Kọ Whọ Be Kuvẹ Re Ẹzi Ọghẹnẹ Ọ Kpọ Owhẹ?
Kọ Whọ Be Kuvẹ Re Ẹzi Ọghẹnẹ Ọ Kpọ Owhẹ?
“Ru re ẹzi owoma ra o su omẹ eva ada ọpraprara!”—OL. 143:10.
1, 2. (a) Fodẹ oke jọ nọ Jihova ọ rọ rehọ ẹzi ọfuafo fi obọ họ kẹ idibo riẹ. (b) Kọ etoke obọdẹ jọ ọvo ẹzi ọfuafo na o re ru iruo? Ru ei vẹ.
EME ọ rẹ ziọ owhẹ iroro nọ who te roro kpahe iruo nọ ẹzi ọfuafo na o bi ru? Kọ iruo igbunu Gidiọn gbe Samsin e rẹ ze owhẹ iroro? (Ibr. 6:33, 34; 15:14, 15) Ẹsejọhọ who re roro kpahe aruọwha Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ hayo orọ Stivin nọ o dikihẹ aro Sanhẹdrin. (Iruẹru 4:31; 6:15) Evaọ oke mai na, kọ ẹvẹ kpahe evawere nọ o rẹ da oria kpobi fia evaọ ikokohọ akpọ-soso, ẹgbakiete inievo mai nọ a mu fihọ uwou-odi fikinọ a rọwo fi ẹmo ho, gbe iruo usiuwoma ota na nọ e kẹre te oria kpobi no na? Iriruo nana kpobi i dhesẹ iruo nọ ẹzi ọfuafo na o bi ru.
2 Kọ etoke obọdẹ ọvo hayo okenọ eware i yoma thesiwa no ọvo ẹzi ọfuafo na o re ru iruo? Ijo. Ebaibol ọ ta nọ Ileleikristi a be “jọ eva Ẹzi nya,” ‘ẹzi o bi su ai,’ gbe nnọ a be “rehọ Ẹzi yerẹ.” (Gal. 5:16, 18, 25) Eme nana i dhesẹ nọ ẹzi ọfuafo na ọ rẹ sae jọ oma mai ru iruo ẹsikpobi. Ma rẹ yare Jihova kẹdẹ kẹdẹ re ọ rehọ ẹkwoma ẹzi ọfuafo riẹ kpọ iroro, ẹmeunu, gbe uruemu mai. (Se Olezi 143:10.) Nọ ma tẹ kuvẹ re ẹzi na ọ kpọ uzuazọ mai kẹse kẹse, o ti ru omai dhesẹ uruemu nọ ọ rẹ were amọfa, o vẹ jẹ wha ujiro se Ọghẹnẹ.
3. (a) Fikieme o rọ r’oja re ẹzi ọfuafo ọ kpọ omai? (b) Enọ vẹ ma be te ta kpahe?
3 Fikieme o rọ r’oja re ẹzi ọfuafo ọ kpọ omai? Keme u wo ẹgba ọfa jọ nọ ọ be gwọlọ su omai thọ, ẹgba nọ ọ wọso iruo nọ ẹzi ọfuafo na o bi ru. Ebaibol o se ẹgba yena “uwo,” koyehọ isiuru uzioraha nọ ma wo fiki sebaẹgba nọ ma reuku riẹ mi Adamu. (Se Ahwo Galesha 5:17.) Eme o gwọlọ re ma kuvẹ re ẹzi ọfuafo na ọ kpọ omai? Kọ eware jọ e riẹ nọ ma re ru re isiuru ugboma mai na e siọ omai ba esuthọ? Joma wo enọ nana họ iroro nọ ma be te ta kpahe abọ ezeza nọ i kiọkọ erọ “ubi Ẹzi” na, eyehọ, “uye oruẹ krẹkri, oma-onyẹ, ewoma, orọwọ, oma-urokpotọ, oma-oyọrọ.”—Gal. 5:22, 23.
Uye-Oruẹ-Krẹkri gbe Omaurokpotọ E rẹ Wha Udhedhẹ Haro Evaọ Ukoko Na
4. Ẹvẹ uye-oruẹ-krẹkri gbe omaurokpotọ e rẹ rọ wha udhedhẹ haro evaọ ukoko na?
4Se Ahwo Kọlọsi 3:12, 13. Uye-oruẹ-krẹkri gbe omaurokpotọ i re fi obọ họ wha udhedhẹ haro evaọ ukoko na. Abọ ivẹ nana erọ ubi ẹzi na i re fi obọ họ k’omai rọ ẹwo yeri kugbe amọfa, rọ udu kpotọ nọ a te ru omai eva dha, jẹ whaha orukele nọ amọfa a tẹ ta eme iyoma k’omai hayo ru omai thọ. Nọ ma te wo ẹbẹbẹ kugbe oniọvo jọ, uye-oruẹ-krẹkri, hayo odiri, u re fi obọ họ k’omai nọ ma gbe ro wo ẹgo kpahe oniọvo na ha, ukpoye ma rẹ daoma re ma ku ẹme na họ. Kọ ma ginẹ jọ ukoko na gwọlọ uye-oruẹ-krẹkri gbe omaurokpotọ? Ee, keme mai kpobi ma gba ha.
5. Ẹbẹbẹ vẹ ọ jọ udevie Pọl avọ Banabas, kọ eme onana u dhesẹ?
5 Roro kpahe ẹbẹbẹ nọ ọ jọ udevie Pọl avọ Banabas. A ru iruo usiuwoma ota na kugbe ikpe buobu no. Aimava na a jọ uvi ahwo. Ghele na, evaọ ẹdẹjọ, “ẹwhọ ọwhawha ọ tẹ jọ udevie rai, fikiere ae ohwo ọ tẹ hẹriẹ oma se ohwo ba.” (Iruẹru 15:36-39) Onana u dhesẹ inọ ẹbẹbẹ ọ rẹ sae jọ udevie idibo Ọghẹnẹ nọ i kru ukoko na ga ziezi. Otẹrọnọ Oleleikristi jọ o wo ẹbẹbẹ kugbe Oleleikristi ọfa, eme ọ rẹ sai ru re ẹwhọ ologbo ọ siọ udevie rai ba ẹjọ?
6, 7. (a) Otẹrọnọ ẹme nọ ma bi lele oniọvo jọ ta ọ be wha ofu ze, ohrẹ Ebaibol vẹ ma re lele? (b) Irere vẹ i re noi ze otẹrọnọ Oleleikristi o re “yo vẹrẹ, ọ vẹ rọ ẹrera ruọ ẹme-ọta, je muofu ẹrera”?
6 “Ẹwhọ ọwhawha” nọ Ebaibol ọ fodẹ na u dhesẹ nọ ẹwhọ nọ ọ jọ udevie Pọl avọ Banabas na ọ jọ gaga. Oleleikristi jọ ọ tẹ ruẹ nọ ẹme nọ o bi lele oniọvo jọ ta ọ be wha ofu ze, o rẹ jọ oware areghẹ re o ru lele ohrẹ nọ o rrọ Jemis 1:19, 20 nọ o ta nọ: “Jọ kohwo kohwo o he yo vẹrẹ, ọ vẹ rọ ẹrera ruọ ẹme-ọta, je muofu ẹrera. Keme ofu ohwo o re ru iruo ẹrẹreokie Ọghẹnẹ hẹ.” Otẹrọnọ o lọhọ, ọ rẹ sai bru obọ nyẹ ẹme na o ve fi ẹme ọfa h’otọ, va ẹme na kpohọ oke ofa, hayo nya vrẹ re ẹwhọ o te ti du lahwe.—Itẹ 12:16; 17:14; 29:11.
7 Irere vẹ i re noi ze otẹrọnọ ma lele ohrẹ nana? Nọ Oleleikristi ọ tẹ nya siọ ẹme na ba bẹsenọ udu riẹ u re kpotọ, lẹ kpahe ẹme na, je roro uyo nọ o rẹ wha udhedhẹ ze, yọ ọ be kuvẹ re ẹzi Ọghẹnẹ ọ kpọe. (Itẹ 15:1, 28) Nọ ẹzi na ọ tẹ be kpọe, ọ rẹ sai dhesẹ omaurokpotọ gbe uye-oruẹ-krẹkri. Onana u ve ru ei lọhọ kẹe re o ru lele ohrẹ nọ o rrọ Ahwo Ẹfẹsọs 4:26, 29 na, inọ: “Wha dhaeva raha uzi hi . . . Wha jọ eme ogbẹta u no enu rai ze he, rekọ onọ uwoma nọ o rẹ wha ohwo udu wọhọ epanọ u kiehọ, re o ruẹse rehọ aruoriwo kẹ otu nọ o re yo.” Evaọ uzẹme, nọ ma te bi dhesẹ omaurokpotọ gbe uye-oruẹ-krẹkri, yọ ma be wha udhedhẹ gbe okugbe nọ o rrọ ukoko na haro.
Rọ Ẹwo gbe Ewoma Wha Omosasọ Se Uviuwou Ra
8, 9. Eme họ ẹwo gbe ewoma, kọ ẹvẹ i re kpomahọ uviuwou?
8Se Ahwo Ẹfẹsọs 4:31, 32; 5:8, 9. Epanọ ofou gbe ame odhedhẹ e rẹ sasa oma evaọ oke uvo na, ere ẹwo gbe ewoma e rẹ sasa oma. E rẹ lẹliẹ udhedhẹ jọ uviuwou. Ẹwo yọ isiuru nọ ma re wo kpahe amọfa, ma vẹ rehọ iruo ezi gbe eme iwoma dhesẹ onana via. Epọvo na re, ewoma yọ eware ezi nọ ma re ru kẹ amọfa. Ẹzi ọghoruo ọ rẹ wọ ohwo dhesẹ ewoma. (Iruẹru 9:36, 39; 16:14, 15) Rekọ ewoma o kẹre vi ere.
9 Ewoma yọ uruemu ezi. U re dhesẹ oma via evaọ oghẹrẹ ohwo nọ ma rrọ orọnikọ evaọ eware nọ ma bi ru ọvo ho. O wọhọ ubi-ure nọ o were ziezi nọ uvumọ abọ riẹ o gbo ho. Epọvo na re, ewoma nọ ẹzi ọfuafo o re fi obọ họ k’omai dhesẹ o re kpomahọ oware kpobi nọ Oleleikristi o bi ru.
10. Eme ahwo uviuwou a re ru re a sae mọ ubi ẹzi na?
10 Eme o re fi obọ họ kẹ enọ e rrọ iviuwou Ileleikristi re a rọ ẹwo gbe ewoma yeri kugbe ohwohwo? Eriariẹ egbagba erọ Ebaibol na i re fi obọ họ gaga. (Kọl. 3:9, 10) Enọ i wuzou uviuwou jọ a rẹ rọ abọ sa-sa ọrọ ubi ẹzi na ro ru uwuhrẹ uviuwou rai. Re a ru onana o bẹ hẹ. Whọ rẹ sae jọ ebe ukoko na kiẹ kpahe abọ sa-sa ọrọ ubi ẹzi na. Wha rẹ sae rehọ eka buobu wuhrẹ kpahe abọ jọ ọrọ ubi ẹzi na. Nọ wha bi wuhrẹ na, wha se eria Ebaibol nọ a jọ obe na fodẹ na jẹ ta ẹme kpahe ae. Gwọlọ idhere nọ wha re ro fi eware nọ wha wuhrẹ na h’iruo, wha vẹ jẹ lẹ se Jihova re ọ ghale omodawọ rai. (1 Tim. 4:15; 1 Jọn 5:14, 15) Kọ uwuhrẹ utioye na o rẹ sai gine ru nọ ahwo uviuwou a je yeri kugbe ohwohwo ziezi?
11, 12. Didi irere i te iviuwou ivẹ jọ nọ a wuhrẹ kpahe ẹwo?
11 Ọzae avọ aye jọ nọ a rọo obọ, nọ a gwọlọ nọ a rẹ kparobọ evaọ orọo rai a jiroro inọ a re wuhrẹ didi kpahe ubi ẹzi na. Erere vẹ a wo? Aye na ọ ta nọ: “Nọ ma wuhrẹ no inọ ẹwo ọ kẹre te ohwohwo nọ ma rẹ talamu, u fi obọ họ k’omai bi yeri kugbe ziezi rite inẹnẹ. U wuhrẹ omai nọ ma rẹ rọwo ẹme ohwohwo jẹ rọ vrẹ ohwohwo. U te je fi obọ họ k’omai wuhrẹ epanọ ma rẹ rọ ta nọ ‘whẹ kobiruo’ gbe ‘eva e dha owhẹ hẹ’ nọ o tẹ gwọlọ ere.”
12 Ọzae avọ aye ọfa jọ nọ a je wo ẹbẹbẹ evaọ orọo rai a vuhumu inọ ẹwo ọ rrọ orọo rai hi. Aimava a tẹ jiroro nọ a rẹ jọ ebe ukoko na wuhrẹ kpahe ẹwo. Eme o no rie ze? Ọzae na ọ ta nọ: “Uwuhrẹ kpahe ẹwo u fi obọ họ k’omai riẹ inọ ma re fievahọ ohwohwo orọnikọ ma re viẹro ku ohwohwo ho. Ma te ti mu oware nọ o rẹ were ohwohwo họ eru. Ẹwo ọ be wọ omẹ tuduhọ aye mẹ awọ re ọ ta oware nọ o rrọ udu riẹ kpobi ababọ eva nọ e rẹ dha omẹ. Onana o gwọlọ omaurokpotọ mi omẹ. Nọ ma bi dhesẹ ẹwo kẹ ohwohwo na, ma gbe je si ikẹ tere he. Evawere nọ onana o wha ze e rro kẹhẹ.” Kọ erere o ti te uviuwou ra otẹrọnọ wha wuhrẹ kpahe ubi ẹzi na?
Dhesẹ Ẹrọwọ nọ Whẹ Ọvo Whọ tẹ Rrọ Oria
13. Eme ọ rẹ sae raha usu mai kugbe Jihova nọ ma rẹ whaha?
13 Ileleikristi a rẹ kuvẹ re ẹzi Ọghẹnẹ ọ kpọ ae orọnikọ evaọ ẹgbede ọvo ho rekọ nọ ae ọvo a tẹ rrọ oria. Evaọ akpọ Setan nẹnẹ, iwoho ọfariẹ-ogbe e da oria kpobi fia. Onana o rẹ sae raha usu mai kugbe Jihova. Eme Oleleikristi o re ru? Ebaibol ọ k’omai ohrẹ nnọ: “Wha siobọno egbegbe kpobi gbe uruemu umuomu avọ eware iyoma kpobi, wha vẹ rọ eva elọlọhọ rehọ ẹme nọ a rọ zuẹ na, ọnọ ọ rẹ sai siwẹ izi rai.” (Jem. 1:21) Joma ta kpahe epanọ ẹrọwọ nọ ọ rrọ abọ ọfa ọrọ ubi ẹzi na, ọ sai ro fi obọ họ k’omai jọ fuafo evaọ aro Jihova.
14. Ẹvẹ ababọ ẹrọwọ ọ sai ro su kpohọ uzioraha?
14 Ma te wo ẹrọwọ, ma rẹ rọwo nọ Jihova Ọghẹnẹ ọ ginẹ rrọ. Ma gbẹ rọwo ere he, ma rẹ sai kie ruọ uzioraha lọlọhọ. Roro kpahe oware nọ o via kẹ ahwo Ọghẹnẹ evaọ oke anwae. Jihova o dhesẹ kẹ Izikiẹl ọruaro na inọ a be jọ eria nọ i siomano ru eware etọtọ, inọ: “Ọmọ ohwo, kọ whọ ruẹ eware nọ ekpako unuwou Izrẹl na a re ruo eva ukpẹ riẹ? Keme a ta nọ, ‘ỌNOWO na ọ be ruẹ omai hi, ỌNOWO na ọ nyase otọ na ba no.’” (Izik. 8:12) Kọ who muẹrohọ oware nọ o wha ẹbẹbẹ na ze na? A rọwo ho inọ Jihova ọ be ruẹ oware nọ a bi ru na. Rọkẹ ae, Jihova ọ rrọ họ.
15. Ẹvẹ ẹrọwọ ọgaga nọ ma re fihọ Jihova ọ rẹ rọ thọ omai?
15 Wo ohẹriẹ, roro kpahe oriruo Josẹf. Dede nọ ọ jẹ rria kugbe uviuwou gbe ahwo riẹ hẹ, ọ rọwo bruẹnwae kugbe aye Pọtifa ha. Fikieme? Ọ ta nọ: “Kẹvẹ me je ru umuomu ulogbo utiona, re mẹ thọ uzi Ọghẹnẹ?” (Emu. 39:7-9) Ẹhẹ, ọ rọwo inọ Jihova ọ rrọ. Ma tẹ rọwo inọ Ọghẹnẹ ọ rrọ, ma re rri ekpehre ifimu hu, yọ ma rẹ jọ idhereno ru uvumọ oware nọ ma riẹ nọ o rẹ dha Ọghẹnẹ eva ha. Ọtamuo mai ọ rẹ jọ wọhọ ọrọ ọso-ilezi na, ọnọ ọ so nọ: “Mẹ rẹ nya avọ ẹgbakiete evaọ eva mẹ, eva uwou mẹ. Me re fi oware uyoma ovo họ aro mẹ hẹ.”—Ol. 101:2, 3.
Rọ Oma-Oyọrọ Kpọ Udu Ra
16, 17. (a) Wọhọ epanọ a dhesẹ evaọ obe Itẹ, ẹvẹ “ọmọzae jọ nọ ọ kare areghẹ” o ro kie ruọ uzioraha? (b) Wọhọ uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 26, ẹvẹ oware utiona o sae rọ via nẹnẹ, makọ unuikpe nọ ma rrọ kẹhẹ?
16 Oma-oyọrọ nọ o rrọ abọ urere ọrọ ubi ẹzi na, u re fi obọ họ k’omai whaha eware nọ e rẹ dha Ọghẹnẹ eva. U re fi obọ họ k’omai kpọ udu mai. (Itẹ 4:23) Roro kpahe eme nọ e rrọ Itẹ 7:6-23 nọ e ta kpahe epanọ “ọmọzae jọ nọ ọ kare areghẹ” o ro kie kẹ eme ẹghẹ erọ ogberẹ jọ. O kie ruọ ẹta ogberẹ na nọ ọ “nya iyẹrẹ nọ e kẹle ogbe riẹ vrẹ.” Ẹsejọhọ ọmọzae nana ọ nya kpohọ iyẹrẹ nọ ogberẹ na ọ be rria re o gbẹro ku ei ọvo. Rekọ ọ riẹ hẹ inọ oware ugheghẹ o bi ru na, gbe nọ “uzou riẹ u ti lele ie.”
17 Ẹvẹ ọmọzae nana ọ hae rọ whaha ẹbẹbẹ nana? Ẹkwoma elele ohrẹ Ebaibol nana: “Wha vru ruọ idhere riẹ hẹ.” (Itẹ 7:25) Onana u wuhrẹ oware jọ: Ma tẹ gwọlọ re ẹzi Ọghẹnẹ ọ kpọ omai, ma rẹ whaha iyero nọ ẹ rẹ lẹliẹ omai kie ruọ odawọ. Edhere jọ nọ ohwo ọ sai ro ru wọhọ ọmọzae nana nọ “ọ kare areghẹ” na họ, nọ ohwo o te bi mu rovie no oria ruọ oria evaọ etẹlivisiọno hayo Itanẹte. Ọ rẹ sai rovie ku eware nọ e rẹ kpare isiuru owezẹ. Ọ vẹ rọ ẹmẹrera wo uruemu ifoto ẹbẹba iriwo, ukuhọ riẹ obroziẹ-iroro riẹ o ve whu no, usu riẹ kugbe Ọghẹnẹ o vẹ raha no. Onana o rẹ sai si uwhu kpe ohwo na.—Se Ahwo Rom 8:5-8.
18. Eme Oleleikristi ọ rẹ sai ru re ọ sẹro udu riẹ, kọ fikieme onana o rọ gwọlọ oma-oriẹsuo?
18 Ginọ uzẹme inọ oma-oriẹsuo o rẹ sai fi obọ họ k’omai j’owọ nọ u fo vẹrẹ vẹrẹ nọ ma te rovie ku iwoho ọfariẹ-ogbe. Rekọ o rẹ mai woma otẹrọnọ ma ruẹ iwoho na ha. (Itẹ 22:3) Re ohwo o fi itee nọ i fo họ evaọ ẹme nana je ru lele ai, o gwọlọ oma-oriẹsuo. Wọhọ oriruo, re a fi ekọmputa họ oria nọ u kpefihọ evaọ uwou na u re fi obọ họ. Otujọ a ruẹ nọ o rẹ mai woma re a rovie etẹlivisiọno hayo ekọmputa nọ amọfa a tẹ rrọ etẹe. Amọfa a jiroro nnọ a re wo Itanẹte he. (Se Matiu 5:27-30.) Joma ru oware nọ u fo kpobi re ma sae thọ oma mai gbe uviuwou mai re ma sae rọ ‘eva efuafo gbe emamọ iroro avọ uvi ẹrọwọ’ gọ Jihova.—1 Tim. 1:5.
19. Irere vẹ i re noi ze otẹrọnọ ma kuvẹ re ẹzi ọfuafo na ọ kpọ omai?
19 Abọ sa-sa ọrọ ubi nọ ẹzi ọfuafo na o re fi obọ họ k’omai mọ e rẹ wha irere buobu ze. Omaurokpotọ gbe uye-oruẹ-krẹkri e rẹ wha udhedhẹ nọ o rrọ ukoko na haro. Ẹwo gbe ewoma i re fi evawere họ uviuwou. Ẹrọwọ gbe oma-oyọrọ i re fi obọ họ k’omai si kẹle Jihova jẹ jọ fuafo evaọ aro riẹ. Ofariẹ, Ahwo Galesha 6:8 o kẹ omai imuẹro nọ: “Ohwo nọ ọkọ kẹ Ẹzi ọ rẹ te jọ erọ Ẹzi na vuẹ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.” Ẹhẹ, fiki idhe ẹtanigbo Kristi, Jihova ọ te rọ ẹkwoma ẹzi ọfuafo na ru ei lọhọ re enọ e kuvẹ re ẹzi na ọ kpọ ae kpobi a wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.
Ẹvẹ Whọ te k’Uyo?
• Ẹvẹ omaurokpotọ gbe uye-oruẹ-krẹkri e rẹ rọ wha udhedhẹ haro evaọ ukoko na?
• Eme o re fi obọ họ kẹ Ileleikristi dhesẹ ẹwo gbe ewoma evaọ obọ uwou?
• Ẹvẹ ẹrọwọ gbe oma-oyọrọ i re ro fi obọ họ kẹ Oleleikristi sẹro udu riẹ?
[Enọ Uwuhrẹ]
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 24]
Eme who re ru re ẹmeọta ọ siọ ofu ba ẹwhaze?
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 25]
Uviuwou ra u re wo erere otẹrọnọ wha be hai wuhrẹ kpahe ubi ẹzi na
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 26]
Enwoma vẹ ma rẹ whaha otẹrọnọ ma wo ẹrọwọ gbe oma-oyọrọ?