Skip to content

Skip to table of contents

Tauhi kia Sihova ʻi he Fakamātoato Fakaʻaufuli

Tauhi kia Sihova ʻi he Fakamātoato Fakaʻaufuli

Tauhi kia Sihova ʻi he Fakamātoato Fakaʻaufuli

“ʻIlonga ʻa e ngaahi meʻa ʻoku tāu [‘mafatukitukí,’ “NW”], . . . ko e ngaahi meʻa ia ke mou tokanga ki ai.”—FILI. 4:8.

1, 2. Ko e hā kuó ne fakatupunga ke vakai taʻefakamātoato ʻa e tokolahi ʻi he māmani ko ení ki he moʻuí, ʻo langaʻi hake ai ʻa e fehuʻi ko e hā?

 ʻOKU tau moʻui ʻi ha māmani ʻa ia ʻoku hoko ai ʻa e niʻihi ʻo e ngaahi taimi faingataʻa mo fakamamahi taha ʻi he hisitōlia ʻo e tangatá. Ki he kakai ʻoku ʻikai te nau maʻu ha makatuʻunga lelei fakalaumālié, ko e fekuki mo e “ngaahi taimi faingataʻa” ʻe lava ke ʻikai meimei malava. (2 Tim. 3:1-5) Ko honau mālohí pē ʻoku nau hokohoko atu ai ʻi he ʻaho taki taha—pea ʻoku fakangatangata ʻa e lavameʻá. ʻI ha feinga ke fakaʻehiʻehi mei he fakakaukau fuʻu fakamātoato ki he moʻuí, ʻoku hanga ai ʻa e tokolahi ki he fakafiefia hokohoko ʻa e māmaní.

2 Ke fekuki mo e ngaahi fakalotomafasia ʻi he moʻuí, ʻoku faʻa fakamuʻomuʻa ai ʻe he kakaí ʻa e holi ki he ngaahi mālié. Kapau heʻikai ha tokanga, ʻe lavangofua ke maʻunimā ʻa e kau Kalisitiané ʻi he founga moʻui ko ení. ʻE lava fēfē ke tau fakaʻehiʻehi mei ai? ʻE fiemaʻu ke tau fakamātoato ʻi he taimi kotoa pē? Te tau maʻu fēfē ha mafamafatatau ʻi he vahaʻa ʻo e ngaahi mālié mo e ngaahi fatongiá? Ko e hā ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni Fakatohitapu ʻoku totonu ke nau tataki kitautolú, koeʻuhi ke lolotonga ʻetau tokanga fekauʻaki mo e moʻuí, ʻoku ʻikai ke tau fakakaukau fuʻu fakamātoato?

Fakamātoato ʻi ha Māmani ʻOku ʻOfa ki he Mālié

3, 4. ʻOku anga-fēfē hono tokoniʻi kitautolu ʻe he Tohi Tapú ke tau fakamahuʻingaʻi ʻa e fiemaʻu ke fakamātoató?

3 ʻOku hā mahino, ko e māmani ko ení ʻokú ne fakamahuʻingaʻi taʻetotonu ʻa e “ʻofa ki he malie.” (2 Tim. 3:4) Ko ʻene fakamamafaʻi ʻa hono maʻu ha taimi fakafiefiá ʻe lava ke hoko ko ha fakamanamana ia ki hotau tuʻunga fakalaumālié. (Pal. 21:17PM) Ko ia ai, ʻi he ʻuhinga lelei ko e tohi ʻa e ʻapositolo ko Paulá kia Tīmote mo Taitusí naʻe toe fakakau ai ʻa e akonaki fekauʻaki mo e fakamātoató. Ko hono ngāueʻaki ʻa e akonaki ko iá ʻe tokoniʻi ai kitautolu ke tau fakafepakiʻi ʻa e vakai taʻefakamātoato ʻa e māmaní ki he moʻuí.—Lau ʻa e 1 Timote 2:2, “NW”; Taitusi 2:7, “NW.” *

4 ʻI ha ngaahi senituli ki muʻa, naʻe tohi ai ʻa Solomone fekauʻaki mo e mahuʻinga ʻo hono liʻaki ʻi he taimi ʻe niʻihi ʻa e mālié koeʻuhi ke fakakaukau fakamātoato ai ki he moʻuí. (Koh. 3:4; 7:2-4) Ko e moʻoni, koeʻuhi ko e fuonounou ʻa e moʻuí, ʻoku fiemaʻu ke tau “tōtōivi” ke maʻu ʻa e fakamoʻuí. (Luke 13:24) Ki he taumuʻa ko iá, ʻoku fiemaʻu ke tau hanganaki fakakaukauʻi ʻa e ngaahi meʻa kotoa ʻoku “tāu” pe mafatukitukí. (Fili. 4:8, 9) * ʻOku ʻuhinga iá ko hono fai ʻa e tokanga lelei ki he tafaʻaki kotoa ʻo e moʻui faka-Kalisitiané.

5. Ko e hā e tafaʻaki ʻe taha ʻo e moʻuí ʻoku totonu ke tau fakakaukau fakamātoato ki aí?

5 Ko e fakatātaá, ʻi he faʻifaʻitaki kia Sihova mo Sīsuú, ʻoku fakakaukau fakamātoato ʻa e kau Kalisitiané ki honau fatongia ke ngāue mālohí. (Sione 5:17) Ko hono olá, ʻoku faʻa fakahīkihikiʻi ai kinautolu ʻi heʻenau ngāue leleí mo e alafalalaʻangá. Ko e ngaahi ʻuluʻi fāmilí ʻoku tautefito ʻenau tokanga fekauʻaki mo e ngāue mālohi ke poupouʻi ʻa honau ngaahi fāmilí. He ko ē, ʻi he ʻikai tokonaki fakamatelie maʻa hoto fāmilí ʻoku tatau ia mo ʻete siʻaki ʻa Sihová!—1 Tim. 5:8.

Ko ha Vakai Fakamātoato kae Fakafiefia ki Heʻetau Lotú

6. ʻOku anga-fēfē ʻetau ʻiloʻi ʻoku totonu ke tau fakakaukau fakamātoato ki heʻetau lotu kia Sihová?

6 Kuo ʻikai ʻaupito ke fakamaʻamaʻaʻi ʻe Sihova ʻa e lotu moʻoní. Ko ha fakatātā, ʻi he malumalu ʻo e Lao ʻa Mōsesé, naʻe hokosia ai ʻe he kau ʻIsilelí ha ngaahi nunuʻa mafatukituki ʻi he taimi naʻa nau afe ai mei heʻenau lotu kia Sihová. (Sios. 23:12, 13) ʻI he ʻuluaki senituli T.S., naʻe fiemaʻu ai ke fai ʻe he kau muimui ʻo Kalaisí ha faitau mālohi ke tauhi ke ʻatā ʻa e lotu moʻoní mei he ngaahi akonaki mo e fakakaukau fakameleʻí. (2 Sione 7-11; Fkh. 2:14-16) ʻI he ʻahó ni, ʻoku hokohoko atu ai ʻa e kau Kalisitiane moʻoní ʻi he fakakaukau fakamātoato ki heʻenau lotú.—1 Tim. 6:20.

7. Naʻe anga-fēfē ʻa e teuteu ʻa Paula ki heʻene ngāue fakafaifekaú?

7 Ko ʻetau ngāue fakafaifekaú ko ha matavai ia ʻo e fiefia. Kae kehe, koeʻuhi ke tauhi maʻu ʻa e fiefia ʻi he ngāue fakafaifekaú, ʻoku fiemaʻu ke tau fai ha fakakaukau fakamātoato ki ai pea teuteu tokamuʻa. Naʻe fakamatala ʻa Paula ki he anga ʻo ʻene fakakaukau ki he kakai naʻá ne akoʻí. Naʻá ne tohi: “Kuo u hoko ko e meʻa kehekehe ki he kakai kehekehe, kehe ke u fakamoʻui hanau niʻihi. Pea ʻilonga ha meʻa ʻoku ou fai, ʻoku ou fai koeʻuhi ko e Kosipeli, koeʻuhi ke u ʻinasi ai fakataha mo e kakai kehe.” (1 Kol. 9:22, 23) Naʻe maʻu ʻe Paula ʻa e fiefia ʻi hono tokoniʻi fakalaumālie ʻa e kakaí, pea naʻá ne fakakaukau fakamātoato ki he founga te ne tokonaki ai maʻá e ngaahi fiemaʻu pau ʻa ʻene kau fanongó. Ko ia ai, naʻá ne malava ke ʻoange kia kinautolu ʻa e fakalototoʻa pea fakaʻaiʻai ke nau lotu kia Sihova.

8. (a) ʻOku totonu ke fēfē ʻetau fakakaukau ki he kakai ʻoku tau akoʻi ʻi heʻetau ngāue fakafaifekaú? (e) ʻE tokoni fēfē nai hono fai ha ako Tohi Tapu ki ha ngāue fakafaifekau fakafiefia?

8 Naʻe fakamātoato fēfē ʻa Paula ʻi he fekauʻaki mo ʻene ngāue fakafaifekaú? Naʻá ne loto-lelei ke “tauhi fakatamaioʻeiki” fakatouʻosi maʻa Sihova pea maʻá e faʻahinga ʻa ia naʻa nau fanongo ki he pōpoaki ʻo e moʻoní. (Loma 12:11; 1 Kol. 9:19) ʻI he taimi ʻoku tau fua ai ʻa e fatongia ke akoʻi ʻa e Folofola ʻa e ʻOtuá ki he kakaí—ʻi he lolotonga ha ako Tohi Tapu ʻi ʻapi, ko ha fakataha faka-Kalisitiane, pe ko ha konga ʻi he Lotu Fakafāmilí—ʻoku tau lāuʻilo ki hotau fatongia ki he faʻahinga ʻoku tau akoʻí? Mahalo pē ʻoku tau ongoʻi ko hono fai ha ako Tohi Tapu tuʻumaʻú ko ha kavenga ia ʻoku fuʻu lahi kia kitautolu ke tau fua. Ko ia ai, ʻoku faʻa fiemaʻu ke vaheʻi ha taimi mei heʻetau ngaahi ngāue fakafoʻituituí ʻo līʻoa ʻa e taimi ko iá ki hono tokoniʻi ʻa e niʻihi kehé. Kae ʻikai ʻoku fehoanaki ia mo e laumālie ʻo e ngaahi lea ʻa Sīsū ʻo pehē “ʻoku te monuʻia [‘fiefia,’ NW] lahi ʻi he fai ha foaki atu, ʻi heʻete maʻu ha foaki mai”? (Ng. 20:35) Ko e akoʻi fakafoʻituitui ʻa e niʻihi kehé ʻi he hala ki he fakamoʻuí ʻe ʻomai ai ʻa e fiefia ʻa ia heʻikai lava ke fakahoa ki ha toe ngāue kehe.

9, 10. (a) ʻOku ʻuhinga ʻa e fakamātoató heʻikai lava ke tau mālōlō pea fiefia ʻi hono fakamoleki ʻa e taimi he feohi mo e kakaí? Fakamatalaʻi. (e) Ko e hā te ne tokoniʻi ha tokotaha mātuʻa ke hoko ʻo loto-toʻa mo fotungofua?

9 Ko e fakamātoató ʻoku ʻikai ʻuhinga iá heʻikai lava ke tau maʻu ha taimi mālōlō mo fakafiefia mo e kakaí. Naʻe fokotuʻu ʻe Sīsū ʻa e faʻifaʻitakiʻanga haohaoa ʻo hono vaheʻi ʻa e taimi ʻo ʻikai ngata pē ki he faiakó kae toe pehē foki ke mālōlō ai mo fakatupulekina ha vahaʻangatae mohu ʻuhinga mo e niʻihi kehé. (Luke 5:27-29; Sione 12:1, 2) Ko e fakamātoató ʻoku ʻikai foki ʻuhinga iá ʻoku totonu ke tau hā mataʻi fakamātoato maʻu pē. Kapau naʻe maʻu ʻe Sīsū ha natula anga-fefeka, ʻo fakamātoato tōtuʻa, ko e moʻoni naʻe ʻikai mei tohoakiʻi ʻa e kakaí kiate ia. Naʻa mo e fānaú naʻa nau ongoʻi fiemālie ʻiate ia. (Mk. 10:13-16) ʻE lava fēfē ke tau faʻifaʻitaki ki he tōʻonga mafamafatatau ʻa Sīsuú?

10 ʻI he lave ki ha tokotaha mātuʻa, naʻe pehē ʻe he tokoua ʻe taha, “ʻOkú ne ʻamanekina ʻa e meʻa lahi meiate ia tonu kae ʻikai ʻaupito ʻamanekina ʻa e haohaoá mei he niʻihi kehé.” ʻE lava ke leaʻaki ia fekauʻaki mo koe? ʻOku totonu ke ʻoua ʻe ʻamanaki fuʻu tōtuʻa mei he niʻihi kehé. Ko e fakatātaá, ʻoku tali lelei ʻe he fānaú ʻa e taimi ʻoku fokotuʻu ai ʻe he ngaahi mātuʻá ʻa e ngaahi taumuʻa feʻunga pea tokoniʻi ʻa e fānaú ke nau aʻusia iá. Pehē foki, ʻe fakalototoʻaʻi nai ʻe he kau mātuʻá ʻa e faʻahinga tāutaha ʻi he fakatahaʻangá ke nau tupu fakalaumālie pea ʻoange kia kinautolu ʻa e ngaahi fokotuʻu pau ki he founga ke fai ai iá. ʻIkai ko ia pē, ʻi he taimi ʻoku maʻu ai ʻe ha tokotaha mātuʻa ha vakai mafamafatatau kiate ia tonú, te ne maʻu ai ha tōʻonga fakalotomāfana mo fakaivifoʻou. (Loma 12:3) Naʻe pehē ʻe he tuofefine ʻe taha: “ʻOku ʻikai te u loto ke fakavaʻivaʻinga ha mātuʻa ʻi he meʻa kotoa. Ka ʻo kapau ʻokú ne fakamātoato he taimi kotoa pē, ʻoku faingataʻa ke fakaofiofi kiate ia.” Naʻe pehē ʻe ha toe tokotaha ʻokú ne ongoʻi ko e kau mātuʻa ʻe niʻihi “ʻoku lava ke nau mātuʻaki fakailifia koeʻuhí ʻoku nau natula fakamātoato tōtuʻa.” Heʻikai ʻaupito loto ʻa e kau mātuʻá ke nau fakasiʻisiʻi ʻa e fakakaukau fiefia ʻoku totonu ke maʻu ʻe he kau tui kotoa ʻo fekauʻaki mo ʻenau lotu kia Sihova, ko e “ʻOtua Mohu Monuʻia” pe fiefiá.—1 Tim. 1:11.

Fua ʻa e Fatongia ʻi he Fakatahaʻangá

11. ʻOku ʻuhinga ki he hā ʻa e “feinga” ʻi he fakatahaʻangá?

11 ʻI he taimi naʻe fakalototoʻaʻi ai ʻe Paula ʻa e kau tangata ʻi he fakatahaʻangá ke nau feinga mālohi ke taau ki he fatongia lahi angé, ko ʻene taumuʻá naʻe ʻikai ko hono fakalototoʻaʻi ha taha pē ke ne fakatōliʻa ʻene kumi tuʻunga fakafoʻituituí. ʻI hono kehé, naʻá ne tohi: “Ka feinga ʻe ha taha ke maʻu ʻa e lakanga ʻo e faifekau pule [‘ʻovasia,’ NW], ko ʻene holi ki ha ngaue lelei.” (1 Tim. 3:1, 4) Ko e “feinga,” ʻoku fiemaʻu ai ʻa e kau tangata Kalisitiané ke nau fakatupulekina ha holi lahi ke ngāue mālohi ke maʻu ʻa e ngaahi ʻulungaanga fakalaumālie ʻoku fiemaʻú koeʻuhi ke tauhi ai ki honau fanga tokouá. Kapau kuo ʻosi papitaiso ha tokoua ʻo ʻikai siʻi hifo he taʻu ʻe tahá pea aʻusia ha tuʻunga feʻunga ʻo e ngaahi tuʻunga taau Fakatohitapu ki he kau sevāniti fakafaifekaú ʻoku fakahaaʻi ʻi he 1 Timote 3:8-13, ʻe lava ke ʻoatu ai fakaongoongolelei ke fakanofo ia. Fakatokangaʻi ange ʻoku fakahaaʻi hangatonu ʻi he veesi 8: “Ko hono tonu ʻo e kau akonaki [‘sevāniti fakafaifekaú,’ NW] ke nau angamaopo” pe fakamātoato.

12, 13. Fakamatalaʻi ʻa e ngaahi founga ʻe feinga nai ai ke fua fatongia ʻa e fanga tokoua kei talavoú.

12 Ko ha tokoua fakamātoato ʻosi papitaiso koe ʻi ho taʻu hongofulu tupu lahí? ʻOku lahi ʻa e ngaahi founga ʻe lava ke ke feinga aí. Ko e taha ko hono fakaleleiʻi ʻa hoʻo kau fakafoʻituitui ʻi he ngāue fakafaifekaú. Ko e faʻahinga tokotaha koe ʻokú ke fiefia ʻi he ngāue mo e fanga tokoua ʻo e taʻumotuʻa kehekehe ʻi he ngāue fakamalangá? ʻOkú ke feinga ke maʻu ha taha ʻa ia ʻe lava ke ke ako Tohi Tapu mo ia? ʻI hoʻo fai ha ako Tohi Tapu ʻo muimui ki he ngaahi fokotuʻu kuo ʻomai ʻi he ngaahi fakataha faka-Kalisitiané, te ke fakaleleiʻi ai hoʻo malava fakafaiakó. ʻIkai ngata aí, te ke ako ai ke maʻu ʻa e kaungāongoʻi ki he tokotaha ʻokú ne ako ʻa e ngaahi founga ʻa Sihová. ʻI he kamata ke sio ʻa hoʻo akó ki he fiemaʻu ke fai ʻa e ngaahi liliú, te ke ako ai—ʻi he anga-kātaki mo e fakapotopoto—ke tokoniʻi ia ke ne ngāueʻaki ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni Fakatohitapú.

13 Ko kimoutolu fanga tokoua kei talavoú ʻe lava ke mou fakafaingamālieʻi kimoutolu ki he faʻahinga taʻumotuʻa ange ʻi he fakatahaʻangá, ʻo fai ha tokoni kia kinautolu ʻi ha founga pē ʻe malava aí. ʻE lava foki ke mou fakahāhā ha mahuʻingaʻia ʻi he tuʻunga ʻo e Fale Fakatahaʻangá, ʻi he tokoni ke tauhi ia ke maʻa mo maau. ʻI hoʻo fai ha tokoni ʻi ha founga pē te ke malavá, ko hoʻo loto-leleí ʻoku ʻoatu ai ʻa e fakamoʻoni ʻokú ke fakamātoato fekauʻaki mo hoʻo ngāue fakafaifekaú. ʻI he hangē ko Tīmoté, ʻe lava ke ke ako ke tokangaʻi moʻoni ʻa e ngaahi fiemaʻu ʻa e fakatahaʻangá.—Lau ʻa e Filipai 2:19-22.

14. ʻE lava fēfē ke ngāue ʻi he fakatahaʻangá ʻa e fanga tokoua kei talavou kuo ‘sivi kinautolu ʻoku ʻikai ha lau ki ai’?

14 Kau mātuʻa, tokanga ke ngāueʻaki ʻa e fanga tokoua kei talavou ʻa ia ʻoku nau feinga mālohi ke ‘hola mei he ngaahi holi fakatalavoú’ pea ʻoku nau tuli ki he “maʻoniʻoni, ki he tui, ki he ʻofa, pea ki he feʻofoʻofani,” fakataha mo e ngaahi tōʻonga fakamātoato kehe. (2 Tim. 2:22) ʻI hono vaheʻi kia kinautolu ʻa e ngaahi meʻa ke fai ʻi he fakatahaʻangá, ʻe lava ke ‘sivi kinautolu ʻoku ʻikai ha lau ki ai’ ke nau fua ʻa e fatongiá, koeʻuhi ke ‘ha ki he kakai kotoa ʻenau laka ki muʻá.’—1 Tim. 3:10; 4:15.

Fakahāhā ʻa e Fakamātoato ʻi he Fakatahaʻangá mo e Fāmilí

15. Fakatatau ki he 1 Timote 5:1, 2, te tau fakahāhā fēfē nai ʻa e fakamātoató ʻi heʻetau vakai ki he niʻihi kehé?

15 Ko e fakamātoató ʻoku kau ai hono ʻoange ʻa e ngeia ʻoku tuha mo hotau fanga tokouá mo e fanga tuofāfiné. ʻI heʻene akonaki kia Tīmoté, ʻoku fakahaaʻi ai ʻe Paula ʻa e fiemaʻu ke vakai ki he niʻihi kehé ʻi he anga-fakaʻapaʻapá. (Lau ʻa e 1 Timote 5:1, 2.) ʻOku tautefito ʻa e mahuʻinga ení ʻi he taimi ʻo e feangainga mo ha tangata pe fefine. Ko e faʻifaʻitakiʻanga ʻa Siope ʻi hono fakangeingeiaʻi ʻa e kakai fefiné, tautefito ki hono hoa malí, ʻoku taau ke faʻifaʻitaki ki ai. Naʻá ne fai ha feinga fakamātoato ke ʻoua ʻe sio fakamamaʻu ʻo holi kovi ki ha toe fefine. (Siope 31:1) Ko e fakakaukau fakamātoato ki hotau fanga tokouá mo e fanga tuofāfiné ʻe taʻofi ai ʻa e fakamalinga mo kinautolú pe ko hono fai ha meʻa pē ʻa ia ʻe ʻai ai ha tokoua pe ko ha tuofefine ke ne ongoʻi taʻefiemālie he feohi mo kitautolú. Ko hono fakangeingeiaʻi ʻa e niʻihi kehé ʻoku tautefito ʻene mahuʻingá ʻi he taimi ʻoku feinga ai ha ongo meʻa ki ha vā fakaemanako mo fakakaukau atu ki he nofo malí. Ko ha Kalisitiane fakamātoato heʻikai ʻaupito ke ne vaʻingaʻaki ʻa e ngaahi ongoʻi ʻa ha tangata pe fefine.—Pal. 12:22.

16. Fakafaikehekeheʻi ʻa e vakai ʻoku maʻu ʻe he niʻihi ʻi he māmaní ki he ngafa ʻo e husepānití mo e tamaí, mo e anga ʻo hono fakamatalaʻi ʻe he Tohi Tapú ʻa hono ngafá.

16 ʻOku toe fiemaʻu ke tau tokanga ke tauhi maʻu ha vakai fakamātoato ki hotau ngaahi ngafa ʻi he fāmilí kuo ʻomai ʻe he ʻOtuá. Ko e māmani ʻo Sētané ʻokú ne fakakataʻaki ʻa e ngafa ʻo e husepānití mo e tamaí. Ko e ngaahi kautaha faʻu faivá ʻoku nau mālieʻia ʻi hono tuku hifo ʻa e ʻuluʻi fāmilí ki ha tuʻunga pē ke manukiʻi mo taʻefakaʻapaʻapaʻi. Kae kehe, ʻoku tuku ʻi he Tohi Tapú ha fatongia lahi ki he husepānití, ʻi hono vaheʻi ia ke hoko “ko e ʻulu ʻo e uaifi.”—Ef. 5:23; 1 Kol. 11:3.

17. Fakamatalaʻi ʻa e lava ke fakahaaʻi ʻi heʻetau kau ʻi he lotu fakafāmilí ʻoku tau fakamātoato fekauʻaki mo hotau ngaahi fatongiá.

17 ʻE tokonaki fakamatelie nai ha husepāniti maʻa hono fāmilí. Ka ʻo kapau ʻoku ʻikai te ne tokonaki ʻa e fakahinohino fakalaumālié, te ne fakahāhā ai ha ʻikai ke fakapotopoto mo poto. (Teu. 6:6, 7) Ko ia ai, ʻoku pehē ʻi he 1 Timote 3:4 kapau ko e ʻulu koe ʻo ha fāmili pea ʻokú ke feinga ki ha ngaahi monū lahi ange ʻi he fakatahaʻangá, ʻoku pau pē ko ha tangata koe ʻokú ke ‘pule lelei ki ho fale ʻoʻoú, ʻokú ke mapuleʻi hoʻo fanaú ʻi he fakaʻapaʻapa ai pe’ ʻi he fakamātoato fakaʻaufuli. ʻI he fekauʻaki mo e meʻá ni, ʻeke hifo kiate koe, ‘ʻOku ou vaheʻi maʻu pē ha taimi ki he lotu fakafāmilí ʻi hoku ʻapí?’ Ko e ngaahi uaifi Kalisitiane ʻe niʻihi ʻoku meimei pau ke nau kōlenga ki honau husepānití ke nau fai ʻa e takimuʻa fakalaumālié. Ko e husepāniti taki taha ʻoku totonu ke ne vakai fakamātoato ki heʻene fakakaukau tonu ki he fatongia ko ení. Ko e moʻoni, ko ha uaifi Kalisitiane ʻoku totonu ke ne poupouʻi ʻa e fokotuʻutuʻu Lotu Fakafāmilí pea ngāue fāitaha mo hono husepānití ke ʻai ia ke lavameʻa.

18. ʻE ako fēfē nai ʻa e fānaú ke nau fakamātoato?

18 ʻOku toe fakalototoʻaʻi ʻa e fānaú ke nau fakakaukau fakamātoato ki he moʻuí. (Koh. 12:2 [12:1, PM]) ʻOku ʻikai ha maumau ʻi he ako ʻa e fānau īkí ke nau ngāue mālohi, ʻi hono fai ʻa e fanga kiʻi ngāue ʻi he ʻapí ʻa ia ʻoku feʻunga mo honau taʻú mo ʻenau ngaahi malavá. (Tangi. 3:27) ʻI he taimi naʻe kei siʻi ai ʻa Tuʻi Tēvitá, naʻá ne ako ai ke hoko ko ha tauhi-sipi lelei. Naʻá ne toe ako ke hoko ko ha tokotaha tā meʻalea mo ha tokotaha faʻu-hiva—ko e ongo pōtoʻi naʻe iku ai ʻo ne ngāue ʻi he ʻao ʻo e pule ʻo ʻIsilelí. (1 Sam. 16:11, 12, 18-21) ʻOku ʻikai ha veiveiua, ʻi heʻene kei tamasiʻí naʻe poto ʻa Tēvita ʻi he vaʻingá, ka naʻá ne toe ako foki ʻa e ngaahi pōtoʻi mahuʻinga ʻa ia naʻá ne ngāueʻaki ki mui ke fakahīkihikiʻi ʻa Sihova. Ko ʻene ngaahi pōtoʻi ʻi he tuʻunga ko ha tauhi-sipí naʻe tokoniʻi ai ia ke ne takimuʻa anga-kātaki ʻi he puleʻanga ʻIsilelí. Ko kimoutolu toʻutupu, ko e hā e lahi ʻo e ngaahi pōtoʻi ʻaonga ʻoku mou akó—ko e ngaahi pōtoʻi ʻa ia ʻe tokoniʻi ai kimoutolu ke tauhi ki homou Tokotaha-Fakatupú pea teuʻi ai kimoutolu ki he ngaahi fatongia ʻi he kahaʻú?

Tauhi ha Vakai Mafamafatatau

19, 20. Ko e hā e fakakaukau mafamafatatau ʻokú ke fakapapauʻi ke tauhi maʻu ʻiate koe mo hoʻo lotú?

19 ʻE lava ke tau feinga mālohi kotoa ke tauhi ha vakai mafamafatatau kia kitautolu tonu—ʻo ʻoua te tau fakakaukau fuʻu fakamātoato. Heʻikai te tau loto ke hoko ʻo “maʻoniʻoni fau.” (Koh. 7:16) Ko ha kiʻi fakakata ʻe lava ke ne ʻai ke ʻosi ʻa e ngaahi mōmeniti felongolongoí, pe ʻi ʻapi, ʻi he ngāueʻangá, pe ʻi he feangainga mo hotau fanga tokoua mo e fanga tuofāfine Kalisitiané. Ko e ngaahi mēmipa ʻo e fāmilí te nau loto ke tokanga fekauʻaki mo ha fakaanga tōtuʻa koeʻuhi ke ʻoua te nau veuki ʻa e taulangaū ʻo e feʻofoʻofani ʻa ia ʻoku totonu ke ʻi ha ʻapí. ʻI he fakatahaʻangá, ʻe lava ke ako ai ʻa e tokotaha kotoa ke kakata mo fiefia ʻi he feohí, pea tauhi ʻetau fetalanoaʻakí mo e founga faiakó ke ʻi ha tuʻunga fakatupu langa hake mo lelei.—2 Kol. 13:10; Ef. 4:29.

20 ʻOku tau moʻui ʻi ha māmani ʻoku ʻikai ke fakakaukau fakamātoato kia Sihova pe ko ʻene ngaahi laó. ʻI hono kehé, ko e kakai ʻa Sihová ʻoku nau tokanga ʻaupito fekauʻaki mo ʻenau talangofua mo e mateaki ki honau ʻOtuá. Ko e meʻa fakafiefia moʻoni ia ke hoko ko e konga ʻo ha fuʻu fetokouaʻaki ʻo e kakai ʻa ia ʻoku nau lotu kia Sihova ʻi he ‘fakamātoato fakaʻaufuli’! ʻOfa ke tau fakapapauʻi ke tauhi maʻu ha fakakaukau fakamātoato ʻo fekauʻaki mo ʻetau moʻuí mo e lotú.

[Fakamatala ʻi lalo]

^ ‘Ke tau hoko atu ai ʻi ha moʻui nonga mo fiemālie fakataha mo e anga-līʻoa fakaʻotua kakato mo e fakamātoato.’ (1 Tim. 2:2NW) ‘Fakahāhaaʻi atu koe ko ha faʻifaʻitakiʻanga ʻo e ngaahi ngāue leleí ʻi he tafaʻaki kotoa pē . . . . ʻAki ʻa e fakamātoato.’ (Tai. 2:7NW)

^ ʻI he veesi ko ení ko e ngaahi meʻa ʻoku mafatukitukí ʻoku ʻuhinga iá ki he ngaahi meʻa ʻoku totonu ke tau tokanga fakamātoato ki ai.

ʻE Fēfē Haʻo Tali?

• Ko e hā ʻoku totonu ai ke tau fakafepakiʻi ʻa e vakai taʻefakamātoato ʻa e māmaní ki he moʻuí?

• ʻE lava fēfē ke tau hoko ʻo fiefia kae fakamātoato fekauʻaki mo ʻetau ngāue fakafaifekaú?

• ʻOku anga-fēfē hono fakahāhā ʻi heʻetau vakai ki he fua fatongiá pe ʻoku tau fakamātoato pe ʻikai?

• Fakamatalaʻi ʻa e ʻuhinga ko ha meʻa fakamātoato ia ke fakangeingeiaʻi ʻa hotau fanga tokouá mo e ngaahi mēmipa ʻo e fāmilí.

[Fehuʻi ki he Ako]

[Fakatātā ʻi he peesi 12]

Kuo pau ki ha husepāniti ke ne fakatou tokonaki fakamatelie mo fakalaumālie maʻa hono fāmilí