Tirhela Yehovha Hi Ku Tiyimisela Lokukulu

‘Eka swilo hinkwaswo tikombise u ri xikombiso xa ku tiyimisela.’—TITO 2:7.

1, 2. I yini leswi endlaka leswaku vanhu vo tala emisaveni leyi va nga vi na mhaka ni vutomi naswona sweswo swi tlakuse swivutiso swihi?

HI HANYA eminkarhini yo tika ni leyi nga ni khombo swinene ematin’wini ya vanhu. Eka vanhu lava nga riki na vuxaka na Yehovha, swi nga tikomba onge a swi nge koteki ku tiyiselela “minkarhi [leyi] ya mangava leyi swi nonon’hwaka ku langutana na yona.” (2 Tim. 3:1-5) Ku hava munhu loyi a nga va pfunaka hi swiphiqo swa vona naswona hakanyingi va tsandzeka ku swi tlhantlha hi ku helela. Leswi va nga laviki ku karhateka ngopfu hi vutomi lerova va heleriwa hi ntsako, vo tala va tshamela ku lava vuhungasi lebyintshwa lebyi nga ta va endla va rivala maxangu ya vona.

² Hakanyingi vanhu va rhangisa mintsako leswaku va tiyiselela maxangu ya vutomi. Loko Vakreste va nga tivoneli va nga phasiwa hi ku olova hi mahanyelo yo tano. Hi nga swi papalata njhani sweswo? Xana swi ta lava leswaku hi tshika ku titsakisa hi ku helela? Hi nga ringanisela njhani exikarhi ka ku titsakisa ni ku khathalela vutihlamuleri bya hina? Hi yihi milawu ya Matsalwa leyi faneleke yi hi kongomisa leswaku hambiloko hi rhangisa swilo swa nkoka evuton’wini bya hina, hi nga tiendli van’wavunene?

Ku Tiyimisela eMisaveni Leyi Rhandzaka Ntsako

3, 4. Matsalwa ma hi pfuna njhani leswaku hi teka ku tiyimisela ku ri ka nkoka?

³ Swi le rivaleni leswaku misava leyi yi rhangisa ngopfu ku ‘rhandza ntsako.’ (2 Tim. 3:4) Ku rhangisa ka yona ntsako swi nga veka vuxaka bya hina na Yehovha ekhombyeni. (Swiv. 21:17) Hi yona mhaka leyi mapapila lawa muapostola Pawulo a ma tsaleleke Timotiya na Tito a ma katsa ni ndzayo leyi vulavulaka hi ku tiyimisela. Ku tirhisa ndzayo yoleyo swi ta hi pfuna leswaku hi nga kuceteriwi hi langutelo ra misava ra ku nga vi na mhaka ni vutomi.—Hlaya 1 Timotiya 2:1, 2; Tito 2:2-8.

⁴ Eka malembe-xidzana lama hundzeke, Solomoni u tsale leswaku minkarhi yin’wana i swa nkoka ku titsona mintsako leswaku hi anakanyisisa hi timhaka ta nkoka evuton’wini. (Ekl. 3:4; 7:2-4) Kutani leswi vutomi bya hina byi komeke, hi fanele hi ‘tikarhata hi matimba’ leswaku hi kota ku ponisiwa. (Luka 13:24) Leswaku hi endla tano, hi fanele hi hambeta hi xiya swilo hinkwaswo leswi nga “swa ntikelo lowukulu.” (Filp. 4:8, 9) Sweswo swi vula ku xiyisisa swilo hinkwaswo leswi ku va Mukreste swi katsaka swona.

5. Hi yihi mhaka yin’wana ya vutomi leyi hi faneleke hi yi teka yi ri ya ntikelo?

⁵ Hi xikombiso, Vakreste va tekelela Yehovha na Yesu hi ku teka vutihlamuleri bya vona byo tirha hi matimba byi ri bya ntikelo. (Yoh. 5:17) Hikwalaho ka sweswo, va tshamela ku bumabumeriwa hileswi va nga vatirhi lava gingiritekaka lava nga tshembiwaka. Ngopfu-ngopfu tinhloko ta mindyangu ti tikarhatela ku tirha hi matimba leswaku ti khathalela mindyangu ya tona. Phela, loko munhu a nga wu wundli ndyangu wakwe hi tlhelo ra nyama u ‘landzula ripfumelo rakwe,’ leswi fanaka ni ku landzula Yehovha.—1 Tim. 5:8.

Ku Teka Vugandzeri Bya Hina Byi Ri Bya Nkoka Hi Tlhela Hi Tsaka Ha Byona

6. Hi swi tiva njhani leswaku hi fanele hi byi teka byi ri bya nkoka vugandzeri bya Yehovha?

⁶ Minkarhi hinkwayo Yehovha u teka vugandzeri bya ntiyiso byi ri bya nkoka. Hi xikombiso, ehansi ka Nawu wa Muxe, Vaisrayele a va weriwa hi maxangu lamakulu loko va tshika ku gandzela Yehovha. (Yox. 23:12, 13) Hi lembe-xidzana ro sungula, valandzeri va Kreste a va fanele  va lwela ku sirhelela vugandzeri bya ntiyiso leswaku byi nga thyakisiwi hi tidyondzo ni mikhuva leyi hoxeke. (2 Yoh. 7-11; Nhlav. 2:14-16) Namuntlha, Vakreste va ntiyiso va hambeta va byi teka byi ri bya nkoka vugandzeri bya vona.—1 Tim. 6:20.

7. Pawulo u byi lunghiselele njhani vutirheli byakwe?

⁷ Vutirheli bya hina bya nsimu byi hi tisela ntsako. Hambiswiritano, hi fanele hi anakanyisisa swinene ha byona ni ku lunghiselela ka ha ri emahlweni. Pawulo u hlamusele ndlela leyi a va anakanyeleke ha yona vanhu lava a va dyondziseke. U tsale a ku: “Ndzi ve swilo hinkwaswo eka vanhu va mixaka hinkwayo, leswaku ndzi ponisa van’wana hi tindlela hinkwato. Kambe ndzi endla swilo hinkwaswo hikwalaho ka mahungu lamanene, leswaku ndzi ma avela van’wana.” (1 Kor. 9:22, 23) Pawulo a swi n’wi tsakisa ku pfuna vanhu va dyondza hi Xikwembu naswona u anakanyisise swinene hi ndlela leyi a nga pfunaka vayingiseri vakwe ha yona eka swilaveko leswi a va ri na swona. Xisweswo, u kote ku va khutaza leswaku va gandzela Yehovha.

8. (a) Hi fanele hi va languta njhani vanhu lava hi va dyondzisaka ensin’wini? (b) Ku fambisa dyondzo ya Bibele swi nga ha hi endla hi tsaka evutirhelini hi ndlela yihi?

⁸ Pawulo a a teka vutirheli byakwe byi ri bya ntikelo hi ndlela yihi? A a tiyimisele ku va “hlonga” ra Yehovha ni ra lava a va ta yingisa rungula ra ntiyiso. (Rhom. 12:11; 1 Kor. 9:19) Loko hi dyondzisa vanhu Rito ra Xikwembu, ku nga ha va edyondzweni ya le kaya ya Bibele, eminhlanganweni ya Vukreste kumbe eVugandzerini bya Ndyangu, xana hi byi tekela enhlokweni vutihlamuleri lebyi hi nga na byona eka lava hi va dyondzisaka? Kumbexana hi vona onge ku fambisa dyondzo ya Bibele nkarhi na nkarhi i ntirho wo tika swinene lowu hi faneleke hi wu endla. I ntiyiso leswaku minkarhi yin’wana swi lava leswaku hi tshika ku endla swilo swa hina vini leswaku nkarhi wolowo hi wu tirhisela ku pfuna van’wana. Kambe, xana sweswo a swi fambisani ni marito ya Yesu ya leswaku “ku nyika swi tisa ntsako lowukulu ku tlula ku amukela”? (Mint. 20:35) Ku dyondzisa van’wana malunghana ni ndlela leyi yisaka eku ponisiweni swi ta hi tisela ntsako lowukulu ku tlula ntirho wihi ni wihi.

9, 10. (a) Xana ku teka vugandzeri bya hina byi ri bya nkoka swi vula leswaku a hi nge wisi ni ku tiphina ni van’wana? Hlamusela. (b) I yini leswi nga ta pfuna nkulu leswaku a va loyi a khutazaka a tlhela a ngheneka?

⁹ Ku teka vugandzeri bya hina byi ri bya nkoka a swi vuli swona leswaku a hi nge wisi ni ku va ni minkarhi yo tiphina ni vanhu van’wana. Yesu u hi vekele xikombiso lexi hetisekeke hi ku nga heti nkarhi wakwe hinkwawo a dyondzisa vanhu ntsena kambe u tlhele a tinyika nkarhi wo wisa ni wo tsakela xinakulobye ni van’wana. (Luka 5:27-29; Yoh. 12:1, 2) Ku teka vugandzeri bya hina byi ri bya nkoka a swi vuli swona leswaku minkarhi hinkwayo hi fanele hi tshama hi languteka onge ha karhata. Loko Yesu a a nga ngheneki, vanhu a va ta va va nga yanga eka yena. Kambe hambi ku ri vana a va ntshunxeka loko va ri na yena. (Mar. 10:13-16) Hi nga yi tekelela njhani ndlela leyi Yesu a a ringanisela ha yona?

¹⁰ Loko makwerhu un’wana wa xinuna a vulavula hi nkulu un’wana u te, “U tivekela tipakani letikulu swinene, kambe a nga languteli leswaku van’wana va fikelela swilo leswi nga ehenhla ka matimba ya vona.” Xana sweswo swi nga vuriwa ha wena? I swinene ku langutela leswaku van’wana va endla swilo leswi va nga kotaka ku swi fikelela. Hi xikombiso, vana va angula kahle loko vatswari va va vekela tipakani to olova ni ku va pfuna leswaku va ti fikelela. Hilaha ku fanaka, vakulu va nga ha khutaza vamakwerhu evandlheni leswaku va kula hi tlhelo ra moya ni ku va nyika swiringanyeto leswi kongomeke swa ndlela leyi va nga swi endlaka ha yona. Ku tlula kwalaho, loko nkulu a ri ni langutelo lerinene hi yena n’wini, u ta va loyi a khutazaka a tlhela a ngheneka. (Rhom. 12:3) Makwerhu un’wana wa xisati u te: “A ndzi n’wi rhandzi nkulu loyi a nga swi tekeliki enhlokweni swilo hinkwaswo. Kambe loko minkarhi hinkwayo a tshama a bohanile, swa tika ku n’wi tshinelela.” Makwerhu un’wana u vule leswaku vakulu van’wana “va chavisa swinene hikuva va vonaka va nga ngheneki hi ntumbuluko.” Vakulu a va fanelanga va endla leswaku vapfumeri-kulobye va nga vi na wona ntsako lowu hinkwavo va faneleke va va na wona hi ku gandzela Yehovha, “Xikwembu lexi tsakeke.”—1 Tim. 1:11.

 Ku Kuma Vutihlamuleri eVandlheni

11. Xana swi vula yini ku “lwela ku fikelela” vutihlamuleri evandlheni?

¹¹ Loko muapostola Pawulo a khutaze vavanuna evandlheni leswaku va tikarhatela ku fanelekela vutihlamuleri lebyi engetelekeke, xikongomelo xakwe a ku nga ri ku va khutaza leswaku va enerisa ku navela ka vona ko va ni ndhuma. Ematshan’weni ya sweswo, u tsale a ku: “Loko munhu un’wana ni un’wana a lwela ku fikelela ntirho wa ku va mulanguteri, u navela ntirho lowunene.” (1 Tim. 3:1, 4) Ku “lwela ku fikelela” vutihlamuleri evandlheni swi lava leswaku vamakwerhu va xinuna va hlakulela ku navela lokukulu ko tikarhatela ku va ni timfanelo ta moya leti lavekaka leswaku va tirhela vamakwavo. Loko makwerhu wa xinuna loyi a nga ni lembe a khuvuriwile a ti fikelela hi mpimo lowu amukelekaka timfanelo ta le Matsalweni ta malandza ya vutirheli leti tsariweke eka 1 Timotiya 3:8-13, a nga bumabumeriwa leswaku a va nandza wa vutirheli. Xiya leswaku ndzimana ya vunhungu yi vula hi ku kongoma yi ku: “Malandza ya vutirheli hilaha ku fanaka na wona ma fanele ma tiyimisela.”

12, 13. Hlamusela tindlela leti ha tona majaha ma nga lwelaka ku fikelela vutihlamuleri evandlheni.

¹² Xana u makwerhu wa xinuna loyi a khuvuriweke loyi a nga ni malembe ya 18 kumbe 19, loyi a swi tekaka swi ri swa nkoka ku gandzela Yehovha? Ku ni tindlela to tala leti u nga lwelaka ku fikelela vutihlamuleri evandlheni ha tona. Yin’wana ya tona i ku hlanganyela hi xitalo evutirhelini bya nsimu. Xana u rhandza ku tirha ni vamakwerhu lavakulu ni lavatsongo entirhweni wa nsimu? Xana u ringeta ku kuma munhu loyi u nga dyondzaka na yena Bibele? Loko u fambisa dyondzo ya Bibele hi ku ya hi swiringanyeto leswi hi swi kumaka eminhlanganweni ya Vukreste, u ta antswisa vutshila bya wena byo dyondzisa. Ku engetela kwalaho, u ta dyondza ku n’wi twela vusiwana loyi a dyondzaka tindlela ta Yehovha. Loko xichudeni xa wena xi sungula ku vona leswaku xi fanele xi hundzula vutomi bya xona, u ta dyondza ku xi pfuna hi vutlhari ni ku xi lehisela mbilu leswaku xi tirhisa milawu ya Bibele.

¹³ N’wina majaha mi nga tshama mi lunghekele ku pfuna vadyuhari evandlheni hi tindlela tihi na tihi leti mi nga ti kotaka. Mi nga tlhela mi kombisa leswaku ma khathala hi ku languteka ka Holo ya Mfumo, mi pfuneta eku basiseni. Loko u tinyikela ku pfuna hilaha u nga kotaka hakona, sweswo swi nyikela vumbhoni bya leswaku u teka vutirheli bya wena byi ri bya ntikelo. Ku fana na Timotiya, u nga dyondza ku khathalela swilaveko swa vandlha hi mbilu hinkwayo.—Hlaya Vafilipiya 2:19-22.

14. Majaha ma nga ‘kamberiwa njhani loko ma faneleka’ ku tirha evandlheni?

¹⁴ Vakulu tshamani mi xalamukele ku tirhisa majaha lama tikarhatelaka ku “balekela ku navela loku fambisanaka ni vuntshwa” ni lava lavisisaka “ku lulama, ripfumelo, rirhandzu, ku rhula” swin’we ni timfanelo tin’wana letinene. (2 Tim. 2:22) Ma nga “kamberiwa loko ma faneleka” ku byarhisiwa vutihlamuleri hi ku va mi ma nyika mintirho evandlheni, leswaku “ku ya emahlweni ka [wona] ku vonaka eka vanhu hinkwavo.”—1 Tim. 3:10; 4:15.

Ku Kombisa Xichavo eVandlheni Ni Le Ndyangwini

15. Hi ku ya hi 1 Timotiya 5:1, 2, hi nga ha swi kombisa njhani leswaku hi xixima van’wana?

¹⁵ Ku va ni xichavo swi katsa ku xixima vamakwerhu va xinuna ni va xisati. Eka ndzayo yakwe leyi a yi tsaleleke Timotiya, Pawulo u boxe xilaveko xo xixima van’wana. (Hlaya 1 Timotiya 5: 1, 2.) Leswi i swa nkoka ngopfu-ngopfu loko hi tirhisana ni vamakwerhu va rimbewu leri hambaneke. Xikombiso xa Yobo xo xixima vavasati, ngopfu-ngopfu nsati wakwe, xi fanele xi tekeleriwa. U endle matshalatshala leswaku a papalata ku languta wansati un’wana hi ku n’wi navela. (Yobo 31:1) Ku xixima vamakwerhu va xinuna ni va xisati swi ta hi pfuna leswaku hi nga tlangi hi rirhandzu na vona kumbe ku endla nchumu wihi na wihi lowu nga endlaka leswaku makwerhu wa xinuna kumbe wa xisati a nga ntshunxeki loko a ri na hina. Ku xixima van’wana i swa nkoka ngopfu-ngopfu loko vanhu vambirhi va rhandzana hi xikongomelo xo tekana. Mukreste loyi a nga ni xichavo a nge tlangi hi mintlhaveko ya munhu un’wana wa rimbewu leri hambaneke ni ra yena.—Swiv. 12:22.

16. Kombisa ndlela leyi langutelo ra van’wana emisaveni hi vutihlamuleri bya vavanuna ni vatatana ri hambaneke ha yona ni ndlela leyi Bibele yi hlamuselaka vutihlamuleri bya vona ha yona.

¹⁶ Hi fanele hi tlhela hi tikarhatela ku xixima vutihlamuleri lebyi Xikwembu xi hi byarhiseke byona endyangwini. Misava ya Sathana yi endla xihlekiso hi vutihlamuleri bya wanuna ni bya tatana. Minongonoko ya vuhungasi yi endla leswaku vavanuna ni vatatana va tekiwa tanihi vanhu lava faneriwaka hi ku hlekuriwa ni ku deleriwa. Hambiswiritano, Matsalwa ma nyika wanuna vutihlamuleri lebyikulu bya ku va “nhloko ya nsati wakwe.”—Efe. 5:23; 1 Kor. 11:3.

17. Hlamusela ndlela leyi ku hlanganyela ka hina evugandzerini bya ndyangu swi nga swi kombisaka ha yona leswaku hi teka vutihlamuleri bya hina byi ri bya nkoka.

¹⁷ Wanuna a nga ha khathalela ndyangu wakwe hi tlhelo ra nyama. Kambe loko a nga wu khathaleli hi tlhelo ra moya, u ta kombisa leswaku u kayivela vutlhari ni ku twisisa. (Det. 6:6, 7) Xisweswo, 1 Timotiya 3:4 yi vula leswaku loko u ri nhloko ya ndyangu naswona u lwela ku fikelela vutihlamuleri lebyi engetelekeke evandlheni, u fanele u va wanuna loyi a ‘ungamelaka ndyangu wa wena hi mukhuva lowunene, vana va wena va tiveka ehansi ka wena hi ku tiyimisela.’ Malunghana ni mhaka leyi, tivutise, ‘Xana minkarhi hinkwayo ndzi veka nkarhi wa vugandzeri bya ndyangu emutini wa mina?’ Minkarhi yo tala vavasati van’wana lava nga Vakreste va boheka ku kombela vanuna va vona leswaku va rhangela eka swilo swa moya. Wanuna un’wana ni un’wana u fanele a ri kambisisa hi vukheta langutelo rakwe malunghana ni vutihlamuleri lebyi. I ntiyiso leswaku nsati loyi a nga Mukreste u fanele a seketela lunghiselelo ra Vugandzeri bya Ndyangu ni ku tirhisana ni nuna wakwe leswaku ri famba kahle.

18. Vana va nga dyondza njhani ku anakanya hi swilo swa nkoka ngopfu evuton’wini?

¹⁸ Vana na vona va khutaziwa leswaku va anakanya hi swilo swa nkoka ngopfu evuton’wini. (Ekl. 12:1) I swinene leswaku vantshwa va dyondza ku tirha hi matimba, ku endla mintirho ya le kaya leyi fambisanaka ni malembe ni vuswikoti bya vona. (Swir. 3:27) Loko Hosi Davhida a ha ri mufana, u dyondze ku va murisi lonene. U tlhele a dyondza ku va muyimbeleri ni ku va muqambhi, ku nga vuswikoti lebyi n’wi endleke a tirha emahlweni ka hosi ya Israyele. (1 Sam. 16:11, 12, 18-21) A swi kanakanisi leswaku loko Davhida a ha ri mufana a a tlanga, kambe u tlhele a dyondza  vutshila bya nkoka lebyi hi ku famba ka nkarhi a byi tirhiseleke ku dzunisa Yehovha. Vutshila byakwe bya ku va murisi byi n’wi pfune ku rhangela tiko ra Israyele hi ku lehisa mbilu. Hi byihi vutshila bya nkoka lebyi n’wina vantshwa mi byi dyondzaka, lebyi nga ta mi pfuna leswaku mi tirhela Muvumbi wa n’wina ni ku mi hlomisela vutihlamuleri bya nkarhi lowu taka?

Ringanisela

19, 20. Hi rihi langutelo leri ringaniseriweke leri u tiyimiseleke ku va na rona hi wena n’wini ni hi vugandzeri bya wena?

¹⁹ Hinkwerhu hi nga tikarhatela ku va ni langutelo leri ringaniselaka hi hina vini—hi nga tiendli van’wavunene. A hi lavi ku va lava “lulameke ku tlula mpimo.” (Ekl. 7:16) Ku endla misavu minkarhi yin’wana swi nga hlekisa vanhu lava tshikilelekeke, ku nga khathariseki leswaku hi le kaya, hi le ntirhweni kumbe hi tirhisana ni Vakreste-kulorhi. Swirho swa ndyangu swi fanele swi va ni vuxiyaxiya malunghana ni ku tshamela ku xopaxopana swihoxo leswaku ku rhula loku faneleke ku va kona ekaya ku nga heli. Evandlheni, hinkwerhu hi nga dyondza ku hleka ni ku tsakela ku va swin’we ni vamakwerhu ni ku endla leswaku mabulo ni ndlela ya hina yo dyondzisa yi va leyi akaka.—2 Kor. 13:10; Efe. 4:29.

²⁰ Hi hanya emisaveni leyi nga n’wi xiximiki Yehovha kumbe milawu yakwe. Kambe, vanhu va Yehovha va swi teka swi ri swa nkoka swinene ku n’wi yingisa ni ku tshembeka eka yena. Hakunene swa tsakisa ku va xiphemu xa vanhu vo tano vo tala lava gandzelaka Yehovha “hi ku tiyimisela”! Onge hi nga tikarhatela ku teka vutomi ni vugandzeri bya hina byi ri bya nkoka.

U Nga Hlamula Njhani?

• Ha yini hi fanele hi papalata langutelo leri misava leyi yi nga na rona hi vutomi?

• Hi nga byi tsakela njhani vutirheli bya hina kambe hi hala tlhelo hi byi teka byi ri bya ntikelo?

• Ndlela leyi hi byi tekaka ha yona vutihlamuleri evandlheni yi swi kombisa njhani loko hi tiyimisela kumbe hi nga tiyimiseli?

• Hlamusela leswaku ha yini ku xixima vamakwerhu ni swirho swa ndyangu swi ri swa nkoka.

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Swifaniso leswi nga eka tluka 12]

Wanuna u fanele a khathalela ndyangu wakwe hi tlhelo ra nyama ni ra moya