Me Rokovi na Kalou ena Noda Vakatulewa

“Na tamata yalomatua sa daulewa vakavinaka na nonai lakolako.”—VKAI. 14:15.

1, 2. (a) Ena ka kece eda vakatulewataka, na cava me bibi duadua vei keda? (b) Na taro cava soti eda na veivosakitaka?

EDA rairai vakatulewa vakalevu e veisiga. E levu na ka eda dau vakatulewataka e tara ga vakalekaleka na noda bula. Ia eso tale e rawa sara ga ni tara na noda bula taucoko. Na ka kece eda na vakatulewataka se mani lelevu se lalai, e bibi duadua ga me rokovi kina na Kalou.—Wilika 1 Korinica 10:31.

² E dau rawarawa se dredre mo vakatulewa? Ke da vinakata meda toso meda lotu vaKarisito matua, e bibi meda vulica meda vakaduiduitaka na ka e donu mai na ka e cala, da qai yavutaka na noda vakatulewa ena ka eda vakabauta, sega ni ka e vakabauta e dua tale. (Roma 12:1, 2; Iper. 5:14) Na cava eso tale na vuna e bibi kina meda vakatulewa vinaka? Na cava e dau dredre kina ena so na gauna meda vakatulewa? Na cava meda cakava meda vakadeitaka kina me rokovi na Kalou ena noda vakatulewa?

Na Vuna Meda Vakatulewa Kina

3. Na cava me kua ni rawai keda nida vakatulewa?

³ Ke o lomalomarua mo muria na ivakatagedegede vakaivolatabu ena so na ituvaki, era  na nanuma na nomu icaba e koronivuli kei na nomu itokani vakacakacaka ni o sega ni dei ena ka o vakabauta qai rawarawa mo rawai. Era na rairai lasu, lawaki, se butako ra qai saga mo “muri ira na lewe vuqa” ni o vakatotomuria na nodra itovo se vunitaka na ka era cakava. (Lako 23:2) Ia o koya e rokova na Kalou ena nona vakatulewa, ena sega ni rawai ena rere se na nona vinakata me taleitaki se ciqomi me cakava kina na ka e veisaqasaqa kei na nona lewaeloma e vakavulici ena iVolatabu.—Roma 13:5.

4. Na cava era na via vakatulewa kina ena vukuda eso tale?

⁴ E dau vinaka na inaki ni nodra vukei keda eso meda vakatulewa. Eso na noda itokani e vinaka na nodra inaki era na rairai cikeva meda muria na nodra ivakasala. Ke da sa sega ni tiko kei na noda itubutubu, era se rairai kauaitaki keda ga vakalevu na wekada, ra qai nanuma mera vakatulewataka tiko ga eso na ka bibi ena vukuda. Me kena ivakaraitaki, na ka e baleta na veiqaravi vakavuniwai. E vakamatatataka na iVolatabu ni cala na vakayagataki vakatawadodonu ni dra. (Caka. 15:28, 29) Ia eso tale na ka e baleta na veiqaravi vakavuniwai e sega ni vakamatatataki qai noda vakatulewa yadua meda ciqoma se kua. * Eso na wekada era na via lewa na ka meda cakava. Ia nida vakatulewa ena ituvaki va qori, eda na “dui colata ga na noda icolacola” na lotu vaKarisito yalayala papitaiso. (Kala. 6:4, 5) E bibi duadua vei keda me vinaka vua na Kalou na noda lewaeloma, sega ni tamata.—1 Tim. 1:5.

5. Na cava meda cakava me kua ni voca kina na noda vakabauta?

⁵ E rawa ni vakaleqai keda na lomalomarua. E vola na tisaipeli o Jemesa ni o koya e lomalomarua e “yamekemeke na nona ivalavala kece.” (Jeme. 1:8) Me vaka ga e dua e vodo tiko ena waqa e sega na kena iuli ena wasawasa seuseua, o koya e lomalomarua ena rawai ena rai vakatamata e dau veiveisau. Ena rawarawa sara me voca na nona vakabauta qai beitaki ira na so tale ena ituvaki rarawataki e sotava! (1 Tim. 1:19) Eda na levea vakacava qori? Meda “tudei ena vakabauta.” (Wilika Kolosa 2:6, 7.) Meda tudei, e bibi me laurai ena noda vakatulewa nida vakabauta na iVolatabu e vakavuna na Kalou na kena volai. (2 Tim. 3:14-17) Ia na cava ena rairai vakadredretaka na noda vakatulewa vinaka?

Na Vuna e Dredre Kina Meda Vakatulewa

6. Na cava e rawa ni yaco nida lomaleqa?

⁶ Ena rawa ni vakamalumalumutaki keda na lomaleqa—noda leqataka nida na vakatulewa cala, guce na noda sasaga se na nodra vakalialiai keda eso tale. E sega ni cala na kauai va qori nida sega ni vinakata meda vakatulewa cala, ni na vakavuna na leqa kei na madua. Eda na sega ni lomaleqa vakalevu ke da lomana na Kalou da qai taleitaka na nona Vosa. Ena rawa vakacava qori? Na noda lomana na Kalou ena uqeti keda meda dau qara ivakasala ena nona Vosa kei na ivola vakaivolatabu ni vinakati me vakatulewataki eso na ka bibi. Nida cakava qori, ena sega ni levu na cala eda cakava. Na cava na vuna? Na iVolatabu ena ‘solia na yalomatua vei ira na yalowai, na kilaka kei na vuku vua na cauravou.’—Vkai. 1:4.

7. Na cava eda vulica ena ivakaraitaki i Tui Tevita?

⁷ Ena vinaka tu ga na noda vakatulewa? Sega. Eda dau cala kece. (Roma 3:23) Me kena ivakaraitaki, e turaga vuku qai yalodina o Tui Tevita. Ia e vakatulewa cala ena so na gauna, a sotava kina na leqa, era sotava tale ga kina na leqa eso tale. (2 Sam. 12:9-12) Ia na nona cala a sega ni vakaleqa na nona sasaga me vakatulewa, me vakadonui koya tale ga na Kalou. (1 Tui 15:4, 5) Ke da cala gona ena gauna sa oti eda se rawa ga ni vakatulewa me vakataki Tevita, oya nida nanuma tiko ni o Jiova ena raibaleta na noda cala qai vosoti keda. Ena tokoni ira tiko ga era lomani koya ra qai talairawarawa vua.—Same 51:1-4, 7-10.

8. Na cava eda vulica ena ka a tukuna na yapositolo o Paula me baleta na vakawati?

 ⁸ Eda na sega ni leqataka vakalevu na noda vakatulewa ke da nanuma tiko ni levu na sala eda rawa ni vakatulewa kina qai rawa ni donu kece na sala qori. Vakasamataka mada na ka e tukuna na yapositolo o Paula me baleta na vakawati. A uqeti me vola: “Ke dua e nanuma ni sega ni lewai koya vinaka ena vuku ni nona sega ni vakawati, ke sa sivia na bula vakaitabagone qai vinakata ga me vakawati, me cakava na ka e vinakata; ena sega ni cala kina. O ira qo mera vakawati. Ke dua e dei na lomana ni sega ni via vakawati, ia e lewai koya vinaka qai vakatulewataka me kua ni vakawati, ena vinaka vua. O koya gona, o koya e vakawati ena kalougata, ia o koya e sega ni vakawati ena kalougata vakalevu.” (1 Kor. 7:36-38) A tukuna o Paula ni vinaka duadua na bula vakadawai, ia qori e sega ni vakatulewa duadua e donu.

9. Meda kauaitaka beka na nodra rai eso tale me baleta na noda vakatulewa? Vakamacalataka.

⁹ Meda kauaitaka beka na nodra rai eso tale me baleta na noda vakatulewa? Io, ena so na ituvaki. Raica mada na ka e tukuna o Paula me baleta na kena laukana na ka e cabori ena matakau. A tukuna o Paula ni rairai sega ni cala oya, ia ena rawa ni vakatarabetaka e dua e malumalumu na nona lewaeloma. Na cava a cakava o Paula? E vola: “Ke tarabe na taciqu ena vuku ni kakana, au na sega ni kania tale vakadua na lewe ni manumanu, me kua ni tarabe kina na taciqu.” (1 Kor. 8:4-13) E bibi tale ga meda vakasamataka se na tara vakacava na nodra lewaeloma eso tale na noda vakatulewa. E macala nida na kauaitaka vakabibi se na tara vakacava na noda veiwekani kei Jiova na ka eda vakatulewataka. (Wilika Roma 14:1-4.) Na ivakavuvuli vakaivolatabu cava eda rawa ni muria me rokovi kina na Kalou ena noda vakatulewa?

Ono na Sala Meda Vakatulewa Vinaka Kina

10, 11. (a) Eda na vakaraitaka vakacava ena vuvale nida sega ni viavialevu? (b) Na cava mera nanuma tiko na qase ni ivavakoso ni vakatulewataki na ka e vauca na ivavakoso?

¹⁰ Kua ni viavialevu. Ni o vakarau vakatulewa, e vinaka mo taroga: ‘E dodonu meu vakatulewa ena ka qo?’ E vola o Tui Solomoni: “Ni sa tubu mai na viavialevu, sa qai tubu talega na madua: Ia sa tu vei ira na yalomalumalumu na vuku.”—Vkai. 11:2.

¹¹ Era na rairai vakadonuya na itubutubu mera vakatulewa ena so na ka na luvedra, ia mera kua ni nanuma na gone ni nodra na dodonu mera vakatulewa ena veika qori. (Kolo. 3:20) E soli eso na lewa vei ira na radinivale kei na tina ena vuvale, ia e vinaka mera nanuma tiko ni dodonu mera vakamalumalumu vei watidra. (Vkai. 1:8; 31:10-18; Efeso 5:23) O ira tale ga na tagane vakawati mera nanuma tiko ni vakaiyalayala na nodra lewa, nira na vakamalumalumu vei Karisito. (1 Kor. 11:3) Era dau vakatulewa na qase ni ivavakoso ena ka e vauca na ivavakoso. Ia era vakadeitaka mera “muria ga na ka e volai” ena Vosa ni Kalou, era na sega ni “kuria.” (1 Kor. 4:6) Era na muria tale ga vakavoleka na veidusimaki ni dauveiqaravi yalodina. (Maciu 24:45-47) Eda na sega  ni sotava e levu na leqa kei na rarawa ke da yalomalumalumu ni vakatulewa ena veika ga e dodonu meda vakatulewa kina.

12. (a) Na cava meda vakadidike kina? (b) Vakamacalataka na ka e rawa ni cakava e dua ena nona vakadidike.

¹² Vakadidike. E vola o Solomoni: “A nanuma ni lomana na dautara ka sa vakauta ga ki na sautu; Ia na nodra nanuma na tamata kecega sa lomariri sa vakauta ga ki na viakana.” (Vkai. 21:5) Kena ivakaraitaki, o vakasamataka tiko e dua na lalawa vakabisinisi? E bibi mo lewai iko vinaka. Saga mo kila na itukutuku veiganiti kece, kere ivakasala vei ira era kila vinaka na ka vakabisinisi, qai vaqara na ivakavuvuli vakaivolatabu e ganita na ka mo vakatulewataka. (Vkai. 20:18) Ni o tuvana na ka mo vakadidike kina, vola e rua na lisi—e dua me volai kina na kena yaga, e dua tale me volai kina na leqa e rawa ni yaco. “Cakacakataka na kena isau” o qai vakatulewa. (Luke 14:28) Vakasamataka se na tara vakacava na nomu bula vakailavo kei na nomu bula vakayalo na nomu vakatulewa. Ena vinakati na gauna kei na sasaga mo vakadidike kina. Ni o cakava qori, o na sega ni sotava na leqa kei na rarawa e vu mai na vakatulewa vakariri.

13. (a) Na cava e vakadeitaka na Jemesa 1:5? (b) Ena yaga vakacava na noda kerea na vuku?

¹³ Kerea na vuku. Ena rokovi na Kalou ena noda vakatulewa ke da kerea me vukei keda. A vola na tisaipeli o Jemesa: “Ke dua vei kemuni e lailai vua na vuku, me kerea tiko ga vua na Kalou, ni na soli vua. Ni lomasavu o koya vei keda kece, e sega ni dau vaqara cala.” (Jeme. 1:5) E sega ni ka vakamadua meda vakadinata nida vinakata me vakavukui keda na Kalou nida vakatulewa. (Vkai. 3:5, 6) Ke da nuitaka ga na ka eda kila, ena rawarawa sara na noda vakacalai. Nida kerea na vuku da qai qara na ivakavuvuli ena Vosa ni Kalou, e sa dusimaki keda tiko na yalo tabu meda kila na inaki dina ni noda via cakava e dua na ka.—Iper. 4:12; wilika Jemesa 1:22-25.

14. Na cava meda kua ni lokuyara kina?

¹⁴ Vakatulewa. Kua ni vakatulewa ke o se sega ni vakadidike se kerea na vuku. O koya e vuku ena sega ni vakatulewa vakariri, ia e ‘daulewa vinaka na nona ilakolako.’ (Vkai. 14:15) Kua ga ni lokuyara tale. O koya e cakava qori e dau soli ulubale lokiloki me kua kina ni cakava na ka e dodonu me cakava. (Vkai. 22:13) Ia ena vakatulewa tiko ga o koya qai vakadeitaka mera vakatulewa ena vukuna eso tale.

15, 16. Na cava e okati ena noda cakava na ka eda vakatulewataka?

¹⁵ Cakava na ka o vakatulewataka. Ena maumau na noda sasaga meda vakatulewa vinaka ke da sega ni cakava da qai sega ni gumatuataka na ka eda vakatulewataka. A vola o Solomoni: “A ka kecega sa vakaitavi kina na ligamu, mo kitaka ga e nomui gu.” (Dauv. 9:10) Me rawa vinaka na noda sasaga, meda vakasamataka  mada na ka e vinakati me rawa nida cakava kina na ka eda sa vakatulewataka. Me kena ivakaraitaki, ena rairai vakatulewataka e dua na dautukutuku me painia. Ena rawa ni cakava dina qori? Ena rawa ni painia ke vakadeitaka me kua ni vakaocai koya na levu ni gauna e vakayagataka ena cakacaka saumi kei na ka ni veivakamarautaki, qai sega ni vakaitavi rawa ena cakacaka vakaitalatala.

¹⁶ E sega ni dau rawarawa me caka na vakatulewa vinaka duadua. Na cava na vuna? Baleta e “lewa tiko na Vunica na vuravura taucoko.” (1 Joni 5:19) Eda veivala tale tiko ga kei “ira na lewa tu na vuravura butobuto qo kei ira na yalo ca tawarairai ena veiyasana vakalomalagi.” (Efeso 6:12) Erau tukuna na yapositolo o Paula kei na tisaipeli o Juta ni o ira era vakatulewataka mera rokova na Kalou ena vinakati mera vala.—1 Tim. 6:12; Juta 3.

17. Me baleta na vakatulewa, na cava e namaka vei keda o Jiova?

¹⁷ Taleva qai veisautaka ke gadrevi. E sega nida dau cakava na ka kece eda vakatulewataka. Eda dau sotava kece ‘na gauna kei na ka tawanamaki.’ (Dauv. 9:11) Ke yaco mada ga qori, e se vinakata tiko ga o Jiova meda dei ena so na ka eda vakatulewataka. Ena sega ni veisautaki rawa na nona vakatulewataka e dua me yalataki koya vei Jiova se bubului ni vakawati. E vinakata na Kalou meda dina ena ka eda vakatulewataka. (Wilika Same 15:1, 2, 4.) E levu na vakatulewa e sega ni bibi sara. O koya e vuku ena taleva na nona vakatulewa ni toso na gauna. Ke gadrevi me veisautaka vakalailai se veisautaka vakadua na nona vakatulewa, ena sega ni dokadoka se murilomana. (Vkai. 16:18) E bibi ga vua me vakadeitaka me rokova tiko ga na Kalou ena nona bula taucoko.

Tubera Eso Tale Mera Rokova na Kalou ena Nodra Vakatulewa

18. Era na vakavulici luvedra vakacava na itubutubu mera vakatulewa vinaka?

¹⁸ E levu na ka era rawa ni vakavulici luvedra kina na itubutubu mera rokova na Kalou ena nodra vakatulewa. E dua na iwalewale vinaka ni veivakavulici na ivakaraitaki vinaka. (Luke 6:40) Ke veiganiti, era rawa ni vakamacalataka na itubutubu vei luvedra na ka era cakava ena dua na gauna era vakatulewa kina. Era na rairai vakadonuya mera vakatulewa na luvedra ena so na ka, ra qai vakacaucautaki ira ke vinaka na nodra vakatulewa. Ia vakacava ke vakatulewa cala o gone? E dau matau ga vei ira na itubutubu mera taqomaki luvedra mai na leqa, ia qori ena sega ni vukei gone tu ga. Me kena ivakaraitaki, ena rairai vakadonuya o itubutubu me dua na nona laiseni ni draiva o gone. Vakacava ke sega ni muria o gone na lawa ni gaunisala qai totogitaki vakailavo. Ena rawa ni sauma na itubutubu na ilavo e vinakati. Ia ke cakacaka sara ga o gone me sauma kina na kena itotogi, ena rawa ni vulica me colata ga na nona icolacola.—Roma 13:4.

19. Na cava me vakavulici vei ira na noda vuli iVolatabu, eda na cakava vakacava qori?

¹⁹ A tukuna vei ratou na nona imuri o Jisu me ratou veivakavulici. (Maciu 28:20) Dua na ka bibi meda vakavulici ira kina na noda vuli iVolatabu oya na sala mera vakatulewa vinaka kina. Me rawa vinaka qori, meda kua ni tukuna vei ira na ka mera cakava. E vinaka sara meda vakavulici ira mera vakasamataka na ivakavuvuli vakaivolatabu mera rawa ni vakatulewa ga vakataki ira. Nida ‘na dui saumitaro vua na Kalou.’ (Roma 14:12) E tiko gona na vuna vinaka me rokovi kina na Kalou ena noda vakatulewa.

[iVakamacala e ra]

O na Sauma Vakacava?

• Na cava e bibi kina meda vulica meda vakatulewa?

• Na cava e rawa ni yaco nida lomaleqa, eda na valuta vakacava na ka eda dau leqataka?

• Na cava na ono na sala meda vakadeitaka kina ni rokovi na Kalou ena noda vakatulewa?

[Taro]

[Kato/iYaloyalo ena tabana e 16]

Sala Meda Vakatulewa Vinaka Kina

1 Kua ni Viavialevu

2 Vakadidike

3 Kerea na Vuku

4 Vakatulewa

5 Cakava na ka o Vakatulewataka

6 Taleva qai Veisautaka ke Gadrevi

[iYaloyalo ena tabana e 15]

O koya e lomalomarua e vaka ga e dua na waqa e sega na kena iuli ena wasawasa seuseua