‘Cipambi ca Mzimu’ Cikupeleka Ucindami kwa Ciuta
‘Cipambi ca Mzimu’ Cikupeleka Ucindami kwa Ciuta
‘Ŵadada ŵakupika ucindami mu ici, kuti mulutilire kupambika cipambi.’—YOH. 15:8.
1, 2. (a) Kasi tili na mipata wuli yakukhozgera ŵanji? (b) Kasi Yehova wali kutipa cawanangwa wuli ico cikutovwira kuti timuteŵeterenge makora?
GHANAGHANIRANI vyakucitika viŵiri ivi: Mudumbu wawona kuti mudumbu muwukirano wakuwoneka wakwenjerwa. Wakupangana na mudumbu muwukirano kuti ŵendere lumoza mu upharazgi. Apo ŵakudumbiskana mu nthowa, mudumbu muwukirano wakwamba kuyowoya ivyo vikumusuzga. Ŵati ŵawera, muwukirano uyu wakuwonga Yehova cifukwa ca ivyo mudumbu wakukhwima uyu wacita. Ndivyo muwukirano uyu wakhumbikwiranga. Cakucitika cinyake, mbumba yinyake iyo yikapharazganga ku caru cinyake yafika waka. Apo mbumba iyi yikucezga na ŵanyawo na kulongosora umo yikakondweranga na uteŵeti, mbali munyake muwukirano wakutegherezga comene. Vilimika vyati vyajumphapo, apo wakunozgekera kukateŵetera mu caru cinyake, wakuwona kuti ivyo mbumba iyi yikayowoya vikamuciska kuti wanwekere umishonale.
2 Mutepanji vyakucitika ivi vikumukumbuskani za ivyo imwe mukasambira ku munthu munyake panji za yunji uyo wakasambira kwa imwe. Nangauli, ni viŵi yayi kuti kudumbiskana na munthu kamoza kungasintha umoyo wake, kweni zuŵa lililose tili na mwaŵi wa kuciska na kukhozga ŵanji. Kasi mungakondwa yayi usange pangaŵa cinthu cinyake ico cingamovwirani kuŵa na mikhaliro yiwemi mwakuti muteŵetere makora ŵabali na ŵadumbu ndiposo Ciuta? Mungakondwa comene, nakuti ndico Yehova watipa. Watipa cawanangwa ca mzimu wake utuŵa. (Luka 11:13) Para tikulongozgeka na mzimu wa Ciuta, tikuŵa na mikhaliro yiwemi iyo yikutovwira mu vigaŵa vyose vya uteŵeti withu. Ici nchawanangwa ciwemi comene.—Ŵazgani Ŵagalatiya 5:22, 23.
3. (a) Kasi kuŵa na ‘cipambi ca mzimu’ kukupeleka wuli ucindami kwa Ciuta? (b) Kasi tidumbiskanenge mafumbo wuli?
3 Mikhaliro iyo mzimu utuŵa ukupambika yikulongora wunthu wa Yehova Ciuta, uyo ni mweneko wa mzimu uwu. (Kol. 3:9, 10) Yesu wakalongora cifukwa cikuru ico Ŵakhristu ŵakwenera kufwilirapo kuyezga Ciuta. Wakaphalira ŵapositole ŵake kuti: ‘Ŵadada ŵakupika ucindami mu ici, kuti mulutilire kupambika cipambi.’ * (Yoh. 15:8) Vyandulo vya ‘cipambi ca mzimu,’ vikuwoneka kwizira mu ivyo tikuyowoya na kucita, ndipo ivi vikupangiska kuti Ciuta withu walumbike. (Mat. 5:16) Kasi cipambi ca mzimu cikupambana wuli na mikhaliro iyo yili mu caru ca Satana? Kasi tingacita wuli kuti tiŵe na cipambi ca mzimu? Cifukwa wuli cingaŵa cakusuzga kuŵa na cipambi ca mzimu? Mafumbo agha ndigho tidumbiskanenge apo tikusanda vigaŵa vitatu vyakwambilira vya cipambi ca mzimu. Vigaŵa ivi ni citemwa, cimwemwe, na mtende.
Citemwa Cakujintha pa Fundo za Ciuta
4. Kasi nchitemwa ca mtundu wuli ico Yesu wakasambizga ŵasambiri ŵake?
4 Citemwa ico mzimu utuŵa ukupambika cikupambana comene na citemwa ico cili mu caru. Mwawuli? Cifukwa cili kujintha pa fundo za Ciuta. Yesu wakalongora mphambano iyi pa Upharazgi wa pa Lupiri. (Ŵazgani Mateyu 5:43-48.) Yesu wakawona kuti ŵakwananga nawo ŵakulondezga fundo yakuti kacande ka bwenkha kakwenderana. Citemwa canthena nchanadi yayi, kweni cikuŵa waka ca kuwezgera ivyo munyako wakucitira. Usange tikukhumba ‘kujilongora taŵene kuŵa ŵana ŵa Ŵadada awo ŵali kucanya,’ tikwenera kupambana na ŵanji. M’malo mwa kuŵawezgera waka ivyo ŵaticitira, tikwenera kuŵawona na kuŵacitira nga umo Yehova ŵakuŵawonera na kucitira nawo. Kasi nchamacitiko kutemwa ŵalwani ŵithu nga umo Yesu wakayowoyera?
5. Kasi tingalongora wuli kuti tikutemwa awo ŵakutitambuzga?
5 Wonani ciyelezgero ca mu Baibolo ici. Apo Paulosi na Sila ŵakapharazganga ku Filipi, ŵakakakika, kudupulika comene, na kuponyeka mu gadi la mukati, ndipo malundi ghawo ghakaŵikika mu magwedi. Apo ivi vikacitikanga, mulinda wa jele nayo wakwenera kuti wakaŵacitira nkhaza. Ŵati ŵafwatulika mwamabuci cifukwa ca cindindindi, kasi ŵakasangirapo mwaŵi wakumuwezgera mulinda uyu? Yayi. Cifukwa ca kumufipira mtima panji kuti citemwa cakujipata ico ŵakaŵa naco, ŵakacitapo kanthu mwaluŵiro kuti ŵamovwire. Ivyo ŵakacita vikajura nthowa yakuti iyo na ŵamunyumba yake wose ŵazgoke Ŵakhristu. (Mil. 16:19-34) Ŵabali ŵithu ŵanandi ŵakucita mwakuyana waka, ‘ŵakutumbika awo ŵakuŵatambuzga.’—Rom. 12:14.
6. Kasi ŵabali ŵithu tingaŵalongora wuli citemwa cakujipata? (Wonani bokosi pa peji 21.)
6 Kweni Ŵakhristu ŵanyithu tikuŵatemwa kujumpha apa. Baibolo likuti: “Nase tikwenera kupeleka umoyo withu cifukwa ca ŵabali ŵithu.” (Ŵazgani 1 Yohane 3:16-18.) Kanandi tingalongora citemwa canthena mu nthowa zinandi. Mwaciyelezgero, para tayowoya panji kucita cinthu ico cakhuŵazga mbali, tingalongora kuti tili na citemwa usange ndise tingamba kucitapo kanthu kuti tiwezgerepo mtende. (Mat. 5:23, 24) Wuli usange yunji watibudira? Kasi ndise ŵakunozgeka ‘kugowokera,’ panji nyengo zinyake tikusunga cakusingo? (Sal. 86:5) Citemwa cikuru ico mzimu utuŵa ukupambika, cingatovwira kuti tibenekelere tumaubudi tucokotucoko, kugowokera ŵanji na mtima wose ‘nga ni umo Yehova wakutigowokelera.’—Kol. 3:13, 14; 1 Pet. 4:8.
7, 8. (a) Kasi kutemwa Ciuta kukukolerana wuli na kutemwa ŵanthu? (b) Kasi tingacita wuli kuti titemwenge comene Yehova? (Wonani vithuzithuzi pasi apa.)
7 Kasi tingacita wuli kuti tiŵe na citemwa cakujipata? Tingaŵa naco para tikutemwa comene Ciuta. (Efe. 5:1, 2; 1 Yoh. 4:9-11, 20, 21) Tikuŵa pafupi na Yehova para tikuŵazga Baibolo, kulanguruka, na kulomba. Pa nyengo iyi mitima yithu yikukhozgeka ndipo tikovwirika kuti timutemwenge comene Dada withu wa kucanya. Ntheura, tikwenera kujigulira nyengo ya kusendelera kwa Ciuta.
8 Tiyelezgere kuti pa zuŵa lililose pali kutemeka ora limoza pera lakuti muŵazgenge Baibolo, kulanguruka, na kulomba, kasi mungayezgayezga yayi kuti pa ora ilo paŵavye cinthu cakumutangwaniskani kusendelera kwa Yehova? Palije uyo wangatikanizga kulomba kwa Ciuta, nakuti taŵanandi tingaŵazga Baibolo palipose apo takhumbira. Kweni tikwenera kucitapo kanthu kuti kavuluvulu wa vyakucita vithu vya zuŵa na zuŵa waleke kutiwuluskira nyengo yakucezgera na Ciuta. Kasi zuŵa lililose mukujigulira nyengo yakukwana yakusendelera kwa Yehova?
“Cimwemwe ca Mzimu Utuŵa”
9. Kasi cimwemwe ca mzimu utuŵa cikuŵa wuli?
9 Cakukondweska nchakuti cipambi ca mzimu nchakukhazikika. Sono tidumbiskanenge za cimwemwe uwo ni mukhaliro waciŵiri uwo ukulongora kukhazikika kwa cipambi ici. Cimwemwe cili nga nchakumera ico cikukura makora nanga kungaŵa ku malo ghakusuzga. Ŵateŵeti ŵa Ciuta ŵanandi, ŵakuzomera “mazgu mu visuzgo vinandi na cimwemwe ca mzimu utuŵa.” (1 Tes. 1:6) Ŵanji ŵakukumana na masuzgo. Kweni Yehova wakuŵapa nkhongono kwizira mu mzimu wake utuŵa kuti ‘ŵazizipizge mwakufikapo na kukhomezga na cimwemwe.’ (Kol. 1:11) Kasi cimwemwe ici cikufuma nkhu?
10. Kasi cimwemwe cithu cikufuma nkhu?
10 Mwakupambana na “usambazi wambura kuchintha” wa caru ca Satana, usambazi wauzimu uwo Yehova wali kutipa ngwamuyirayira. (1 Tim. 6:17; Mat. 6:19, 20) Wali kutilayizga kuti tizamuŵa ŵacimwemwe kwamuyirayira. Tili na cimwemwe cifukwa ca kuŵa mu ubali Wacikhristu wa pa caru cose. Kwakuluska vyose, tili na cimwemwe cifukwa ca kuŵa paubwezi na Ciuta. Nase tikujipulika nga ni Davide, uyo nangauli wakapanjwangapanjwanga, wakalumba Yehova mwa kwimba kuti: “Cifukwa cifundu cinu nchiwemi kwakuluska umoyo, milomo yane tiyimulumbeni. Tindimutumbikeni ndicali wamoyo.” (Sal. 63:3, 4) Nanga ni para takumana na masuzgo, mitima yithu yikulumba Ciuta mwacimwemwe.
11. Cifukwa wuli nchakuzirwa kuteŵetera Yehova na cimwemwe?
11 Mpositole Paulosi wakaciska Ŵakhristu kuti: “Sekelerani mu Fumu nyengo zose. Nkhuwerezgaso kuti, Sekelerani!” (Fil. 4:4) Cifukwa wuli nchakuzirwa kuti Ŵakhristu ŵateŵeterenge Yehova mwacimwemwe? Nchifukwa ca nkhani iyo Satana wakawuska yakukhwaskana na muwuso wa Yehova. Satana wakati palije uyo wakuteŵetera Ciuta kufumira pasi pa mtima. (Job 1:9-11) Usange tikuteŵetera Yehova mwadango waka uku tikukondwa yayi, mbwenu sembe yithu ya malumbo yiŵenge yakupeleŵera. Ipo tiyeni tifwilirepo kulondezga mazgu gha wamasalimo ghakuti: “Teŵeterani Yehova na kukondwa! Zaninge pamaso pake na kwimba kwa kusangwa!” (Sal. 100:2) Uteŵeti withu ukucindika Ciuta para tikuwucita mwakusangwa ndiposo na mtima wose.
12, 13. Kasi tingacita wuli kuti timazge maghanoghano ghaheni?
12 Ndipouli, nanga ni awo ŵakuteŵetera Yehova na mtima wose, nawo nyengo zinyake ŵakudonda ndipo ŵakusuzgika kuti ŵalutilire kuwona vinthu mwakwenelera. (Fil. 2:25-30) Kasi nchivici cingatovwira para vinthu vyaŵa nthena? Lemba la Ŵaefeso 5:18, 19 likuti: ‘Lutilirani kuzuzgika na mzimu, kuyowoya mwekha masalimo na malumbo kwa Ciuta na sumu zauzimu, kwimba pamwekha sumu mu mtima winu kwa Yehova.’ Kasi tingalondezga wuli ulongozgi uwu?
13 Para tikusuzgika na maghanoghano ghaheni, tingalomba kwa Yehova na kuyezgayezga kughanaghanira vinthu vyakulumbika. (Ŵazgani Ŵafilipi 4:6-9.) Ŵanji ŵawona kuti kung’ung’uta sumu zithu za Ufumu kukusamphuska mizimu yawo ndipo kukuŵawovwira kuti ŵaghanaghanenge vinthu viwemi. Mbali munyake uyo wakakumanapo na suzgo ilo kanandi likamukhuŵazganga na kumugongoweska wakati: “Padera pakulomba mwa kufumira pasi pa mtima, nkhasungilira pa mtima sumu za Ufumu zicoko waka. Nkhaŵanga na mtende mu mtima para nkhwimba mwakukwezga panji ca mu mtima sumu zakulumba Yehova izi. Pa nyengo iyi ndipo buku la Sendelerani kwa Yehova likafumiskikira. Nkhaliŵazga kaŵiri mu cilimika cakulondezgapo. Likaŵa nga ni mafuta ghakuzizimiska mtima wane. Nkhumanya kuti Yehova watumbika citatata cane.”
“Cakukakira ca Mtende”
14. Kasi mtende wa mzimu utuŵa ngwapadera wuli?
14 Pa maungano ghithu gha mitundu yose, ŵanthu ŵakufuma mu vyaru vyakupambanapambana ŵakukondwa kucezga na ŵabali na ŵadumbu ŵawo. Maungano agha ghakulongora mtende uwo ŵanthu ŵa Ciuta ŵali nawo, panji kuti umoza withu wa pa caru cose capasi. Ŵanji awo ŵakutiwona, kanandi ŵakuzizwa kuwona kuti ŵanthu awo ŵaghanaghananga kuti ŵangatinkhana, ŵakuyezgayezga “kusungilira umoza wa mzimu mu cakukakira ca mtende.” (Efe. 4:3) Umoza uwu ngwapadera comene para tikughanaghanira ivyo ŵanji ŵaleka kuti ŵafike apa.
15, 16. (a) Kasi Petrosi pakwamba wakaŵa na suzgo wuli? (b) Kasi Yehova wakamovwira wuli kuti wasinthe kaghanaghaniro kake?
15 Nchipusu yayi kuti ŵanthu ŵakupambanapambana ŵaŵe ŵakukolerana. Kuti tipulikiske ivyo vikukhumbikwa kuti paŵe kukolerana kwanthena, tiyeni tiwone nkhani ya mpositole Petrosi. Wonani umo wakawoneranga Ŵamitundu ŵambura kukotoleka apo wakati: “Mukumanya makora kuti nchambura kuzomerezgeka kwa Muyuda kujibatika iyomwene panji kusendelera kwa munthu wa mtundu unyake; ndipouli, Ciuta wanilongora kuti nileke kucema munthu kuti ngwakufipirwa panji mukazuzi.” (Mil. 10:24-29; 11:1-3) Nga umo ŵanandi ŵakawoneranga vinthu mu nyengo yira, Petrosi wakwenera kuti wakagomezganga kuti Dango likuyowoya kuti wakwenera kutemwa Ŵayuda pera. Nayo wakawonanga Ŵamitundu kuŵa ŵalwani awo wakeneranga kuŵatinkha. *
16 Ghanaghanirani waka umo Petrosi wakwenera kuti wakajipulikira apo wakanjira mu nyumba ya Koroneliyo. Kasi cikaŵa cipusu kuti munthu uyo pakwamba wakatinkhanga Ŵamitundu walungike nawo pamoza mwakukolerana mu “cakukakira ca mtende”? (Efe. 4:3, 16) Enya. Nakuti pambere ivi vindacitike, mzimu wa Ciuta ukajura mtima wa Petrosi na kumovwira kuti wasinthe maghanoghano ghake na kuleka sankho. Kwizira mu mboniwoni, Yehova wakamulongora makora kuti wakutemwera mtundu panji fuko lililose yayi. (Mil. 10:10-15) Lekani Petrosi wakaphalira Koroneliyo kuti: “Nadi, nkhuwona kuti Ciuta wakutemwera cara, kweni mu mtundu uliwose munthu uyo wakumopa na kucita urunji ngwakuzomerezgeka kwa iyo.” (Mil. 10:34, 35) Petrosi wakasintha ndipo wakamba kukolerana na “ŵabali wose mu cipulikano.”—1 Pet. 2:17.
17. Kasi umoza uwo uli pakati pa ŵanthu ŵa Ciuta ngwapadera wuli?
17 Nkhani ya Petrosi yikutovwira kuti timanye kusintha kukuru uko ŵanthu ŵa Ciuta ŵakucita mazuŵa ghano. (Ŵazgani Yesaya 2:3, 4.) Ŵanthu ŵanandi “kufuma mu mitundu yose na mafuko na ŵanthu na malulimi,” ŵasintha maghanoghano ghawo kuti ghayane na “ico nchiwemi na cakuzomerezgeka na khumbo lakufikapo la Ciuta.” (Uvu. 7:9; Rom. 12:2) Ŵanandi mwa ŵanthu aŵa ŵakalongozgekanga na mzimu wa caru ca Satana wa kutinkhana na kuleka kukolerana. Kweni kwizira mu Mazgu gha Ciuta ndiposo mwakovwirika na mzimu utuŵa ŵasambira ‘kulondezga vinthu vyakucitira mtende.’ (Rom. 14:19) Ndipo Ciuta wakulumbika cifukwa ca kukolerana kwawo.
18, 19. (a) Kasi waliyose wangacita wuli kuti mu mpingo muŵenge mtende ndiposo kukolerana? (b) Kasi tizamudumbiskana vici mu nkhani yakulondezgapo?
18 Kasi waliyose wa ise wangawovwira wuli kuti tiŵe na mtende ndiposo tikoleranenge? Mu mipingo yinandi muli ŵabali ŵanyake awo ŵali kufuma ku vyaru vinyake. Ŵanji ŵangaŵa na mitheto yakupambana na yithu panji ŵangayowoya makora yayi ciyowoyero cithu. Kasi tikuyezgayezga kuti tiŵamanye makora? Ndivyo Mazgu gha Ciuta ghakuticiska kuti ticitenge. Pakulembera mpingo wa ku Roma uwo ukaŵa na Ŵakhristu ŵa Ciyuda ndiposo Ŵamitundu, Paulosi wakati: “Pokeleranani yumoza na munyake, umo Khristu nayo wakatipokelera ise, mwakuti Ciuta wapike ucindami.” (Rom. 15:7) Kasi mu mpingo winu muli yunji uyo mukukhumba kuti mumumanye makora?
19 Kasi tingacitaso vici kuti mzimu utuŵa ugwirenge nchito pa ise? Nkhani yakulondezgapo yizamuzgora fumbo ili, apo tizamudumbiskana vigaŵa vinyake vya cipambi ca mzimu.
[Mazgu ghamusi]
^ ndime 3 Cipambi ico Yesu wakazunura cikusazgapo ‘cipambi ca mzimu’ na “cipambi ca milomo” ico Ŵakhristu ŵakupeleka kwa Ciuta para ŵakupharazga Ufumu.—Heb. 13:15.
^ ndime 15 Lemba la Leviticus 19:18 likuti: “Ungawelezgeranga nduzga, panji kukhala na kandundu pa ŵana ŵa ŵanthu ŵakwinu, kweni utemwenge mzengezgani wako nga ndi umo ukujitemwera wekha.” Ŵalongozgi ŵa cisopa ca Ciyuda ŵakatenge “ŵana ŵa ŵanthu ŵakwinu” kweniso “mzengezgani” Mbayuda pera. Mbunenesko kuti Dango likakhumbanga kuti Ŵaisrayeli ŵajipaturenge ku mitundu yinyake. Ndipouli, likakolerananga yayi na maghanoghano gha ŵalongozgi ŵa cisopa ghakuti awo Mbayuda yayi ŵakaŵa ŵalwani ndipo ŵakeneranga kutinkhika.
Kasi Mungazgora Wuli?
• Kasi tingalongora wuli citemwa cakujipata ku ŵabali ŵithu?
• Cifukwa wuli nchakuzirwa kuti titeŵeterenge Ciuta na cimwemwe?
• Kasi tingacita wuli kuti mu mpingo muŵe mtende ndiposo kukolerana?
[Mafumbo]
[Bokosi pa peji 21]
“Aŵa Mbakhristu Ŵaunenesko”
Muwukirano munyake wa Ciyuda uyo wakaŵa mukayidi, wakalongosora umo wakakumanirana na Ŵakaboni ŵa Yehova wati wafika ku Neuengamme ku msasa wakuyuzgirako ŵanthu. Buku linyake likakora mazgu ghake kuti:
‘Taŵayuda ŵa ku Dachau tikati tafika waka pa msasa, Ŵayuda ŵanyithu ŵakamba kubisa vinthu ivyo ŵakaŵa navyo, mwakuti ŵaleke kutigaŵirako. Pambere tindize [ku msasa], tikawovwirananga. Kweni kuno, uko tili pakati pa umoyo na nyifwa, waliyose wakukhumba waka kuponoska umoyo wake kwambura kukumbuka ŵanji. Kweni wonani umo Ŵasambiri ŵa Baibolo ŵakacitiranga. Pa nyengo iyi ŵakagwiranga mwakulimbikira nchito ya kunozga mapayipi gha maji. Yikaŵa nyengo yakuzizima comene, kweni zuŵa lose ŵakatandara mu maji ghakuzizima comene. Palije uyo wakapulikiskanga umo ŵakazizipizgiranga. Ŵakatenge Yehova wakuŵapa nkhongono. Nga ndise, nawo ŵakakhumbanga cakurya cinandi. Kweni kasi ŵakacita wuli? Ŵakaŵika pamoza cakurya cose ico ŵakapokera na kugaŵa pakati, ndipo ŵakapako Ŵakhristu ŵanyawo awo ŵakaŵa kuti ŵiza waka kufuma ku Dachau. Ŵakaŵapokelera makora na kuŵafyofyontha. Pambere ŵandambe kurya ŵakalomba. Pamasinda, wose ŵakakhuta ndipo ŵakaŵa ŵakukondwa. Ŵakati ŵakupulikaso njara yayi. Mwawona, lekani nkhaghanaghana kuti: Aŵa Mbakhristu ŵaunenesko.’—Between Resistance and Martyrdom—Jehovah’s Witnesses in the Third Reich.
[Vithuzithuzi pa peji 19]
Kasi zuŵa lililose mukujigulira nyengo yakuti musendelere kwa Yehova?