Meda Raica Vakabibi na Noda Qaravi Jiova

“Vakananuma . . . na ka kece ga e bibi.”—FPAI. 4:8.

1, 2. Na cava era raica vakamamada kina e levu na bula, na taro cava soti e vakavurea?

EDA bula donuya tu qo na gauna dredre qai gauna ca duadua ena itukutuku ni bula ni kawatamata. Ena ‘gauna duatani sara qo,’ o ira era sega ni veiwekani voleka kei Jiova era na taqea dredre na leqa era sotava. (2 Tim. 3:1-5) E sega ni dua me vukei ira ena nodra leqa, ra qai dau sega ni rawa ni walia kece. Nira saga mera kua ni kauaitaka tale vakasivia na bula, e levu era dau vaqara na ka ni veivakamarautaki vovou mera guilecava kina na nodra rarawa.

² Me vakaseavutaki na nodra lomaocaoca, e levu era vakaliuca kina ena nodra bula na marau. Ke da sega ni qaqarauni na lotu vaKarisito, eda na rawa ni coriti tale ga ena rai va oya. Na cava meda cakava me kua ni yaco kina qori? Kena ibalebale beka oya me sa kua sara ga na gauna ni veivakamarautaki? Eda na veiraurautaka vakacava na marau kei na noda itavi? Eda kila ni tiko na veika bibi meda vakaliuca ena noda bula. Ia na ivakavuvuli vakaivolatabu cava me dusimaki keda meda kua ni lai yacova sara na ivakatagedegede meda sa sega ni kauaitaka kina na veika tale eso?

Vakadeitaka na Veika e Bibi Sara ena Vuravura e Lomani Kina na Marau

3, 4. E dusimaki keda vakacava na iVolatabu meda dau raica vakabibi na ka?

³ E ka ni rarawa ni vakaliuci ena vuravura qo na ‘lomani ni marau.’ (2 Tim. 3:4) Na kena vakabibitaki na marau e vuravura e rawa ni vakaleqa na noda veiwekani kei Jiova. (Vkai. 21:17) E veiganiti kina na nona okata na yapositolo o Paula ena nona ivola vei rau o Timoci kei Taito na ivakasala e vauca na kena dau raici vakabibi na ka. Nida muria na ivakasala oya, eda na sega ni raica vakamamada na bula me vaka e caka tu e vuravura.—Wilika 1 Timoci 2:1, 2; Taito 2:2-8.  *

⁴ Ena vica na senitiuri e liu, a vola o Solomoni ni ka vukutaki meda vakasamataka na veika bibi, kua nida kauaitaka tu ga na marau. (Dauv. 3:4; 7:2-4) Ni lekaleka ga na bula, meda ‘saga ena noda igu kece’ meda vakabulai. (Luke 13:24) E bibi gona meda vakananuma tiko ga na ka kece e “bibi.” (Fpai. 4:8, 9) Qori e okati kina na noda kauaitaka vakabibi na ka kece e vauca na noda bula vaKarisito.

5. Na cava ena raica vakabibi na lotu vaKarisito?

⁵ Kena ivakaraitaki, nida vakatotomuri rau o Jiova kei Jisu, eda na raica vakabibi na lotu vaKarisito na noda itavi meda dau cakacaka vakaukaua. (Joni 5:17) Oya na vuna era dau vakacaucautaki keda kina e levu ena noda cakacaka vakaukaua kei na noda nuitaki. Era dau kauaitaka vakabibi na ulunivale mera cakacaka vakaukaua mera qarava kina na nodra vuvale. O koya e sega ni vakarautaka na ka vakayago me bula kina na nona vuvale e sa “cakitaka na vakabauta,” qori e tautauvata ga kei na nona vakanadakui Jiova!—1 Tim. 5:8.

Marautaka Qai Raica Vakabibi na Noda Sokalou

6. Eda kila vakacava ni dodonu meda raica vakabibi na noda qaravi Jiova?

⁶ E dau raica vakabibi tu ga o Jiova na noda qaravi koya ena sala e vakadonuya. Me kena  ivakaraitaki, na lawa a soli vei Mosese, era dau sotava e levu na leqa na Isireli nira vakanadakui Jiova. (Josua 23:12, 13) Ena imatai ni senitiuri S.K., a vinakati mera vala vakaukaua na imuri i Karisito me kua kina ni vakadukadukalitaki na sokalou dina ena ivakavuvuli kei na rai dukadukali. (2 Joni 7-11; Vkta. 2:14-16) Nikua tale ga era raica tiko ga vakabibi na lotu vaKarisito dina na nodra sokalou.—1 Tim. 6:20.

7. E dau vakavakarau vakacava o Paula ena cakacaka vakavunau?

⁷ E dau vakavu marau na noda cakacaka vakavunau. Ia meda marautaka tiko ga na noda vunau, meda dau vakasamataka na bibi ni noda vunau da qai vakavakarau kina vakavinaka. A vakamacalataka o Paula ni dau kauaitaki ira e vakavulica. A vola: “Au sa ka kece ga vei ira na tamata kece ga meu bau vakabula kina eso. Ia au cakava na ka kece ga ena vuku ni itukutuku vinaka, meu bau vakaivotavota ena kena tukuni yani.” (1 Kor. 9:22, 23) A marautaka o Paula na nona dau vukei ira vakayalo eso, e dau vakasamataka vakabibi na sala me vakacegui ira kina na rogoci koya. A rawa gona ni veivakayaloqaqataki qai veiuqeti mera qaravi Jiova.

8. (a) Meda raici ira vakacava eda vakavulica ena noda cakacaka vakaitalatala? (b) Ena vakavu marau vakacava ena noda cakacaka vakaitalatala na noda caka vuli iVolatabu?

⁸ A vakacava sara mada na kena bibi vei Paula na cakacaka vakaitalatala? A tu vakarau me “bobula” i Jiova kei ira era na rogoca na ka dina e vunautaka. (Roma 12:11; 1 Kor. 9:19) Nida veivakavulici ena Vosa ni Kalou—se mani vuli iVolatabu kei na dua, soqoni vaKarisito, se Sokalou Vakavuvale, eda dau kauaitaka na noda itavi vei ira eda vakavulica? De dua eda nanuma ni sa rui veivakaocai na noda caka vuli iVolatabu wasoma. E macala nida na vakayagataka ena noda vukei ira tale eso na gauna e rawa ni vakayagataki ena veika e baleti keda ga. Ia qori e salavata kei na nona tukuna o Jisu ni “marau vakalevu o koya e solia na ka, vakalailai o koya e taura na ka.” (Caka. 20:35) E tawavakatauvatani rawa na noda marau nida vakavulici ira eso tale mera bula.

9, 10. (a) Ni tukuni meda raica vakabibi na ka, e kena ibalebale me sa kua sara ga na marau se da kua ni veimaliwai kei ira eso tale? Vakamacalataka. (b) Ena rawa vakacava ni veivakayaloqaqataki qai torovi rawarawa e dua na qase ni ivavakoso?

⁹ Na noda raica vakabibi na ka, e sega ni kena ibalebale meda sa kua sara ga ni marau se veimaliwai kei ira eso tale. E ivakaraitaki vinaka o Jisu ni tiko na gauna me veivakavulici kina, ia e tiko tale ga na gauna ni nona vakacegu qai marautaka na nona veimaliwai kei ira eso tale. (Luke 5:27-29; Joni 12:1, 2) Na noda raica vakabibi na ka, e sega ni kena ibalebale meda sa vakaraitaka tu ga qori e matada se da yalodredre. Ke va qori o Jisu, era na sega sara ga ni volekati koya na tamata. Ia o ira mada ga na gone e dau qai rawarawa na nodra torovi koya. (Mari. 10:13-16) Eda na vakatotomuria vakacava na nona dau veiraurautaka o Jisu na ka e cakava?

¹⁰ A kaya e dua na tacida tagane me baleta e dua na qase ni ivavakoso: “E dau sivia na ka e nanuma me cakava, ia e sega ni bau nanuma me totoka vakaoti na ka era cakava tale na so.” E rawa ni tukuni qori me baleti iko? E vinaka meda kua ni namaka vakasivia na ka mera cakava eso tale. Me kena ivakaraitaki, o ira na itubutubu era rawa ni vukei luvedra mera toso vakayalo nira uqeti ira mera cakava na ka e veiganiti kei na nodra yabaki kei na ka era kila. Qori tale ga na ka era rawa ni cakava na qase nira uqeti ira na lewe ni ivavakoso mera toso vakayalo, ra qai vakatura eso na ka e rawa ni caka. Kuria qori, na qase ni ivavakoso e sega ni sivia na ka e nanuma me baleti koya, ena dau veivakayaloqaqataki qai torovi rawarawa. (Roma 12:3) A kaya e dua na yalewa lotu vaKarisito: “Au sega ni taleitaka me raica tu ga vakamamada e dua na qase ni ivavakoso na ka kece e tukuni. Ia ena dredre me torovi ke sa sivia tale na nona dau raica vakabibi na ka.” A nanuma e dua tale na tacida yalewa ni so na qase ni ivavakoso “era rawa ni veivakamadualaki ni sa sivia tale na nodra raica vakabibi na ka.” Era na sega ni vinakata na qase mera vakaseavutaka  na nodra marautaka na tacidra vakayalo na nodra qaravi Jiova, na “Kalou mamarau.”—1 Tim. 1:11.

Veiqaravi ena iVavakoso

11. Na cava mera cakava o ira era ‘via veiqaravi’ ena ivavakoso?

¹¹ Ni uqeti ira na tagane o Paula mera saga mera rawata na ivakatagedegede mera veiqaravi ena ivavakoso, a sega ni nona inaki me uqeta e dua me vaqara rogo. Ia a vola: “Ke dua e via qarava na itavi vakaivakatawa, e sa vinakata tiko na cakacaka vinaka.” (1 Tim. 3:1, 4) O ira na tagane lotu vaKarisito era ‘via veiqaravi,’ me vu mai lomadra na nodra saga vagumatua mera vakaraitaka na itovo vakayalo ena yaga ena nodra qaravi ira na tacidra vakayalo. E rawa ni vakatututaki e dua na tacida tagane ke sa bau dua na yabaki na nona papitaiso, sa rawata tiko na ivakatagedegede vakaivolatabu e vinakati vei ira na dauveiqaravi ena ivavakoso me vaka e tukuni ena 1 Timoci 3:8-13. E vakamatatataki ena tikina e 8: “O ira tale ga na dauveiqaravi ni ivavakoso e dodonu mera matua.”

12, 13. Vakamacalataka na sala era rawa ni vakaraitaka kina na cauravou nira via veiqaravi.

¹² Ke o dua na cauravou o sa volekata toka na yabaki 20 o sa papitaiso tale ga, e levu na sala o rawa ni vakaraitaka kina ni o via veiqaravi. E dua na sala oya mo vakavinakataka na nomu cakacaka vakaitalatala. O dau marautaka mo cakacaka vata kei ira kece na mataveitacini e duidui na nodra yabaki? O saga tiko me dua na nomu vuli iVolatabu? O na vakavinakataka na iwalewale ni nomu veivakavulici ni o vakamuria na vakatutu e vakamacalataki ena soqoni me baleta na caka vuli iVolatabu. O na vulica tale ga mo dau kauaitaki koya e sa vulica tiko na veika me baleti Jiova. Ni raica o nomu vuli iVolatabu ni gadrevi me veisautaka eso na ka ena nona bula, o na vulica mo maqosataka na nomu vukei koya toka vakamalua me muria na ivakavuvuli vakaivolatabu.

¹³ Ra cauravou, oni rawa ni lomasoli moni vukei ira na itabaqase ena ivavakoso ena sala cava ga e rawa. Oni rawa tale ga ni kauaitaka na noda Kingdom Hall ena nomuni veivuke ena kena samaki me savasava. Na nomuni lomasoli moni veivuke ena sala cava ga e rawa, e vakaraitaka na nomuni raica vakabibi na nomuni cakacaka vakaitalatala. Me vakataki Timoci ga, oni rawa ni saga moni kauaitaka dina na ka e gadrevi ena ivavakoso.—Wilika Filipai 2:19-22.

14. Era rawa vakacava ni “vakatovolei” na tacida tagane gone ‘me laurai se ganiti ira se sega na itavi’ ena ivavakoso?

¹⁴ Kemuni na qase ni ivavakoso, moni vakayagataki ira na tacida tagane gone era saga tiko mera ‘dro tani mai na gagadre vakaitabagone,’ era vakasaqara tiko na “yalododonu, na vakabauta, na loloma, na veiyaloni” kei na itovo vinaka tale eso. (2 Tim. 2:22) Ni lesi vei ira eso na itavi ena ivavakoso, era sa ‘vakatovolei sara tiko ga me laurai se ganiti ira se sega na itavi,’ mera ‘raica na tamata kece na nodra toso.’—1 Tim. 3:10; 4:15.

Raica Vakabibi na Nomu iTavi ena iVavakoso kei na Vuvale

15. Me vaka e tukuni ena 1 Timoci 5:1, 2, eda na vakaraitaka vakacava ena noda rai me baleti ira eso tale nida raica vakabibi na ka?

¹⁵ Na noda raica vakabibi na ka e okati kina na noda dokai ira na tacida vakayalo. Ena nona ivakasala o Paula vei Timoci, a vakamacalataka  kina na bibi ni veidokai. (Wilika 1 Timoci 5:1, 2.) Qori e bibi sara nida veimaliwai tiko kei ira na tagane ke da yalewa se kei ira na yalewa ke da tagane. E veiganiti meda vakatotomuria na nona dau dokai ira na yalewa o Jope, vakabibi o watina. A saga vagumatua me kua ni vakaraica tiko ga e dua tale na yalewa me gaganotaki koya kina. (Jope 31:1) Ke ra talei vei keda na tacida vakayalo, eda na sega ni wedevi ira se cakava na veika e votivoti vei ira. E bibi sara na veidokai ni rau veibuku tiko e rua erau nanuma me rau vakawati. Na lotu vaKarisito e veidokai ena sega ni veicavilaki me vakamosia na lomana e dua tale.—Vkai. 12:22.

16. Na cava na rai ni vuravura me baleta na nodra itavi na tagane vakawati kei na tama, ia na cava e tukuna na iVolatabu me baleta na nodra itavi?

¹⁶ E dodonu tale ga meda dau raica vakabibi na noda itavi e lesia vei keda na Kalou ena vuvale. Ena vuravura e lewa tu o Setani e vakalialiai kina na nona itavi o tama kei na tagane vakawati. E levu na ka e caka ena tabana ni veivakamarautaki e dau vakalialiai ra qai beci kina na ulunivuvale. Ia e tukuna na iVolatabu ni dua na itavi levu e lesi kina na tagane vakawati, oya me “ulu i watina.”—Efeso 5:23; 1 Kor. 11:3.

17. Vakamacalataka se laurai vakacava ena noda vakaitavi ena sokalou vakavuvale nida raica vakabibi na noda itavi?

¹⁷ Ena vakarautaka e dua na tama na veika vakayago me ratou bula kina na nona vuvale. Ia e sega ni yalomatua se vuku ke sega ni veidusimaki vakayalo. (Vkru. 6:6, 7) E tukuna kina na 1 Timoci 3:4 ke o ulunivuvale o qai via tadolova eso tale na itavi ena ivavakoso, e bibi mo ‘lewa vinaka na nomu vuvale, mera talairawarawa vei iko na luvemu ra qai dokai iko.’ E vinaka gona me taroga o tama: ‘E tiko na gauna me keitou sokalou kina vakavuvale?’ Eso na yalewa lotu vaKarisito era qai dau cikevi ira ga na watidra mera qarava na veika vakayalo ni vuvale. Me raica gona vakabibi na tagane lotu vaKarisito yadua na ivakarau ni nona rai me baleta na nona itavi. Ia ena tokoni watina o yalewa vakawati ena kena tuvanaki na Sokalou Vakavuvale rau qai cakacaka vata me muri vinaka kina na ituvatuva qori.

18. Era na vulica vakacava na gone mera kauaitaka na veika ena yaga ena nodra qaravi Jiova vinaka?

¹⁸ Era uqeti tale ga na gone mera kauaitaka na veika ena yaga ena nodra qaravi Jiova vinaka ena veigauna se bera mai. (Dauv. 12:1) Ena sega ni vakaleqai ira na gone na nodra vakavulici mera cakacaka vakaukaua, mera cakava eso na ka e vale e veiganiti kei na nodra yabaki kei na ka era rawata. (Lele 3:27) Ni se gonetagane lailai o Tui Tevita, a vulica me dua na ivakatawanisipi vinaka. A vulica tale ga me daunivakatagi, qai dau buli sere—na taledi qori e rawa kina vua me lai veiqaravi vua na tui Isireli. (1 Sam. 16:11, 12, 18-21) E sega ni vakatitiqataki ni dau qito o Tevita ni se gone, ia a vulica tale ga na cakacaka yaga a qai vakayagataka e muri me vakacaucautaki Jiova kina. Na ka e kila ena nona dau vakatawanisipi,  a vukei koya me vosovoso ni liutaki ira na Isireli. Ra itabagone, oni vulica tiko eso na ka ena gauna qo e rawa ni yaga ena nomuni qarava na Dauveibuli, moni qarava rawa tale ga kina na itavi oni na lesi kina ena veigauna se bera mai?

Me Donu Tiko ga na Noda Rai

19, 20. Na rai donu cava me tiko ga vei keda me baleta na noda bula kei na noda sokalou?

¹⁹ E rawa nida saga kece me donu tiko ga na noda rai—me kua ni sivia tale na ka eda nanuma me baleti keda. Eda sega ni via “yalododonu vakalevu [“yalododonu vakasivia,” NW].” (Dauv. 7:16) Na veiwali e rawa ni vakaseavutaka na nuiqawaqawa, se mani e vale, vanua ni cakacaka, se nida veimaliwai kei ira na tacida vakayalo. Na vuvale e dodonu me ivakavakacegu, meda qarauna gona na lewenivuvale meda kua ni vakaleqa qori ena noda dau vakalelewa vakasivia. Eda rawa tale ga ni veimarautaki nida veimaliwai kei ira kece na tacida ena ivavakoso, me veiuqeti qai vinaka na noda veitalanoa kei na iwalewale ni noda veivakavulici.—2 Kor. 13:10; Efeso 4:29.

²⁰ Eda bula tu qo ena vuravura e sega ni vakaliuci kina o Jiova se raici vakabibi na nona lawa. Ena yasana adua, e bibi vei keda na dauveiqaravi i Jiova na noda talairawarawa kei na noda yalodina vua. E ka dokai dina meda maliwai ira e dua na ilawalawa levu era ‘raica vakabibi’ na nodra qaravi Jiova! Meda nakita dei mada ga meda vakamareqeta na noda bula da qai raica vakabibi na noda sokalou.

[iVakamacala e ra]

O na Sauma Vakacava?

• Na cava meda kua kina ni raica vakamamada na bula me vaka era cakava tu e levu nikua?

• E rawa vakacava nida marautaka da qai raica vakabibi na noda cakacaka vakaitalatala?

• Ena kilai vakacava ena noda ivakarau ni rai nida raica vakabibi se sega na noda itavi?

• Vakamacalataka na vuna e bibi kina meda dau veidokai ena ivavakoso kei na vuvale.

[Taro]

[iYaloyalo ena tabana e 12]

E dodonu vua na tagane vakawati me vakarautaka na veika vakayago kei na veika vakayalo me baleta na nona vuvale