunami drogarij carcani. Ashtahuantajca marihuanatami chupaj carcani. Achcata machashpami ñuca causaitapish peligropi churaj carcani. Shujtajcunamantapish mana preocuparijchu carcani. Gentecunahuan tandanacunatapish mana munarcanichu, fotocunata llujshichichunpish mana munarcanichu, ima alli cajta parlajllapimi pihuanpish parlaj carcani. Chaicunata yuyarishpaca grosero, jatun tucushca, llaquichij cashcatami cuentata cuni. Ñuca amigocunallahuanmi cꞌuyaitaca ricuchij carcani, imatapish cuj carcani.

20 huatacunata charishpami Bibliamanta yachasha nircani. Drogata cꞌatuj shuj amigomi carcelpi Bibliata liyi callarishcarca. Shuj punllaca religionmanta, iglesiamanta, cai mundopi Diablo imata ruracushcamanta parlanacurcanchij. Shuj Bibliata randishpami estudiai callarircani. Cada unomi Bibliataca liyij carcanchij. Imata yachashcata, imata intindishcata parlanacungapajmi tandanacujcuna carcanchij. Huaquin quillacunatami chashna tandanacujcuna carcanchij.

Cai pachapaj tucuri punllacunapi causacushcata Jesusta catijcunapish Diospaj Gobiernomanta alli huillaicunata huillana cashcata, cai pachapaj ruraicunahuan, politicahuanpish mana chagrurina cashcata, Bibliapi alli consejocuna tiyashcata intindircanchij. Bibliapi verdadta nicushcataca mana dudarcanchijchu. Chaimantami shuj alli religionmi tiyanga nishpa yuyarcanchij. Pero “¿maijanshi canga?” nishpami tapurircanchij. Chai qꞌuipami rijsishca religioncuna politicapi chagrurijta, paicuna imata ruracushcatapish yachasha nircanchij. Shinapish Jesús ima nishcata mana ruracujtami ricurcanchij. Chaimi chai religioncunata Dios mana chasquijta yacharcanchij. Chaimantami mana rijsishca religioncunapi imata yachachishcata yachanata decidircanchij.

Chai religionta catij huaquin gentecunahuan parlashpami Bibliamanta huaquin tapuicunata rurarcanchij. Ña yachashcamantami paicuna cutichijpica Diospaj Shimipi ima nicushcata cutichijta o mana cutichijta cuentata curcanchij. Paicunahuan parlanacushca qꞌuipaca chai gentecuna alli religionta caticujpica, paicunahuan cutin parlanacuna munaita cuchun nishpa Yaya Diostaca siempre mañaj carcani. Achca quillacunata chashna tapushpa purijpipish, ni maijan religionpi ñucanchij tapuicunataca Bibliahuan mana cutichircacunachu. Ñucapish paicunahuan cutin parlanataca mana munarcanichu.

Ultimopica testigo de Jehovacunahuanmi parlanacurcanchij. Paicunaca tapuicunata ñucanchij rurajpica Bibliahuanmi cutichircacuna. Chai respuestacunaca ñucanchij ña imata yachashcahuan de acuerdo carca. Paicunataca mana yachashcacunatapishmi tapurcanchij. Por ejemplo, drogamanta, tabacomanta Dios imata yuyajtami tapurcanchij. Cutinllatajmi paicunaca Bibliahuan cutichircacuna. Paicunahuan tandanacuiman ringapajmi saquirircanchij.

Tandanacuipi canaca ñucapajca mana facilchu carca. Pihuanpish mana parlanacujlla cashcamantami tandanacuipi caj gentecuna ñucata saludanaman shamujpica mana alli sintirircani. Paicunaca cꞌuyaitami ricuchircacuna. Alli churarishcacunapishmi carca. ¿Paicunaca imamantashi chashna cancuna? nishpami tandanacuicunamanca ña mana risha nircani. Pero chai gentecuna alli religionta caticujpica paicunahuan cana munaita cuchunmi Diosta mañarcani. Chai qꞌuipaca testigo de Jehovacunahuanmi Bibliamanta yachana munaita charircani.

¿BIBLIATA YACHANACA IMA SHINATAJ CAMBIACHUN AYUDARCA? Drogata saquina cashcatami intindircani. Chaita saquinaca jahuallami carca. Pero tabacota saquinataca mana pudircanichu. Achca cutin saquisha nishpapish mana pudircanichu. Pero shujtajcuna caja cigarrillota shitashpa cutinca ña mana fumashcatami parlarcacuna. Chaimi Jehová Diosta ayudahuai nishpa mañarcani. Chaimanta pachaca mana nunca cutin fumarcanichu. Shinallataj ñuca shunguta pascashpa, tucuita Jehová Diosman huillashpa mañana cashcatami yacharcani.

Ñuca ima shina allichirishca cashcata, ima shina churarij cashcatapishmi cambiana carcani. Punta cutin tandanacuiman rishpaca ajchapish gallo cristal shina punta nicuj azulhuan, quilluhuan pintashca rircani. Ancho pantalonta churarishca, achca dibujocunayuj cuero chompata churarishcami rircani. Testigocuna tauca cutinmi chashna ama churarichun consejarcacuna. Shinapish imamanta cambiana cashcataca mana intindircanichu. Qꞌuipami 1 Juan 2:​15-​17-pi ima nishcata yuyarcani. Chaipica: “Cai pachata, cai pachapi tiyajcunatapish ama cꞌuyaichijchu. Maijanpish cai pachata cꞌuyajpajca, Diospaj cꞌuyaica mana paipichu” ninmi. Ñuca ima shina churarishcahuanca cai pachata cꞌuyacushcatami cuentata curcani. Pero Jehová Diosta cꞌuyashcata ricuchingapajca tucuipimi cambiocunata rurana carcani. Y chaitami rurarcani.

Asha tiempo qꞌuipaca Hebreos 10:24, 25-pi Diosllataj tandanacuicunaman richun mandashcatami intindircani. Chaimantami tandanacuicunaman rishpa, huauqui panicunata ashtahuan rijsishpaca Jehová Diosman mingarishpa bautizarinata munarcani.

BENDICIONCUNATAMI CHARISHCANI: Paipaj amigo tucuchun Jehová Dios imata rurajta yuyashpami cushilla sintirini. Llaquij, cꞌuyaj cashcata ricushpami ñucapish pai shinallataj casha nini. Shinallataj paipaj churi Jesucristopaj ejemplotami ñuca causaipi catisha nin (1 Pedro 2:​21). Bibliapi yachachishcacunata catishpa shuj alli persona cai tucushcatami yachashcani. Cꞌuyaita ricuchingapaj, llaquij cashcata ricuchingapajmi achcata esforzarishcani. Ñuca huarmita, ñuca churita alli tratangapajca Cristopaj ejemplotami catini. Huauqui panicunamantapishmi preocuparini. Cristopaj ejemplota catinaca ñucallataj alli sintirichun, shujtajcunaman cꞌuyaita ricuchichunmi ayudashca.

“Respetohuanmi tratarcacuna” (GUADALUPE VILLARREAL)

HACHARISHCA HUATA: 1964

LLAJTA: MÉXICO

PAITA ASHTAHUAN RIJSI: HUAINAYASHPAMI CAUSARCA

ÑAUPA CAUSAI: Ñucaca, ñuca seis huauquicunandijmi Hermosillo llajtapi causarcani (Sonora, México). Chai ladopica yallitaj pobrezami tiyarca. Ñuca papitoca ñuca uchilla cajpirajmi huañurca. Chaimi ñuca mamitaca familiata mantinina tucurca. Huasipi ayudangapajca uchillamantami trabajai callarircani. Shinapish zapatota randingapaj cullqui mana tiyajpimi lluchu chaquilla casi siempre purij carcani. Achca familiacuna shinallatajmi huasipi caj achcacunapura causarcanchij.

Ñuca mamitaca casi tucui punllacuna trabajana cashcamantami shujtajcuna dañota rurachunca ñucanchijtaca mana cuidai tucurca. Seis huatacunata charijpimi 15 huatacunata charij shuj huambraca ñucataca violarca. Paica achca tiempotami chashna violashpa catirca. Chaimantami ñucaca confundido carcani. Shinallataj cꞌaricunata munanaca normalmi can nishpami yuyarcani. Chaimantami doctorcunapaj, sacerdotecunapaj ayudata mashcarcani. Pero paicunaca ima problema mana canchu, chashna sintirinaca normalmi can nircacunami.

14 huatacunata charishpami homosexual shina causanata decidircani. 11 huatacunatami chashna causarcani. Achca parejacunatapishmi charircani. Ñucaca peluquero cangapajmi estudiarcani. Shinallataj shuj salón de bellezatami churarcani. Shinapish mana cushilla causarcanichu. Ashtahuanpish achca llaquicunatami charircani. Ñuca imata ruracushca mana alli cashcatami yacharcani. Shinapish “¿cai mundopica alli gentecuna, llaquij gentecunaca tiyangachu?” nishpami tapurij carcani.

Ñuca punta pani testigo de Jehovacunahuan Bibliata yachashpa bautizarishcatami yuyarircani. Paica imata yachashcatami ñucaman parlaj carca. Shinapish ñucaca mana uyasha nijchu carcani. Chashnapish pai ima shina causajta ricushpa, paipaj matrimonio ima shina cajta ricushpami admirado saquirij carcani. Ñuca panica paipaj cusahuanca cꞌuyaita ricuchinacushpa, chaishujmanta caishujmanta respetanacushpami causajcuna carca. Tiempohuanca ñucapishmi shuj testigohuan Bibliata yachai callarircani. Callaripica yachana cashcallamantami yacharcani. Qꞌuipamanmi ashtahuan yachanata munarcani.

¿BIBLIATA YACHANACA IMA SHINATAJ CAMBIACHUN AYUDARCA? Testigo de Jehovacunapaj shuj tandanacuiman rishpami alli gentecuna tiyashcata ricurcani. Shujtaj gentecunaca ñucamantami burlarijcuna carca. Pero paicunaca mana burlarircacunachu. Ashtahuanpish cꞌuyaihuanmi saludarcacuna, respetohuanmi tratarcacuna. Chaimi cushilla sintirircani.

Shuj jatun tandanacuiman rishpami punta cutin tandanacuiman rishca shinallataj cushilla sintirircani. Jatun tandanacuipi caj gentecunapish ñuca pani shinallataj shungumanta cꞌuyaita ricuchij, alli gentecuna cashcatami ricurcani. Chaimi ñucaca: “¿Cashna alli, llaquij gentecunatachu mashcacurcani?” nishpa yuyarcani. Paicunapura cꞌuyaita ricuchinacujpi, tandalla cajta ricushpa, ima tapuicunatapish Bibliahuan cutichijpimi admirado saquirircani. Shinallataj Diospaj Shimi paicunapaj causaita ima shina ayudashcatami cuentata curcani. Chaimantami ñucapish paicunahuan tandalla cangapajca ñuca causaipi achca cambiocunata rurana cashcata cuentata curcani.

Ñucaca huarmi shina causaj cashcamantami tucuipi cambiana carcani. Huarmi shina rimanata, huarmi shina asirinata, huarmi shina purinatami saquina carcani. Shinallataj ña mana huarmi shinachu churanatapish, ajchatapish allichirina carcani. Amigocunatapishmi saquina carcani. Ñuca ñaupa amigocunaca: “¿Imatataj ruracungui? Canca allimi causacungui, tucuitami charingui, Bibliataca ama estudiaichu” nishpami jarcai callarircacuna. Ñucapajca huainayana juchata saquinami yallitaj sinchi carca.

1 Corintios 6:9-manta 11-cama nishca shimicunami ñuca shunguman chayarca. Chaipimi ñuca cambiai tucushcata intindircani. Chai versocunapica: ‘Millaita rurajcunaca, Dios mandanapica imata mana japina cashcataca, ¿manachu yachanguichij? Ama umarichijchu: Apanacushpa causajcuna, rurashcalla dioscunata adorajcuna, huainayajcuna, huarmi shina casha nijcuna, cꞌaripurallataj siririjcuna. Dios mandanapica imata mana japingacunachu. Cancunapish maijancunaca chashnallatajmi carcanguichij. Ashtahuanpish maillashcacunami canguichij’ ninmi. Jehová Diosca ñaupa punllapi causaj gentecunata ayudashca shinallatajmi ñuca causaipipish cambiocunata rurachun ayudashca. Achca huatacunatami sinchita esforzarina carcani. Shinapish huauqui panicunapaj consejocunami achcata ayudashca.

BENDICIONCUNATAMI CHARISHCANI: Cunanca cazadomi cani. Ñuca huarmihuanmi ñuca churitaca Bibliapi tiyaj consejocunata pajtachishpa causachun yachachinchij. Ñaupa causaita saquishpami cunanca achca bendicioncunata charishcani. Cunanca congregacionpimi anciano shina sirvicuni. Achca gentecunatami Diospaj Shimita yachachun ayudashcani. Ñuca causaipi cambiocunata rurajta ricushpami ñuca mamapish Bibliamanta yachai callarishpa, qꞌuipaca bautizarirca. Ñuca shuj panipish huainayana causaita saquishpami paipaj causaipi cambiocunata rurashpa testigo de Jehová tucurca.

Bibliamanta ama yachachun jarcaj gentecunapishmi ñuca alli causacujtaca cuentata cushcacuna. Ñaupaca yachaj runacunatami ayudachun mañarcani. Shinapish paicunaca mana alli consejocunallatami curcacuna. Cutin Jehová Diosca de verdadtajmi ayudashca. Ñuca mana alli ruraj cajpipish paica ñucataca cꞌuyaihuan, pacienciahuanmi tratarca. Diosca yallitaj cꞌuyaj, alli yachaj cashpami alli causaita charichun ayudashca. Chaimantami cunanca cushilla cani.

“Tucuita charishpapish llaquilla, solollami sintirircani” (KAZUHIRO KUNIMOCHI)

HUACHARISHCA HUATA: 1951

LLAJTA: JAPÓN

PAITA ASHTAHUAN RIJSI: BICICLETA CARRERAPI MISHANALLAPIMI YUYARCA

ÑAUPA CAUSAI: Japonpi saquirij Shizuoka nishca tranquilo ciudadpimi huiñarcani. Chai ciudadca costa ladopimi can. Shuj uchilla huasipimi ochopura causarcanchij. Ñuca papitoca bicicletacunatami cꞌatuj carca. Chaimi paica ñuca uchilla cajpiraj carreracunaman pushaj carca. Chaimantami bicicletapi mishanacunataca achcata munarcani. Ñuca papitoca ciclista profesional tucuchunmi munarca. Ña 14 huatacunata charijpimi paica bicicletapi montanata ashtahuan practicachirca. 16 huatamanta 18 huatacunata charingacamaca quimsa cutinmi ña carrerata ganarcani. Shuj alli universidadman rinapaj randica bicicletapi montanata alli yachachij lugarmanmi rircani. Ña 19 huatacunata charishpaca ciclista profesionalmi tucurcani.

Chai tiempopica Japón llajtamanta bicicleta carrerapi mishaj canatami munarcani. Ñuca familia alli causaita charichunmi achca cullquita ganasha nircami. Chaimantami achca tiempota practicashpa pasaj carcani. Entrenana, ejerciciocunata rurana mana jahualla cajpica ñucallatajmi, chaipajmi huacharircani, mana saquiri tucunichu nirij carcani. Ña asha tiempo pasajpimi punta cutin carrerapi participarcani. Catij carrerapi participashpaca Japón llajtapi punta lugarpi saquiringapajmi agllashca carcani. Sujta cutinmi segundo lugarpi saquirircani.

Carreracunapi siempre ganajpimi ñucataca Locomotora de Tokaimi cangui nijcuna carca. Ashtahuan gananatami munarcani. Bicicleta carrerapi alli callpajpimi caishujcunaca ñucataca mancharcacuna. Chaimantami ñucaca ashtahuan ashtahuanmi cullquita ganaj carcani. ñuca ima munashcatami randijlla carcani. Shuj alaja huasitami randircani. Chaipica ejerciciocunata rurangapaj shuj jatun gimnasiomi tiyarca. Shinallataj shujtaj llajtamanta apamushca carrotami randircani. Chai carroca casi huasi valishca layallatajmi valirca. Ñuca cullquita ama pirdingapajca bienes y raíces, bolsa de valores nishcapimi churarcani.

Tucuita charishpapish llaquilla, solollami sintirircani. Chaipajca ñami cazado, quimsa huahuacunayuj carcani. Imamantapish ratitomi ñuca huarmihuan, ñuca huahuacunahuan pꞌiñarij carcani. Chaimantami paicunaca ñuca ñahuita ña ricushpalla pꞌiñarishca cashcata o mana pꞌiñarishca cashcata yachajcuna carca.

Shuj punllaca ñuca huarmica testigo de Jehovacunahuanmi Bibliamanta yachai callarirca. Chai punllamantami ñucanchij causaica cambiarca. Ñuca huarmi tandanacuicunaman risha nijpica tucui familia ringapajmi decidircani. Shuj chishica congregacionmanta shuj anciano ñucanchij huasiman shamushpa, shuj estudiota cusha nijta cunancamami yuyarini. Chaipi yachashcami ñuca shungu ucuman chayarca.

¿BIBLIATA YACHANACA IMA SHINATAJ CAMBIACHUN AYUDARCA? Efesios 5:5-pi ima nishcataca nunca mana cungarishachu. Chaipica: “Maijanpish apanacushpa causaj, mapapi caj, mitsa cajpish, rurashcalla diosta catijllatajmi. Paicunaca Cristopish, Diospish mandanapica, ima japinata mana charishcata yachanguichijmi” ninmi. Bicicleta carreracunapica achca cullquita charinata munashpami gentecunaca apuestata rurancuna. Chaita alli intindishpami ñuca concienciapica mana alli sintirircani. Jehová Diospaj shunguta cushichinata munashpami cashna carreracunapi participanataca saquircani. Pero caita ruranaca ñucapajca mana jahuallachu carca.

Shuj huataca carrerapica allimi participarcani. Chaimantami catij huatapi chashnallataj carreracunapi participashpa catinata munarcani. Shinapish Bibliata estudiana cushicuita, tranquilo causaita cujtami alli intindircani. Pero bicicleta carreracunapi participashpaca mana chashnallataj sintirircanichu. Ñuca shungupica shujtajcunata mishana munaitami charircani. Chaimantami Bibliata yachai callarishca huashapish quimsa cutinhuan cai carreracunapica participarcani. Shinallataj ñuca familiata ima shina mantininataca mana yacharcanichu. Chaimantami achca preocupado carcani. Ñuca familiacunapish Bibliata yachachunca mana saquircacunachu. Ñuca yayacarin mana cushilla sintirircachu. Chaimantami estresmanta úlcera ungüi ñucata japirca.

Sinchi llaquicunata ahuantangapajca Bibliata estudiashpami catircani. Testigo de Jehovacunapaj tandanacuiman rinatapish mana saquirircanichu. Ñuca feca asha ashami sinchiyashpa catirca. Jehová Diostapish ñuca mañashcacunata uyachun, ñuca mañashcata ima shina pai cutichishcata ricuchun ayudahuai nishpami mañarcani. Ñuca huarmipish cushilla causangapajca mana shuj jatun huasita minishtinchijchu nishpami animarca. Asha ashami Diosta sirvishpa ñaupajman catircani.

BENDICIONCUNATAMI CHARISHCANI: Mateo 6:​33-pi ima nishca cierto cashcatami yachashcani. Chaipica: “Chaimanta cancunaca Taita Dios mandashcaraj tucuichij. Pai munashca shina causajcunaraj tucuichij. Chashna cajpica, Taita Diosca imalla illashcacunataca cancunamanca ashtahuan mirachingallami” ninmi. Jesús nishca shinaca ñucanchij causaipica ima mana illashcachu. Cunanca mana ñaupa shina achca cullquita gananichu. Shinapish cai 20 huatacunataca ñucanchij causangapajca tucui minishtirishcatami charishcanchij.

Sinchi feta charij huauqui panicunahuan Jehová Diosta sirvinaca achca cushicuitami cun. Chaimantami punllacunaca rato pasan. Ñuca familiahuanpish sumajtami causacunchij. Shinallataj ñuca quimsa churicunaca paipaj huarmicunandijmi Jehová Diosta alli sirvicuncuna.