“Diˈib wijy yˈijxypy mä nyaswäˈägë.” (PRO. 14:15)

1, 2. 1) ¿Ti mbäät nyaˈijtëm winmäˈänyoty tëgok tëgok tijaty ndunäˈänëm? 2) ¿Tijaty yajtëˈëwën yaˈˈatsoojëmbitäämp?

TUˈUK tuˈugë xëë nyaxy nwinmäˈäyëm ti nˈoktuˈunëm. Kanäk peky ti ndunäˈänëm kyaj mëjwiin kajaa wyimbëtsemy, per ta diˈib axtë mbäät dyajtëgatsyë jukyˈäjtën. Oytyim tiijëty diˈib ndunäˈänëm, xëmë mbäät nyaˈijtëm winmäˈänyoty ko yëˈë nduˈunëm diˈib yajmëjpëtsëmëdëbë Jyobaa (käjpxë 1 Korintʉ 10:31).

² ¿Pojënë xynyijawë ti mdunaampy o mtsiptakxëp mëjwiin kajaa? Pën itäˈänëm extëmë Dios mëduumbë diˈib tapë jyot wyinmäˈäny, jëjpˈam ets nmëwinmäˈänybyatëm këˈëm ti oy ets ti axëëk, ets yëˈë nduˈunëm extëm ja jot winmäˈäny të nyajˈyoˈoyëm, kyaj extëm ja wiink jäˈäy wyinmay (Rom. 12:1, 2; Ebre. 5:14). ¿Tiko jyëjpˈamëty ets njäjtëm nwinˈijxëm diˈib oybyëtsëmëp? ¿Tiko nëgoo tyimtsiptaknë nwinˈijxëm ti nˈoktuˈunëm? ¿Tijaty mbäät xypyudëjkëm parë dyajmëjpëtsëmëdë Dios tijaty ndunäˈänëm?

Tsojkëp nwinˈijxëm ti diˈib ndunäˈänëm

3. ¿Tijaty kyaj mbäät xyajtuˈudujkëm mä nwinmäˈäyëm ti diˈib ndunäˈänëm?

³ Kyaj yˈoyëty nwinmäˈäymyiˈin nwinmäˈäyxyëjpëm pën nnijäˈäjëm wiˈixë Diosë yˈAyuk jyënaˈany, pes mbäät pënaty mëët nˈeskuelëˈäjtëm o nduˈunëm wyinmay ko kyaj seguurë nˈijtëm mä tijaty nmëbëjkëm ets ko mbäät pojënë tijaty xytyuktuˈunëm. Mbäät yˈandäˈäktë, myaatstë, wyinˈëëndë etsë net xyˈanmäˈäyëm parë mëët nduˈukmujkëm o nguyuˈtsëm tijaty tyuundëp. Per ko duˈun nduˈunëm, yëˈë naty nbanëjkxëm “ja mayjyaˈay” (Éxo. 23:2). Dios mëduumbë  diˈib tijaty tyuumpy extëmë Dios myëjpëtsëmët, kyaj tninaxy këjxmë Diosë yˈanaˈamën mët ko ttsëˈëgë jäˈäy o mët ko ttseky yajkupëkët, yëˈë tyuumpy extëm të tnijawë mä Biiblyë (Rom. 13:5).

4. ¿Tidaa ko pën xytyuktunäˈänëm extëm wyinmay?

⁴ Ko näägë jäˈäy xytyuktunäˈänëm extëm wyinmay, kyaj ttuny mët ko tmëdatyë axëkwinmäˈäny. Jaˈäjtpë mëtnaymyaayëbë diˈib mëktaˈaky xyˈanmäˈäyëm ets nbanëjkxëmë kyäjpxwijën. Nanduˈunë familyë, oy mëët tuˈugyë nganekyˈijtëm xëmë nyaytyukjotmaytyunyëty mët ëtsäjtëm ets nan tsyojktëp nduˈunëm extëm wyinmaytyë. Extëm nˈokpëjtakëm, mä wiˈix ntsoybyatäˈänëm. Biiblyë yajxon tnigajpxy ko kubojkp nyajtëjkëmë neˈpyny niniˈkxoty (Apos. 15:28, 29). Per ta diˈib kyaj tnigajpxy, ets tuˈuk tuˈugë Dios mëduumbë mbäät twinmay pën yˈaxäjëyaampy o pën kyaj. * Mä duˈumbë jotmay, mbäädë nmëguˈukˈäjtëm mëktaˈaky xyˈanmäˈäyëm extëm wyinmaytyë. Perë Dios mëduumbë diˈib të nyëbajnë, tsojkëp dyaˈitët wyinmäˈänyoty ko “këjkjaˈa nikëjxmˈatäˈänëm tijaty nduˈunëm” (Gál. 6:4, 5, Traducción del Nuevo Mundo [NM]). Diˈib mas jëjpˈam, yëˈë ets nmëdäjtëmë jot winmäˈäny wäˈäts Dios windum ets kyaj yëˈë nyajjotkujkˈäjtëmë naxwinyëdë jäˈäy (1 Tim. 1:5).

5. ¿Ti mbäät nduˈunëm parë kyaj ja mëbëjkën nyajtëgoˈoyëm?

⁵ Jantsy kujotmay ko tuˈugë jäˈäy wyinmääymyiny wyinmääyxyepy. ¿Tiko? Yëˈko Santiago tkujäˈäyë ko tyäˈädë jäˈäy “kyaj dyajkopkpeky ja nyëˈë tyuˈu” (Sant. 1:8, NM). Duˈun extëm tuˈugë jäˈäy yajpääty mä barkë diˈib kyaj tmëdatyë timón ets ja mejny myënëjkxyëty xitsoo yatsoo, nanduˈun yajpääty ja jäˈäy diˈib pyanëjkxypy extëmë naxwinyëdë jäˈäy wyinmääymyin wyinmääyxyëptë. Duˈumbë jäˈäy mbäät pojënë dyajtëgoyë myëbëjkën etsë net tpokyˈixëdë wiink jäˈäy mët ko axëëk jyaty (1 Tim. 1:19). ¿Ti mbäät nduˈunëm parë kyaj duˈun njäjtëm? Tsojkëp niˈigyë nyajkëktëjkëm ja mëbëjkën parë yˈitët mëk (käjpxë Kolosʉ 2:6, 7). Ets mbäät yˈity mëk, ko nduˈunëm tijaty yajnigëxëˈëgëp ko njantsy myëbëjkëmë Diosë yˈAyuk (2 Tim. 3:14-17). ¿Per tijaty xyajtuˈudujkëm parë kyaj nnijäˈäjëm ti nduˈunëm?

¿Tiko näˈäty jyantsy tsyiptaˈaky nwinˈijxëm ti ndunäˈänëm?

6. ¿Wiˈix mbäädë tsëˈëgë xytyuˈunëm?

⁶ Mbäät kyaj nnijäˈäjëm ti nduˈunëm mët ko njëjptsëˈkëm kyaˈoybyëtsëmët, ngatukˈoˈoyëm o ko nwëˈëmëm tsoytyuˈunmëët. Ets yajjaygyujkëp, pes nipën ti tkatunäˈäny diˈib ok yajmay yajtäjëdëp o diˈib yajtsoytyuˈunbäädëdëp. Per diˈib mbäät xypyudëjkëm parë kyaj nmëdäjtëmë duˈumbë tsëˈëgë, yëˈë ko ntsojkëmë Dios etsë yˈAyuk. Tyäˈädë tsojkën yëˈë nëjkx xypyudëjkëm parë nbayoˈoyëm mä Biiblyë ets mä ëxpëjkpajn mä kyajnëm ti ndukniwinmäˈäyëm. Duˈuntsoo nëjkxëp yˈoybyëtsemy tijaty ndunäˈänëm. ¿Tiko? Yëˈko Biiblyë myoobyë “wijyˈäjtën ja diˈib kyaj ti tnijawë”, “tyuknijäˈäp ets  tyukniˈˈijxëp wiˈix wyinmayët ja ënäˈktëjk” (Pro. 1:4).

7. ¿Ti xytyukniˈˈijxëmë yˈijxpajtënë David?

⁷ ¿Yëˈë tyäˈädë yˈandijpy ko xëmë nwinˈixäˈänëm diˈib oybyëtsëmëp? Kyaj, pes nipën kyawäˈätsjäˈäyëty (Rom. 3:23). Extëm nˈokpëjtakëm, ja rey David wijy yˈijty ets xëmë tmëmëdooyë Dios, per ko ja jyot wyinmäˈäny yajxon tkayajtuuny, ta tyëgooy ets mëjwiin kajaa net ojts yˈayoˈonbääty ets nanduˈun ja wiink jäˈäy (2 Sam. 12:9-12). Per kyaj tnasˈijxë ets yajtuˈudukëdët ja tyëgoˈoyën parë kyaj tnekywyinmayët tijaty mbäät ttuny ets oy yˈitët mëdë Jyobaa (1 Rey. 15:4, 5). Ëtsäjtëm nan mbäät duˈun nduˈunëm, nˈokjamyajtsëm ko Jyobaa nyinäjxypyë tëgoˈoyën ets myeˈkxypyë poky kaytyey, ets xëmë tpudëkëyaˈany pënaty tsojkëp ets mëmëdoojëp. Duˈuntsoo kyaj xyajtuˈudujkëm ja tëgoˈoyën parë kyaj nekywyinmäˈäyëm tijaty mbäät nduˈunëm (Sal. 51:1-4, 7-10).

8. ¿Ti xytyukniˈˈijxëm extëmë Pablo jyënany ko tnimaytyaky ja pëjk ukën?

⁸ ¿Ti mbäät xypyudëjkëm parë kyaj nëgoo nmëmäˈäy nmëdäjëm ti nˈoktuˈunëm? Ko nnijäˈäjëm ko kyaj jeˈeyë jyaˈˈaty tuk peky diˈib mbäät nduˈunëm. Min nˈokˈijxëm wiˈixë Pablo jyënany ko tnimaytyaky ja pëjk ukën. Duˈunë Dios wyinmäˈänymyooyë ets tkujayët: “Ëj nˈanëëmëdë miitsëty naytyuˈuk ënäˈkëty, kixyëdoˈoxyëty esë kuˈekytyoˈoxyëty, oy jaˈijty ko kyaj mbëktët, extëm ëjën. Per pën kyaj mmadäˈägäˈändë mˈittët naytyiˈigyëty, waanë oy es mdimpëktët, këdiibë mnayajtoyëdët mëdë tsojkën” (1Kor. 7:8,9). Extëm nˈijxëm, Pablo jyënany ko oy ko jäˈäy yˈitët naytyuˈuk, per kyaj jyënany ko yëˈë diˈib jeˈeyë oy.

9. ¿Oyëdaa nmëmäˈäy nmëdäjëm wiˈixë wiink jäˈäy wyinmayët mä diˈib ndunäˈänëm? Nimaytyäˈäk.

⁹ ¿Oyëdaa nmëmäˈäy nmëdäjëm wiˈixë wiink jäˈäy wyinmayët mä diˈib ndunäˈänëm? Oy. Min nˈokˈijxëm wiˈixë Pablo jyënany ko yajtsuˈutsët ja tsuˈutsy diˈibë naty kyaj yajnijawë pën të yajtukwintsëˈëgë agojwinax. Ojts jyënaˈany ko extëmë naty nääk wyinmaytyë kyaj yˈaxëëgëty, per mbäät tˈaxëktuny ja diˈib kyaj myëkëtyë wyinmäˈäny. Pääty, ¿ti net tyuun? Yëˈë jyënany: “Päätyëts ëj njënäˈäny ko ni näˈäts nganakyjyëˈxët jatëgokë tsuˈutsy pën mët yëˈëgyëjxm nyajtëgoyëts ëj ja nmëguˈuk” (1 Kor. 8:4-13). Ëtsäjtëm nan tsojkëp nwinmäˈäyëm wiˈix tˈixäˈändë ja nmëguˈukˈäjtëm mä diˈib ndunäˈänëm. Per diˈib mbäät xëmë nmëdäjtëm winmäˈänyoty, yëˈë wiˈix nëjkx nˈijtëm mëdë Jyobaa (käjpxë Romanʉs 14:1-4). ¿Tijaty käjpxwijën mbäät xypyudëjkëm parë dyajmëjpëtsëmëdë Dios tijaty ndunäˈänëm?

Tëdujk peky diˈib mbäät nduˈunëm parë yajxon nwinˈijxëm

10, 11. 1) ¿Ti mbäät xypyudëjkëm mä familyë parë kyaj nwinmäˈäyëm wiˈix ti yajtunët pën kyaj xypyatëm? 2) ¿Ti mbäät tˈixtë mëjjäˈäytyëjk ko ttukniwinmayët tijaty yajtunäämp?

¹⁰ Kyaj nwinmäˈäyëm wiˈix ti yajtunët pën kyaj xypyatëm. Tsojkëp jawyiin nnayajtëˈëjëm:  “¿Ëjts xypyatp nwinmayët wiˈixë tyäˈädë yajtunäˈäny?”. Rey Salomón ojts tkujayë: “¿Të myiny ja mëjˈäjt këjxmˈäjtën? Ta net myinët ja ayoˈon tsoytyuˈun; per ja wijyˈäjtën yˈity mä ja yujy tudaˈakypyë” (Pro. 11:2).

¹¹ Extëm nˈokpëjtakëm, tääk teety mbäät näˈäty tnasˈixë ets ja yˈuˈunk yˈënäˈk twinˈixtët ti tyunandëp, per kyaj ttukmëˈijxëtyaˈay (Kol. 3:20). Uˈunktääk nan myëdäjtypyë madakën ets wyinmayët wiˈix mbäät tijaty yajtuny, per tsojkëp tjamyatsët ko diˈib nyikëjxmˈäjtypy ttuˈumoˈoyët ja fyamilyë, yëˈë ja yetyëjk (Pro. 1:8; 31:10-18; Éfe. 5:23). Etsë yetyëjk nan jëjpˈam tjamyatsët ko kyaj tmëdäjtäˈäy ja kutujkën, pes tsojkëp tmëmëdowëdë Kristë (1 Kor. 11:3). Yëˈë mëjjäˈäytyëjk diˈib tuundëp mä naymyujkën, nan tyukniwinmäˈäyëdëp tijaty yajtunäämp. Pääty jyëjpˈamëty tˈixtët “këdiibë [twin]wäˈknaxtët diˈibë ijtp këxjäˈäy” mä Biiblyë (1 Kor. 4:6). Nan tsojkëp xëmë tpanëjkxtëdë ëwij käjpxwijën diˈib yajkypyë tuumbë diˈib kuwijy (Mat. 24:45-47). Pääty, pën kyaj naymyoˈoyäˈänëmë ayoˈon jotmay ets nan kyaj nmoˈoyäˈänëmë wiink jäˈäy, jaayë jeˈeyë nwinmäˈäyëm wiˈix ti yajtunët ko xypyatëm.

12. 1) ¿Tiko jyëjpˈamëty ets jawyiin yajxon nbayoˈoyëm? 2) ¿Wiˈix mbäät nbayoˈoyëm?

¹² Jawyiin yajxon nbayoˈoyëm. Salomón tkujäˈäyë: “Ja diˈib yajxon tijaty tyukniwijtsëp seguurë ko yˈoybyëtsemy, per diˈib jantsy pojënë tijaty tyuungojpy seguurë nëjkx tijaty tyëgoyˈäjtxëty” (Pro. 21:5). Nˈokpëjtakëm tuˈugë ijxpajtën. ¿Të pën mˈanëˈëmxëty ets mëët xytyukmukët tuˈugë negosyë? Këdii netyë xykyupeky mët ko xyjantsy yˈoymyëdoy. Yajnidëwë jawyiin wiˈix yˈixëty, ëybyëk kajpxypyëk pënatyë duˈumbë nyijäˈädëp ets ix diˈibë käjpxwijënë mbäät mbudëkëty diˈib yajpatp mä Biiblyë (Pro. 20:18). Ta net xykyujayët mä yˈoybyëtsëmäˈäny ets mä kyaj. Jamyats ko Dios mëduumbë diˈib yajxon winmaapy, jawyiin tjuutyë kyuentë mä ti tkatunynyëm (Luk. 14:28). Ko ti xytyunäˈänët kyaj jeˈeyë xywyinmayët ja meeny sentääbë, nan mwinmayëp wiˈix nëjkx mˈity mëdë Jyobaa. Yajniduungëyäämp parë nbayoˈoytyaˈayëm, per nëjkxëp xypyudëjkëm parë kyaj pojënë tijaty nduˈunëm diˈibë net ok xyajkëbäjkpëjkëm.

13. 1) ¿Wiˈix nyaˈˈanmäˈäyëm mä Santya̱ˈa̱gʉ 1:5? 2) ¿Tiko yˈoyëty etsë Dios nˈamdoˈojëmë wijyˈäjtën?

¹³ Nˈokˈamdoˈojëmë wijyˈäjtën. Parë nduˈunëm diˈibë Dios yajmëjpëtsëmëdëp, tsojkëp nˈamdoˈojëmë nyaybyudëkë. Santiago ojts tkujayë: “Pën miitsëty niduˈugëty mdëgoyˈäjtxëp ja wijyˈäjtën, amdowdë Dios, es ja Dios mmoˈoyëdëp; jaˈa ko yëˈë nyayajkypy yajxon, ni jeˈeyë xykyaˈoˈom” (Sant. 1:5). Kyaj tsyoytyuˈunëty ko ntsojkëm etsë Dios xytyuˈumoˈoyëm parë yajxon nwinˈijxëm ti mbäät nduˈunëm (Pro. 3:5, 6). Pes pën yëˈëyë ndukjotkujkˈäjtëm extëm nwinmäˈäyëm, mbäät xyajnëjkxëm mä axëktuˈu. Pën nˈamdoˈojëmë Jyobaa ets xymyoˈoyëmë wijyˈäjtën ets pën nbayoˈoyëm mä Biiblyë wiˈix mbäät tijaty nduˈunëm, ta nëjkx xypyudëjkëmë myëjää parë xytyuknijäˈäjëm tiko ndunäˈänëm diˈibë naty të ndukniwinmäˈäyëm (Ebre. 4:12; käjpxë Santya̱ˈa̱gʉ 1:22-25).

14. ¿Tiko kyaj yˈoyëty ets nyajjajkëm parë nwinˈijxëm ti ndunäˈänëm?

¹⁴ Kyaj yˈoyëty nyajjajkëm. Jantsy tëyˈäjtën ko kyaj yˈoyëty ets netyë tijaty nduˈunëm, tsojkëp jawyiin nbayoˈoyëm ets nˈamdoˈojëmë wijyˈäjtën. Pes ja diˈib wijy “yˈijxypy mä nyaswäˈägë” (Pro. 14:15). Per nan kyaj yˈoyëty ets nyajjajkëm tijaty. Yëˈë jäˈäy diˈib winmääymyiin winmääyxyëjp tyukkajpxypy tijaty parë kyaj ti ttunët (Pro. 22:13). Per kyaj tpekyë kuentë ko diˈib jam tyuumpy, yëˈë ets ja wiink jäˈäy wyinmayët ti yëˈë tyunëp.

15, 16. ¿Ti tsojkëp parë net nduˈunëm diˈib të nwinˈijxëm?

¹⁵ Nˈoktuˈunëmë net diˈib të nwinˈijxëm. Pën kyaj nduˈunëm diˈib të nwinˈijxëm, nëgoobë naty të njantsy wyinmäˈäyëm. Salomón jyënany: “Tukëˈëyë diˈibë mgëˈë mbäät ttuny, tun mëdë mgëˈëm mëjää” (Ecl. 9:10). Nan tsojkëp nˈijxëm tijaty mbäät xypyudëjkëm parë ndukˈoybyëtsëˈëmëm diˈib të ndukniwinmäˈäyëm. Extëm ko tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm  tyunäˈänët prekusoor, nëjkxëp ttukˈoybyëtsemy pën kyaj tnasˈixë ets ja tyuunk o tijaty jaˈäjtp pyëjkxëdët ja tiempë ets ja jyot myëjää diˈib mbäät dyajtuny mä Diosë tyuunk.

¹⁶ Tsip nduˈunëm diˈib të nwinmäˈäyëm ko oybyëtsëmäämp. ¿Tiko? Yëˈko naxwinyëdë jäˈäy yëˈë “ja Mëjkuˈu të nyëwängëjxnëyëdë” (1 Juan 5:19, Ja Øygyajpxy Ja Øymyadya̱ˈa̱ky). Ets “mët ko yëˈë nmëtsipˈäjtëm [...] nidëgekyëtyë mëjkuˈu esë kaˈoybyë diˈibë anaˈamdëp es yajkutujktëp kubiˈits kuˈook yä naxwiiny es pënëty jam tsäjpotm diˈibë kyaj tmëmëdowdë Dios” (Éfe. 6:12). Päätyë Pablo mëdë Judas ojts jyënäˈändë ko pënaty pyëjtaktëbë wyinmäˈäny dyajmëjpëtsëmäˈändë Dios, mëkën twinguwäˈägëdë tyäˈädë tsip (1 Tim. 6:12; Juud. 3).

17. ¿Ti yˈawijxypyë Jyobaa mä ndukniwinmäˈäyëm tijaty ndunäˈänëm?

¹⁷ Nˈijxëm wiˈix wyimbëtsëmäˈäny ets nwinmäˈäytyëgäjtsëm pën kyaj yˈoyëyaˈany. Kom kyaj nˈijtëm seguurë ti miin këdakp, mbäät näˈäty kyaj wyimbëtsemy extëm të njatuknibëjtakëm (Sant. 4:13, 14). Per ta mä Jyobaa tˈawixy ets kyaj nwinmäˈäytyëgäjtsëm oy ti amay jotmay nbatëm. Extëm nˈokpëjtakëm, pënaty të pyëktë ets pënaty të nyaytyukëdëkëdë Jyobaa, kyaj mbäät nyekywyinmääytyëgatstë. Jyobaa tsyejpy ets nguytyuˈunëm (käjpxë Salmo 15:1, 2, 4). Nan ta diˈib ndunäˈänëm diˈib kyaj mëjwiin kajaa wyimbëtsemy. Tuˈugë Dios mëduumbë diˈib wijy, yˈijxypy näˈä ganäˈäty pën oybyëtsëmäämp diˈib tyukniwinmäˈäyëp o pën kyaj, ets winmääytyëgäjtsp pën kyaj yˈoybyëtsëmäˈäny, kyaj kyujuundaˈaky ets kyaj tnasˈixë tyuktëkëdët ja mëjˈäjt këjxmˈäjtën (Pro. 16:18). Diˈib mas jotmaytyuunëp yëˈë etsë Dios myëjpëtsëmët.

Nˈokpudëjkëmë wiinkpë ets ttunët diˈibë Dios yajmëjpëtsëmëdëp

18. ¿Wiˈix mbäädë tääk teety tpudëkë yˈuˈunk yˈënäˈk ets yajxon wyimbëtsëmët tijaty tyunaampy?

¹⁸ Tääk teety mbäät mëjwiin kajaa tpudëkëdë yˈuˈunk yˈënäˈk parë ttundët diˈibë Dios yajmëjpëtsëmëdëp. Tuk peky, yëˈë mët ja oybyë yˈijxpajtën (Luk. 6:40). Mbäät ttukmëtmaytyäˈäktë tijaty ojts ttundë mä naty tkawinˈixtënëm ti tyunandëp. Nan mbäät näˈäty tnaˈixtë ets ja yˈuˈunk yˈënäˈk këˈëm twinˈixtët ti tyunandëp, ets ko ttukˈoybyëtsëmët, ta tˈanëëmët ko jantsy oy diˈib të twinˈixy. Per ko tkatukˈoybyëtsemy, ja tääk teety netyë tkuwäˈänäˈäny ja yˈuˈunk. Per tyäˈädë kyaj xëmë yˈoybyëtsemy. Nˈokpëjtakëm ko tuˈugë uˈunkteety tmoˈoyë permisë ja yˈuˈunk parë yajkarrëyoˈoyët. Per mët ko oyˈixyë tkayajˈyoˈoy, ta dyajwindëgooyë wiink jäˈäyë kyarrë ets ta net yajnimëjuyëyaˈany. Ja uˈunkteety mbäätxyëp tjanimëjuyë, ¿këdii? Per pën yˈanmaapy ja yˈuˈunk ets tyunët parë tnimëjuyët, ta nëjkx këˈëm tˈixy wiˈix wyimbëtsemy tijaty tyuumpy.

19. ¿Ti tsojkëp ndukniˈˈijxëmë jäˈäy diˈib nyaˈëxpëjkëm, ets wiˈix mbäät nduˈunëm?

¹⁹ Jesus ojts tˈanëëmë yˈëxpëjkpëty parë dyaˈëxpëktëdë jäˈäy (Mat. 28:20). Diˈib mas jëjpˈam mbäät ndukniˈˈijxëm, yëˈë ets tjattët twinˈixtët diˈib mbäät yˈoybyëtsemy. Parë yajxon ndukniˈˈijxëm, oy ko kyaj nˈanmäˈäyëm ti tyunëp ko tpäädët tuˈuk tuˈugë jotmay. Jëjpˈam nbudëjkëm parë këˈëm wyinmayët ets twinˈixët ti tyunaampy duˈun extëm të tnijawë mä Biiblyë. Pes “niduˈuk niduˈuk [nyakäˈänëm] ja tëyˈäjtën mä Dios extëm të njikyˈäjtëm es të nˈadëtsëm” (Rom. 14:12). Extëm të nˈijxën, taaˈäjtp kanäk peky tiko mbäät nwinˈijxëm ets nduˈunëm diˈib mbäät dyajmëjpëtsemyë Jyobaa.

[Notë diˈib noky ëxˈääy]

¿Wiˈix mˈatsoojëmbitët?

• ¿Tiko jyëjpˈamëty ets njäjtëm nwinˈijxëm ti ndunäˈänëm?

• ¿Wiˈix mbäädë tsëˈëgë xytyuˈunëm, ets ti mbäät xypyudëjkëm?

• ¿Ti tëdujk peky mbäät nduˈunëm parë xëmë dyajmëjpëtsëmëdë Dios tijaty nwinmäˈäyëm ndunäˈänëm?

[Yajtëˈëwën]

[Letrë diˈib miimp mä dibujë mä pajina 18]

Naybyudëkë parë nwinˈijxëm diˈib mbäät yˈoybyëtsemy

1 Kyaj nwinmäˈäyëm wiˈix ti yajtunët pën kyaj xypyatëm

2 Jawyiin yajxon nbayoˈoyëm

3 Nˈamdoˈojëmë wijyˈäjtën

4 Kyaj yˈoyëty nyajjajkëm

5 Nduˈunëmë net diˈib të nwinˈijxëm

6 Nˈijxëm wiˈix wyimbëtsëmäˈäny ets nwinmäˈäytyëgäjtsëm pën kyaj yˈoyëyaˈany

[Letrë diˈib miimp mä dibujë mä pajina 17]

Diˈib winmääymyiin winmääyxyëjp duˈun extëm tuˈugë jäˈäy yajpääty mä barkë diˈib kyaj tmëdatyë timón ets ja mejny myënëjkxyëty xitsoo yatsoo