“Zwiaṋwiwa Nga Muya” Zwi Ita Uri Mudzimu A Huliswe
“Zwiaṋwiwa Nga Muya” Zwi Ita Uri Mudzimu A Huliswe
“Zwiné Khotsi-anga a wana vhugala ngazwo’, ndi musi ni tshi aṋwa mitshelo minzhi.”—YOH. 15:8.
1, 2. (a) Ndi zwibuli zwifhio zwine ra vha nazwo zwa u ṱuṱuwedza vhaṅwe? (b) Ndi tshifhio tshifhiwa tshi bvaho ha Yehova tshine tsha khwinisa vhukoni hashu ha u mu shumela?
EDZANI u humbula nga ha zwiitea zwivhili zwi tevhelaho: Wahashu wa tshisadzini wa Mukriste u ṱhogomela uri muṅwe wahashu wa tshisadzini a re muswa u na zwine zwa khou mu vhilaedzisa. U dzudzanya u shuma nae tshumeloni ya tsimu. Musi vha tshi khou ḓi haseledza vhe mushumoni wa nnḓu nga nnḓu, wahashu wa tshisadzini a re muswa u thoma u mu vhudza nga ha zwine zwa khou mu vhilaedzisa. Nga murahu nga ḽeneḽo ḓuvha kha thabelo yawe, wahashu wa tshisadzini a re muswa u livhuha Yehova nge a sumbedzwa dzangalelo ḽa lufuno nga wahashu wa tshisadzini wa mualuwa ngauri ndi zwone zwe a vha a tshi ṱoḓa zwone. Kha tshiṅwe tshiitea, vhavhingani vha kha ḓi tou bva u vhuya mushumoni wavho wa u huwelela kha ḽiṅwe shango. Musi vho kuvhangana na vhaṅwe, vha anetshela zwe vha zwi tshenzhela henengei, nahone wahashu wa tshinnani a re muswa o vha thetshelesa o sokou duu! Nga murahu ha miṅwaha musi a tshi khou lugiselela u ṱuwa u yo huwelela kha ḽiṅwe shango, u humbula nga ha khaseledzo ya vhenevhaḽa vhavhingani ye ya ita uri a ṱoḓe u vha murumiwa.
2 Khamusi zwenezwi zwiitea zwi ni humbudza nga ha muṅwe muthu we a ni kwama vhutshiloni kana muṅwe muthu we na mu kwama vhutshiloni. Vhukuma, khaseledzo nthihi fhedzi a i anzeli u ita tshanduko vhutshiloni ha muthu, fhedzi ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe ri na zwibuli zwa u ṱuṱuwedza na u khwaṱhisa vhaṅwe. Edzani u humbula arali ho vha hu na tshifhiwa tshine tsha nga khwinisa vhukoni na pfaneleo dzaṋu, tsha ita uri ni kone u vhuyedza vhahaṋu na u ita uri ni kone u itela Mudzimu miṅwe mishumo. Naa zwenezwo zwo vha zwi sa ḓo vha zwavhuḓi? I ngoho, Yehova u ri ṋea muya wawe mukhethwa sa tshifhiwa tsho raloho. (Luka 11:13) Musi muya wa Mudzimu u tshi shuma vhutshiloni hashu, u bveledza pfaneleo dzavhuḓi dzine dza khwinisa sia ḽiṅwe na ḽiṅwe ḽa tshumelo ine ra i itela Mudzimu. Ndi tshifhiwa tshavhuḓi lungafhani!—Vhalani Vha-Galata 5:22, 23.
3. (a) U ṱahulela “zwiaṋwiwa nga Muya” zwi hulisa Mudzimu nga nḓila-ḓe? (b) Ndi mbudziso dzifhio dzine ra ḓo dzi haseledza?
3 Pfaneleo dzine dza bveledzwa nga muya mukhethwa dzi sumbedza vhumuthu ha Yehova Mudzimu Tshisima tsha muya wonoyo. (Vha-Kol. 3:9, 10) Yesu o sumbedza tshiitisi tsha ndeme tsha uri Vhakriste vha lwele u edzisa Mudzimu musi a tshi vhudza vhaapostola vhawe a ri: “Zwiné Khotsi-anga a wana vhugala ngazwo’, ndi musi ni tshi aṋwa mitshelo minzhi.” * (Yoh. 15:8) Musi ri tshi ṱahulela “zwiaṋwiwa nga Muya,” mvelelo dza hone dzi ḓo vhonala kha zwine ra zwi amba na u zwi ita, nahone zwenezwo zwi ḓo hulisa Mudzimu washu. (Mat. 5:16) Zwiaṋwiwa nga muya zwo fhambana hani na pfaneleo dza shango ḽa Sathane? Ri nga ṱahulela hani zwiaṋwiwa nga muya? Ndi ngani zwi tshi nga vha khaedu u ṱahulela zwiaṋwiwa zwenezwo? Ri ḓo haseledza mbudziso dzenedzi musi ri tshi ṱolisisa masia mararu a zwiaṋwiwa nga muya ane a vha lufuno, dakalo, na mulalo.
Lufuno Lwo Thewaho Kha Maitele A Nṱhesa
4. Yesu o funza vhatevheli vhawe uri vha sumbedze lufuno lufhio?
4 Lufuno lune lwa bveledzwa nga muya mukhethwa lwo fhambana vhukuma na lufuno lwo ḓoweleaho fhano shangoni. Nga nḓila-ḓe? Ngauri lwo thewa kha maitele a nṱhesa. Yesu o bvisela khagala phambano yeneyi kha Pfunzo ya Thavhani. (Vhalani Mateo 5:43-48.) O amba uri vhaitazwivhi na vhone vha nga tevhela maitele o raloho a u fara vhaṅwe nga nḓila ine vha vha fara ngayo. ‘Lufuno’ lwo raloho a lu kateli u ḓikumedza zwa vhukuma, fhedzi lu katela u funa muṅwe nge na ene a u sumbedza lufuno. Arali ri tshi ṱoḓa u vha ‘vhana vha Khotsi ashu wa ṱaḓulu’ ri fanela u ita zwo fhambanaho na zwenezwo. Nṱhani ha u fara vhaṅwe nga nḓila ine vha ri fara ngayo, ri fanela u dzhia na u fara vhaṅwe nga nḓila ine Yehova a vha fara ngayo. Naho zwo ralo, zwi nga konadzea hani uri ri fune maswina ashu samusi Yesu o ri laedza u ita zwenezwo?
5. Ri nga funa hani vhathu vhane vha ri tovhola?
5 Ṱhogomelani iṅwe tsumbo i re Bivhilini. Musi Paulo na Silasi vha tshi khou huwelela ngei Filipi, vho mbo ḓi farwa, vha rwiwa vhukuma, vha valelwa dzhele, nahone milenzhe yavho ya patwa nga danda. Musi zwenezwi zwi tshi itea, khamusi na mulindi wa dzhele ho ngo vha fara nga nḓila yavhuḓi. Musi hu tshi vha na mudzinginyo nahone vha vhofhololwa nga lwa vhuṱolo, naa vho ṱoḓa u ḓilifhedzela kha onoyo mulindi wa dzhele? Hai. Vho vhilaelela vhukuma mutakalo wawe, nahone lufuno lwavho lwa u ḓikumedza lwa ita uri vha mu thuse, zwa ṋea onoyo mulindi wa dzhele na muṱa wawe tshibuli tsha uri vha vhe vhatendi. (Mish. 16:19-34) Vhahashu vhanzhi musalauno vha tevhedza maitele a fanaho a u ‘fhaṱutshedza vha vha tovholaho.’—Vha-Roma 12:14.
6. Ri nga sumbedza lufuno lwa u ḓikumedza kha vhahashu nga nḓila dzifhio? (Sedzani bogisi ḽi re kha siaṱari 21.)
6 Lufuno lune ra lu sumbedza vhahashu lu fanela fhira u sokou vha funa ho ḓoweleaho. “Ri fanela u kumedza mimuya yashu ri tshi itela vharathu.” (Vhalani 1 Yohane 3:16-18.) Naho zwo ralo, hu na zwiitea zwinzhi zwine khazwo ra nga sumbedza vhaṅwe lufuno. Sa tsumbo, arali ra amba kana u ita zwiṅwe zwithu zwine zwa sinyusa wahashu, ri nga sumbedza lufuno nga u dzhia vhukando ha u lugisa vhuimo honoho. (Mat. 5:23, 24) Ri ḓo ita mini arali muṅwe muthu a ri khakhela? Naa ro ḓiimisela u ita vhaṅwe “nga vhuthu vhuhulu” zwine zwa amba u vha hangwela, kana ri anzela u vha na luvhengelambiluni? (Ps. 86:5) Lufuno luhulwane lune lwa bveledzwa nga muya mukhethwa lu nga ri thusa u sa dzhiela nṱha vhukhakhi vhuṱuku, na u ita uri ri hangwele vhaṅwe ‘vhunga Yehova na ene o ri khathutshela nga fhedzi.’—Vha-Kol. 3:13, 14; 1 Pet. 4:8.
7, 8. (a) U funa Mudzimu zwi kwama hani nḓila ine ra funa ngayo vhathu? (b) Ri nga engedza hani nḓila ine ra funa ngayo Yehova? (Sedzani tshifanyiso tshi re afho fhasi.)
7 Ri nga ṱahulela hani lufuno lwa u ḓikumedza kha vhahashu. Ri nga lu ṱahulela nga u engedza nḓila ine ra funa ngayo Mudzimu. (Vha-Ef. 5:1, 2; 1 Yoh. 4:9-11, 20, 21) Tshifhinga tshine ra tshi fhedza na Yehova musi ri tshi khou vhala Bivhili, na tshifhinga tshine ra tshi fhedza ri tshi khou elekanya, na u rabela tshi ita uri ri ṱuṱuwedzee na u engedza nḓila ine ra funa ngayo Khotsi ashu wa ṱaḓulu. Naho zwo ralo, ri fanela u ḓiṋea tshifhinga tsha u sendela tsini na Mudzimu.
8 Sa tsumbo: Edzani u humbula arali ho vha hu tshi tou vha na tshifhinga tsho vhewaho ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe tsha u vhala Ipfi ḽa Mudzimu, u elekanya na u rabela Yehova. Naa no vha ni sa ḓo ita vhungoho ha uri hu si vhe na tshithu tshine tsha ḓo ni thithisa nga tshifhinga tshenetsho tshine na ḓo tshi fhedza na Yehova? Vhukuma, a hu na muthu ane a nga ni thivhela uri ni si kone u rabela Mudzimu, nahone vhunzhi hashu ri a kona u vhala Bivhili tshifhinga tshiṅwe na tshiṅwe musi ri tshi ṱoḓa. Naho zwo ralo, zwi nga kha ḓi ṱoḓea uri ri dzhie vhukando ha u sa tendela zwithu zwinzhi zwine zwa itea ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe zwi tshi dzhenelela kha tshifhinga tshashu tshine ra tshi fhedza na Mudzimu. Naa ni a ḓiṋea tshifhinga tsho eḓanaho tsha u sendela tsini na Yehova ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe?
“Dakalo Ḽo Bvaho Ha Muya-Mukhethwa”
9. Dakalo ḽine ḽa bveledzwa nga muya mukhethwa ḽi na pfaneleo ifhio?
9 Pfaneleo i swayeaho vhukuma ya zwiaṋwiwa nga muya ndi uri a zwi shanduki u ya nga zwiimo. Tshipiḓa tsha vhuvhili tsha zwiaṋwiwa nga muya tshine ra ḓo haseledza nga hatsho ndi dakalo, nahone tshi sumbedza zwavhuḓi uri zwiaṋwiwa nga muya a zwi shanduki. Dakalo ḽi fana na tshimela tshine tsha kona u mela fhethu hu ngaho sogani. Shangoni ḽoṱhe, vhashumeli vhanzhi vha Mudzimu vho “ṱanganedza fhungo vhukati ha maṱungu manzhi nga dakalo ḽo bvaho ha Muya-mukhethwa.” (1 Vha-Thes. 1:6) Vhaṅwe vha sedzana na vhuleme na vhushai. Naho zwo ralo, Yehova u vha ṋea maanḓa nga muya wawe uri vha kone ‘u konḓelela vha sa fheli mbilu vho takala.’ (Vha-Kol. 1:11) Ndi mini zwine zwa ita uri vha takale?
10. Ndi mini zwine zwa ita uri ri takale?
10 Yehova o ri ṋea lupfumo lwa nga hu sa fheli lwo fhambanaho vhukuma na “lupfumo lu sí na halwo” lwa shango ḽa Sathane. (1 Tim. 6:17; Mat. 6:19, 20) O ri ṋea tshilavhelelwa tshavhuḓi vhukuma tsha u ḓiphina nga vhumatshelo ha nga hu sa fheli. Ri wana dakalo nga ṅwambo wa u vha tshipiḓa tsha vhurathu na vhukomana ha Vhukriste ha shango ḽoṱhe. Zwa ndeme vhukuma, dakalo ḽashu ḽo thewa kha vhushaka vhune ra vha naho na Mudzimu. Ri ḓipfa nga nḓila i fanaho na ya Davida we naho o kombetshedzea u tshila sa tshavhi, a imba u itela u renda Yehova musi a tshi ri: “Ngauri tshilidzi tshau tshi fhira vhutshilo nga vhuḓi; mulomo wanga u khoḓa Iwe. Ndi ḓo ralo ndi kha ḓi tshila nda renda Iwe.” (Ps. 63:3, 4) Naho ri tshi sedzana na vhuleme, mbilu dzashu dzi fhufhuma dakalo ḽa u renda Mudzimu.
11. Ndi ngani zwi zwa ndeme u shumela Yehova ro takala?
11 Muapostola Paulo o ṱuṱuwedza Vhakriste a ri: “Takalani Murenani misi yoṱhe. Ndi dovha nda ri: Takalani!” (Vha-Fil. 4:4) Ndi ngani zwi zwa ndeme uri Vhakriste vha shumele Yehova vho takala? Ndi nga ṅwambo wa khani ye ya vuswa nga Sathane malugana na vhuvhusahoṱhe ha Yehova. Sathane o amba uri a hu na muthu ane a shumela Mudzimu nga u ḓifunela. (Yobo 1:9-11) Arali ra ḓipfa ri tshi tou kombetshedzea u shumela Yehova nahone ri songo takala, ri ḓo vha ri tshi khou mu ṋekedza tshidzimu tsha u renda tshi songo teaho. Nga zwenezwo, ri fanela u lwela u tevhedza nyeletshedzo ya mupsalme ine ya ri: “Luvhani Yehova nó takala, swikani phanḓa hawe ni tshi fhululedza.” (Ps. 100:2) U shumela Yehova ro takala na nga u ḓifunela, zwi hulisa Mudzimu.
12, 13. Ri nga ita mini u itela u lwisana na mavhonele o khakheaho?
12 Naho zwo ralo, ndi ngoho uri na vhashumeli vha Yehova vho ḓikumedzaho nga zwiṅwe zwifhinga vha a kulea nungo na u lwisana na mavhonele o khakheaho. (Vha-Fil. 2:25-30) Ndi mini zwine zwa nga ri thusa nga zwifhinga zwo raloho? Vha-Efesa 5:18, 19 i ri: “Na hone ni songo kambiwa nga veine, ngauri hu na tshínyalo khayo’; aiwa! Muyani haṋu nga hu ḓale. Ni vhe vha u dzula ni tshi amba noṱhe nga dzipsalme na nga nyimbo na nga ngosha dza zwa Muya, Murena ni mu imbele ni mu bvumele nga mbilu dzaṋu.” Ri nga shumisa hani nyeletshedzo yeneyi?
13 Musi ri tshi khou dinwa nga u vha na mavhonele o khakheaho, ri nga rabela Yehova na u lwela u elekanya nga zwithu zwine zwa ita uri a rendwe. (Vhalani Vha-Filipi 4:6-9.) Vhaṅwe vha wana uri u tamba muzika wo rekhodiwaho wa nyimbo dzashu dza Muvhuso na u imbela fhasi musi u tshi khou tambiwa zwi vha thusa uri vha dzule vhe na mavhonele o teaho. Muṅwe wahashu wa tshinnani we a sedzana na vhuimo he ha ita uri a hanganee na u kulea nungo o ri: “A tho ngo sokou rabela zwi tshi bva mbiluni fhedzi, fhedzi ndo dovha nda rwela ngomani nyimbo dza Muvhuso dzi si gathi. U imbela Yehova dzenedzi thendo dzavhuḓi vhukuma zwo ita uri ndi vhe na mulalo, hu sa londwi uri ndo vha ndi tshi khou imbela nṱha kana mbiluni. Zwiṅwe hafhu, bugu Sendelani Tsini Na Yehova yo bviswa hu ṱoḓaho u vha nga tshifhinga tshenetsho. Nga ṅwaha we wa tevhela, ndo i vhala luvhili lwoṱhe. Yo vha i tshi ita uri mbilu yanga i dzike. Ndi a zwi ḓivha uri Yehova o fhaṱutshedza vhuḓidini hanga.”
‘Ludzi Lu Vha Vhofhekanyaho Ndi Mulalo’
14. Ndi mini tshine tsha swayea vhukuma nga ha mulalo une wa bveledzwa nga muya mukhethwa?
14 Mabuthanoni ashu a tshaka dzoṱhe, vhahashu vha vhubvo ho fhamba-fhambanaho vha ḓiphina nga vhushaka ha Vhukriste na vhaṅwe vhahashu vha tshinnani na vha tshisadzini. Zwiitea zwenezwo zwi bvisela khagala mulalo une vhathu vha Mudzimu vha ḓiphina ngawo musalauno—vhuthihi hashu ha shangoni ḽoṱhe. Vhaṅwe vhathu vha a mangala vhukuma musi vha tshi vhona vhathu vhane ha lavhelelwa uri vha vhe maswina vha tshi ‘lusa u dzula vhe vhathihi nga Muya, ludzi lu vha vhofhekanyaho u mulalo.’ (Vha-Ef. 4:3) Vhuthihi honovhu vhu a swayea vhukuma musi ri tshi humbula nga ha zwithu zwe vhathu vhanzhi vha fanela u zwi kunda.
15, 16. (a) Petro o vha e wa vhubvo vhufhio, nahone zwenezwo zwo ita uri a sedzane na khaedu ifhio? (b) Yehova o thusa hani Petro uri a shandule mavhonele awe?
15 U kona u ita uri vhathu vha vhubvo vhu sa fani vha vhe na vhuthihi ndi khaedu. U itela u vhona zwine ra fanela u zwi kunda uri hu vhe na vhuthihi ho raloho, kha ri haseledze nga ha tsumbo ya muapostola Petro wa ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha. Mavhonele awe malugana na Vhannḓa vha songo rubaho a bviselwa khagala kha maipfi awe ane a ri: “Ni a ḓivha zwauri kha munna wa Mu-Yuda ndi tshithu tshi so ngo fanelaho a tshi dzula na muthu u sili na u ḓa ha ene; hone nṋe Mudzimu o ntsumbedza uri ndi si ambe muthu nda ri: Zwi a ila u ya khae’, u na dzitshika.” (Mish. 10:24-29; 11:1-3) Zwi vhonala u nga Petro o aluwa a tshi ḓivha uri u ya nga Mulayo wa Mushe, o vha a tshi fanela u funa Vhayuda ngae fhedzi. Khamusi zwo vha zwi zwa nzulele khae uri a dzhie Vhannḓa sa maswina ane a fanela u vhengiwa. *
16 Edzani u humbula nḓila ye Petro a ḓipfa a songo vhofholowa ngayo musi a tshi dzhena muḓini wa Koronelio. Naa muthu we a vha e na mavhonele a si avhuḓi nga ha Vhannḓa a nga ‘vhofhekanyiwa na u farakanywa’ navho nga ‘ludzi lu vha vhofhekanyaho lwa mulalo’? (Vha-Ef. 4:3, 16) Zwi nga itea, ngauri maḓuvhani a si gathi nga phanḓa ha zwenezwo, muya wa Mudzimu wo vula mbilu ya Petro, nahone wa ita uri a kone u shandula mavhonele awe na u kunda luvhengelambiluni lwawe. Kha bono, Yehova o ita uri a kone u pfesesa uri mavhonele a Mudzimu nga ha vhathu ho ngo thewa kha lushaka lwavho kana tsinde. (Mish. 10:10-15) Nga zwenezwo, Petro o kona u vhudza Koronelio a ri: “Nangoho ndo zwi vhona zwauri Mudzimu ha ṱaluli muthu. Atsina kha tshakha dzoṱhe, ané a mu ofha a ita zwo lugaho, u a mu funa.” (Mish. 10:34, 35) Petro o shanduka, nahone a vha na vhuthihi ha vhukuma na ‘vha hawe’ vha shangoni ḽoṱhe.—1 Pet. 2:17.
17. Ndi mini zwi itaho uri mulalo une vhathu vha Mudzimu vha ḓiphina ngawo u vhe u swayeaho vhukuma?
17 Zwe zwa itea kha Petro zwi ri thusa u pfesesa tshanduko i swayeaho ine ya khou itea vhukati ha vhathu vha Mudzimu musalauno. (Vhalani Yesaya 2:3, 4.) Vhathu vha dzimilioni vha bvaho kha “tshakha na khoro, na mbeu na ndimi dzoṱhe” vho shandula mavhonele avho nahone vha ita zwithu u tendelana na ‘zwivhuya na zwine zwa takadza Mudzimu, na zwi sí tshiṱahe.’ (Ndzumb. 7:9; Vha-Roma 12:2) Tshifhingani tsho fhiraho vhaṅwe vha vhathu vhenevha vho vhuya vha ṱuṱuwedzwa nga vengo, vhuswina na u sa vha na vhuthihi zwi re shangoni ḽa Sathane. Fhedzi nga ṅwambo wa u guda Ipfi ḽa Mudzimu na nga u thuswa nga muya mukhethwa, vho guda u ‘zwima zwi rudzaho dzimbilu’ zwi itaho uri hu vhe na mulalo. (Vha-Roma 14:19) Mulalo wonoyo u rendisa Mudzimu.
18, 19. (a) Muṅwe na muṅwe washu a nga shela hani mulenzhe u itela uri tshivhidzoni hu vhe na mulalo na vhuthihi? (b) Ndi mini zwine ra ḓo zwi ṱolisisa theroni i tevhelaho?
18 Muṅwe na muṅwe washu a nga shela hani mulenzhe kha mulalo une wa vha hone vhukati ha vhathu vha Mudzimu? Zwivhidzo zwinzhi zwi na vhathu vhanzhi vha bvaho kha maṅwe mashango. Vhaṅwe vha nga kha ḓi vha vhe na mvelele dzi sa fani na dzashu kana vha sa koni u amba luambo lwashu zwavhuḓi. Naa ri a lingedza u ṱoḓa u vha ḓivha? Ipfi ḽa Mudzimu ḽi eletshedza uri ri fanela u ita nga u ralo. Musi a tshi ṅwalela tshivhidzo tsha ngei Roma, tshe tsha vha tshi na vhatendi vha Vhayuda na vha Vhannḓa, Paulo o ṅwala uri: “Ndi zwone ṱanganedzani [vhaṅwe] vhunga na Kristo o ni ṱanganedza, uri Mudzimu a huliswe.” (Vha-Roma 15:7) Naa hu na muthu ane na nga ṱoḓa u mu ḓivha khwine tshivhidzoni tsha vhoiwe?
19 Ndi zwifhio zwiṅwe zwine ra nga zwi ita u itela u tendela muya wa Mudzimu u tshi shuma vhutshiloni hashu? Theroni i tevhelaho ri ḓo ṱolisisa yeneyi mbudziso musi ri tshi haseledza nga ha maṅwe masia a zwiaṋwiwa nga muya.
[Ṱhaluso dzi re magumoni a siaṱari]
^ phar. 3 Zwiaṋwiwa zwe Yesu a amba nga hazwo zwi katela “zwiaṋwiwa nga muya” na “zwiaṋwiwa zwa milomo” zwine Vhakriste vha zwi ṋekedza Mudzimu musi vha tshi ita mushumo wa u huwelela nga ha Muvhuso.—Vha-Heb. 13:15.
^ phar. 15 Levitiko 19:18 i ri: “U songo lifhedza. U songo dzula wó sinyutshela wa lushaka lwa haṋu. Wa-haṋu U mu fune vhunga U tshi ḓi-funa.” Vharangaphanḓa vha vhurereli vha Vhayuda vho vha vha tshi humbula u nga “wa lushaka lwa haṋu” na “wa-haṋu” zwo vha zwi tshi ambela kha Vhayuda fhedzi. Vhukuma, Mulayo wa Mushe wo vha u tshi ṱoḓa uri Vhaisiraele vha sa ḓiṱanganye na vhathu vha dziṅwe tshaka. Naho zwo ralo, a wo ngo ṱuṱuwedza mavhonele a vharangaphanḓa vha vhurereli vha ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha a uri vhathu vhoṱhe vha si Vhayuda ndi maswina nahone vha fanela u vhengiwa.
Ni Ḓo Aravha Hani?
• Ri nga sumbedza hani vhahashu lufuno lwa u ḓikumedza?
• Ndi ngani zwi zwa ndeme u shumela Mudzimu ro takala?
• Ri nga shela hani mulenzhe kha u ita uri tshivhidzoni hu vhe na mulalo na vhuthihi?
[Mbudziso dza Pfunzo]
[Bogisi kha siaṱari 21]
“Havha Vhathu Ndi Vhakriste Vha Ngoho”
Bugu ine ya pfi Between Resistance and Martyrdom—Jehovah’s Witnesses in the Third Reich i ri vhudza zwe zwa ambiwa nga muṅwe muswa we a vha e tshivhotshwa tsha Muyuda, we a ṱalusa zwe a zwi vhona musi a tshi ṱangana na Ṱhanzi dza Yehova lwa u thoma gammbani ya tshengedzo ngei Neuengamme.
O ri: “Nga u ṱavhanya musi riṋe Vhayuda vha ngei Dachau ri tshi swika gammbani, vhaṅwe Vhayuda vho thoma u dzumba zwiṅwe na zwiṅwe zwe vha vha vhe nazwo u itela uri ri songo zwi shumisa. . . . Musi ri sa athu swika [gammbani ya tshengedzo] ro vha ri tshi thusana. Fhedzi musi ro no vha henefho fhethu hune vhutshilo ha konḓa vhukuma, muṅwe na muṅwe o vha a tshi ḓivhilaelela ene muṋe, nahone a hangwa nga ha vhaṅwe vhathu. Fhedzi edzani u humbula uri Vhagudi vha Bivhili vhone vho vha vha tshi ḓifara hani. Nga tshifhinga tshenetsho vho vha vha tshi shuma nga maanḓa, vha tshi khou lugisa dziṅwe phaiphi dza u tshimbidza maḓi. Mutsho wo vha u si wavhuḓi na luthihi, nahone vho vha vha tshi ima ḓuvha ḽoṱhe maḓini ane a khou rothola vhukuma. Vhathu vhoṱhe vho vha vha sa pfesesi uri vha kona hani u konḓelela vhuimo honoho. Vho amba uri Yehova u vha ṋea maanḓa. Nga ṅwambo wa nḓala, vho vha vha tshi ṱoḓa vhukuma vhurotho he ra vha ri tshi ṋewa hone, samusi zwo vha zwo tou ralo na kha riṋe. Fhedzi vho vha vha tshi ita mini? Vho vha vha tshi kuvhanganya vhurotho hoṱhe vhune vha vhu wana, vha ḽa tshipiḓa fhedzi, nahone vhuṅwe vha vhu ṋea vhatendi ngavho vhane vha kha ḓi tou bva u swika u bva ngei Dachau. Nahone vho vha ṱanganedza vha vha kuvhatedza. Musi vha sa athu ḽa, vho vha vha tshi thoma vha rabela. Nga murahu vhoṱhe vho vha vha tshi vha vho fushea nahone vho takala. Vho amba uri vho vha vha si tshe na nḓala. Ndi henefho he nda kona u zwi vhona uri: Havha vhathu ndi Vhakriste vha ngoho.”
[Zwifanyiso kha siaṱari 19]
Naa ni a ḓiṋea tshifhinga tsha u litsha u ita miṅwe mishumo ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe u itela u sendela tsini na Yehova?