Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Angata mapangadika adi atumbisha Nzambi

Angata mapangadika adi atumbisha Nzambi

Angata mapangadika adi atumbisha Nzambi

“Muena budimu udi utangila kudiye uya.”​—NSU. 14:15.

1, 2. (a) Ndijinga kayi dinene ditudi ne bua kuikala nadi patudi tuangata mapangadika? (b) Nnkonko kayi ituakonkonona?

TUTU tuangata mapangadika a bungi dituku dionso. A bungi a kudiwu kaatu atamba kulenga nsombelu wetu bua matuku a bungi to. Kadi makuabu adi mua kulenga nsombelu wetu bikole. Mu mapangadika onso atudi tuangata, manene nansha makese, dijinga dietu dinene ndia kutumbisha Nzambi.​—Bala 1 Kolinto 10:31.

2 Buebe wewe, bituku bipepele peshi bikole bua kuangata mapangadika anyi? Bituikala basue bua kulua bena Kristo bashindame, tudi ne bua kumanya mua kusunguluja tshidi tshimpe ne tshibi ne kuangata mapangadika adi umvuangana ne malu atudi bitabe katuyi tulonda lungenyi lua muntu mukuabu. (Lomo 12:1, 2; Eb. 5:14) Mmalu kayi makuabu adi mua kutusaka bua kumanya mua kuangata mapangadika mimpe? Bua tshinyi bitu bikole imue misangu bua kuangata mapangadika? Mmalu kayi atudi mua kuenza bua kujadika ne: mapangadika atudi tuangata adi atumbisha Nzambi?

Tshitudi tuangatshila mapangadika

3. Mbualu kayi butudi mua kuepuka patudi tuangata mapangadika?

3 Tuetu tuelakana bua kutumikila tshidi Bible wamba mu nsombelu kampanda, balongi netu anyi bena mudimu netu badi mua kumona bu ne: katuena batuishibue bua malu atudi bitabuje to, ne badi mua kutusaka konso kudibu basue. Badi mua kushima, kuibila anyi kuiba ne pashishe kujinga bua kutusaka bua kuenza malu adibu benza anyi bua kubasokokela malu adibu benza. (Ekes. 23:2) Kadi muntu udi mumanye mua kuangata mapangadika adi atumbisha Nzambi kakulekela buôwa anyi dijinga dia kusankisha bantu dimufikisha ku dienza malu adi abengangana ne kondo kende ka muoyo kalongesha kudi Bible to.​—Lomo 13:5.

4. Bua tshinyi bantu bakuabu badi mua kujinga bua kutuangatshila mapangadika?

4 Ki mbantu bonso batu bajinga kutuangatshila mapangadika batu anu batujingila diakabi to. Nansha balunda badi ne dijinga dia kutuambuluisha badi mua kutuenzeja bua kulonda tshidibu bamba. Nansha bituikala tukadi bumbuke kumbelu kua baledi betu, balela betu badi mua kuikala batshidi anu baditatshisha bua diakalenga dietu ne badi mua kujinga bua kuikala anu bela dîyi mu mapangadika etu a mushinga. Tuangatabi tshilejilu tshia malu a luondapu. Bible udi ukandika patoke dienza mudimu bibi ne mashi. (Bien. 15:28, 29) Kadi Bible kena uleja patoke tshitudi mua kuenza bua mishindu mikuabu ya didiondopesha to, nunku muntu yonso udi mua kusungula bua kuyitaba anyi kuyibenga. * Bantu badi batunange badi mua kuikala balamate bikole ku mishindu kampanda ya luondapu. Kadi muena Kristo yonso ukadi mutambule udi ne bua ‘kudiambuila bujitu buende’ mu tshilumbu tshia luondapu. (Gal. 6:4, 5) Dijinga dietu dinene ndia kulama kondo ka muoyo kimpe ku mêsu kua Nzambi, ki nkua bantu to.​—1 Tim. 1:5.

5. Ntshinyi tshitudi mua kuenza bua katulu kufua mu ditabuja?

5 Tuetu bikale ne mitshima ibidi tudi mua kuditeka mu njiwu mikole. Muyidi Yakobo wakafunda ne: muntu wa mitshima ibidi udi ‘utatakana mu njila yende yonso.’ (Yak. 1:8) Anu bu muntu mu buatu pa mâyi manene mu tshipepele tshikole kadi kabuyi ne tshiamu tshitubu babuludika natshi, muntu wa mitshima ibidi badi mua kumukutakaja ne malu a dishima ne ngenyi ya bantu idi kayiyi mishindame. Mbipepele bua muntu wa mushindu eu kufua mu ditabuja ne pashishe kuela bakuabu tshilumbu pambidi bua nsombelu mubi udiye mupete. (1 Tim. 1:19) Mmunyi mutudi mua kuepuka nsombelu wa nunku? Tudi ne bua kuikala ‘bashindame mu ditabuja.’ (Bala Kolosai 2:6, 7.) Bua tuetu kushindama, tudi ne bua kumanya mua kuangata mapangadika adi aleja ne: tudi bitabuje Dîyi dia Nzambi. (2 Tim. 3:14-17) Kadi ntshinyi tshidi mua kutupangisha bua kuangata mapangadika mimpe?

Bidi mua kutukolela bua kuangata mapangadika

6. Buôwa budi mua kutusaka ku dienza tshinyi?

6 Bidi mua kutukolela bua kuangata mapangadika mimpe patudi tutshina bua kuangata dipangadika dibi, tutshina bua kuenza tshilema anyi tutshina bua kabalu kutumona bu bapangile lungenyi. Bushuwa, muntu yonso udi mua kudiumvua nanku. Kakuena muntu udi musue kuangata dipangadika dibi didi mua kumukebela ntatu ne kumufuisha bundu to. Nansha nanku, tuetu banange Nzambi ne Dîyi diende nebituambuluishe bua kukepesha buôwa. Mushindu kayi? Tuetu banange Nzambi, netuikale misangu yonso tubala Dîyi diende ne mikanda idi yumvuija Bible kumpala kua kuangata mapangadika a mushinga. Dîba adi netuikale tuenza bilema bikese patudi tuangata mapangadika. Bua tshinyi? Bualu Bible udi mua ‘kupa muntu udi kayi mutantamane mu lungenyi budimu, bua kuleja nsongalume meji ne bukole bua kupangadija malu makane.’​—Nsu. 1:4.

7. Tshilejilu tshia mukalenge Davidi tshidi tshitulongesha tshinyi?

7 Netuikale tuangata anu mapangadika mimpe misangu yonso anyi? Tòo. Tuetu bonso tutu tuenza bilema. (Lomo 3:23) Tshilejilu, mukalenge Davidi uvua muntu wa meji ne muena lulamatu. Kadi imue misangu uvua wangata mapangadika mabi avua amukebela yeye ne bantu bakuabu dikenga. (2 Sam. 12:9-12) Nansha nanku, Davidi kavua mulekele bilema biende bimupangisha bua kuangata mapangadika avua Nzambi wanyisha to. (1 Bak. 15:4, 5) Nansha tuetu benze bilema, patudi tuvuluka ne: Yehowa kakutubaluluila bilema bietu ne neatubuikidile mibi yetu, tudi mua kuikala anu tuangata mapangadika bu Davidi. Neatungunuke ne kukuatshisha bantu badi bamunange ne bamutumikila.​—Mus. 51:1-4, 7-10.

8. Mubelu wa mupostolo Paulo udi utangila dibaka udi utulongesha tshinyi?

8 Tudi mua kukepesha buôwa butudi nabu bua kuangata mapangadika. Mushindu kayi? Mpatudi tumanya ne: imue misangu kudi mishindu mimpe ya bungi ya kuenza bualu kampanda itudi mua kusungula. Tukonkonone mushindu uvua mupostolo Paulo muakule bua tshilumbu tshia dibaka. Wakafunda ne: ‘Kadi ndi ngambila batshidi bajike ne bakaji ba mu lufuile ne: bidi bimpe biashalabu bu meme mene. Kadi bikalabu kabayi mua kudikanda, babake biabu, bualu bua kubaka kudi kutamba kusamina muoyo buimpe.’ (1 Kol. 7:8, 9) Paulo uvua muleje mudi kushala mujike kuimpe, kadi ki nganu kushala mujike nkayaku kudi kuimpe to.

9. Tudiku ne bua kuditatshisha bua mudi bakuabu bamona mapangadika atudi tuangata anyi? Umvuija.

9 Tudiku ne bua kuditatshisha bua mudi bakuabu bamona mapangadika atudi tuangata anyi? Mu imue nsombelu tudi mua kuenza nanku. Tumone tshivua Paulo muambe bua kudia biakudia bivua mua kuikala bilambula mpingu. Wakaleja ne: bualu ebu kabuvua mua kuikala bubi to, kadi buvua mua kulenduisha muntu udi ne kondo ka muoyo katekete. Ndipangadika kayi divuaye muangate? Wakafunda ne: ‘Nunku bialenduisha biakudia muanetu wa mu Kristo, tshiena ndia munyinyi too ne tshiendelele, bua tshilenduishi muanetu.’ (1 Kol. 8:4-13) Tuetu petu tudi ne bua kutangila tshidi mapangadika etu mua kuenzela kondo ka muoyo ka bakuabu. Tudi nangananga ne bua kutabalela tshidi mapangadika etu mua kuenzela malanda etu ne Yehowa. (Bala Lomo 14:1-4.) Mmibelu kayi ya mu Bible yatuambuluisha bua kuangata mapangadika adi atumbisha Nzambi?

Malu asambombo atuambuluisha bua kuangata mapangadika mimpe

10, 11. (a) Mmunyi mutudi mua kuepuka lutambishi mu dîku? (b) Ntshinyi tshidi bakulu ne bua kuvuluka padibu bangata mapangadika adi atangila tshisumbu?

10 Lekela lutambishi. Kumpala kua kuenza bualu kampanda, tudi ne bua kudiebeja ne: ‘Ndiku ne bukokeshi bua kuangata dipangadika edi anyi?’ Mukalenge Solomo wakafunda ne: ‘Palua kudibandisha, bundu bulualua kabidi; kadi meji adi kudi bantu bapuekele.’​—Nsu. 11:2.

11 Baledi badi mua kushila bana mpunga wa bobu kuangata amue mapangadika, kadi bana kabena mua kudiangatshila diakamue bukokeshi abu to. (Kolos. 3:20) Bakaji ne ba mamu badi pabu ne ndambu wa bukokeshi mu dîku, kadi badi ne bua kumanya ne: mfumu wa dîku mmulume. (Nsu. 1:8; 31:10-18; Ef. 5:23) Bia muomumue, balume badi ne bua kumanya ne: bukokeshi buabu budi ne mikalu bualu badi ne bua kukokela Kristo. (1 Kol. 11:3) Bakulu batu bangata mapangadika adi atangila tshisumbu. Kadi badi ne bua kumanya ne: kabena mua ‘kupita kumpala kua malu adi mafunda’ mu Dîyi dia Nzambi to. (1 Kol. 4:6) Badi kabidi balonda bulombodi budi mupika wa lulamatu ubapesha. (Mat. 24:45-47) Tudi mua kuepuka didikebela tuetu ne bakuabu ntatu ne tunyinganyinga bituikale tuangata mapangadika ne bupuekele anu patudi ne bukokeshi bua kuenza nanku.

12. (a) Bua tshinyi tudi ne bua kuenza makebulula? (b) Umvuija mudi muntu mua kuenza makebulula.

12 Enza makebulula. Solomo wakafunda ne: ‘Meji adi muena mutshima wa mudimu upangadija adi amuvudijila lupetu luvule, kadi muntu yonso udi ne lukuluku neapete anu bupele.’ (Nsu. 21:5) Tshilejilu, udi musue kusungula mudimu wa kuenza anyi? Kulondi anu tshidi muoyo musue to. Konkonona malu onso adi ne mushinga, lomba bantu badi baamanye bimpe mibelu ne konkonona tshidi Bible wamba bua tshilumbu atshi. (Nsu. 20:18) Bua kuenza makebulula bimpe, funda pa dibeji buimpe ne bubi bua mudimu uudi musue kuenza. Kumpala kua wewe kuangata dipandika, ‘bala mushinga’ anyi ela meji bua kumona bikala mudimu au muimpe. (Luka 14:28) Konkonona tshidi dipangadika diebe mua kuenzela nsombelu webe wa ku mubidi ne malanda ebe ne Yehowa. Bua kuenza makebulula, bidi bilomba dîba dia bungi ne kudienzeja. Kadi paudi wenza nunku, udi mua kuepuka diangata lukasa lukasa mapangadika adi mua kukukebela ntatu ne tunyinganyinga pashishe.

13. (a) Mukanda wa Yakobo 1:5 udi utujadikila tshinyi? (b) Mmunyi mudi dilomba meji mu disambila mua kutuambuluisha?

13 Lomba meji mu disambila. Mapangadika etu neatumbishe Nzambi anu tuetu bamulombe diambuluisha. Muyidi Yakobo wakafunda ne: ‘Biapanga mukuabu wenu meji, aalombe kudi Nzambi udi upa bonso ne mutshima mutoke kayi ubatobolola; neamupebue.’ (Yak. 1:5) Katuena mua kumvua bundu bua kuitaba ne: tudi dijinga ne meji a kudi Nzambi bua kuangata mapangadika to. (Nsu. 3:5, 6) Tuetu beyemene meji etu tudi mua kudidinga. Patudi tulomba Yehowa meji mu disambila ne tukeba mibelu ya mu Dîyi diende, tudi tushila nyuma muimpe muaba bua atuambuluishe bua kujingulula tshidi tshitusaka menemene bua kuenza bualu kampanda.​—Eb. 4:12; bala Yakobo 1:22-25.

14. Bua tshinyi tudi ne bua kuepuka diladikija malu?

14 Angata dipangadika. Kuangatshi lukasa dipangadika paudi kuyi muanji kuenza makebulula ne musambile to. Muntu wa meji udi ukeba dîba dia ‘kutangila kudiye uya.’ (Nsu. 14:15) Kadi kuladikiji malu to. Muntu udi uladikija malu udi mua kutuadija kukeba tutamba tua kuapukila bua mudiye kayi muenze bualu kampanda. (Nsu. 22:13) Kadi udi wangata dipangadika dia kulekela bantu bakuabu balombola nsombelu wende.

15, 16. Bidi bilomba tshinyi bua kukumbaja dipangadika?

15 Kumbaja dipangadika diebe. Malu atudi tudienzeja bua kukumbaja patudi tujinga kuangata dipangadika dimpe adi mua kuya mu mâyi bituikala katuyi tulondolola tshidi tshikengela bua kudikumbaja ne muoyo mujima. Solomo wakafunda ne: “Malu onso audi wenza, wenze ne bukole buebe buonso.” (Muam. 9:10) Bua kupeta bipeta bimpe, tudi ne bua kuitaba bua kuenza tshidi tshikengela bua kukumbaja mapangadika etu. Tshilejilu, mumanyishi kampanda wa mu tshisumbu udi mua kujinga bua kulua mpanda-njila. Neakokeshe bua kuenza mudimu eu anyi? Udi mua kukokesha bikalaye udienzeja bua mudimu wende wa bianza ne dijikija lutetuku kabimupangishi dîba ne bukole bua kuyisha.

16 Misangu yonso kabitu anu bipepele bua kukumbaja mapangadika mimpe to. Bua tshinyi? Bualu “buloba bujima budi mu bukokeshi bua mubi.” (1 Yone 5:19, Muanda Mulenga Lelu) Tudi ne bua kuluangana ne “bamfumu ba mîdima ba buloba ebu, ne bisumbu bia nyuma mibi bidi mu miaba ya mu diulu.” (Ef. 6:12) Mupostolo Paulo ne muyidi Yuda bakamba ne: bantu badi basungula bua kutumbisha Nzambi nebikale ne buluishi.​—1 Tim. 6:12; Yuda 3.

17. Yehowa mmutekemene tshinyi kutudi bua mapangadika atudi tuangata?

17 Tangilula dipangadika ne udishintulule bikalaku mushindu. Mapangadika onso atu bantu bangata kaatu akumbana anu muvuabu belela meji to. Bualu tuetu buonso tudi ne ‘bikondo bidi malu atutulukila’ bitudi katuyi batekemene. (Muam. 9:11) Nansha nanku, Yehowa mmusue bua tukumbaje anu amue mapangadika nansha tuetu bapete ntatu. Dipangadika dia kudilambula kudi Yehowa anyi mutshipu wa dibaka ki mbualu bua bilele to. Nzambi mmutekemene bua tukumbaje mapangadika a buena aa. (Bala Musambu wa 15:1, 2, 4.) Kadi mapangadika a bungi kaatu makole bua kukumbaja to. Muntu wa meji udi ne bua kuikala utangilula mapangadika adiye muangate ku musangu ne ku musangu. Kena mua kulekela lutambishi lumupangisha bua kuakajilula anyi kushintulula dipangadika diende to. (Nsu. 16:18) Dijinga diende dinene ndia kumanya ne: nsombelu wende udi anu utumbisha Nzambi.

Ambuluisha bakuabu bua kuangata mapangadika adi atumbisha Nzambi

18. Mmunyi mudi baledi mua kulongesha bana babu bua kuangata mapangadika mimpe?

18 Baledi badi mua kudienzeja bua kuambuluisha bana babu bua kumanya mua kuangata mapangadika adi atumbisha Nzambi. Balongeshi bimpe batu bafila tshilejilu tshimpe. (Luka 6:40) Bikalaku mushindu, baledi badi mua kumvuija bana babu mushindu uvuabu bobu bine bangate dipangadika kampanda. Badi kabidi mua kushila bana babu mpunga wa kudiangatshila amue mapangadika ne pashishe kubela kalumbandi pikalawu mende bimpe. Kadi ntshinyi tshidi baledi mua kuenza padi muana wangata dipangadika dibi? Badi ne bua kuanji kuepula muana ku njiwu, kadi kuenza nunku kakuena anu mua kuambuluisha muana to. Tshilejilu, muledi udi mua kuanyishila muana bua kupeta mikanda idi imuanyishila bua kuendesha mashinyi anyi moto. Fuanyikija ne: muana udi unyanga mêyi ne mikandu ya ba kanyemesha mu njila ne badi bamukosela tshibawu. Baledi badi mua kufuta tshibawu atshi. Kadi bobu balombe muana bua kuenza mudimu kampanda bua kudifutshila tshibawu atshi, neamanye mua kudiambuila bujitu bua bienzedi biende.​—Lomo 13:4.

19. Mmalu kayi atudi mua kulongesha balongi betu ba Bible? Mmunyi mutudi mua kuenza bualu ebu?

19 Yezu wakambila bayidi bende bua kulongesha bantu bakuabu. (Mat. 28:20) Bumue bualu bua mushinga mukole butudi mua kulongesha balongi betu ba Bible, mmushindu wa kuangata mapangadika mimpe. Bua tuetu kubambuluisha bimpe, katuena ne bua kubambila tshia kuenza to. Netuikale ne disanka dia bungi tuetu babalongeshe bua kuelangana meji pa mikenji ya mu Bible bua bamone mua kudisunguila tshia kuenza. Ndekelu wa bionso, ‘muntu ne muntu, neabadile malu ende kudi Nzambi.’ (Lomo 14:12) Nunku tuetu bonso tudi ne malu adi atusaka bua kuangata mapangadika adi atumbisha Nzambi.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 4 Bua kumvua bimpe bualu ebu, bala tshiena-bualu tshidi mu tshisakidila tshia mu Mudimu wetu wa Bukalenge wa Kasuabanga 2006 dibeji 3 too ne 6 tshidi tshiamba ne: “Tshingenza ntshinyi pikalabu bakeba kungela tuntu tukese tua mu mashi anyi bakeba kungondapa ne ngondapilu idi ilomba mashi anyi meme muine?

Newandamune munyi?

• Bua tshinyi tudi ne bua kumanya mua kuangata mapangadika?

• Buôwa budi mua kutusaka ku dienza tshinyi? Mmunyi mutudi mua kujikija buôwa?

• Mmalu kayi asambombo atudi mua kuenza bua kujadika ne: mapangadika etu adi asankisha Nzambi?

[Nkonko ya dilonga]

[Kazubu/​Tshimfuanyi mu dibeji 16]

Malu atuambuluisha bua kuangata mapangadika mimpe

1 Lekela lutambishi

2 Enza makebulula

3 Lomba meji mu disambila

4 Angata dipangadika

5 Kumbaja dipangadika

6 Tangilula ne shintulula

[Tshimfuanyi mu dibeji 15]

Muntu udi ne mitshima ibidi udi anu bu buatu budi pa mâyi manene mu tshipepele tshikole kadi kabuyi ne tshiamu tshitubu babuludika natshi