Mulebikako Amano Ilyo Mulebombela Yehova

“Muli fyonse ube icilangililo kuli bambi ica milimo iisuma; ulesambilisha abantu ifya cine, ulebikako amano.”—TITO 2:7.

1, 2. Cinshi cilenga abantu abengi ukukanabika amano ku fyacindama, kabili mepusho nshi twingepusha pali ici?

PALI ino nshita, amafya na masanso abantu balekwata nayafulisha ukucila kale. Abashakwata bucibusa na Yehova cilabafya sana ukushipikisha ilyo balepita muli shino “nshita ishayafya nga nshi.” (2 Tim. 3:1-5) Bashintilila fye pa maka yabo ilyo bakwata amafya, kabili ilingi line balafilwa ukuyacimfya. Abengi baikalila fye ukufwaya ifya kubasekesha ifyalekanalekana pa kuti belasakamikwa sana.

² Pa kuti amafya yelabasakamika, abantu babika amano ku kwangala. Abena Kristu nga tabacenjele, nabo kuti balabika sana amano ku kwangala. Cinshi cingatwafwa ukukanabika amano ku kwangala? Bushe tatufwile ukulakwatako inshita ya kwangala? Cinshi cingatwafwa ukulabika amano ku kubombela Lesa na pa nshita imo ine ukulakwatako inshita ya kwangala? Malembo nshi yengatutungulula pa kuti nangu twalibika amano ku fyacindama mu bumi, tulecitako ne fya kutusekesha?

Mulebika Amano ku Fyacindama Nangu ca Kuti Abengi Batemwa Ukwangala

3, 4. Bushe Amalembo yatwafwa shani ukumona ifyo cacindamina ukubika amano ku fintu?

³ Nga fintu twaishiba, abantu abengi ‘balitemwisha ukwangala.’ (2 Tim. 3:4) Ukutemwisha ukwangala kuti kwatonawila bucibusa bwesu na Yehova. (Amapi. 21:17) E mulandu wine umutumwa Paulo alembeele Timote na Tito ukuti balebika amano ku fintu. Nga twakonka uku kufunda te kuti tube nga bantu ba muli ici calo abashibika amano ku fyacindama.—Belengeni 1 Timote 2:1, 2; Tito 2:2-8.

⁴ Pa numa ya myaka iingi, Solomone alilandilepo ukuti nga tulefwaya ukubika amano ku fyacindama tatufwile ukukonkelela ukwangala. (Luk. Mil. 3:4; 7:2-4) Apo ubumi bwipi icine cine, tufwile ‘ukubombesha na maka’ pa kuti tukapusuke. (Luka 13:24) Kanshi tulingile ukutwalilila ‘ukubika amano’ ku fyacindama. (Tito 2:7) Ici calola mu kuti tufwile ukubika amano kuli fyonse ififwaikwa ku Mwina Kristu.

5. Cinshi cimo ico tufwile ukubikako amano?

⁵ Ku ca kumwenako, Abena Kristu balabika sana amano ku mulimo bapeelwa pantu bapashanya Yehova na Yesu. (Yoh. 5:17) Ne ci cilenga abantu balebatasha sana no kubacetekela pa mulandu wa kubombesha. Imitwe ya ndupwa ilabombesha pa kuti ilesakamana indupwa shabo. Pantu nga tabalepeela indupwa shabo ifyo shikabila mu bumi ninshi ‘bakaana icitetekelo’!—1 Tim. 5:8.

Twilamona Kwati nga Twabika Amano ku Kupepa Te Kuti Tube ne Nsansa

6. Cinshi cilanga ukuti tulingile ukubikako sana amano ku kupepa Yehova?

⁶ Yehova afwaya tulemupepa ukulingana ne fyo atweba. Ku ca kumwenako, Amafunde ya kwa Mose yatile, abena Israele nga baleka  ukupepa Lesa, ifyabipa fyali no kubacitikila. (Yosh. 23:12, 13) Mu nshita ya batumwa, abasambi ba kwa Kristu balingile ukulwisha na maka pa kuti ifisambilisho fyabipa ne mibele iibi tafikoweshe ukupepa kwa cine. (2 Yoh. 7-11; Ukus. 2:14-16) Na pali lelo, Abena Kristu ba cine balatwalilila ukubika amano ku kupepa.—1 Tim. 6:20.

7. Bushe Paulo alepekanya shani umulimo wa kushimikila?

⁷ Umulimo wa kushimikila ulaleta insansa. Lelo pa kuti uletuletela insansa, tufwile ukulatontonkanyapo sana pali uyu mulimo no kupekanishisha kabela. Paulo alilondolwele ukuti alebika amano ku bo alesambilisha. Alembele ukuti: “Ku bantu bonse mba fye nge fyo bali, pa kuti mu nshila iili yonse mpususheko bamo. Awe ifintu fyonse ncitila imbila nsuma, pa kuti nshimikileko bambi.” (1 Kor. 9:22, 23) Ukusambilisha abantu pali Lesa kwaleletela Paulo insansa, kabili aletontonkanyapo sana pa fyo engacita pa kwafwa abantu ukwishiba Lesa. E calengele alebakoselesha no kubafwa ukulapepa Yehova.

8. (a) Bushe tufwile ukumona shani abantu tusambilisha Baibolo? (b) Bushe ukutungulula isambililo lya Baibolo kuti kwatuletela shani insansa?

⁸ Cinshi cilanga ukuti Paulo alicindike umulimo wa kushimikila? Ali-itemenwe ‘ukubombela’ Yehova na bonse abengakutika ku cine. (Rom. 12:11; 1 Kor. 9:19) Nga tulesambilisha abantu Icebo ca kwa Lesa, nampo nga ni pe sambililo lya Baibolo, pa kulongana kwa Bwina Kristu, nelyo pa Mapepo ya Lupwa, bushe tulabikako amano? Napamo tumona kwati ukutungulula isambililo lya Baibolo lyonse mulimo uwayafya sana. Ca cine, tufwile ukulubulako inshita no kuibomfya ku kwafwa bambi. Lelo nga tulecita ifi, tukasanga ukuti ya cine amashiwi Yesu alandile ayatila, “mwaba insansa ishingi mu kupeela ukucila ishaba mu kupokelela.” (Imil. 20:35) Ukusambilisha abantu inshila ya kwi pusukilo kukatuletela insansa isho teti tukwate nga twabombele imilimo imbi.

9, 10. (a) Bushe nga twabika amano ku kupepa ninshi tatufwile ukulakwata inshita ya kutuusha no kwangala na bambi? Londololeni. (b) Bushe eluda afwile ukuba shani pa kuti alekoselesha bambi na pa kuti cilebangukila ukupalama kuli ena?

⁹ Nga twabika amano ku kupepa te kutila ninshi tatufwile ukulakwatako inshita ya kutuusha no kwangala na bambi. Yesu taikalile fye ukusambilisha abantu lelo aletuushako no kupanga ifibusa. Tufwile ukumupashanya. (Luka 5:27-29; Yoh. 12:1, 2) Te kutila nga twalibika amano ku kupepa ninshi tufwile ukulamoneka abakali. Nga ca kuti Yesu alemoneka umukali, kabili nga taleseka na bantu, abantu nga tabalepalama kuli ena. Na baice baleumfwa bwino ukuba nankwe. (Marko 10:13-16) Kuti twamupashanya shani?

¹⁰ Munyinefwe umo alandile pali eluda umo ati: “Alafwaisha ukubika amano ku fintu, lelo alatekanishisha bambi.” Bushe na imwe e fyo mwaba? Caliba fye bwino ukufwaya bambi ukubika amano ku fintu ukulingana na maka yabo. Ku ca kumwenako, nga ca kuti abafyashi bale-eba abana ukucita ifyo bengakwanisha ukucita e lyo balebafwa no kubafwa, abana kuti balekonka ifyo balebeba. Baeluda nabo kuti cawama balekoselesha abantu mu cilonganino ukuba bakapepa bakosa e lyo no kubeba ifingabafwa ukukosa mu kupepa. E lyo kabili nga ca kutila eluda taibililika, kuti alekoselesha bambi kabili kuti cilebangukila ukupalama kuli ena. (Rom. 12:3) Nkashi umo atile: “Nshifwaya eluda uutwala fyonse mu nseko. Na lyo line nga ca kutila taseka na bantu, cilafya ukumupalama.” Umbi na o atile: “Baeluda bamo balatiinya pantu bamoneka abakali.” Baeluda tabafwile ukulenga aba bwananyina balamona kwati teti babe ne nsansa nga babika amano ku kupepa “Lesa wa nsansa,” Yehova.—1 Tim. 1:11.

 Ifyo Mwingafikapo Ukubomba Imilimo mu Cilonganino

11. Bushe ‘uulefwaya’ ukulabomba imilimo na imbi mu cilonganino afwile ukucita shani?

¹¹ Ilyo Paulo ale-eba abaume mu cilonganino ukubombesha pa kuti bafikepo ukubomba imilimo na imbi, talekoselesha uuli onse ukukwata icifulo ca pa muulu. Lelo alembele ukuti: “Umuntu nga alefwaya ukuba kangalila, ninshi alefwaya umulimo uusuma.” (1 Tim. 3:1, 4) Umwina Kristu nga “alefwaya” ukubomba imilimo mu cilonganino alingile ukubika sana amano ku kucita ifingalenga akwata imibele ya bukapepa pa kuti alebombela bamunyina. Nga ca kuti palipita umwaka umo apo munyinefwe abatishiwilwa kabili cilemoneka ukuti nakumanisha ne milingo ya babomfi batumikila iyaba pali 1 Timote 3:8-13, kuti atashiwa ukuba umutumikila. Moneni ukuti icikomo 8 calanda mu kulungatika ukuti: “Ababomfi batumikila na bo bene balebika amano ku fintu.”

12, 13. Londololeni ifyo bamunyinefwe abacaice balingile ukulacita ifingalanga ukuti balafwaya ukubomba imilimo mu cilonganino.

¹² Nga uli mulumendo uwabatishiwa, uwa myaka mupepi na 20, kabili nga walibika amano ku kupepa, fingi wingacita ifingalanga ukuti ulefwaya imilimo mu cilonganino. Cimo ico wingacita kulabomba sana umulimo wa kushimikila. Bushe walitemwa ukubomba umulimo wa kushimikila na bamunyinefwe aba myaka yapusanapusana? Bushe ule-esha sana ukusanga uo wingalatungulula isambililo lya Baibolo? Nga uletungulula isambililo ukulingana ne mitubululo batweba mu kulongana, ukalasambilisha bwino. E lyo kabili ukalalangulukilako uulesambilila inshila sha kwa Yehova. Ilyo uo ulesambilisha atendeka ukwalula imibele, ukasambilila ukumutekanishisha pa kumwafwa ukukonka ifyaba mu Baibolo.

¹³ Bamunyinefwe mwe bacaice, muleitemenwa ukwafwa abakalamba muli fyonse ifyo balekabila. Kuti mwalabika na mano ku kuwamya Ing’anda ya Bufumu pa kuti ilemoneka iya busaka. Nga muleitemenwa ukwafwa bambi, cikamoneka ukuti mwalibika amano ku mulimo wa kwa Lesa. Nga Timote, na imwe kuti mwasambilila ukusakamana icine cine ifya mu cilonganino.—Belengeni Abena Filipi 2:19-22.

14. Bushe bamunyinefwe abacaice kuti baeshiwa shani ‘pa kuti bamonwe nga nabalinga’ ukubomba imilimo mu cilonganino?

¹⁴ Baeluda, mufwile ukulabomfya bamunyinefwe abacaice abafwaisha ‘ukufulumuka ulunkumbwa lwa mu bulumendo,’ pa kuti bakonkelele “ubulungami, icitetekelo, ukutemwa, umutende,” pamo ne mibele imbi iisuma. (2 Tim. 2:22) Nga mulebapeelako ifya kucita mu cilonganino kuti ‘baeshiwa pa kuti bamonwe nga nabalinga’ ukubomba imilimo mu cilonganino, pa kuti “bonse balemona ukulunduluka” kwabo.—1 Tim. 3:10; 4:15.

Ifyo Mwingalanga Ukuti Mwalibika Amano ku ba mu Cilonganino na ba mu Lupwa

15. Ukulingana na 1 Timote 5:1, 2, kuti twalanga shani ukuti twalicindika bambi?

¹⁵ Nga twalibika amano ku kupepa tukalacindika bamunyinefwe ne nkashi. Muli  kalata Paulo alembeele Timote, alilandilepo ukuti calicindama ukucindika bambi. (Belengeni 1 Timote 5:1, 2.) Tufwile ukukonka uku kufunda maka maka mu kwampana kuba pali bamunyina na bankashi. Kuti cawama ukupashanya ifyo Yobo alecindika banamayo, maka maka umwina mwakwe. Ale-esha na maka ukukanalolesha banamayo bambi lunkumbwa lunkumbwa. (Yobo 31:1) Nga twalicindika bamunyinefwe ne nkashi, tatwakalebasengasenga nangu ukucita icili conse icingalenga munyinefwe nangu nkashi ukumfwa insoni nga epo tuli. Ukucindikana kulakabilwa maka maka ku bakobekelana. Umwina Kristu uwacindika bambi talanga icintemwa ku muntu uo ashilepanga ukuupana nankwe.—Amapi. 12:22.

16. Londololeni ifyo aba mu calo bamona imilimo ya mwaume mu lupwa ne fyo Baibolo ilondolola umulimo wakwe.

¹⁶ Tufwile no kubika amano ku milimo Lesa atupeela mu lupwa. Abantu muli cino calo ca kwa Satana balasuusha imilimo umwaume akwata mu lupwa. Abapanga amafilimu lyonse balenga abantu baleseka no kusaalula umutwe wa lupwa. Lelo, Amalembo yalipeela umutwe wa lupwa umulimo uwacindama nga nshi, yatila “e mutwe wa mukashi.”—Efes. 5:23; 1 Kor. 11:3.

17. Londololeni ifyo ukutungilila amapepo ya lupwa kwingalanga ukuti twalibika amano ku milimo yesu.

¹⁷ Nangu ca kuti umulume alapeela ulupwa lwakwe ifyo lukabila, nga tabasambilisha ifya kwa Lesa, ninshi tashilimuka kabili alibulwa amano. (Amala. 6:6, 7) E mulandu wine, ilembo lya kwa 1 Timote 3:4 lilandila ukuti umutwe wa lupwa nga alefwaya ukubomba imilimo na imbi mu cilonganino, afwile ukuba “umuntu uutungulula bwino aba mu ng’anda yakwe, uwaba na bana abanakila kabili aba mucinshi nga nshi.” E ico, yipusheni ukuti, ‘Bushe nalitantika inshita ya kukwata amapepo ya lupwa na ba mu ng’anda yandi lyonse?’ Bamunyinefwe bamo babapapaata fye ku bakashi babo pa kuti fye batungulule ulupwa mu fya mapepo. Umwaume umo na umo afwile ukutontonkanyapo sana pa fyo amona uyu mulimo. Kwena, umukashi Umwina Kristu afwile ukulatungilila umulume wakwe no kwafwana nankwe pa kuti Amapepo ya Lupwa yale-enda bwino.

18. Bushe abana kuti basambilila shani ukubika amano ku fintu?

¹⁸ Abana nabo balikoseleshiwa ukubika amano ku fintu. (Luk. Mil. 12:1) Cisuma abana ukusambilila ukubombesha, ukubombako imilimo ya pa ng’anda ukulingana no mushinku wabo na maka. (Inyimbo 3:27) Ilyo Imfumu Davidi ali umwaice, alisambilile ukuba kacema musuma. Alisambilile ne fya kulisha ifilimba no kushika inyimbo, kabili ici calengele aya na mu kulishisha imfumu ya Israele ifilimba. (1 Sam. 16:11, 12, 18-21) Tatutwishika ukuti ilyo Davidi ali umwaice, alekwatako  inshita ya kwangala, lelo alisambilile ne milimo iyaishilemwafwa ukulalumbanya Yehova. Ukubomba bwino bukacema, kwalimwafwile ukuba uwatekanya ilyo aletungulula uluko lwa bena Israele. Mwe bacaice, milimo nshi iyo mulesambilila, iikamwafwa ukubombela Kabumba no kubomba imilimo imbi ku ntanshi?

Mwilacila mu Cipimo

19, 20. Bushe ukufuma lelo, mwakulamona shani ukupepa kwenu ne fintu fimbi ifyacindama?

¹⁹ Bonse tufwile ukulaesha na maka ukubika amano ku fintu lelo te kucila mu cipimo. Tatufwile ‘ukucilamo ukuba abalungami.’ (Luk. Mil. 7:16) Nampo nga ni mu ng’anda, ku ncito, nangu ilyo tuli na Bena Kristu banensu, ukusekako kuti kwalenga na bacifulwa basekako no bwafya bwacepa. Aba mu lupwa tabafwile ukwikalila fye ukulungika bambi ica kuti no mutende mu ng’anda wapwa. Mu cilonganino, bonse tufwile ukulaipakisha ukuba na bambi no kuseka nabo, e lyo no kulakoseleshanya ilyo tulesambilisha no kwambaula na Bena Kristu banensu.—2 Kor. 13:10; Efes. 4:29.

²⁰ Abantu ba muli cino calo tabacindika Yehova nangu mafunde yakwe. Lelo, abantu ba kwa Yehova bena balafwaisha ukumfwila Lesa no kuba aba cishinka kuli ena. Ala lishuko icine cine ukuba mu lupwa ulukalamba ulwa bantu ababika amano ku kupepa Yehova! Shi natutwalilile ukubika amano ku kupepa na ku fintu fimbi ifyacindama.

Kuti Mwayasuka Shani?

• Mulandu nshi tushifwile ukubela nga bena fyalo abashabika amano ku fintu fyacindama?

• Cinshi cingatwafwa ukuba aba nsansa e lyo na pa nshita imo ine ukulabika amano ku mulimo wa kwa Lesa?

• Bushe ifyo tumona ukukwata imilimo na imbi mu cilonganino fikalanga shani nampo nga twalibika amano ku kupepa nelyo iyo?

• Londololeni umulandu cacindamina ukucindika aba bwananyina na ba mu lupwa.

[Ifipusho]

[Ifikope pe bula 12]

Umwaume afwile ukupeela aba mu ng’anda yakwe ifyo bakabila e lyo no kubasambilisha ifya kwa Lesa