Exeni ambe enga jataka

Ju je imani ambe erakuni úni enga kʼéri ambe arhiaka Tata Diosïni

Ju je imani ambe erakuni úni enga kʼéri ambe arhiaka Tata Diosïni

Ju je imani ambe erakuni úni enga kʼéri ambe arhiaka Tata Diosïni

“Ima enga jánhaskatiika jingontku exesïndi ambe” (PROV. 14:15).

1, 2. a) ¿Ambechi jatsiski para eratsentani méni engachi uékaka erakuaka úni ambe ma? b) ¿Náki kurhamarhikuechanchi mókuantani jaua?

 PAUANI pauanchi úsïnga indeni ambe. Ka sáno méntkisï engachi indeni ambe újka nójtsïni no sési nichesïndi, joperu ménichani inde ambe mójtakusïndi juchaari tsípikuani. ¿Ambeerichi uandaxaki? Imeeri ambe engachi erakujka úni pauani pauani. No arhiparini na enga xáni sapichu o kʼéri ambeuaka, jatsiskachi para méntkisï imani ambe erakuni úni enga kʼéri ambe arhiaka Tata Diosïni (arhinta je 1 Korintu 10:31).

2 ¿Para chá fasiliiski erakuani úni ambe ma ojtsï úkua jukanchasïni? Engachi uéjka ambakiti kristianu máeni jatsiskachi para exeni ambe sési jarhaski ka ambe no sési jarhaski ka imani ambe erakuni úni ambe engachi jucha exeaka eska sési jarhaska ka no ambe engaksï máteru kʼuiripuecha uandaaka (Rom. 12:​1, 2; Ebr. 5:14). ¿Ambe máteru ambe jarhaski engachi jimbo uaaka sési erakuni úni ambe ma? ¿Andisï ménisï no fasiliijki erakuni úni ambe ma? ¿Ambejtsïni uaa jarhuataa parachi imani ambe erakuni úni enga kʼéri ambe arhiaka Tata Diosïni?

¿ANDICHISÏ JATSI PARA ERAKUNI ÚNI AMBE MA?

3. ¿Ambe ka ambe jimbochi no jatsipirini para erakuni úni ambe ma?

3 Nájkirukaksï jauaka Biblieri prinsipiuecha ka juchachi no jánhaskani jarhani ambe úni, juchaari kompanieruecha eskuelarhu o ánchikuarhitarhu anapuecha, exeatiksï eskachi jucha no seguru jarhaska imeeri ambe engachi jakajkujka ka ini ambe jimbo imajtsïni arhini ambe engachi jatsika para úni. Jamberi imeechaksï chkuanderajti, trampa ambeksï úni oksï sïpani jámani ka méntkujtsïni arhini jarhani eskachi juchajtu májkueni uaaka, ójtsïni arhini eskachi no jámaaka aianhpikuani. Peru i ambe ísïipirindi komueska chúngumani jarhani uánikua kʼuiripuechani (Éxo. 23:2). Ima kristianu ma enga jorhenaka erakuni imani ambe enga kʼéri ambe arhiaka Tata Diosïni, no jurajkusïndi eska chétapu o jimboka uékasïnga eskaksï kʼuiripuecha jaiapanhentaaka, uaaka imani ambe enga imeeri konsiensia enga Bibliani jimbo jorhendakata jaka arhijka eska no sési jarhaska (Rom. 13:5).

4. ¿Andiksïsï máteruecha uékaparini eskachi uaaka ambe engaksï imeecha uéjka?

4 Sáno iáminduecha engajtsïni arhijka ambe engachi jatsika para úni uékasïndiksï eskajtsïni sési nicheaka. Pori ejemplu, jarhastiksï amiguecha engajtsï íntskuajka konsejuechani ka uékanksï eskachi ísï uaaka jimbokaksï uékasïnga eskajtsïni sési nicheaka. Joperu ístu juchaari familia seguiriini jarhasïndi uandanhiani juchantsïni jimbo nájkirukachi nóteru irekakia imeechani jingoni, jamberijtsïni arhijti ambe engachi jatsika para úni engachi jukaparhakua ambe erakuni jauaka úni. Pori ejemplu, ju je eratsentani tratamientuechani engajtsï doktoriicha íntskuajka. Biblia uandasïndi eskaksï máru no sési jarhaska, kómu iurhiri jatantani (Uk. 15:​28, 29). Peru máteru tratamientuecheri Biblia no uandasïndi ambe engachi meru jatsika para úni ísï jimbo, mándani kristianu jatsisti para erakuni sini uaaka jiókuarhini o nómbe. a Engachi i ambe nitamanchani jauaka jamberi juchaari familiariicha uékati eska uaaka imani ambe engaksï imeecha uéjka. Joperuchi jatsiska para miántani eska mándani kristianu enga itsï atakuarhikia, “jatsiska para miákuarhini jarhani ambe enga uaaka” (Gál. 6:​4, 5). Ambe enga sánderu jukaparhakueka jindeesti ambakiti konsiensia ma jatsini Tata Diosïni japarini ka no kʼuiripuechanchi uékani jaiapanherantani (1 Tim. 1:5).

5. ¿Ambechi uaa úni parachi méntkisï mintsikani Tata Diosïni?

5 Kánikua peligrosuesti no jánhaskani ambe úni. ¿Andichisï ísï uandajki? Jimboka eska na uandapka disipulu Santiagu, ima enga no jánhaskajka “no májku xanharu jimbo jámasïn[di]” (Sant. 1:8). Ísï eska barku ma enga no jukajka timoni ma, na jiniani ka ixúani nirajka enga uinhamu tarhiani jarhajka, ima kʼuiripu enga jurajkutakuarhijka para úni ambe engaksï máteruecha arhiaka niárati nóteru mintsikania Tata Diosïni. Máruksï asta máteruechani kulpariuasïndi engaksï no sési nitamakuarhini jarhajkia (1 Tim. 1:19). ¿Ambe uaa úni parachi no i ambe nitamanchani? Jánguarhintani parachi “sánderu mintsikani” (arhinta je Kolosasi 2:​6, 7). Parajtsï sánderu mintsikani jatsiskajtsï para jorhenguarhini ambakiti ambe erakuni enga xarhataaka eskachi mintsikasïnga Tata Diosïri Karakatani (2 Tim. 3:​14-17). Joperu ístu, ambe ka ambe jarhaski engajtsï no jurajkupiringa parachi ambakiti ambe erakuni úni.

¿Andisï ménisï no fasilijki erakuni úni ambe ma?

6. ¿Nénajtsïni úpirini no sési úchini chétapu?

6 Chétapu úsïndi eskachi ménisï úkua jukanchaaka erakuni ambe úni, jimbokajtsï chésïnga eskaksïni no sési uérachiaka ambe engajtsï chá erakukia, ochi no uékasïnga kʼuratsekua jingoni pakarani. Inde ambe normalisti; no nema uékasïndi erakuni ambe ma enga tátsekua uandanhiateechani ambe jatsiauaka o enga kʼuratsekua jingoni pakaraaka. Ma ambe engajtsï jarhuatani parachi no ísï pʼikuarherani, jindeesti xénchani Tata Diosïni ka imeeri karakatani. Inde uékperakua jarhuataatijtsïni parachi Bibliarhu ka publikasionicharhu exeni ambe engachi jatsika para úni antede erakuni jukaparhakua ambe. Ka engachi ísï úska nójtsï xáni no sési nicheati. ¿Andi? Jimboka Biblia úsïnga eskachi sési eratsentaaka ima enga no jánhastiika ka tumbini paraka jánhastiuaka ka paraka sési eratseaka” (Pro. 1:4).

7. ¿Ambechi jorhenguarhisïni Dabidiiri ejemplu jingoni?

7 ¿Ambe engachi exekia arhikuekasïni eskachi méntkisï ambakiti ambe erakuaka úni? Nómbe jimboka no nema perfektueska (Rom. 3:23). Pori ejemplu, Dabidi acheeti máespti enga jánhastipka ka enga no méni jurajkupka Tata Diosïni peru, ima niáraspti no sési jásï ambe úni ka indeni ambe jimbo no sési nikuspti imani ka ístu máteru kʼuiripuechani (2 Sam. 12:​9-12). Joperu inde ambe no úspti eska nóteru jánguarhintapiringia para imani ambe úni enga Tata Diosï jaiapanhentajka (1 Rey. 15:​4, 5). Májkueni eska rei Dabidi, jatsiskachi para miántani eska Jeoba no méntku miáni jarhasïnga ambe engachi no sési niátaka ka eskajtsï puácheantasïnga pekaduechani ka eska méntkisï jarhuatasïnga imeechani engaksï xénchajka ka kurhajchani. Engachi ísï úska nóchi jurajkuni jauaka eska ima ambe engachi ióntki úka, ójkutani parachi ambakiti ambe erakuni úni (Sal. 51:​1-4, 7-10).

8. ¿Ambejtsïni jorhendasïni ambe enga Pablu uandapka temungurhirikueri ambe?

8 ¿Ambejtsï jarhuata parachi no xáni uandanhiani engachi erakuni jauaka úni? Miántani eska no solu ma ambe jarhaska engachi uaaka erakuni úni. Ju je exeni na enga apostoli Pablu eratseenga temungurhirikueri ambe. Tata Diosï jarhuajperata jingoni karaspti: “Joperu enga nema eratseaka eska no sési úxaka enga no tembuchani jaka, ka enga no jukari sapichueuaka, i ambesï jatsiti para úni: uee ambe enga ima uéjka, no no sési ambe uaati. Eskaksï tembuchaaka. Joperu enga nema mintsita jingoni uandakia eska uaaka ísï jarhani ka no tembuchani, ka eska uaaka pʼíngukuarhini, ka enga mintsita jingoni uandakia eska uaaka jandiajku pakarani, sési uaati. Ísï jimbo, ima enga tembuchajka, sési úsïndi, joperu sánderu sési uaati ima enga no tembuchaaka” (1 Cor. 7:​36-38). Eskachi na exekia Pablu uandaspti eska sánderu sésiska no tembuchani, peru ístu uandaspti eska enga nema uéjka tembuchani no no sési jarhaska .

9. ¿Jatsipirinchi para uandanhiani na engaksï exeaka máteruecha ambe engachi erakuaka úni? Uanda je andi.

9 ¿Jatsipirinchi para uandanhiani na engaksï exeaka máteruecha para engachi erakuaka úni? Jo, jatsipiringachi para uandanhiani máru ambe jimbo. Ju je exeni konsejuni enga apostoli Pablu uandapka, ima tʼirekueri ambe engaksï jamberi diosï úkatechani kéjtsïtakuenga. Orheta, jiókuarhispti eska máru ambe enga ima erakupiringa úni no no sési jarhaspka peru eska úpiringa no sési pʼikuastani máteruechani engaksï sóntku no sési exenga ambe ma. ¿Ambe úspi ima? “Enga tʼirekua ambe újka eska juchiiti erachi no sési ambe uaaka, jimajkani nóteruchkani méni auakia kʼuiripeta ambe parani no no sési ambe úrani juchiiti erachini.” (1 Kor. 8:​4-13.) Juchajtuchi jatsiska para exeni na engaksï exeaka máteruecha ambe engachi erakuaka úni, joperuchi no mirikurhiaka eska sánderu jukaparhakua ambe jindeeska, eskachi imani ambe erakuaka úni engajtsïni jarhuatani sési pájperani Tata Diosï Jeoba jingoni (arhinta je Roma 14:1-4). ¿Ambejtsï jarhuata parachi imani ambe erakuni úni enga kʼéri ambe arhiaka Tata Diosï?

Seisi ambe engajtsïni jarhuata sési erakuni

10, 11. a) ¿Ambejtsïni jarhuata parachi pʼitsïkuarhiparini úni ambe ma familiarhu? b) ¿Ambeksï jatsiski para miántani orhejtsïkutiicha engaksï erakuni jauaka úni ambe ma enga jindeuaka para iámindu kúnguarhikua?

10 No pʼitsïkuarhiparini úni ambe ma. Ambe engachi jatsika orheta para kurhamarhikuarhini, jindeesti: “¿Meru ji jatsiski parani erakuni indeni ambe?”. Rei Salomóni karaspti: “Enga nema ueenajka kʼéramakuarhini, tátsekua kʼuratsekua jingoni pakarasïndi, joperu imeecha engaksï exejka eskaksï no iámindu ambe úsïnga úni jánhaskatiistiksï” (Pro. 11:2).

11 Pori ejemplu, taatiichaksï jurajkuasïndi imeecheeri sapiichani parakaksï imeechani uaaka erakuni máru ambe. Peru inde ambe no arhikuekasïndi eskaksï imeecha uaaka ambe engaksï imeecha uékaaka (Kol. 3:20). Sáno májkueni, nájkiruka naandi ma jatsika sánisï juramukua no jatsisti para mirikurhini eska imeeri uámbasï jatsika para orhejtsïkuni familiani (Pro. 1:8; 31:​10-18; Efe. 5:23). Ka ístu, acheeti jatsisti para miáni eska no iámindu juramukua jatsiska jimboka jatsiska para kurhajchani Kristuni (1 Kor. 11:3). Ístuksï kúnguarhikuarhu anapu orhejtsïkutichaksï jatsisïndiksï para erakuni ambe ma enga jindeuaka para iámindu erachicha. Ísï jimbo, jatsisïndiksï paraksï jingontku jámani paraksï no jukari ambe úni ima ambeeri enga karakata jaka Bibliarhu (1 Kor. 4:6). Ístuksï jatsisti para jánguarhintani méntkisï úni ambe enga uandajka jántspiri enga mintsinharhikueka (Mat. 24:​45-47). Engachi no uéjka xáni uandanhiani ni uandanhiatani máteruechani, ju je miáni eskachi no iámindu ambe úsïnga úni ka jorhenguarhini, jiájkantku erakuni ambe úni engachi jucha jatsiaka para ísï úni.

12. a) ¿Andisï uétarhijki eskachi sési míteska ambe ma? b) ¿Ambe ka ambechi jatsiski para exeni?

12 Sési míti je ambe máeri. Salomóni karaspti: “Sési nikuati imani enga ánchikuarhiriika enga sési eratsentaaka ambe enga uaaka; joperu ima enga jirejiresï uaaka ambe ma, niáraati pobri pakarani” (Pro. 21:5). Ju je exeni ejemplu ma. ¿Nemaksïni aiachiski ambakiti negosiu ma? Asï sóntku jiókuarhi je indeni ambe. Orheta, sési kurhanguarhi je iámindu ambe, konseju kurhaku je imani sési míteka indeeri ambe ka exea je biblieri prinsipiuechani engaksï indeeri ambe uandajka (Pro. 20:18). Tátsekua lista ma u je ambe ka ambe jimboksïni marhuachea ka ambe jimbo nómbe. Miá je, enga kristianu ma enga sési eratsentajka méntkisï kuenta pʼikuntasïnga na enga xáni sentabu uétarhiaka antede exeni ambe enga úni (Luk. 14:28). Ístu asï solu eratsenta je sintsï andaa o nómbe imani ambe jingoni engajtsï erakuaka úni sino ístu ambe enga uaaka úkuarhini chaari pájperakua Tata Diosï jingoni. Para iámindu i ambe úni, uétarhiati eskachi tiempu úraaka ka eskachi jánguarhintaaka, peru i ambe marhuauati parachi no jirejiresï erakuni úni ambe ma ka parachi no jukari uandanhiateechani jatsiani.

13. a) ¿Ambejtsï aiachisïni Santiagu 1:5? b) ¿Andisï xáni marhuajki kurhakuni Tata Diosï eskajtsïni jánhastaaka?

13 Jánhaskakua kurhajkuarhini. Paraka ima ambe engachi erakuaka úni kʼéri ambe arhiaka Tata Diosïni, jatsiskachi parachi kurhakuni eskajtsïni jarhuataka. Santiagu aiatspesïndi: “Enga nema kueratani jaka jánhaskani, eska méntku kurhakuni jauaka Tata Diosïni ka ima jarhuataati para jánhaskani, jimboka ima kánhachani íntsaasïnga ambe ma iáminduechani ka mintsita jingoni, ka no jámasïndi tátsekua méntku arhiani jarhani eska íntsaaska” (Sant. 1:5). No kʼuratsekua ambeesti jiókuarhini eskachi uétarhinchasïndi eskajtsïni Tata Diosï jarhuataka parachi ambakiti ambe erakuni úni (Pro. 3:​5, 6). Engachi jukari mintsinharhikuarhipiringa inde ambe úpirindi eskachi imani ambe erakupiringa úni enga no sési jaka. Peru engachi mintsita jingoni kurhakuska Tata Diosï Jeobani eskajtsï jánhastaaka ka engachi Bibliarhu jirinhantaska jarhuajperata, imeeri espiritu santujtsïni jarhuataati exeni andichisï erakuni jaki ísï úni ambe ma (Ebr. 4:12; arhinta je Santiagu 1:​22-25).

14. ¿Andichisï jatsi para mátirku erakuni ambe ma?

14 Mátirku erakuni ambe úni. Ísïisti eska no sési jarhasti jirejiresï erakuni úni ambe ma; orhetachi jatsiska sési míteni jarhani ambe ma ka jánhaskakua kurhajkuarhini. Jimboka “ima enga jánhaskatiika jingontku exesïndi ambe” (Pro. 14:15). Joperu ístu no sési jarhasti jurajkupani ambe ma, ima enga no jánhaskani jarhajka ambe úni, mámaru ambe arhiparhatasïndi para no úni ambe ma (Pro. 22:13). Joperu, íni ambe úparini i kʼuiripu jurajkuxatia eska máteru nema erakua ambe imani jimbo.

15, 16. ¿Ambe uétarhisïni para úni ambe engachi erakukia?

15 Úni imani ambe engachi erakuka. Na engachi xáni jánguarhintaka parachi exeni ambe engachi erakupiringa úni, ískueuati engachi no ísï úska, Salomóni ini konsejuni íntspisti. “Iámindu ambe enga chiiti jájki jatsika para úni, ú chiiti uinhapikuani jingoni” (Ecl. 9:10). Ístu, jatsiakachi para úni ambe enga xáni uétarhiaka paraka ima ambe engachi erakuka úni, ísï uéraaka eskachi na eratseka jatsika. Ju je eratsentani aianhpiriri ma enga uéjka prekursorini. Uaati prekursorini, enga jánguarhintaska paraka imeeri ánchikuarhita ka tsípikuarhita ambe no uaaka enga nóteru jatsiaka uinhapikua ka tiempu para uérani aianhpini.

16 Sáno méntkisï úkua jukasïndi úni ambakiti ambe engachi erakuka. Ka i ambe jindeesti jimboka “parhakpini Noambakitiiri jájki jimbo jarhasti” (1 Juanu 5:19). Jo ísïisti, juchachi gobiernuechani jingonisï uarhipeni jaka, “juramutiicha jingoni, imeecha jingoni engaksï juramuni jaka ini parhakpinirhu enga xáni pápkʼandeka, imani espirituechani jingoni engaksï xáni uinhapika ka engaksï xáni no ambarhaka, engaksï auandarhu jaka” (Efe. 6:12). Ísï jimbo, eska na uandapka Pablu ka Judasï iámindu imeecha engaksï uéjka kʼéri ambe arini Tata Diosïni, ínksï uarhiperatani jatsisti (1 Tim. 6:12; Jud. 3).

17. ¿Ambe erokuarhisïni Jeoba eskachi uaaka ísï tátsekua engachi erakuaka ambe ma úni?

17 Exeni na engajtsïni nicheni jaka ka mójtakuni ambe enga xáni uétarhiaka. No méntkisï ísï uérasïndi ambe ma eskachi na eratsetini jarhajka “jimboka méntkisï úkuarhisïnga o jarhasïnga ambe ma enga ma no erokuarhijka” (Ecl. 9:11). Nájkiruka ísïika, Jeoba erokuarhisïndi eskachi jánguarhintaaka nani engachi jamberi uaa úni imani ambe engachi erakukia. Pori ejemplu, nóchi uaaka mójtakuni imani ambe engachi aiatspeka jiáni engachi témbuchaka o uambuchani ka engachi aiakukuarhika Tata Diosïni. Ima erokuarhisïndi eskachi ísï uaaka (arhinta je Salmo 15:​1, 2, 4). Ísïisti, uánikua ambe engachi erakujka úni no xáni jukaparhakua ambeesti. Kristianu enga jánhastiika someni exeni jarhasïndi ima ambeeri enga erakuka úni ka enga uétarhiaka mójtakusïndi máru ambe no jurajkusïndi eska kʼéramakua no jiárhitaaka indeni ambe úni (Pro. 16:18). Ambe enga sánderu jukaparhakueka para ima jindeesti kʼéri ambe arhini Tata Diosïni.

Ju je jorhendani máteruechani paraksï erakuni imani ambe enga kʼéri ambe arhiaka Tata Diosïni

18. ¿Nénaksï uaa jorhendani taatiicha imeeri uájpeechani paraksï ambakiti ambe erakuni úni?

18 Uánikua ambe jarhasti engaksï taati uaaka úni, paraksï jarhuatani imeeri sapini paraka erakuaka imani ambe enga kʼéri ambe arhiaka Tata Diosïni. Sánderu ambakiti ambe engaksï uaaka úni jindeesti imeecheeri ejemplu jingoni jorhendani (Luk. 6:40). Jamberiksï úpirindi aianguni ambe engaksï úpka imeecha antede erakuni úni ambe ma. Ístuksï jamberi uaati jurajkuni paraka ima erakuaka máru ambe. Enga sési erakuska jatsistiksï paraksï felisitarini. Peru enga no sési erakuska, ambe engaksï orheta taatiicha újka jindeesti kuájchakuni paraka no no sési jásï ambe úkuarhinchaaka. Joperu no méntkisï sési jarhasïndi ísï úni. Ju je eratsentani taatini ma enga jurajkujka imeeri uájpani paraka lisensia ma petakaaka para manejarini. Eranhaska je eska i tumbi úsïnga ambe ma enga jimbo multarinhajka. Taati jémba úpirindi maiampikuni, ¿a no? Peru enga ima arhiska eska ánchikuarhiaka para konseguirini sentabuni, tumbi sánderu jorhenguarhiati responsablini imani ambe jimbo enga újka (Rom. 13:4).

19. ¿Ambechi jatsiski para jorhendani juchaari Biblieri jorhenguarhirichani ka nénachi uaa ísï úni?

19 Jesúsi uandaspti eskachi iámindu imeeri chúxapatiicha jatsiskachi para jorhendani kʼuiripuechani (Mat. 28:20). Ka ma ambe enga kánikua jukaparhakueka eskachi jorhendauaka juchaari jorhenguarhirichani, jindeesti paraksï sési erakuaka ambe úni. Parachi ísï úni nóchi jatsiska para arhiani ambeksï jatsiski para úni engaksï ambe ma nitamakuarhini jauaka. Sánderu sési eskachi jarhuatauaka paraksï eratsentaaka ka parakaksï imeecha mismu erakuaka ambe úni úraparini Bibliarhu anapu prinsipiuechani. Jimbokachi “mándani arhinchi jatsiaka para aianguni Tata Diosïni ambe engachi xáni úka” (Rom. 14:12). Ísïisti, uánikua rasonichanchi jatsiaska para imani ambe erakuni úni enga kʼéri ambe arhiaka Tata Diosï Jeobani.

[Nota]

a Engajtsï uéjka sánderu ambe míteni i temeri ambe exe je ini informasionini “¿Qué opino de las fracciones sanguíneas y de los procedimientos médicos que impliquen el uso de mi sangre?” (Nuestro Ministerio del Reino de noviembre de 2006, pájinecha 3 a 6).

¿Ambejtsï mókuntapirini?

• ¿Andisï uétarhijki jorhenguarhini ambakiti ambe erakuni úni?

• ¿Nénajtsïni ójkutasïni chétapu ka nénachi uaa orhepani uérakuni?

• ¿Ambe seisi ambechi uaa úni paraka ambe engachi erakuaka úni kʼéri ambe arhiaka Tata Diosïni?

[Kurhamarhikuecha estudiueri]

[Rekuadruecha/Imajeni]

Ambe engajtsïni jarhuataaka parachi sési ambe erakuni úni

1 No pʼitsïkuarhiparini úni ambe ma

2 Sési míti je ambe máeri

3 Jánhaskakua kurhajkuarhini

4 Mátirku erakuni ambe úni

5 Úni imani ambe engachi erakuka

6 Exeni na engajtsïni nicheni jaka ka mójtakuni ambe enga xáni uétarhiaka

[Imajeni]

Ima enga jánhaskajka ambe úni ísïisti eska barku ma enga jukajka timoni ma enga uinhamu janini jarhajka ka tarhiani