Bibilo Gem Ior

KANYI yange i̱ wase or u soon u biishi a ior ga, u yange kuhwan ityogholough mbi tesen ihyembeato hii u soon kwagh u ior shi gema wasen ioroo? Kanyi yange i mgbegha orgen ken tar u Mexico u den ijimba i erene? Er nan ve orgen ken tar u Japan u hemban gesa u ayem a sha ikyekye yange de anumbe ne ér una er Aôndo tomo? Ôr ase kwagh u iorov mban ve ôr shin heen ne.

“Yange m cihi kwagh, m wa igbongor shi m wa tswam kpaa.”​—DENNIS O’BEIRNE

I MAR UN KEN INYOM I: 1958

TAR NA: INGILA

INJAOR I YANGE LU YÔ: LU OR U BIISHI A IOR GA, U KUHWAN ITYOGHOLOUGH MBI TESEN IHYEMBEATO

YIASE YAM: Terem ka or u ken tar u Ireland, nahan yange i marem, m zaan adua u Fada u ken tar la. Shin er yange m zaan adua iyol yam, or zaan a mo ga nahan kpa, adua doon mo u zan keng ga. Nahan kpa, sarem u fan Bibilo kpishi. M eren Msen u Ter Wase la hanma shighe cii, shi m umbur er yange m yav sha gambe wam tugh m henen sha inja i msen ne yô. Yange m er msen ne atôôn atôôn, shi m nôngo mer me fa kwagh u hanma tiôn a lu ôron yô.

Shighe u m lu wan a wa ikyondo la, m za nyôr nongo u mba umen ityough meghaa, mba i yer ve ér Rastafarian la. Shi kwagh u iniongo i patii, er kwepatii u i yilan ér Anti-Nazi League la kpa doom. Kpa m de m uve ityough ken ihyembeato i nongo u kuhwan ityogholough mbi tesen ityough ki taver ne. M maan mcimbim ma bom, ikya je yô, m nôngon u man hanma iyange cii. M taan cia mer “m ye hen ya u or m tse ga,” nahan m maan msôrom kpishi, shi waan uma wam ikyo ga, shi kwagh gbaan mo sha kwagh u ior keng ga. Yange m biishi a ior ga, iliam kpa faan zuan mo a or môm môm ga, saa yange mea nenge mer mliam la ngim a inja tseegh di je. Shi m lumun mer i tôôm foto ga. Hegen ka mea hide mea hen sha mlu wam u tsuaa la nahan, m nenge mer yange m cihi kwagh, m wa igbongor shi m wa tswam kpaa. Saa yange or a hoghol a mo tseegh ve m er kwagh a nan kundu kundu shi m tese nan erdoo ye.

Shighe u m va kuma er anyom 20 nahan la, m soo u fan Bibilo. Ijende yam igen i teen mcimbim ma bom yange hii u ôron Bibilo shighe u i wuhe un ken purusu la, shi yange se tôô shighe gôgônan se lam sha kwagh u kwaghaôndo, kua kwagh u Ucôôci man tom u Satan a lu eren ken tar ne la. M yam Bibilo shi m hii u henen i iyol yam kpaa. Mo man ijende yam ne yange se ôr avur a Bibilo, shi se tema se lam sha kwagh u se hen la, maa se gba zwa môm sha kwagh shon. Se er kwagh ne kuma iwer imôngo je.

Ka akaa shon agen a yange se zua a mi ken Bibilo yase i ôron la je ne: yange se fa ser se mba ken ayange a masejime a tar ne; se fa ser gba u Mbakristu vea pase ior loho u dedoo u Tartor u Aôndo; se fa ser gba u vea lu ior i tar ne ga, shi vea lu uwegh ken pati u tar ne kpaa ga; shi se fa ser Bibilo i tesen ior aeren a dedoo kpaa. Shi se kav wang ser Bibilo ka takerada u mimi shi kwaghaôndo u mimi ngu kpee je. Kpa ka hanmô jimi? Se hen sha ieren i ucôôci mba vesen mban kua uiniongo mba gurgur mba ve eren la kua mnyer u ve nyer  iyol ken pati u eren cou cou la kpaa, kpa se nenge ser kape Yesu yange eren la ga. Yange se fa ser Aôndo ngu suen mcivir ve la ga, nahan se kaa ser se tôv ukwaghaôndo mba i fe kwagh ve kpishi ga ne kpa se nenge kwagh u ve eren la.

Yange sea zua a ior mba ken ukwaghaôndo mban yô, se pine ve mbampin imôngo. Se vande fan kwagh u Bibilo i er sha mbampin mban keve keve yô, nahan yange vea na mlumun a zua sha kwagh u Mkaanem ma Aôndo ma er la ga yô, maa se fa je. Yange sea lam a ve sea bee yô, m hide m er msen hen Aôndo m kaa mer, ‘Aluer ior mban ka mba ken kwaghaôndo u mimi yô, m zamber we, na i sarem u hiden zuan ishigh a ve.’ Se er kwagh ne iwer kar imôngo je kpa m lu a̱ zua a ma nongo u ua nam mlumun sha mbampin av ken Bibilo ga; saren kpa sarem u hiden zuan a mô ve tsô kpaa ga.

Ken masejime yô, mo man ijende yam se va zua a Mbashiada mba Yehova. Se pine ve mbampin mba se vanden pinen ior la, kpa ve yô, ve na se mbamlumun sha mbampin mban ken Bibilo. Kwagh u ve ôr la zua sha kwagh u se vande henen ken Bibilo la kpiaan. Maa se gba pinen ve akaa agen a yange se lu a zua mbamlumun sha mi ken Bibilo ga yô, ikyav i tesen yô, se pine ve mnenge u Aôndo sha kwagh u taav u man kua mcimbim ma bom. Sha akaa ne kpa shi ve na mbamlumun sha mi ken Bibilo. Nahan se lumun u zan mkombo vea ve ken Iyou i Tartor.

Mkombo ne yange taver mo u zan kpishi. Yange m lu a ieren i biishi a ior ga ken a mo kpishi, nahan m soo mer ior mba lun inja kundu kundu shi wuhan iyol tsembelee mba ve va mkombo la ve va ikyua a mo ga. M hen mer ior vev mbagenev mba a awashima u bulan mo, shi m kera soo u zan mkombo ve môm kpaa ga. Kpa, m gema m vande eren msen hen Aôndo mer aluer ior mban mba eren kwaghaôndo u mimi yô, a̱ nam me lu a isharen i hiden zuan ashe a ve, er m vanden eren keke nahan. Shi kwagh ne na yô, sarem tsung u henen Bibilo a Mbashiada mban kpaa.

GBENDA U BIBILO GEMA UMA WAM LA: Yange m nenge mer gba pe me de u man mcimbim ma bom, shi m de ma je ngôôr mo ga. Kwagh u yange taver mo u den yô lu shigali. Yange M nôngo acin imôngo mer me de u man kpa lu gban her ga. Zum u m ungwa mer ior mbagenev gema ushigali vev ta kera shi ve de u man un gbindigh gbindigh yô, m lam a Yehova sha kwagh ne. Nahan sha iwasen i Yehova yô, m de taav u maan. Shi m hen m fa er i lu a inja u lamen a Yehova ken msen a ishima i môm kua sha mimi kpaa yô.

Shi kwagh ugen u vesen u yange gba u me de u eren yô, lu gbenda u m wuhan iyol shi m eren hwe sha inja ga la. Iyange i m hii zan mkombo ken Iyou i Tartor la, m megha ityough kpishi shi m wa dai u karen aôrough a kwer shin ityou. Shighe kar yô, m wa dai u nyian-kang shin ityou. M huan wondo u jim man jakeeti u i er sha akôv a inyam, i nger ati sha mi wue wue yô. Shin er Mbashiada mban wam kwagh legh legh nahan kpa, M nenge a ityôkyaa i geman mlu wam ne ga. Kpa ken masejime yô, m hen sha kwagh u i nger ken 1 Yohane 2:15-17 la, i kaa her ér: “Tar u̱ de kera doon ne ishima ga shin akaa a lu shin tar tsô kpaa ga. Aluer anti or tar ua doo nan yô, dooshima u Ter ngu ken a nan ga.” M mase nengen mer mluashe wam la lu tesen ér tar ne doom ishima, shi m kav kpaa mer saa me gema hwe wam u eren la ve me lu tesen mer Aôndo doom ishima ye. Shi ka kwagh u yange m er je ne.

Shighe kar yô, m va kav er i lu Mbashiada tseegh yange ve soo ér m vaan mbamkombo mba Mbakristu ga yô. Takerada u Mbaheberu 10:24, 25 wasem u fan mer ka kwagh u Aôndo yange soo er m er yô. Er m hii u zan mbamkombo kpoghuloo shi m hii u fan ior ker yô, m hingir u tseghan iyol yam sha ci u Yehova, nahan m er batisema.

IWASEN I M ZOUGH A MI LA: Gbenda u Yehova a ne se uumace ian i yan ikyar a na kôôsôô la kôrom ken ishima kpen kpen. Mhôônom nav ma kôron man mkor na la mgbegham u kaven un shi dondon ikyav i Wan na Yesu Kristu yange a ver la kpaa. (1 Peteru 2:21) Yange m fa mer, er m lu nôngon kpoghuloo mer me lu a aeren a Orkristu nahan kpa, kwagh ne una gema gbenda u m eren kwagh sha marami wam la ga. M nôngo kwagh tsung m ngu a ieren i soon ior shi wan ve ikyo la ken a mo. Shi m nôngo tsung m eren kwagh a kwase wam man wan wam sha inja i Orkristu. Shi m we anmgbianev av mbanomso man mbakasev mba ken Kristu ikyo tsung je. Er m lu dondon ieren i Yesu yô, m ngu a iciviryolough, shi m ngu a ishima i tesen mbagenev dooshima kpaa.

 ““Ve nam icivir kpishi.”—GUADALUPE VILLARREAL

I MAR UN KEN INYOM I: 1964

TAR NA: MEXICO

INJAOR I YANGE LU YÔ: LU OR U WAN IJIMBA KPISHI

YIASE YAM: I marem hen gar u Hermosillo, ken kpentar u Sonora ken Tar u Mexico, ngôm mar se se lu utaankaruhar. Ior kpishi hen ijiir ne lu ken ibanave. Terem saa ku shighe u m lu wanye u kpuaa la, nahan ngôm eren tom taveraa sha u koson se. Ashighe kpishi m zenden angahar gbirin sha ci u se lu a inyaregh ki yamen akôv ga. Er m lu iyev la je, m hii u eren tom sha u wasen tsombor wam sha inyar. Se kohol se tsaan iyou môm, er icombor igen kpa lu nahan.

Ngôm yange faan lun hen ya u una nengen sha a vese ga. Shighe u m lu anyom 6 la, wannomso ugen u lun anyom 15 kôrom yav a mo shin ityô. Za hemen u eren kwagh ne a mo shighe gôgônan. Kwagh ne na yô, m lu ken mtsum kpishi sha kwagh u yaven a or la. M hen mer u nomso lun a isharen i yaven a nomso mbagenev la kpa ka ieren i sha gbaaôndo. M za pine mbatwerev kua mbahemen adua, kpa ve kaa a mo ér kwagh a̱ de zem iyol ga, mnenge wam la ka u shami.

M va kom anyom 14 yô, m tsua u pasen tar ken igbar mer m ngu nomsoor u yaven a nomso, sha hwe wam man iyol wuhan yam la. M er ieren ne anyom 11, je yô m lu vea nomso kposo kposo hen shighe la jimin cii. Ken masejime yô, m hen ityough ki eren nahan m bugh shôôpu i eren ityough. Nahan kpa, saan mo iyol ga. Ashighe kpishi m lu ken ican, shi ior nzughul a mo. Lum er uma u m lu eren la lu u shami ga nahan. Maa m hii u pinen iyol yam mer, ‘Ior mba lun a inja i dedoo shi lun a icivir mba je kpa?’

M hen sha kwagh u anmgbian wam u kwase ugen. Un yange hii u henen Bibilo vea Mbashiada mba Yehova, a hen Bibilo a ve zan zan a er batisema. Yange una ôron mo kwagh u a lu henen la je kpa, m ver ato her ga. Nahan kpa, inja na man mlu na vea nom na doom kpishi. Un man nom na ve lu a dooshima man icivir sha ayol a ve kpishi. Ve eren erdoo ayol a ve. Iyange igen yô, Kwaseshiada ugen va hii u henen Bibilo a mo. Sha hiihii la, m gbaa dondo kwaghhenen la tsô, maam iyol a mi ga. Nahan kpa, kwagh va gema.

GBENDA U BIBILO GEMA UMA WAM LA: Mbashiada mban lôhôm mkombo ve ugen, maa m mough m za. M ze yô, kwagh ugen er u kpiligh mo iyol. Ior yange vea nenge a mo yô, ve hômon akaa sha a mo, kpa Mbashiada mban yô, lu nahan ga. Ve sughum kundu kundu shi ve nam icivir kpishi. Kwagh ne yange kôrom ken ishima kpen kpen.

Shighe u kwagh u Mbashiada yange seer doon mo je saa her yô, ka zum u m za mkohol ve ugen la. M nenge mer ior mban ka vea kohol kpishi je kpa ve eren kwagh sha mimi shi ve tesen inja i dedoo, er anmgbian wam u kwase la nahan. M kaa ken ishima mer, a̱ shi nan kpa, á lu ior mba lun a inja i dedoo kua icivir mba m lu keren je ne. Dooshima man mzough u yange lu hen atô ve la kpiligh mo iyol, kua ieren ve i nan or mlumun sha hanma mpin ken Bibilo la kpaa. M mase kaven mer ka Bibilo i henen yange i na ve ve lu a aeren ne ye. Shi m kav kpaa mer saa me sôr uma wam sha akaa kpishi ve me hingir môm ken a ve ye.

Jighilii yô, yange gba u me gema uma wam vindi vindi, gadia m eren uma er ka kwase nahan. Yange gba u me gema iliam yam man ieren yam man iyolwuhan yam man ityough yagh ki eren kua azende am cii. Azende am a tse gba sen mo ibumegh kaan ér: “Hii nan u eren nahana? Mlu u yange u lu sha mi la hemba kpen we iyol. De henen Bibilo ga. U ngu a hanma kwagh u u soo cii.” Kpa akaa a yange hemba taver mo u den a yô, lu aeren am a jimbagh la.

 Nahan kpa, yange m fa mer a hembam u eren kwagh la ga, sha ci u mkaanem ma i er ken Bibilo ken 1 Mbakorinte 6:9-11 mara kôrom ken ishima, ma kaa ér: “Ne kera fa er mbaaferev vea ya dyako u tartor u Aôndo ga zee? I̱ de tsughun ne ga, mbadyarev shin mbasôronakombo shin mbavihin ivaa sha idya shin nomso mba ve yaven a ayol a ve . . . kpaa, vea ya dyako u tartor u Aôndo je ga. Kape ne mbagenev kpaa ne vande lun la. Kpa i ôô ne.” Yehova yange wase ior sha ashighe a tsuaa la ve gema uuma vev, shi mo kpa yange wasem. Yange tôôm anyom kpishi, shi m nôngo kwagh kpoghuloo ve m kôrcio u geman uma wam ye, kpa dooshima u Mbashiada tesem la, kua kwaghwan ve la wasem kpen kpen.

IWASEN I M ZOUGH A MI LA: Nyian ne, m ngu eren uma u dedoo. M vôso kwase shi mo vea kwase wam se mba tesen wan wase u nomso u se mar la er una dondo akaawan a Bibilo yô. M gbihi uma wam u tse la ngu ica a mo hegen, shi m zua a averen man ityom kpishi ken nongo u Kristu. M ngu ortamen ken Tiônnongo, shi m kôrcio u wasen ior kpishi sha u ve hen mimi u ken Mkaanem ma Aôndo la. Mgem wam ne yange doo ngôm kpishi je yô lumun ér i hen Bibilo a na, shi hen shighe la je i er un batisema a hingir Kwasekristu. Anmgbian wam u kwase ugen u yange eren idya kpoghuloo yô, hingir Kwaseshiada u Yehova hegen.

Zan zan yô kua mbagen ken mba yange ve waan mo kwagh er m za hemen ken ieren yam i tse la je kpa ve nenge ér mimi je m gema uma wam hegen. Shi m fa kwagh u yange na ve m kôrcio u geman uma wam kpaa. Ngise m ker iwasen hen mbafantakerada mbagenev, kpa, ve wam kwagh u ibume. Kpa, sha kpôô yô Yehova wasem. Shin er m nenge mer m gba kwagh ga nahan kpa, a wam ikyo shi a wa ishima a mo shi a tesem dooshima kpaa. Mfe u mo fan mer Aôndo u tan ihindi iyol man u lun a mfe tsung kua u dooshima ne wam ikyo shi a soo ér m lu a uma u dedoo la, yange na yô m gema uma wam.

“M zua a mkom ga, huan mo, shi lum dang nahan.”​—KAZUHIRO KUNIMOCHI

I MAR UN KEN INYOM I: 1951

TAR NA: JAPAN

INJAOR I YANGE LU YÔ: LU OR U GBAN GESA U AYEM A SHA IKYEKYE

YIASE YAM: M vese hen gar ugen u ngeen a ayôôso her ga, u agirgimnger tilen her yô; gar ne lu hen ijiir i gomoti ken Shizuoka, tar u Japan. Se ônov mba terem se lu anigheni, se tsaan hen anyou u cuku. Terem yange lu a ijiir i teen akeke shi sôron a kpaa. Shighe u m lu cuku la, terem zaan a mo hen ijiir i gban ayem sha akeke, nahan m hingir u soon anumbe ne. Terem maa gba keren gbenda u mo m va lu or u gban ayem sha ikyekye. Shighe u m lu ken nongo u kiriki ken kôleeji la je, a hii u tesen mo anumbe ne sha gbashima. Shighe u m va nyôr nongo u vesen ken kôleeji la, m tôô iyongo i anumbe a í eren sha inyom ken tar u Japan jimin la ciligh ciligh kuma anyom atar. I nam iyua i zan yunivasiti, kpa m gema m tsua u yemen makeranta u ayemegh jighilii. M va kom anyom 19 yô, m hingir or u gban ayem sha ikyekye zuan a inyaregh.

Hen shighe la, awashima wam yô lu u hingir or u hemban u fan ayem a sha ikyekye ken tar u Japan jimin cii. M wa ishima u zuan a inyaregh kpishi sha er tsombor wam ua lu ken mkor man  mkpeyol yô. Nahan m karen iyol hanma shighe cii. Yange iyol ia nôngo u kpen mo shighe u mea karen iyol ve mea za tagher a mbamtaver shin zum u mea gbaan ayem ve ayem la a̱ za taver ve mo nahan, m kaa a iyol yam mer, i maren ér m gbaan ayem sha ikyekye, nahan saa me er nahan keng keng! Man ka kwagh u yange m er kpaa je la. Yange m hii u zuan a mbamtsera sha iniôngon yam i m nôngo kwagh kpoghuloo ne. Ken inyom yam i hiihii la, m hemba ayem ken se mba ayemegh mba hev mbara. Ken inyom yam i sha uhar la, m kuma u lun môm ken mba vea yevese ve, a fa or u neer ayem ken tar u Japan jimin cii la. M tôô or u sha uhar ken ayem ne kuma acin ataratar je.

Er m hingir or u gban ayem sha iaven i vesen yô, i gema yilan mo ér “angahar a tsoghul a Tokai,” Tokai lu ijiir igen ken tar u Japan. Yange m fa gesa u gban kpen kpen. I va gema cian mo sha ci u mhôônom kôron mo a mba m gbaan ayem a ve imôngo la ga. M seer zuan a inyaregh kpishi, nahan lu u me fatyô u yamen nyityôkwagh u a doom cii. M yam ya ugen u lun a iyou i anumbegh i karen iyol ker, shi i haa ikyav mbi anumbegh ker mbi hemban doon cii. M za yam mato u ken tar u ken won, u taver ishe kpishi er inyaregh ki maan ya jimin cii nahan. Er m soo mer inyaregh yagh ki de been ga yô, m kura ki m yam inya a mi shi m wa ken kpenga kpaa.

Nahan kpa, m zua a mkom ga, huan mo, shi lum dang nahan. Shighe ne nahan, m lu a kwase shi m lu a mbayev kpaa, kpa ashighe kpishi m waan ishima a tsombor wam ga. M vihin ishima a kwase wam man mbayev av sha ankwagh u cuku. Nahan ve gema kenger ishigh yam sha mcie sha u vea fa mea vande lun ken ma ishima vihin yô.

Kpa shighe kar yô, kwase wam hii u henen Bibilo vea Mbashiada mba Yehova. Nahan kwagh ne gema va a mbamgem kpishi. Yange kaa a mo ér un soo u zan mbamkombo mba Mbashiada, nahan m kaa mer se za imôngo vea tsombor wase cii. Zan zan nyian kpa ka m umbur tugh mbu yange ortamen ugen va kohol mo hen ya wam ve, hii u henen Bibilo a mo la. Kwagh u m hen ne kôrom ken ishima kpishi.

GBENDA U BIBILO GEMA UMA WAM LA: Kwagh u yange m ôr ken Mbaefese 5:5 la kôrom ken ishima je ka kwagh u hungur mo ga. I kaa her ér: “Hanma or u idya shin or u hwangeregh shin or u hua, ka or u civir akombo je la, nan ngu a dyako ken tartor u Kristu man u Aôndo la je ga.” Yange m nenge mer gesa u ayemegh u sha ikyekye ne gba zua vea do u gbidyen, shi anumbe ne ka a na or hingir u lun a hua ken a nan. Kwagh ne gba zan imoshima yam iyol. M nenge mer aluer m soo mer me er ishima i Yehova Aôndo yô, a gba u me de anumbe ne. Kpa gema lum kwagh u zange u eren nahan ga.

Yange m ya uiyua kpishi ken inyom i i sember been la, man m lu a vande yan uiyua imba la ga, nahan sarem kpishi u seer zan ikyura. Nahan kpa, shi m nenge er Bibilo i m lu henen la kpa lu van mo a bem kua mmemshima yô, man kwagh ne gema lu kposo a ieren i yange gba u me luun a mi ve me hemban ayem la! Shighe u m hii Bibilo i henen la, m gba ayem kwa tar tseegh, nahan kpa, kwagh u ayemegh lu a karen sha ishima kera ga. Shi m lu henen sha kwagh u me de ayem ne ve me lu eren sha u koson tsombor wam la kpaa. Mbamhen av kpum, m kera fa kwagh u me er jighilii ga, m hingir tu tu tu, shi ior av gema gba nan mo hang kpoghuloo sha kwagh u jighjigh u nan wam u he ne. Vanger yange var terem ker a mo je gande. Er m hingir tu tu tu yô kwagh ne gema vam a ican kpishi je m gba angev mbu avav a shin uya.

Kwagh u yange wasem hen shighe u taver ne yô, lu Bibilo i m za hemen u henen la, kua mbamkombo mba Mbashiada mba Yehova mba m lu zan la. Kure kure tsô jighjigh wam u nan la taver. M sôn Yehova mer a̱ ungwa mbamsen av shi a̱ wasem me fa mer á ungwa ve kpaa. Shi kwagh u kwase wam yange ôr sha u taver mo ishima ér saa una tsaan ken zegeyou keng ve á saan un iyol ga la kpa, seer surun mo ishima. Kure kure tsô, m gba zan hemen ken mcivir u Aôndo.

IWASEN I M ZOUGH A MI LA: M kav er mkaanem ma Yesu ma i nger ken Mateu 6:33 mara ma lu ma mimi kpôô kpôô yô. A kaa ér: “Kpa vande keren nen tartor Na man perapera Na, man akaa ne cii á seer ne a ye.” ‘Akaa agen’ a Yesu lu ôron ne, ka akaa a hange hange a ken uma je la, ban se shighe môm ga. Shin er ankwagh u m lu zuan a mi la a yen kpishi sha u yange m zuan a mi shighe u m gbaan ayem la nahan kpa, kwagh môm banem vea tsombor wam ken anyom 20 a a kar ne ga.

Bee kera yô, zum u ka mea eren ityom i Mbakristu vea mba nan jighjigh a mo imôngo yô, ka m zua a iember kua mkom u mayange m lu a̱ vande zuan a mi ga yô. M uve ityough ken mcivir u Aôndo nahan shighe kera ngôôr mo ga cii. Mlu u tsombor wam kpa hide doo je zua ga. Ônov av mba nomso mba utar mbara vea kasev vev cii, mba civir Yehova sha jighjigh.