Diosta hatunchanapaq hina imatapas decidisun

“Yuyayniyoqmi [...] thaskisqankunata allinta qhawan.” (PRO. 14:15.)

1, 2. a) ¿Imatan yuyarinanchis imatapas decidinanchis kaqtin? b) ¿Ima tapukuykunatan kay estudiopi kutichisun?

LLAPA runakunan sapa p’unchay imaymanata decidinchis. Mayninqa decidisqanchismi kawsayninchista cambianqa. Ichaqa imataña decidinanchis kaqtinpas Diosta hatunchanapaq hinan chaytaqa ruwana (leey 1 Corintios 10:31).

² Qanrí, ¿ratollachu imatapas decidinki icha sasachakunkichu? Allin iñiyniyoq kanapaqqa allinkaqta mana allinkaqtan reparayta yachananchis, conciencianchispa nisqanman hinataqmi imatapas decidinanchis manan hukkunaq nisqanman hinachu (Rom. 12:1, 2; Heb. 5:14). ¿Imaraykun allinta decidinanchis? ¿Imaraykun mayninpi sasa imapas decidiy? ¿Imaynapin decidesqanchis Diosta hatunchanman?

¿Imaraykun decidinanchis?

3. ¿Imakunawanmi mana atipachikunanchischu imata decidinapaqpas?

³ Cristianokunaqa mana iskayaspan Diospa kamachikuyninta kasukunanchis. Iskayasunman chayqa llank’aqmasinchiskunan otaq estudiaqmasinchiskuna ninkuman: “Payqa manan tukuy sonqowanchu Diospi iñin, ratollan imamanpas urmarqonqa”, nispa. Hinaspan tanqaywasunman llullakuyman suwakuyman otaq chaykuna ruwasqankuta pakananchista munankuman. Chayta ruwasunman chayqa ñawsa hinan ‘askha runakunaq [ruwasqanta] qatikushasunman’  (Éxo. 23:2). Diosta hatunchanapaq hina kawsayta munaq cristianoqa conciencianpa nisqanman hinan imatapas ruwan, manataqmi runakunata manchapakunchu nitaqmi allin qhawarisqa kaytachu maskhan (Rom. 13:5).

4. ¿Imaraykun hukkuna ñoqanchisrayku decidiyta munankuman?

⁴ Mayninpiqa amigonchiskunan tanqawasunman yuyaykusqankuta hina ruwananchispaq. Maynintaq familianchis yanapayta munawaspanchis otaq ñoqanchismanta llakikuspa ñoqanchisrayku decidiyta munankuman. Yaqapaschá chayqa kanman hampichikuyta munaqtinchis. Bibliaqa sut’itan willan yawarwan churachikuy hucha kasqanta (Hech. 15:28, 29). Wakin hampichikuykunatan ichaqa sapanka decidinanchis. * Chaykuna kaqtinmi familianchis munanman yuyaykusqankuman hina hampichikunanchista. Ichaqa “llapallanchismi Cristoq juzganan qayllapi rikhurisunchis” (2 Cor. 5:10). Aswan allinqa Diospa ñawpaqenpi ch’uya concianciayoq kaymi manan runakunata kusichiychu (1 Tim. 1:5).

5. ¿Imatan ruwananchis iñiyninchispi mana pisipanapaq?

⁵ Iskayrayayqa mana allinmanmi apawasunman. ¿Imaraykun chayta ninchis? Santiagon nirqan: “Iskayrayaq runaqa tukuy ima ruwasqanpipas manan takyanchu”, nispa (Sant. 1:8). Runakunata qatikuq cristianopas iñiyninpin iskayyapunman, imaynan mana timonniyoq barcopas chayman kayman apaykachasqa kan hinata. Wakinqa hukkunamanmi tumpanku mana allinpi tarikusqankumanta (1 Tim. 1:19). ¿Iman yanapawasun chayman mana urmanapaq? Iñiypi allinta ‘takyaymi’ (leey Colosenses 2:6, 7). Chaypaqqa Bibliaq nisqanman hinan allinta decidinanchis (2 Tim. 3:14-17). Ichaqa mayninpin pantasunman imatapas decidispa, ¿imarayku?

¿Imaraykun mayninpi sasa imatapas decidiy?

6. ¿Imakunan hark’awasunman imata decidinapaqpas?

⁶ ¿Imakunan hark’awasunman imata decidinapaqpas? Pantayta manchakuy, ima munasqanchispas mana hunt’akunanpi yuyaykuy otaq p’enqaypi qhepayta manchakuy. Chaykunapi yuyaykuyqa manan p’enqakunapaqchu, manan pipas munasunmanchu p’enqaypi qhepayta otaq mana allinpi tarikuyta. Jehová Diosta Simin Qelqatawan munakuymi yanapawasun chay manchakuykunata atipanapaq. Chay munakuymi kallpachawasun manaraq imatapas decidishaspa Bibliata qelqanchiskunatawan t’aqwinapaq. Chhaynapin mana ancha pantasunchu. Bibliaqa ‘warmakunatan yuyaysapaman tukuchin, waynakunatapas yuyaychaspan yuyayta hap’ichin’ (Pro. 1:4).

7. ¿Imatan Davidta sucedesqan yachachiwanchis?

⁷ Chhaynaqa, ¿allinkamachu kanqa tukuy decidesqanchis? Manan, pantaq runa kasqanchisraykun mayninqa pantasunpuni (Rom. 3:23). Rey Davidpas yachayniyoq Dios sonqo kashaspan mana allinta ruwarqan, chaymantan paypas huk runakunapas ñak’arirqanku (2 Sam. 12:9-12). Chaywanpas manan manchakurqanchu Diosta kusichinanpaq hina imatapas decidiyta (1 Rey. 15:4, 5). Pay hinan ñoqanchispas yuyarinanchis Diosqa ima pantasqanchistapas huchallikusqanchistapas panpachaq kasqanta, pay munakuq runata yanapasqantapas. Chhaynapin ñawpaqpi pantasqanchiskuna mana hark’awasunchu imatapas decidinapaq (Sal. 51:1-4, 7-10).

8. ¿Imatan yachanchis casarakuymanta Pabloq rimasqanwan?

⁸ ¿Iman yanapawasun mana manchakuspa  decidinapaq? Imatapas akllarikuspa decidiy atisqanchismi. Pablon casarakuymanta rimaspa nirqan: “Pipas novianta unaytaña suyachikushasqanta, wiñay hunt’asqaña kashasqantapas reparaspa, casarakuyta yuyan chayqa, allinmi, imachus yuyaykusqanta ruwachun. Casarakapuchun, chayqa manan huchachu. Ichaqa pipas sonqonpi allinta yuyaykukuspa novianwan mana casarakuyta yuyanchu, manataq imapas tanqanchu, sonqonpitaq yuyaykun mana casarakuyta chayqa, allintan ruwan. Chay hinaqa, pipas novianwan casarakun chayqa, allintan ruwan, pipas mana casarakuqmi ichaqa aswan allintaraq ruwan”, nispa (1 Cor. 7:36-38). Chaypin Pabloqa rimarqan casarakuyta akllakuy otaq soltero kayta akllakuypas allin kasqanta.

9. ¿Imaynapin hukkunata misk’achinman ima decidisqanchispas?

⁹ ¿Misk’achinmanchu hukkunata ima decidisqanchispas? Arí misk’achinmanmi. Chaytan yachanchis idolokunaman haywasqa aychamanta apóstol Pabloq rimasqanpi. Llapa cristianokunan libre karqanku chay aychata mikhunankupaq mana mikhunankupaqpas, ichaqa cuidakunankun karqan iñiypi pisi kallpakunata misk’achinankumanta. ¿Imatan ruwarqan Pablo? Nirqanmi: “Mikhuna mikhusqaychus iñiqmasiyta misk’achin chayqa, manan hayk’aqpas aychata mikhusaqchu, ama iñiqmasiyta huchallichinaypaq”, nispa (1 Cor. 8:4-13). Ñoqanchispas hukkunata mana misk’achinapaq hinan imatapas decidinanchis, ichaqa Jehová Dioswan allinpi kanapaqmi astawanqa kallpachakunanchis (leey Romanos 14:1-4). ¿Iman yanapawasun Jehová Diosta hatunchanapaq hina imatapas decidinapaq?

Allinta decidinapaq soqta yanapaykuna

10, 11. a) ¿Iman yanapawasun hukkunaq rantinpi mana decidinapaq? b) ¿Imatan umallikuna yuyarinanku imapas decidinanku kaqtin?

¹⁰ Manan hukkunaq rantinpi decidinachu. Ñawpaqtaqa tapukunan: “¿Ñoqachu kayta decidinay?” nispa. Rey Salomonmi nirqan: “Pipas anchaykachaqqa p’enqachisqan kapunqa, k’umuykukuqmi ichaqa yachayniyoq kapunqa”, nispa (Pro. 11:2).

¹¹ Yaqapaschá mayninqa taytakuna wawankuta ninkuman imatapas paykunallamanta decidinankupaq. Ichaqa manan chayraykuchu tukuy munasqanta ruwanan (Col. 3:20). Mamakunapas decidiyta atinkumanmi ichaqa manan qonqanankuchu qosanku uma kasqanta (Pro. 1:8; 31:10-18; Efe. 5:23). Qosakunapas manan munasqankutachu ruwananku, aswanmi kasukunanku umalliqninku Cristota (1 Cor. 11:3). Diospa llaqtanpi umallikunaq decidisqanpas iñiqkunaq allinninpaq otaq mana allinninpaqmi kanqa, chaymi Bibliaq ‘nisqanmantaqa mana astawanqa yuyaykunankuchu’ (1 Cor. 4:6). Hinaspapas kallpachakunankun hunt’aq kamachi nisqanman hina imatapas ruwanankupaq (Mat. 24:45-47). Huch’uyyaykukuspa  tupawasqallanchista decidisun chayqa manan ñoqanchispas hukkunapas llakikuykunapi rikukusunchu.

12. a) ¿Imaraykun allinta imatapas yachananchis manaraq decidishaspa? b) ¿Imakunatan yachananchis?

¹² Allinta imatapas yachay. Salomonmi nirqan: “K’uchi runaq yuyaykusqankunaqa allinmankaman tukun, usqhayllata qhapaqyayta munaqtaqmi wakchayapun”, nispa (Pro. 21:5). Rimasun negocio ruwaymanta. ¿Rimapayarqasunkichu pillapas negocio ruwaymanta? Chhayna kaqtinqa ama usqhayllachu imatapas decidiy. Ñawpaqta qhawariy chay negocio imayna kasqanta, yachaqkunata tapukuy, Bibliapitaq maskhay chaymanta willaq textokunata (Pro. 20:18). Hinaspapas huk listapi churay imakunapin allin kanman imakunapitaq mana allin kanman chaykunata. Cristianoqa manaraq imatapas decidishaspan “ñawpaqtaraq qolqenta yupan” (Luc. 14:28). Qhawarinaykin Diosta servisqaykipi imaynata afectasunki chayta. Chaykuna ruway tiempopaqña kanqa chaypas, hark’aykuwasunmi imamanpas urmaykunamanta llakikuykunapi tarikunanchismantapas.

13. a) ¿Ima nispan Santiago 1:5 texto kallpachawanchis? b) ¿Imaraykun Diosmanta yachayta mañakunanchis?

¹³ Yachayta mañakuy. Diosta hatunchanapaq hina decidinapaqqa paypa yanapaynintan mañakunanchis. Santiagon nirqan: “Mayqenniykichispas pisi yachayniyoq kashan chayqa, mana phiñarispa lliwman askhatapuni qoq Diosmanta mañakuchun, hinan Diosqa payman yachayta qonqa”, nispa (Sant. 1:5). Manan p’enqakunanchischu allinta decidinapaq Diospa yanapayninta mañakuytaqa (Pro. 3:5, 6). Yuyaykusqanchisman hinalla imatapas ruwasunman chayqa mana allin ñanmanmi haykusunman. Sichus Jehová Diosmanta yachayta mañakusun Bibliatataq t’aqwisun chayqa, santo espiritunmi yanapawasun allin yuyaywan imatapas akllakunapaq (Heb. 4:12; leey Santiago 1:22-25).

14. ¿Imaraykun tiempollanpi imatapas decidina?

¹⁴ Tiemponpi imatapas decidiy. Apuraylla imatapas ruwayqa manan allinchu. Ñawpaqtaqa allintan imatapas yachana mañakunataqmi yachayta. Yuyayniyoq runaqa ‘thaskisqankunatan allinta qhawan’ (Pro. 14:15). Ichaqa manan ninachu “qhepataña chaytaqa ruwasaq” nispaqa. Iskayrayaq runaqa imaymanawanmi q’otukun mana decidinanrayku (Pro. 22:13). Chayta ruwanman chayqa hukmi paypa rantinpi decidinman.

15, 16. ¿Imakunatan ruwananchis decidisqanchista hunt’anapaq?

¹⁵ Decidisqaykiman hina ruway. Imatapas decidispaqa chayman hinan ruwananchis. Salomonmi nirqan: “Imapas ruwanaykipaq  kaqtaqa k’uchilla ruway”, nispa (Ecl. 9:10). Chaymantapas tukuy atisqanchistan ruwananchis decidisqanchista hunt’anapaq. Sichus huk cristiano precursor kananpaq decidin chayri, ¿imatan ruwanan precursor kasqanta hunt’ananpaq? Manan nishutachu llank’ayman kusirikuykunamanpas qokunan chhaynapin tiemponpas kallpanpas kanqa predicananpaq.

¹⁶ ‘Lliw kay pachaqa saqraq munaychakusqanmi kashan’ chaymi mayninpiqa sasa kanman allinkaqta ruway (1 Juan 5:19). Cristianokunaqa maqanakuypin kashanchis ‘kamachikuqkunawan, atiyniyoqkunawan, kay laqhayaq pachapi kamachikuqkunawan, hanaqkunapi kaq mana allin espiritukunawan’ ima (Efe. 6:12). Arí, Pablo, Judas cristianokuna nisqan hina, Diosta hatunchaq runakunan chay maqanakuypi kashanku (1 Tim. 6:12; Jud. 3).

17. ¿Imata ruwananchistan Jehová Dios munan decidisqanchis qhepaman?

¹⁷ Allin yuyaywan qhawariy decidisqaykita. Mayninqa manan yuyaykusqanchisman hinachu imapas hunt’akun ‘sapanka imaynapipas rikukusqanchisrayku’ (Ecl. 9:11). Ichaqa, ¿imaynatan qhawarinanchis casarakuspa promesa ruwasqanchista, Jehová Diosta servinapaq qokusqanchistapas? Chaykunataqa manapunin cambiasunmanchu. Diosmi munan chaykunawan hunt’ananchista (leey Salmo 15:1, 2, 4). Wakin decidisqanchistan ichaqa cambiasunman. Allin yuyayniyoq cristianoqa qhawashallanmi imachus ruwasqanta, mana allin kashan chayqa huch’uyyaykukuspan hukta decidin otaq ruwasqanta saqepun (Pro. 16:18). Astawanqa Diosta hatunchananpaqmi kallpachakun.

Hukkunata yanapasun allinta decidinankupaq

18. ¿Imaynatan tayta-mamakuna wawankuta yanapankuman allinta decidinankupaq?

¹⁸ Tayta-mamakuna, qankunan wawaykichista yachachinaykichis Diosta hatunchanapaq hina decidinankupaq. Ñawpaqtaqa allin ejemplon kanaykichis (Luc. 6:40). Yaqapaschá willawaqchis imakunatan ruwarqankichis imatapas decidinaykichispaq. Mayninpiqa wawaykichistan niwaqchis paykunalla decidinankupaq. Allinta decidiqtinqa “kusa ruwasqayki” nispan kallpachawaqchis. ¿Pantarqoqtinri? ¿Qankunachu imatapas allichanaykichis? Chayta ruwawaqchis chayqa manan allinninpaqchu kanman. Kaypi yuyaykusun, huk taytan wawanta yanapan brevetenta horqonanpaq. Huk kutintaq chay wayna mana allinta manejaspa multata churachikun. ¿Taytanchu chay multata paganan? Chaytapaschá ruwayta munanman, ichaqa pay kikintan ninan qolqeta huñuspa chay multata pagananpaq, chaypin yachanqa allin kaq ruwayta (Rom. 13:4).

19. ¿Imatan yachachinanchis estudiachisqanchis runakunaman? ¿Imaynatan chayta ruwasunman?

¹⁹ Jesuspa nisqan hina, llapallanchismi runakunaman yachachinanchis (Mat. 28:20). Estudiachisqanchis runakunatan yachachinanchis allinta decidinankupaq. Paykunallamantan decidinanku ima ruwanankutapas. Chaypaqqa yanapananchismi yuyaymananankupaq Bibliaq nisqanman hina decidinankupaqpas. Manan qonqananchischu ‘sapankanchis kikinchismanta Diosman cuenta qonanchista’ (Rom. 14:12). Chhaynaqa kallpachakusun Diosta hatunchanapaq hina imatapas decidinapaq.

[Uranpi willakuy]

¿Imatan kutichiwaq?

• ¿Imaraykun decidiyta yachananchis?

• ¿Imamanmi apawasunman manchakuy? ¿Iman yanapawasun manchakuyta atipanapaq?

• ¿Imakunan yanapawasun decidisqanchiswan Diosta hatunchanapaq?

[Tapuykuna]

[16 paginapi foto recuadropiwan]

Allinta decidinapaq yanapaykuna

1 Manan hukkunaq rantinpi decidinachu

2 Allinta imatapas yachay

3 Yachayta mañakuy

4 Tiemponpi imatapas decidiy

5 Decidisqaykiman hina ruway

6 Allin yuyaywan qhawariy decidisqaykita

[15 paginapi dibujo]

Iskayrayaq runaqa mana timonniyoq barco hinan chayman kayman apaykachasqa