Nõla Olonjila vi eca Esivayo Ku suku
Nõla Olonjila vi eca Esivayo Ku suku
“U wa lunguka o kũlĩhisa oku a enda.”—OLOSAP. 14:15.
1, 2. (a) Poku nõla olonjila vietu, nye tu sukila oku sokolola lutate? (b) Apulilo api tu konomuisa vocipama cilo?
VOSI YETU, tua siata oku sokiya oku linga ovina vialua eteke leteke. Vialua pokati kovina viaco, ka vi nena onima yotembo yosi. Pole, vikuavo vi pondola oku pongolola omuenyo wetu. Ovina viaco nye? Olonjila vietu. Ovina viosi tu nõla komuenyo wetu, ci kale vinene ale vitito, tu sukila oku sokolola ndomo tu pondola oku eca esivayo ku Suku. Embimbiliya li popia hati: “Ndaño wu lia, ndaño wu nyua, cosi wu linga ci lingili ulamba wa Suku.”—Tanga 1 Va Korindo 10:31.
2 Anga hẽ kokuove ca leluka oku nõla onjila o yongola oku kuama, ale ca tĩla? Nda tu yongola oku kula kespiritu, tu sukila oku lilongisa oku tepisa pokati keci ciwa leci cĩvi, kuenda oku nõla olonjila vi situlula ekolelo lietu, okuti ka tu vetiyiwa la vakuetu. (Va Rom. 12:1, 2; Va Hev. 5:14) Lipi esunga lieci tu sukilila oku lilongisa oku nõla olonjila viwa? Momo lie olonjanja vimue ca tĩlila oku ci linga? Kuenda ovina vipi tu pondola oku linga oco tu nõle onjila yeca esivayo ku Suku?
Momo Lie tu Nõlela Olonjila tu Sukila Oku Kuama?
3. Ocina cipi ka tu sukila oku ecelela okuti ci nyõla olondunge vietu vioku nõla onjila tu kuama?
3 Nda ka tua kũlĩhĩle olonumbi Viembimbiliya viatiamẽla kovina tu yongola oku linga, akamba vo kosikola, kuenda vo kupange, va ka sima okuti ka tu tẽla oku teyuila ekolelo lietu kuenje ci leluka oku yapuisiwa lavo. Ovo va ka tu kemba, loku tu yonja ale va tu nyana loku tu vetiya “oku kuama owiñi” poku likongela lavo kovilinga vĩvi. (Etu. 23:2) Ocili okuti, omunu wosi wa kũlĩha ndomo a nõla onjila yi sivaya Suku, ka ecelela okuti usumba ale onjongole yoku taviwa lomanu yi nyõla olondunge viaye via pindisiwa Lembimbiliya.—Va Rom. 13:5.
4. Momo lie pamue vakuetu va setekela oku tu nõlelako onjila yetu?
4 Ka ci lomboloka okuti omunu wosi o tu lekisa onjila tu sukila oku kuama, o tu yonguila ovitangi. Akamba vetu, pamue va tu vetiya oku kuama olonumbi viavo viwa. Ndaño muẽle ceci tu tunda konjo yolonjali vietu, vangandietu omo liocikembe, va sakalala lekalo lietu kuenje va amamako oku tu ĩha onumbi yovina tu sukila oku linga. Kũlĩhĩsa ocitangi catiamẽla koku tata uhayele. Embimbiliya li pisa oku sakuiwa losonde. (Ovil. 15:28, 29) Kuli ovina vikuavo via kongela voku tata uhayele, okuti ka vi kuete onumbi ya teta onimbu. Omo liaco, omunu lomunu pokati ketu eye o nõla nda o tava ale o likala oku tatiwa lonjila yaco. a Vangandietu citava okuti va kuata ovisimĩlo viwa viatiamela kocitangi caco. Pole, poku kũlĩhĩsa ocitangi catiamẽla kondaka eyi Ukristão wosi wa papatisiwa o sukila oku ambata “ocitele caye muẽle.” (Va Gal. 6:4, 5) Ocina ca velapo tu sukila oku sakalala laco, oku kuata utima wa yela kovaso a Suku, okuti kovaso omanu hakoko.—1 Tim. 1:5.
5. Ndamupi tu pondola oku yuvula oku nyõla ekolelo lietu?
5 Oku kuata ovitima vivali ci kapa kohele omuenyo wetu. Ndonge Tiago wa soneha hati, omunu ukuavitima vivali, o ‘tatayala volonjila viaye viosi.’ (Tia. 1:8) Eye o tava ño kovisimĩlo viosi, ndomunu o kasi vonaviyu yi pungua pungua lakimba okalunga. Omunu waco, ca leluka calua oku nyõla ekolelo liaye, kuenda eci a liyaka lovitangi o siñala vakuavo! (1 Tim. 1:19) Ndamupi tu pondola oku yuvula ocitangi caco? Tu sukila oku ‘pamisiwa vekolelo.’ (Tanga Va Kolosai 2:6, 7.) Oco tu pamise ekolelo lietu, tu sukila oku lilongisa oku nõla olonjila vi situlula ekolelo lietu Kondaka ya Suku. (2 Tim. 3:14-17) Ovina vipi vi tu tateka oku nõla ciwa onjila tu yongola oku kuama?
Esunga Lieci ca Tĩlila Oku Nõla Olonjila tu Kuama
6. Ohele yi nyõla ndati ekalo lietu?
6 Ohele yoku nõla onjila ka ya sungulukile, pamue yoku lueya, ale yoku tendiwa ndeveke, yi pondola oku tu tateka oku nõla onjila yimue. Oku kuata ohele yaco, ca sunguluka. Momo lomue o yongola oku nõla onjila ka ya sungulukile, yi nena ovitangi haiyo yi kutisa osõi. Pole, oku sola Suku kuenda Ondaka yaye ci tu kuatisa oku tepulula ohele yetu. Ci lingiwa volonepa vipi? Ocisola tu kuetele Suku, ci tu vetiya oku konomuisa Ondaka yaye kuenda alivulu a sandekiwa lukuenje wa lunguka, osimbu ka tua nõlele olonjila tu yongola oku kuama. Oku ci linga ci tu kuatisa oku yuvula oku lueya. Momo lie? Momo Embimbiliya li pondola oku eca ‘olondunge ku vakuanumbi, lukũlĩhiso, kuenda esuluviko kamalẽhe.’—Olosap. 1:4.
7. Ongangu ya Soma Daviti yi tu longisa nye?
7 Anga hẽ olonjanja viosi tu ka nõla lika olonjila via sunguluka? Sio. Vosi yetu tuakuakulueya. (Va Rom. 3:23) Soma Daviti wa kala ulume umue ukualondunge haeye ukuekolelo. Pole, olonjanja vimue, wa enda oku nõla olonjila ka via sungulukile vio kokela ovitangi, kuenda oku kokela ovitangi vakuavo. (2 Sam. 12:9-12) Ndaño lovitangi viaco, ka ecelele okuti o nyõla olondunge viaye vioku nõla olonjila via sunguluka, loku tambula ohenda ya Suku. (1 Olos. 15:4, 5) Nda tua kuama ongangu ya Daviti, loku ivaluka okuti Yehova ka kapiko akandu tua linga kosimbu kuenda o tu ecela, ka tu ka kuata ohele yoku nola olonjila vietu. Eye o ka amamako oku kuatisa vana vo sole haivo va pokola kokuaye.—Osa. 51:1-4, 7-10.
8. Nye tu lilongisa kolonumbi upostolo Paulu a eca viatiamẽla kolohuela?
8 Tu pondola oku tepulula ohele yoku nõla onjila tu yongola oku kuama. Ndamupi? Tu ci linga poku ivaluka okuti, pokati kolonjila vialua tua mioñolola, tu pondola oku nõlapo vimue. Kũlĩhĩsa ndomo upostolo Paulu a lombolola ondaka yatiamẽla kolohuela. Lekuatiso liespiritu sandu wa soneha hati: “Umue nda wa soka okuti ka kasi loku linga ciwa [lovofeko ale lovokuenje aye], ca piãla nda etimba li kasi oku u sakalaisa, okuti oku likandangiya ka ci tava, a linge ndeci a yongola, va kuele, hekanduko. Puãi u wa kolapo vutima waye, kuenje ka kuete eci cu veta onjanga, haeye o tela oku likandangiya, kuenje wa panga vutima oku kala ño [lovofeko ale lovokuenje aye], o linga eci ca sunguluka. Oco u o kuela . . . o linga esunga, lu ka kuela . . . o linga eci ca velapo.” (1 Va Kor. 7:36-38) Paulu wa lombolola okuti oku kala omunu ka kuelele, ciwa, pole haiyoko lika onjila ya sunguluka.
9. Anga hẽ tu sukila oku sakalala lovisimĩlo via vakuetu ndomo va tenda olonjila tu nõla? Ci lombolola.
9 Anga hẽ ca sunguluka oku sakalala lovisimĩlo via vakuetu ndomo va tenda onjila tu nõla? Olonjanja vimue ca sunguluka. Kũlĩhĩsa eci Paulu a popia catiamẽla kokulia ovilia via lumbiwa koviteka. Eye wa lombolola okuti okulia ovina viaco ka cĩviko, pole, ci pondola oku kokela ocilondokua vakuavitima via leñela. Onjila yipi Paulu a nõlapo? Eye wa popia hati: “Nda oku lia ositu ku konyuisa manjange, si li vali ositu oloneke viosi, sanga ñonyuisa manjange.” (1 Va Kor. 8:4-13) Omo liaco, tu sukila oku kũlĩhĩsa ndomo vakuetu va tenda olonjila tua nõla. Handi vali, tu sukila oku sakalala lovina tua nõla ndomo vi tiamisiwila kukamba wetu la Yehova. (Tanga Va Roma 14:1-4.) Olonumbi vipi Viembimbiliya vi tu kuatisa oku nõla olonjila vi eca esivayo ku Suku?
Ovina Epandu vi tu Kuatisa Oku Kuata Ovisimĩlo Viwa
10, 11. (a) Ndamupi tu pondola oku yuvula epela vepata? (b) Nye akulu vekongelo va sukila oku ivaluka poku nõla ovina viatiamẽla vekongelo?
10 Yuvula epela. Osimbu ka tua nõlele onjila yimue, tu sukila oku lipula ndoco: ‘Anga hẽ nda nõla onjila ya sunguluka?’ Soma Salomone wa soneha hati: “Eci epela liya oco osõi yiyavo, ambombe puãi, ovo va kuete olondunge.”—Olosap. 11:2.
11 Olonjali vi pondola oku eca komãla epuluvi lioku nõla olonjila viavo, pole omãla ka citava oku sima okuti va kuete omoko ya velapo yoku linõlela eci va yongola oku linga. (Va Kol. 3:20) Akãi olohueli kuenda olonjali viakãi, ndaño vi kuete omoko yoku linga ovina vimue vepata, pole, va sukila oku ivaluka okuti alume ovo asongui vavo. (Olosap. 1:8; 31:10-18; Va Efe. 5:23) Alume va sukilavo oku limbuka okuti ka va kuete omoko ya velapo kuenda va kuete oku pokola ku Kristu. (1 Va Kor. 11:3) Akulu vekongelo va kuete ovina vialua va nõla viatiamẽla kekongelo. Pole, va sukila oku kũlĩhĩsa ndomo va “pokola kovisonehua” Viondaka ya Suku. (1 Va Kor. 4:6) Ovo va kuama olonumbi vi eciwa lukuenje wa kolelua. (Mat. 24:45-47) Nda tua nõla lumbombe olonjila vina okuti tu kuete omoko yaco, tu ka liteyuila kasakalalo kuenda kasumuo kuenje tu ka kuatisavo vakuetu.
12. (a) Momo lie tu sukilila oku linga akonomuiso? (b) Lombolola ndomo omunu a pondola oku linga akonomuiso aco.
12 Linga akonomuiso. Salomone wa popia hati: “Oku liangiliya kukuambili ku muisa elau, oku kukuanjanga puãi ku koka usuke.” (Olosap. 21:5) Osimbu kua lingile omĩlu yimue, wa siata hẽ oku kũlĩhĩsa lutate? Ku ka vetiyiwe lovisimĩlo viesanda. Konomuisa ovina viosi via kongelamo, loku pulisa vana va kũlĩha ciwa olomĩlu viaco, kuenda eci Embimbiliya li popia catiamẽla kondaka yaco. (Olosap. 20:18) Oco o sokiye ciwa ekonomuiso liove, pongiya olopapelo vivali. Vopapelo yimue sonehamo onima yiwa, yikuavo tukula ovitangi viaco. Osimbu kua nõlelepo onjila yaco, “tumala tete oku tenda epese liaco.” (Luka 14:28) Kũlĩhĩsa ndomo olombongo viove kuenda ekalo liove kespiritu vi kongeliwa vonjila wa nõlapo. Oku linga ekonomuiso liaco, ca ambata otembo kuenda ci sukila elikolisilo lialua. Pole, poku ci linga o ka yuvula uveke woku nõla lonjanga onjila yimue yi nena ovitangi.
13. (a) Elivulu lia Tiago 1:5 li tu ĩha ohuminyo yipi? (b) Oku pinga olondunge vohutililo ci tu kuatisa ndati?
13 Pinga olondunge vohutililo. Nda tua pinga ekuatiso ku Suku, tu ka nõla onjila yeca esivayo kokuaye. Ndonge Tiago wa soneha hati: “Nda umue pokati kene wa kamba olondunge a pinge ku Suku, u ecaeca komanu vosi ocali, halocikundoko, kuenje vi eciwa kokuaye.” (Tia. 1:5) Ka tu ka kuati osõi yoku limbuka okuti tu sukila olondunge via Suku vi tu kuatisa oku nõla olonjila vietu. (Olosap. 3:5, 6) Oku kolela kolondunge vietu muẽle, ci tuala koku kembiwa. Nda tua pinga olondunge via Suku vohutililo loku kũlĩhĩsa olonumbi Viondaka yaye, tu ecelela okuti espiritu sandu li tu kuatisa oku sokolola ciwa ovisimĩlo viutima wetu.—Va Hev. 4:12; tanga Tiago 1:22-25.
14. Momo lie tu sukilila oku yuvula oku lipañela?
14 Nõla onjila o yongola oku kuama. Osimbu kua lingile ekonomuiso, loku pinga olondunge vohutililo, ku ka kuame lonjanga onjila yimue. Omunu ukualondunge, o sanda otembo yoku “kũlĩhisa oku a enda.” (Olosap. 14:15) Handi vali, ka li simãila oku kuama onjila yaco. Omunu ukuakulisimãila, o lisandela esunga lioku yuvula oku kuama onjila yimue. (Olosap. 22:13) Eye ndaño o nõla onjila yaco, ecelela oku songuiwa lovisimĩlo via vakuavo.
15, 16. Nye ca kongela voku kapako onjila tua nõla?
15 Linga cosi wa sokiya. Elikolisilo lietu lioku nõla olonjila viwa, ka li kuata esilivilo nda ka tua kuamele ovina tua sokiya. Salomone wa soneha hati: “Cosi eka liove lia kuata ci linga longusu yove.” (Uku. 9:10) Oco ovina tua nõla vi ece onima yiwa, tu sukila oku kapako olonumbi viosi tua konomuisa. Citava okuti ukundi umue vekongelo o nõlapo oku litumbika kupange wotembo yosi. Anga hẽ ci ko wenda ciwa? Ci ko wenda lika ciwa nda ka ecelele okuti upange woku sanda eteku kuenda ovitalukilo vi u nyana otembo a sukila oku pesila kupange woku kunda.
16 Olonjanja vimue, ka ca lelukile oku kuama olonjila viwa. Momo lie? Momo ‘oluali luosi lu kasi povaka eliapu.’ (1 Yoa. 5:19) Tu sukila oku yaka ‘lolombiali violuali viowelema ulo, lolohoka viaspiritu ãvi o kilu.’ (Va Efe. 6:12) Upostolo Paulu kuenda ndonge Yuda va lombolola okuti vana va yongola oku eca esivayo ku Suku va kuete uyaki unene.—1 Tim. 6:12; Yuda 3.
17. Catiamẽla kolonjila tua nõla, nye Suku a kevelela kokuetu?
17 Kũlĩhĩsa onjila wa nõla kuenda linga apongoloko nda ci sukiliwa. Olonjanja vimue ovina tu yongola ka vi tẽlisiwa ndomo tua vi sokiya. Momo ovitangi ‘viya ño kuenda vi veta ño’ komanu vosi. (Uku. 9:11) Pole, Yehova o yongola okuti tu pandikisa loku kuama olonjila tua nõla ndaño lovitangi. Onjila omunu a nõla yoku litumbika ku Yehova ale ohuminyo yolohuela, ka yi pongoloka. Suku o kevelela okuti tu tẽlisa olohuminyo viaco. (Tanga Osamo 15:1, 2, 4.) Kuli olonjila vimue okuti ka via tĩlile oku vi kuama. Omunu ukualondunge, otembo lotembo o kũlĩhĩsa onjila a kasi oku kuama. Eye ka ecelela okuti epela ale olonamãlala viu tateka oku linga apongoloko. (Olosap. 16:18) Eye o sakalala loku kũlĩhĩsa nda onjila yaco yeca esivayo ku Suku.
Longisa Vakuene Oku Nõla Olonjila vi Sivaya Suku
18. Olonjali vi pondola oku pindisa ndati omãla vavo oco va nõle olonjila viwa?
18 Olonjali vi sukila oku pindisa omãla vavo oku kũlĩha ndomo va nõla olonjila vi sivaya Suku. Ongangu yiwa, oyo ulongisi wa velapo. (Luka 6:40) Olonjanja vimue olonjali vi pondola oku longisa komãla ndomo ovo muẽle va nõlele onjila yiwa. Citava okuti va ecelelavo omãla oku nõla olonjila viavo kuenda oku va pandiya eci va kuata onima yiwa. Nye ci popiwa nda omõla wa nõla onjila yĩvi? Ndaño okuti ocina catate olonjali via siata oku linga oku teyuila omõla kovitangi viaco, pole oku ci linga, ka cu kuatisa. Kũlĩhĩsa ndeci okuti, onjali ya ecelela okuti omõla upa ovikanda vioku endisa ocendelo. Noke omõla o lueya ocihandeleko coku endisa oviendelo kuenje o kisikiwa oku feta ovimbu viaco. Onjali citava okuti yi feta olombongo viaco. Pole, nda omõla wa kisikiwa oku talavaya oco a fete ovimbu viaco, o ka kuata olondunge kovilinga viaye.—Va Rom. 13:4.
19. Nye tu sukila oku longisa olondonge vietu Viembimbiliya, kuenda tu pondola oku ci linga ndati?
19 Yesu wa tuma olondonge viaye oku longisa vakuavo. (Mat. 28:20) Ocina cimue ca velapo tu longisa kolondonge Viembimbiliya, oku kũlĩha ndomo ovo muẽle va nõla olonjila viwa. Oco tu va longise ciwa, tu sukila oku yuvula ocituwa coku va sapuila eci ovo va sesamẽla oku linga. Ciwa oku va longisa oku konomuisa olonumbi Viembimbiliya okuti va linõlela ovo muẽle eci va sukila oku linga. Tu sukila oku ivaluka okuti, “omunu omunu o lilombolola ku Suku.” (Va Rom. 14:12) Omo liaco vosi yetu tu kuete esunga lioku sokolola ndomo tu nõla olonjila vi eca esivayo ku Suku.
[Atosi pombuelo yamẽla]
a Oco o sange alomboluilo akuavo atiamẽla kondaka eyi, tanga ocipama losapi hati: “Citava Okuti Ndi Sakuiwa Lolonepa Viosonde Yange Muẽle?” Vupange Wetu Wusoma wa Kuvala wo 2006, kemẽla 3-6.
O Tambulula Ndati?
• Momo lie tu sukilila oku lilongisa ndomo tu nõla olonjila vietu?
• Ohele yi tu kokela nye kuenda ndamupi tu pondola oku yi yula?
• Ovina vipi epandu vi tu kuatisa oku nõla olonjila vi sivaya Suku?
[Apulilo Elilongiso]
[Etondongolo kemẽla 16]
Ovina vi tu Kuatisa Oku Nõla Olonjila Viwa
1 Yuvula Epela
2 Linga Akonomuiso
3 Pinga Olondunge Vohutililo
4 Nõla Onjila o Yongola Oku Kuama
5 Linga Cosi wa Sokiya
6 Kũlĩhĩsa onjila wa nõla kuenda linga apongoloko
[Elitalatu kemẽla 15]
Omunu ukuavitima vivali wa soka ndonaviyu yi pungua pungua lakimba okalunga