Hizaha raha an̈atiny

Man̈ova Olo Baiboly

Man̈ova Olo Baiboly

Man̈ova Olo Baiboly

Ino ma nahavy lelahy araiky tsy tia miaroaro aminolo sady an̈isany tanora maditry, ke nanjary olo tia olo sady tia man̈ampy olo? Ino raha nandrisiky lelahy araiky a Meksiky an̈y nanjary niova fa efa tsy ratsy fitondranten̈a eky? Nan̈ino olo araiky pan̈ano lakorisy bisikilety ta Japon tan̈y nanjary voly tsy nan̈ano izio eky, fa nanjary nanompo Zan̈ahary? Vakia baka raha nivolan̈indro io.

“Zaho taloha olo tsy nahalala fomba, niavon̈o, avio tia ady mare.”​—DENNIS O’BEIRNE

TERAKA TAMINY: 1958

TANY FAVIAN̈A: ANGLETERA

FIAIN̈ANA TALOHA: NADITRY SADY TSY TIA NIAROARO TAMINOLO

FIAIN̈ANANANY TALOHA: Papako olo irlandey, ke zaho nitarimin̈y tamy fianakavian̈a katoliky. Zaho tsy olo tia nandeha legilizy, fa taminay tran̈o araiky ndraiky, zaho fo ten̈a natetiky nandeha tan̈y. Zaho tsy afapô tan̈y, fa mbala nangetaheta tihahay raha maro momba Zan̈ahary fo. Zaho nan̈ano Rainay Izay any Andanitra in̈y fo fa isaka alin̈y, lera zaho efa an̈abo fandrian̈a in̈y, zaho mangala onon̈o ino dikany vavaka io. Raha fataoko tamy zen̈y, atokatokako raha volan̈iny vavaka io, avio nifen̈y zaho nangala onon̈o dikany tapany tsiaraikiaraiky tamizio.

Tamy zaho mbala tanora, zaho niditry tamy fikambanan̈andro rasta aby io. Tia politiky koa zaho, an̈isanizen̈y hevitriny Antoko Panohitry Nazia. Niaraka tamindro tanora maditry aby io zaho. Efa tsy ela isanandra zaho nihina jamala. Tsisy raha niasako loha foeky, ke zaho nigiaka toaka, nanalisaly fahin̈ana, avio tsy dia nijery olo. Zaho tsy niaroaro taminolo foeky. Lera misy raha matomboko fo zaho vo mikoran̈a aminolo. Zaho tamy zen̈y baka tsy mety nifitirin̈y sary foeky. Zaho koa fa mandiniky fiain̈ananaka taloha, hitako fa zaho olo tsy nahalala fomba, niavon̈o, avio tia ady mare. Taminolo ten̈a fankazatra zaho fo zaho tsara fan̈ahy.

Zaho koa fa kadiriny 20 taon̈o tio, zaho nanjary tia nandiniky Baiboly. Nisy kamaradiko araiky zay namaky Baiboly tamy prizon tao. Izio pivarotro jamala. Ke zahay niaraka nandiniky raha momba fivavahan̈a ndreky Legilizy, avio asany Satana. Nahadin̈y ela koran̈anay taminio. Fa tafaranizin̈y zaho nivanga Baiboly, ke zaho tompiny fo nianatra izio. Avio zahay roeny kamaradiko io niaraka namaky tapany amy Baiboly ndreky nandiniky izio, avio zahay samy nan̈atsoaka hevitry. Karaha zen̈y fo raha nataonay tan̈atiny fanjava maromaro.

Karaha ty sasany taminy hevitry hitanay: Atsika io efa an̈atiny andra farany, avio Kristianin̈y tokony hitory vaovao tsarany Fanjakan̈any Zan̈ahary. Baka io koa tsy tokony ho an̈isany donia ty iro, avio tsy tokony han̈ano politiky. Avio koa, misy taridalan̈a tsara momba fitondranten̈a koa amy Baiboly ao. Nazava taminay tsarabe fa marin̈y raha koran̈iny Baiboly io, avio ten̈a misy ankitin̈y fivavahan̈a marin̈y. Fa tsy nazava taminay, fivavahan̈anjovy ma fivavahan̈a marin̈y io? Ke nidinihinay akory ataondro fivavahan̈a maventy aby io, an̈atinizen̈y fety maresaka fataondro, avio iro man̈ano politiky. Nazava taminay baka fa Jesosy tsy mety ho nan̈ano ambaka ataondro io. Hainay fa tsy iro io fivavahan̈a ampiasainy Zan̈ahary izioty. Ke zahay baka tio nanapakevitry handeha hizaha iro fivavahan̈a madiniky aby io.

Zahay koa fa fanojy iro pivavaka tamizio tao, maro raha nan̈ontanianay iro. Efa hainay valiny fan̈ontanian̈a io amy Baiboly, fa zahay tihitsapatsapa asa karaha zen̈y raha hivolan̈indro sa tsy karaha zen̈y. Ke isaka zahay baka mikoran̈a tamindro, zaho nivavaka karaha ty: ‘Mba tiako fanojy iro ndraiky koa zaho, izikoa marin̈y ankitin̈y fivavahan̈andro in̈y.’ Fa maromaro fanjava zahay nitandren̈y iro fa zaho mbala tsy afapô fo, fotony mbala tsiary nisy tamindro nahavaly tsarabe fan̈ontanian̈anay. Tsy tiako fanojy iro foeky zaho tafaranizen̈y.

Farany, tojy Vavolombelon̈o Jehovah fo zahay roeny kamaradiko in̈y. Nivalindro tamy Baiboly fan̈ontanian̈anay jiaby, sady nifan̈araka tsarabe tamy raha nianaranay raha nivolan̈indro. Safe nan̈ontanianay iro koa iro raha mbala tsy hainay aby io. Ohatra amy zen̈y, akory ma hevitriny Zan̈ahary momba fihinanan̈a sigarety ndreky jamala. Fa mbala navoavalindro fo fan̈ontanian̈anay io, ke zahay nan̈eky nandeha tamy tran̈o fivoriandro tan̈y.

Tsy nora taminaka nandeha tan̈y voanalohany, fotony zaho tsy tia miaroaro aminolo maro, kanefa iro olo aby io mazava troko sady nan̈ano lamba tsara. Ke tsy tiako iro nan̈aton̈o zaho. Sambarako raha ratsy baka antony nahavy iro nan̈aton̈o zaho, ke zaho tsy nimpody tan̈y eky. Fa zaho fo mbala nivavaka karaha fataoko in̈y fo, nangataka hifanojy amindro zaho, izikoa marin̈y ankitin̈y fivavahan̈a io. Tafaranizin̈y zaho nianatra Baiboly tamindro ankitin̈y.

BAIBOLY NAN̈OVA FIAIN̈ANANAKA: Nanjary haiko fa zaho efa tsy tokony hihina jamala eky, ke tsy sarotro taminaka niala izio. Niala sigarety raha hitako ten̈a nafy taminaka. Natetiky zaho nan̈ano tsy hifima fa zaho mbala tafimpody fo. Fa tandraraiky zaho naharen̈y fa nisy olo zen̈y tihiala tamy sigarety, direkty nariany sigarety taminany, avio izy tsy nifima eky. Ke nikoran̈iko tamy Jehovah problemonaka, ke nampiany zaho. Vôly sigarety zaho. Hitako tamy zen̈y fa ten̈a raha maventy ankitin̈y mivavaka amy Jehovah amy fô jiaby.

An̈isany raha maventy niova taminaka koa fomba fisikinako ndreky fan̈evanaka. Mbala nahitso kolerany fan̈evanaka tamy zen̈y, sady mbala nijilijilin̈y izio tamy zaho vo sambany nivory. Fa nivoako oranzy koleranizio tafaranizin̈y. Avio koa zaho nan̈ano patalon̈o jiny ndreky semizy koira misy sorasoratra. Tsy nazava taminaka foeky fa zaho mbala mila miova, nata tsara fan̈ahy iro nan̈azava taminaka fa zen̈y raha tokony hataoko. Nalaiko onon̈o tsarabe raha koran̈iny 1 Jaona 2:15-17: “Aza tia donia ty na raha amy donia ty. Izikoa misy olo tia donia ty, tsy aminany ao fitiavan̈a Baba andan̈itry an̈y.” Ke hitako tamy sanjinaka fa zaho mbala tia donia ty, ke nila niova zaho han̈aboahan̈a fa zaho tia Zan̈ahary. Zen̈y ankitin̈y nataoko.

Nazava taminaka koa tafaranizin̈y fa kaiky Zan̈ahary man̈iraka zaho mandeha mivory fa tsy Vavolombelon̈o Jehovah fo. Hitako taminy Hebreo 10:24, 25 tao baka raha zen̈y. Nivory tsy tapaka zaho, ke nanjary nifankazatra taminolo jiaby. Tafaranizin̈y zaho nanokanten̈a tamy Jehovah, avio natao batisa.

HATSARAN̈A NAZOKO: Ten̈a nandrisiky zaho han̈ano raha, fahaizako fa Jehovah io man̈ambela atsika hifandray marikitry aminany. Izy mahinakinaka atsika ndreky ten̈a tia atsika, ke raha zen̈y nahavy zaho hangala tahaka izy ndreky Jesosy Kristy Zanany. (1 Petera 2:21) Nianarako koa fa zaho ndray mifen̈y hanan̈a toetry tsara, zaho mbala afaka manan̈a ny mahazaho zaho fo. Nifen̈y nangala tahaka Kristy, ke nifen̈y zaho ho tsara fan̈ahy ndreky hikarakara tsarabe ry vadiko ndreky zanako lelahy. Ten̈a tia iro rahalahy ndreky ranabavy aby io koa zaho. Zaho koa fa nan̈aradia Kristy, zaho nanjary mahatsiaro ten̈a ho mendriky ndreky tia olo.

“Iro Nan̈aja Zaho.”​—GUADALUPE VILLARREAL

TERAKA TAMINY: 1964

TANY FAVIAN̈A: MEKSIKY

FIAIN̈ANA TALOHA: RATSY FITONDRANTEN̈A

FIAIN̈ANANANY TALOHA: Fito mianadahy zahay. Tombo ta Hermosillo, tanàna masikiny a Meksiky eto zahay. Voatery niasa mamanay, fotony naty papanay. Mbala hely zaho taminio. Ndray vola nivangan̈a kiraro tsisy, ke natetiky zaho tsy amy kiraro. Tsendriky be zaho efa niasa, nitatahian̈a mamako. Tran̈o hely zay nipitrahanay, karaha ataony fianakavian̈a maro fo.

Tsy nahavita niambin̈y zahay mamako, fotony izy nahalan̈a tafidoko antran̈o. Ke nisy tsaiky lelahy 15 taon̈o nan̈olan̈a zaho, tamy zaho 6 taon̈o. Sady tsy indraiky fo izy nan̈ano izio fa natetiky foeky. Tsy nazava taminaka aminjay baka raha momba firaisan̈a io. Sambarako mety fo lelahy tia lelahy zen̈y. Zaho baka tio nan̈ontany dokotera ndreky pitondra fivavahan̈a fa tsy mampan̈ino zen̈y ho iro.

Zaho koa feno 14 taon̈o, zaho tapakevitry han̈ano sarimbavy. Nan̈ano lambany man̈angy zaho, avio nan̈ano karaha man̈angy, tan̈atiny 11 taon̈o. Nisolosolo man̈angy niarahan̈a zaho. Tafaranizen̈y zaho nianatra nan̈ano koafira, ke nan̈abian̈a tany fan̈amboaran̈a fan̈eva zaho. Mbala tsy sambatra fo zaho. Natetiky zaho nahatsiaro nijaly ndreky voafitakanolo. Nazava taminaka fa ten̈a tsy nety raha nataoko. Tan̈atiny jeriko tan̈y: ‘Raha mbala misy fo ma olo tsara fan̈ahy ndreky mendriky zen̈y?’

Nazoko onon̈o anabaviko. Izy nianatra Baiboly tamy Vavolombelon̈o Jehovah, avio natao batisa. Namango nikoran̈a raha nianarany izy fa tsy nahoako foeky. Fa raha ten̈a tiako taminany, tsara fomba fiain̈ananany, sambatra tokantran̈onany. Nifankatia tsarabe baka iro fivadiany, sady nifan̈aja, avio iro fivadiany samy tsara fan̈ahy. Ke nianatra Baiboly tamy Vavolombelon̈o Jehovah zaho tafaranizin̈y. Tamy voanalohany ndraiky zaho tsy nazoto, fa niova nazoto fo zaho baka tio.

BAIBOLY NAN̈OVA FIAIN̈ANANAKA: Iro Vavolombelon̈o Jehovah aby io nitaon̈o zaho handeha hivory, ke zaho navy tan̈y. Hitako hafa be olo tan̈y, fotony iro tsy nikotran̈a zaho karaha fataonolo mahita zaho. Iro tsara fan̈ahy taminaka, nan̈ano mbalatsara zaho, avio najaindro zaho. Ten̈a nanohin̈y fonaka raha zen̈y.

Hitako nahaitsara fo fomba fiheverako iro Vavolombelon̈o Jehovah aby io, tamy zaho nan̈aton̈o fivoriambendro. Tsisy ny hafa tamy toetriny anabaviko toetrindro jiaby tan̈y. Iro man̈ano ny marin̈y, avio iro tsotra. Ke tan̈atiny jeriko tan̈y, ty iro olo nitadiaviko ela jiaby in̈y: Olo tsara fan̈ahy sady mendriky. Nahagaga zaho nahita iro nifankatia, niray sain̈y, avio nivaliandro tamy Baiboly aby fan̈ontanian̈anaka jiaby. Hitako tsarabe fa ten̈a niain̈andro raha koran̈iny Baiboly io, ke zaho mba tihanjary an̈isandro koa. Safe haiko fa zaho tsy maintsy nila niova.

Maro raha tsy maintsy nivoako, fotony zaho nan̈ano sarimbavy. Mila nivoako fomba fivolan̈ako, fihetsikinaka, lamba fisikiniko, avio fan̈evanaka. Mila nan̈ova kamarady koa zaho. Nadroedroendro karaha ty zaho: “Anao ty ma raha nazonino? Voleza anao ndreky fianaranao Baiboly io! Anao taloha efa tsara, avio tsisy raha tsy nan̈ananao!” Fa fialan̈a tamy fitondranten̈a ratsy io raha hitako ten̈a sarotro.

Haiko ndraiky fa ho vitako fo hiova, nata amy raha farany maventy, fotony tiako mare raha koran̈iny 1 Korintianina 6:9-11. Volan̈iny ao: “Izio ma tsy hainaro fa lan̈iany olo tsy marin̈y tsy handova Fanjakan̈any Zan̈ahary? Anaro aza man̈eky ankadalainolo: Koa fa olo pijangajanga, panompo sampy, pandiadia vady, lelahy man̈eky andriany lelahy, lelahy manambady lelahy . . . tsy handova Fanjakan̈any Zan̈ahary. Kanefa efa karaha zen̈y fo sasany taminaro taloha, fa efa navoasasa madio tsarabe anaro.” Jehovah nahavita nan̈ampy zaho niova, karaha nataony nahavita nan̈ampy iro olo taloha aby io hiova. Nahavita niova fo zaho, nata zaho efa nifen̈y mare tan̈atiny taon̈o maro. Hitako nan̈ampy zaho be koa iro torohevitry ndreky fitiavandro Vavolombelon̈o Jehovah aby io zaho.

HATSARAN̈A NAZOKO: Aminany tsarabe fiain̈ananaka izioty, fa nafakany taloha. Efa manambady koa zaho izioty, ke zahay fivadiany miaraka mampianatra zanakanay han̈araka toro lalan̈any Baiboly. Mifandray tsara amy Zan̈ahary koa zaho, avio zaho manan̈a andraikitry amy fiangonan̈a ao. Zaho antipan̈ahy, ke mifen̈y man̈ampy olo hianatra Volan̈a Zan̈ahary, fotony ao misy ny marin̈y. Nan̈eky hianatra Baiboly koa mamako, fotony ravoravo mare izy nahita zaho niova. Efa vita batisa koa izy izioty. Avio zandriko man̈angy araiky koa izioty efa Vavolombelon̈o Jehovah, kanefa izy taloha ratsy fitondranten̈a koa.

Nata iro olo sasany nahay zaho taloha mba lany fan̈ahy nahita zaho niova. Haiko tsarabe ino raha nampiova zaho. Zaho nan̈ontany dokotera antsendriky, kanefa tsy pare aby torohevitry namezany zaho. Fa Jehovah edy ny ten̈a nan̈ampy zaho. Hitany fo zaho na olo tsy mendriky, ke izy tsara fan̈ahy taminaka ndreky naharidraha. Ke nan̈ampy zaho mare fahaizako fa hitany Zan̈ahary araiky ten̈a be sady be fitiavan̈a, avio ten̈a mahay io zaho, avio tiany hahaitsara koa fiain̈ananaka.

“Zaho taloha tsy afapô, latsatokana, avio tsy sambatra.”​—KAZUHIRO KUNIMOCHI

TERAKA TAMINY: 1951

TANY FAVIAN̈A: JAPON

FIAIN̈ANA TALOHA: PAN̈ANO LAKORISY BISIKILETY

FIAIN̈ANANANY TALOHA: Zaho olo tombo ta Shizuoka. Izio tanàna fitodiantsambo a Japon atỳ. Mangingin̈y zay tanàna io. Valo zahay tran̈o araiky, fa zahay nipetraka tamy tran̈o hely zay. Papanay pandafo bisikilety. Mbala hely zaho efa nindesiny nizaha lakorisy bisikilety, ke nanjary tiako mare izio. Hitany papako raha zen̈y, ke tan̈atiny jerinany tan̈y, atao hevitry jiaby hahavy zaho halaza amizio. Ke rango zaho mbala nianatra tamy seze zaho efa nizariny tamizio fo. Fa zaho mbala nianatra tamy lise, zaho efa intelo aby nahazo premie tamy lakorisy bisikilety fatao isaka taon̈o. Zaho nikahindro hianatra taminy iniversite fa nianatra tamy lekoly mampianatra olo han̈ano lakorisy bisikilety tiatiako. Nanjary efa mafy tamy lakorisy bisikilety zaho, tamy zaho 19 taon̈o.

Safe komansy taminio, tanjon̈onaka hanjary pan̈ano lakorisy bisikilety farany mahay. Tiako hanjary pan̈arivo baka zaho, amy zen̈y fiain̈ananay mba ho azo antoko. Zen̈y nahavy zaho nifen̈y mare fo nan̈azatra ten̈a. Tsy nafaka tan̈atiny jeriko tao zaho efa rango mbala hely efa nizariny papako nitondra bisikilety, ke isaka nisy problemo tamy fan̈azaranten̈a nataoko, zaho tsy kivy zen̈y foeky. Fa tsy very boriny zaho nifen̈y mare io, fotony tamy taon̈o voanalohany nianaranay, zaho nahazo premie taminay jiaby. Avio intsiota koa zaho nahazo deziemo, tamy lakorisy fataonay isaka taon̈o aroe, ta Japon teto.

Nataondro vity fatatrany Tokai an̈aranaka, fotony zaho an̈isany nahazo loka farany tsara fo tamy faritry Japon. Navozoanolo zaho, fotony zaho olo farany tia nifan̈oesa eky. Tsy nan̈eky foeky izikoa fa misy lakorisy, avio zaho tsy nikidikidy zen̈y foeky. Nahainisy vola zaho, ke zaho nahavita nivanga zay raha tiako. Nisy tran̈o zay nividiko. Nisy efitry fan̈anaovan̈a spaoro tao, avio nisy fitaovan̈a farany tsara an̈anaovagan spaoro. Nivanga tomobily baka tandafy koa zaho, efa nira vangany tran̈o vanganizio. Nampiasa vola zaho ke nivanga tany ndreky tran̈o, avio nan̈apetraka vola tamy tsenambola, hitsinjovan̈a ny amaray.

Fa zaho mbala tsy afapô, nahatsiaro latsatokan̈a, avio tsy sambatra foeky. Zaho taminio efa nisy vady, avio efa nananjanaka. Mahalan̈a tsy nahinihiny zaho izikoa fa nahita iro, ke nata raha tsisy dikany efa nampasiaka zaho edy. Nivadiky navozo zaho iro, ke alohaniro hivolan̈a aminaka, zahandro antsendriky soranaka.

Tafaranizin̈y, be raha niova, fotony madamonaka nianatra Baiboly tamy Vavolombelon̈o Jehovah. Izy nivolan̈a fa tihandeha hivory miaraka amindro zen̈y izy, ke zaho nanapakevitry fa sitrany zahay jiaby miaraka man̈an̈y. Tandraraiky, alin̈y andra taminio, nisy antipan̈ahy zay navy, nampianatra Baiboly zaho. Hitako niditry tan̈atiny fonaka mare raha nianarako.

BAIBOLY NAN̈OVA FIAIN̈ANANAKA: Tsy mety adin̈ako fa nampiova zaho namaky raha koran̈iny Efesianina 5:5 in̈y. Koran̈iny ao: “Tsisy pijangajanga na olo tsy madio na olo manan̈a fan̈irian̈a tsy mety afapô, fanompoan̈a sampy baka zen̈y, ke handova Fanjakan̈any Kristy ndreky Zan̈ahary.” Nazava taminaka tsara baka fa lakorisy bisikikilety io misy ifandraisany amy loka, ke mahavy olo tsy mahay afapô. Zaho baka tio ninjehiny eritreritry. Haiko fa izikoa zaho tihamparavoravo Zan̈ahary, tsy maintsy mila ajanoko fan̈anaovan̈a lakorisy bisikilety io. Fa raha zen̈y tsy nora taminaka.

Tamy zen̈y, vo tapitry taon̈o ten̈a namparavoravo zaho tamy fan̈anaovan̈a lakorisy bisikilety. Fa mbala tsy afapô fo zaho. Fa zaho ndraiky izikoa fa nianatra Baiboly, hitako nanjary kalma ndreky tia fihavan̈ana oe zaho. Tsy honohono karaha zen̈y foeky toetsain̈inaka tamy zaho mbala tihandresy be in̈y. Rango nianarako Baiboly, intelo fo zaho nan̈ano lakorisy bisikilety. Mbala tiako fo nan̈ano izio, sady mbala tsy hitako raha hamilaomako vadiko ndreky zanako. Tsy haiko amy zay raha ataoko. Ry havako koa tamy zen̈y nan̈enjiky zaho, fotony zaho niova fivavahan̈a. Avio papako koa nalemy troko taminaka. Kivy mare zaho, avio niasaloha mare, ke narary sarôtronaka.

Nitohizako fianaran̈a Baiboly in̈y, avio zaho nivory fo, ke zen̈y raha nahavy zaho nahavita niatriky raha jiaby io. Nahaifatatra fo finoan̈anaka. Zaho nangataka tamy Jehovah baka izy hamaly vavaka nataoko ndreky han̈ampy zaho hahita fa izy ten̈a mamaly vavaka. Avio, zaho efa tsy niasaloha mare eky, vadiko koa fa nivolan̈a taminaka fa zahay tsy voatery hipetraka amy tran̈o maventy, zay izy vo sambatra. Ke zaho amy zay nan̈ano fandrosoan̈a tsihelihely.

HATSARAN̈A NAZOKO: Hitako fa ten̈a marin̈y ankitin̈y volan̈any Jesosy amy Matio 6:33 in̈y. Volan̈iny ao: “Ke Fanjakan̈anany ndreky fahamarin̈ananany fo tadiava voanalohany, fa ho azonaro edy raha jiaby zen̈y.” (Matio 6:33) Nahazo raha “jiaby” ten̈a nilainay fo zahay. Karamanaka izioty vola foazoko tamy lakorisy zarain̈a 30. Fa tan̈atiny 20 taon̈o zay zahay tsiary ndraiky tsy nahazo raha ten̈a nilainay.

Fa ny raha ten̈a tsara nazoko koa, zaho ravoravo sady afapô izikoa fa miaraka manompo amindro rahalahy ndreky ranabavy aby io. Tsiary nahatsapa karaha izioty zaho taloha. Miteky mare koa andra, ke hitako mahaitsara fo fiain̈ananay tran̈o araiky. Nanjary panompony Jehovah tsy mivadiky iro zanako telo lahy ndreky vadindro.