Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

‘O Ídifua Ia Nzumbi’ I Ximanesa Nzambi

‘O Ídifua Ia Nzumbi’ I Ximanesa Nzambi

‘O Ídifua Ia Nzumbi’ I Ximanesa Nzambi

“Kiene ki bhangesa athu ku ximana Tata iami, se mu bhana ibundu iavulu.” —NZUÁ 15:8, NW.

1, 2. (a) Kithangana kiahi ki tuala na-kiu phala ku suínisa akuetu? (b) Ujitu uahi ua tu bhana Jihova phala ku tu kuatekesa ku kala ni uhete mu sidivisu iê?

XINGANEKA mu phangu jiiadi jiji: Phange ia muhatu, u mona kuila kilumba phang’etu, ua thandanganha kiavulu. Muéne u mu bhinga phala ku kalakala nê mu sidivisu ia kuboka. Kioso kiaia ni kuboka, o kilumba u mu tangela o maka a mu bhita nau. Mu kizuua kieniókio, o kilumba ua sakidila Jihova mu musambu, mukonda dia henda ia londekesa o phange ia mu kuatekesa; kiki kiene o kikuatekesu ki nga mesenene. Mu ixi ia mukuá, saí dikaza dia tundu mu sidivisu ia kuboka mu ixi iéngi. Mu kiônge, kioso kia kexile mu tanga o misoso, saí munzangala ua diiala, ua kexile mu kuívua kiambote o misoso ia kexile mu tanga. Mu ku bhita thembu, kioso muéne kia kexile mu di pelepalala phala ku xisa o sidivisu iê, mu ixi mua kexile, muéne ua xinganeka ku dikaza didi, ni ku misoso ia mu bhangesa ku kala mukunji ua jixi jengi.

2 Nange o misoso íii, i ku bhangesa ku lembalala muthu ua ku kuatekesa ku lungulula o ukexilu ua muenhu uê. Nange o ku kuatekesa muthu, ki ku lungulula o ukexilu ua muenhu uê, maji izuua ioso tu kala ni kithangana phala ku bhana kikuatekesu, ni ku suínisa akuetu. Xinganeka kima ki ku kuatekesa ku kala dingi ni uhete, phala ku kuatekesa o jiphange jê, ni ku bandekesa dingi o sidivisu iê kua Nzambi. Ki kieji kala kima kiambote? Mu kidi, Jihova u tu bhana o ujitu iú—o nzumbi iê ikôla. (Luka 11:13) Mukonda dia nzumbi ikôla ku tu kuatekesa ku muenhu uetu, i tu bhangesa ku kala ni ídifua iambote, phala ku lungulula o ukexilu uetu uoso mu sidivisu ietu kua Nzambi. Iú ujitu ua dikota!—Tanga Ngalásia 5:22, 23.

3. (a) Kiebhi o ku kala ni ídifua ia nzumbi i ximanesa Nzambi? (b) Ibhuidisu iebhi i tua-nda di longa?

3 O ídifua ia nzumbi ikôla, i tu kuatekesa ku xinganeka mu ídifua ioso i Tunda kua Jihova Nzambi. (Kol. 3:9, 10) Jezú ua londekesa se mukonda diahi o Jikidistá a tokala ku bhanga ioso phala ku kaiela o phangu ia Nzambi kioso kiambe ku maxibulu mê: “Kiene ki bhangesa athu ku ximana Tata iami, se mu bhana ibundu iavulu.” * (Nzuá 15:8, NW.) Kioso ki tuia ni ku londekesa ‘o ídifua ia nzumbi,’ tua-nda tena ku ilondekesa mu izuelu ietu, ni mu ukexilu uetu ua ku bhanga o ima; mu ku bhanga kiki, tua-nda ximanesa Nzambi ietu. (Mat. 5:16) Mu ukexilu uebhi o ídifua ia nzumbi, ki i sokela ni ua mundu ua Satanaji? Kiebhi ki tu tena ku kala ni ídifua ia nzumbi? Mukonda diahi ki bhonza kiavulu kulondekesa o ídifua ia nzumbi? Tua-nda di longa o ibhuidisu íii, kioso ki tua-nda di longa o ídifua itatu ia nzumbi—o henda, o ngalasa, ni kutululuka.

O Henda Kála Kia ki Tendelesa mu Bibidia

4. Jezú ua tumina o maxibulu mê ku londekesa henda iahi?

4 O henda i tunda mu nzumbi ikôla, i tu bhangesa ku kala ni henda ia dikota ki kene mu ku ilondekesa ku mundu iú. Kiebhi-phe? O henda íii, ene mu i tendelesa mu Bibidia. Jezú ua tendelesa o ukexilu iú kioso kia kexile ku Mulundu. (Tanga Matesu 5:43-48.) Muéne ua mono kuila, né muene o ati a ituxi, a uabhele ku bhanga ima ia iibha ku akuâ, kála kia kexile mu a bhanga. O “henda” íii ki bhingi ngó ku bhanga nguzu, maji i bhinga ué ku bhanga kima. Se tua mesena ‘kulondekesa kuila tu an’a Tata ietu uene ku diulu,’ tua tokala ku kala ni ukexilu uambote. Mu veji dia ku bhanga kia iibha ku akuetu kála kia tu bhange, tua tokala ku a bhanga mbote, ni ku a mona kála kia a mona Jihova. Maji-phe kiebhi ki tu tena ku zola o jinguma jetu kála kia tu tumina Jezú?

5. Kiebhi ki tu tena kulondekesa henda ku athu a tu zukutisa?

5 Xinganeka o phangu ia Bibidia. Kioso kia kexile mu boka mu mbanza ia Filipe, Phaulu ni Sila, a a koko, a a beta, ia a a takula mu kaleia, o inama iâ ia jimbile. Kuenhoko ene a a beta ku alangidi a kaleia. Kioso kia a katula mu kaleia mu kaxi ka kitungutu ia ixi, o kuila ene a vutula phonzo ku athu enhó? Kana. O ukexilu ua uambote—ni henda—ia bhangesa o mulangidi ua kaleia ni muiji uê ku kituka jikidistá. (Ikalakalu 16:19-34) Lelu kuene ué jiphange javulu ene mu kaiela, o phangu íii, ia ku ‘benzela oso a a zukutisa’—Lom. 12:14.

6. Kiebhi ki tu tena kulondekesa henda ku jiphange jetu (Tanga o kaxa mu mbandu 21.)

6 Etu ki tu zolo ngó o jiphange jetu. Mu kiki, “etu uetu tua fuama tu bhana o mienhu ietu, mukonda dia jiphange jetu.” (Tanga 1 Nzuá 3:16-18.) Kiene kimoxi ué, tu tena kulondekesa o henda íii. Mu kifika se tua zuela, mba tua bhange kima kia iibha, tu tena kulondekesa o henda mu ku dianga ku sota o ku batula o maka. (Mat. 5:23, 24) Abha se a tu xingi? O kuila tua-nda ‘lenguluka mu ku loloka’ anga tua-nda bhaka phonzo? (Jisá. 86:5) O henda ijila mu ídifua ia nzumbi, ia-nda tu kuatekesa ku loloka akuetu, ‘kala kiene mu tu loloka Nzambi’—Kol. 3:13, 14; 1 Phe. 4:8.

7, 8. (a) Kiebhi o henda ietu ku athu ia lungu ué ni henda ietu kua Nzambi? (b) Kiebhi ki tu tena ku bandekesa o henda ietu kua Jihova? (Tanga o kifika kiala ku luiji.)

7 Kiebhi ki tu tena kulondekesa o henda ku jiphange jetu? Mu ku bandekesa o henda ietu kua Nzambi. (Efe. 5:1, 2; 1 Nzuá 4:9-11, 20, 21) Mu ku kala ni kithangana phala kuzuela ni Jihova, ni ku tanga o Bibidia, ni ku xinganeka mu milongi, ni kusamba, phala ku bandekesa o henda ietu kua Tata ietu ia diulu. Kienhiki tua tokala ku kala ni kithangana phala ku kala ni ukamba ni Nzambi.

8 Tala o kifika kiki: Se tuala ni ola phala ku tanga o Mak’â Nzambi, ni ku xinganeka, ni kusamba kua Jihova ku kizuua. Ki tueji bhanga ioso phala ki tuehele kima kioso-kioso ku tu fidisa kuzuela ni Jihova? Mu kidi, se-ku muthu u tena ku tu fidisa kusamba kua Nzambi, etu enioso tu tena ku tanga o Bibidia bhu kididi kioso-kioso bhu tuala. Nange tu bhanga ima iavulu izuua ioso i tu fidisa ku kala ni kithangana kia kuzuela ni Nzambi. O kuila tuene mu kala ni kithangana izuua ioso phala ku zukama Jihova?

‘O Ngalasa ia Nzumbi Ikôla’

9. O ídifua ia nzumbi ikôla, i tena ku tu kuatekesa ku dibhana ni ihi?

9 O ídifua ia nzumbi ikôla, tu tena ku i mona kioso ki tu dibhana ni ibhidi. O ngalasa, o kídifua kia kaiiadi ki tua-nda di longa. O ngalasa tu tena ku i sokesa ni muxi uonene u nangenena né muene mu kididi mua kambe o menha. Mu ixi ioso o jiselevende ja Nzambi, ene mu ‘tambula o maka ni hadi iavulu, ni ngalasa i tunda kua nzumbi ikôla.’ (1 Tes. 1:6) A mukuá, a dibhana ni jiphaxi, ni uadiama. Maji né kiki, Jihova u a bhana nguzu mu kaxi ka nzumbi ikôla, phala ku ‘tena o ku kolokota mu ima ioso, ni ku xididika.’ (Kol. 1:11) Nanhi u bhana o ngalasa íii?

10. Kuebhi kuijila o ngalasa ietu?

10 O jimbongo mu nzumbi, ji tu bhana Jihova, jene ni valolo ia dikota, ki ja sokela ni “jimbongo ja makutu’iji,” ia mundu ia Satanaji. (1 Tim. 6:17; Mat. 6:19, 20) Muéne ku hádia ua-nda tu bhana o muenhu se dizubhilu. Tuala ni kisangusangu kia ku bhanga mbandu ku muiji ua Kidistá. O ngalasa ietu, ijila mu ku kala ni ukamba uambote ni Nzambi. Tu xikina mu izuelu ia Davidi, kioso kia kexile mu lenga phala ka mu jibhe, mu ku ximana Jihova mu muimbu: “Kuma o henda ié kota, muenhu ndenge; kiene mizumbu iami ki i ku ximanena. Kienhiki, ngi ku tumbula katé bhua suka o muenhu uami.” (Jisá. 63:3, 4) Né muene se tu dibhana ni ibhidi, o ngalasa ia-nda ximana Nzambi, ni ku kolesa dingi o mixima ietu.

11. Mukonda diahi tua tokala ku sidivila Jihova ni ngalasa ioso?

11 O poxolo Phaulu, ua tendelesa o Jikidistá: “Enu-phe, sanguluka jing’enu mua Ngana. Ngi tona o ku ki zuela: Sangulukenu!”(Fil. 4:4) Mukonda diahi o Jikidistá a tokala ku bhanga o sidivisu iâ, kua Jihova ni ngalasa ioso? Mukonda dia maka a zuela Satanaji alungu ni ungana ua Jihova. Satanaji ua zuela kuila, ki kueji kala muthu ueji sidivila Nzambi, mu vondadi iê muene. (Jobe 1:9-11) Se tu sidivila Jihova ni ku luuala, ni kijijidiku, Nzambi ka-nda xikina o sidivisu ietu. Mu veji dia kiki, tua tokala ku belesela o kitendelesu kia mukua jisalamu: “Jihova mu sidivilenu ni kutana, bhixilenu bhu pholo iê ni kuimba.” (Jisá. 100:2) O ku bhanga sidivisu ni ngalasa, ni muxima uambote, ku ximanesa Nzambi.

12, 13. Ima iahi i tua tokala ku bhanga, se tua mu divua kia iibha?

12 Mu kidi, katé ué ni jiselevende ja Jihova, ene ku mu sidivila kia tundé ukulu, saí ithangana ene mu luuala ué, maji a bhanga ioso phala ku kala ni ngalasa. (Fil. 2:25-30) Ihi i tu kuatekesa mu ithangana íii? O divulu dia Efezo 5:18, 19, dizuela: “Kota mu izale ni Nzumbi ia Nzambi. Mu kale mu ku di kunda mudienu ni jisalamu, ni mikumbi ia nzumbi. Muila ni kuimbila Ngana mimbu ni jisalamu ni muxima ua ku mu sakidila.” Kiebhi ki tu tena ku belesela o kitumu kiki?

13 Kioso ki tu kala ni ibanzelu ia iibha, tu tena kusamba kua Jihova, ni ku bhanga ioso phala ku xinganeka mu ima ia tokala. (Tanga Filipe 4:6-9.) Saí jiphange a uabhela kuívua o mimbu ia Ubhezelu uetu, phala ku a kuatekesa ku kala ni ibanzelu iambote. Saí phange ua kexile mu divua kia iibha, ua luualele ué kiavulu, ua zuela: “Nga kexile mu samba izuua ioso ni muxima uoso, ni kuimba o mimbu ia Ubhezelu uetu. O ku ximana Jihova mu kuimba, kua ngi bhana kutululuka kua muxima, ki kale ni dízui dia suína, mba ni muxima uami. O divulu, Achegue-se a Jeová, dia ngi kuatekesa ué kiavulu. Nga di tange mu luiadi mu mivu iiadi. Iexile kála milongo ku muxima uami. Ngejiia kuila Jihova ua besoala o nguzu ioso i nga bhange.”

‘O ku Dibunda ku Bheka Kutululuka’

14. Iônge iebhi mu tuene mu mona o kutululuka kua nzumbi ikôla?

14 Mu iônge ietu ia mundu uoso, o jiphange jene mu tunda mu jixi javulu, ene mu katula mbote mu ku kala kumoxi ni Jikidistá ni akuá. O ukexilu iú, ulondekesa o kutululuka kuene mu kala na-ku o jiselevende ja Nzambi lelu—o u phange uetu mu ngongo ioso. O athu ene múia mu ididi íii, ene mu diuana kiavulu kioso kia mona athu a tokalele ku kala jinguma, ‘a kuata muanu ua ku bhanga kioso kia tena mu ku di bhaka mu usoko ua kuongama kua a bhana o Nzumbi, mu dijikita diê dia paze.’ (Efe. 4:3) Athu ene mu mona o kutululuka kuku, mukonda dia athu enhá ku xisa kia o kathombo.

15, 16. (a) Ibanzelu iahi ia kulu na-iu Phetele, ni mukonda diahi kia mu bhonzele kueha o ibanzelu íii? (b) Kiebhi Jihova kia kuatekesa Phetele ku lungulula o ibanzelu iê?

15 Ki bhonza kiavulu athu a ixi iéngi ku dibhana kiambote. Phala ku tu kuatekesa ku kala ni unjimu, ni ihi i tua tokala ku bhanga phala kueha o kathombo, ni ku kala kumoxi, ni ku dibhana kiambote, tua-nda di longa o phangu ia poxolo Phetele mu hama ia dianga. O ibanzelu iê, ia lungu ni athu a kambele ku a saia tu tena ku i mona mu izuelu iê: “Enu mua k’ijiia kuma muthu uala Judé, a mu kidika o kukuata ukamba ni mukua’xi iengi, mba kubokona ngó m’onzo iê ni kubhongoloka-nê kumoxi. Maji eme-phe Nzambi ua ng’idikiza kuma ki ngâmbe dingi muthu kuiibha mba kuxila.” (Ika. 10:24-29; 11:1-3) Mukonda dia ibanzelu ia athu mu izuua ienioió, nange Phetele ua kulu mu ku xikina kuila, o Kitumu kia mu bhingile ngó ku zola o jiphange jê a Jijudé. Mukonda dia kiki, muéne ka kexile mu mona kuila kituxi ku mona o athu a jixi jengi kála jinguma jê. *

16 Xinganeka se kiebhi kia divu Phetele, kioso kia bokona mu inzo ia Koloneliu. O kuila o muthu ua kexile ni ibanzelu iéngi ia lungu ni Athu akua jixi jengi, u tena ku “di sokejeka ku idiandu” ni ku “dijikita diê dia paze?” (Efe. 4:3, 16) Mu ku bhita izuua, o nzumbi ikôla ia Nzambi, ia jikula o muxima ua Phetele, mu ku mu kuatekesa ku lungulula o ibanzelu iê, ni kueha o kathombo. Mu kaxi ka kisuma, Jihova ua mu londekesa o ibanzelu iê ia lungu ni athu, kuila kene mu kala ni kathombo ka athu a kikonda kiéngi, mba a jixi jengi. (Ika. 10:10-15) Mukonda dia kiki, Phetele uambela Koloneliu: “Kia kidi kiene, nga mono kuma Nzambi kene ni kathombo ka athu. Maji ku akua jixi joso, uoso u mu xila muène, hé u bhanga ioso iaiuka, Muène u mu tambulula.” (Ika. 10:34, 35) Phetele ua lungulula o ibanzelu iê, ua dibhana kiambote ni ‘jiphange joso mu ku xikana.’

17. Kiebhi kiene mu londekesa lelu o mundu ua Nzambi, kuila a dibhana kiambote?

17 O musoso ua Phetele, u tu kuatekesa kuijiia ukexilu ua mundu ua Nzambi lelu ene mu lungulula o mienhu iâ. (Tanga Izaia 2:3, 4.) Mazunda ni mazunda a athu a “tundu mu ifuxi ioso, ni mu miji ioso, ni mu madiembu moso, ni mu madimi moso,” ene mu lungulula o ibanzelu ia, kala ki bhinga “o vondadi ia Nzambi, ia uabha, iaujitu, iatenena, i mu uabhela kiambote.” (Dij. 7:9; Lom. 12:2) Athu enhá, akexile ué kia ni kathombo, unguma, ni ku kala ni ukexilu ua ku diuanuna ua mundu ua Satanaji. Maji mu ku di longa o Mak’â Nzambi, ni kikuatekesu kia nzumbi ikôla, ene a di longo “o ima i bheka paze.” (Lom. 14:19) O ku dibhana kiambote ku bhana kiximanu kua Nzambi.

18, 19. (a) Kiebhi ki tu tena ku kuatekesa phala ku kala ni kutululuka, ni ku diongeka kumoxi mu kilunga? (b) Ihi i tua-nda di longa mu milongi ia-nda kaiela?

18 Kiebhi ki tu tena ku bhana o kikuatekesu kietu, kia ku kala ni kutululuka, ni ku di phopheka kumoxi ni mundu ua Nzambi? Ilunga iavulu, muene athu a tundu mu jixi jengi. Saí iá, ala ni ijila iéngi, mba kene mu zuela kiambote o dimi dietu. O kuila uene mu bhanga ioso phala kuijiia o athu enhá? O Mak’â Nzambi, ene mu tendelesa o ukexilu iú. Mu ku sonekena o jiphange mu kilunga kia Loma, ki kale o Jijudé ni Athu engi, Phaulu uambe: “Kala kiki, di tambululienu-phe mudienu, phala ki bhane fuma kua Nzambi, kala Kristu kia mi tambulula enu.” (Lom. 15:7) O kuila saí muthu mu kilunga kiê ua tokala ku muijiia kiambote?

19 Ihi i tua tokala ku bhanga dingi phala o nzumbi ikôla, ku tu kuatekesa ku muenhu uetu? Mu milongi ia-nda kaiela tua-nda di longa o kibhuidisu kiki, kioso ki tua-nda suluka mu kuzuela o ídifua ia nzumbi ikôla.

[Tanga mu luji]

^ kax. 3 O ibundu ia tange Jezú, o ‘ídifua ia nzumbi,’ ni ‘ku fisala ni dikanu,’ iene mu bhanga o Jikidistá mu ku bhana kijingu kua Nzambi kioso kia boka o njimbu ia Utuminu.—Jihe. 13:15.

^ kax. 15 O divulu dia Ijila 19:18, dizuela: “Kana kuvutula phonzo ku muthu, o an’a akua’xi ié kana ku a bhakela njinda; maji mukuenu u mu zola kala ki ua di zola e’muene.” O atuameni a jingeleja a Jijudé a banzele kuila, “o an’a akua’xi ié,” ni “mukuenu” exile ngó o Jijudé. O Kitumu kia jijidikile o akua Izalaiele ku kala di kanga dia athu akua jixi jengi. Kienhiki, o kitumu kiki ka kexile mu ki kaiela ku atuameni a jingeleja, mu hama ia dianga, ia ku banza kuila o athu ki Jijudé exile jinguma, a tokalele ku a zemba.

Kiebhi ki Ueji Tambuijila?

• Kiebhi ki tu tena kulondekesa o henda ku jiphange jetu?

• Mukonda diahi tua tokala ku bhanga o sidivisu ietu kua Nzambi, ni ngalasa ioso?

• Ihi i tua tokala ku bhanga, phala ku kala ni kutululuka, ni ku diongeka kumoxi mu kilunga?

[Ibhuidisu ia ku dilonga]

[Kidikisu ku bandu 25]

“Enhá, Ene o Jikidistá ja Kidi”

O divulu, (Between Resistance and Martyrdom—Jehovah’s Witnesses in the Third Reich), dia tumbula o izuelu ia tange o munzangala ua kexile mu kaleia uexile Judé, ua tange kiebhi kia di sange ni Jimbangi ja Jihova, kioso kia bhixila mu kaleia, ka Neuengamme:

“Mukonda tu Jijudé, tua tundu ku Dachau, tua tambula dingi Jijudé ja mukuá mu kaleia, enhá akexile mu sueka o ima ioso ia kexile na-iu phala ka tu bhane. . . . Ande dia ku kala [mu kaleia], tua kexile mu di kuatekesa mu dietu. Maji mu kididi kiki, kia bhonzo kiavulu, kala muthu u thandanganha dingi ni ku bhulula o muenhu uê, o ia akuâ kana. Maji xinganeka ihi ia kexile mu bhanga o Adilongi a Bibidia [lelu, o Jimbangi ja Jihova]. Mu kithangana kieniókio, ene akexile mu kalakala kiavulu, mu iudika o ji tubu ja menha. Kua kexile mbambi iavulu, ene akexile kuimana kizuua kia muvimba mu menha a talala kiavulu. Se-ku muthu uejidile se kiebhi kia tenene ku kolokota mu kididi kieniókio. Ene ambe kuila, Jihova ua a bhanene o nguzu. Ene a bhindamene mbolo, kála etu, mukonda akexile uá ni nzala. Maji ihi ia bhange? Ene akexile mu bhongolola o jimbolo joso ja kexile naju, ia a ji uanuna, mbandu phala ene, ni mbandu phala ku jambatela o jiphange jâ, a tundile ku Dachau. Ene a a tanesa, a bhana ji nzobole. Ande dia kúdia, ene akexile mu samba. Ene oso ekutile, ia a sangulukile kiavulu. Ene ambe kuila ka kexile dingi ni nzala. Kindala uejiia kiá se mukonda diahi eme ngambe: Enhá, ene o Jikidistá ja kidi.”

[Jifoto ku bandu 23]

O kuila uene mu kala ni kithangana phala ku zukama kua Jihova?