Be Imiyo Roho mar Nyasaye Thuolo mar Tayi?
Be Imiyo Roho mar Nyasaye Thuolo mar Tayi?
“Roho mari ber; telna e yo modimbore.”—ZAB. 143:10.
1, 2. (a) Hul ane moko kuom kinde ma Jehova notiyoe gi roho maler kuom jotichne. (b) Be roho maler tiyo mana e kinde moko makende? Ler ane.
ANG’O mabiro e pachi sama iwuoyo kuom tije ma roho maler osetimo? Be iparo kuom tije madongo ma Gideon kod Samson notimo? (Bura 6:33, 34; 15:14, 15) Nyalo bedo ni iparo kuom chir ma Jokristo mokwongo nonyiso, kata chuny mokuwe ma Stefano ne onyiso e nyim Sanhedrin. (Tich 4:31; 6:15) To nade ndalogi, be iparo kuom mor mogundho mabedoe e chokruogewa madongo mariwo pinje, chung’ motegno mar owete motwe e jela nikech ok gidonjre e weche siasa, koda dongruok miwuoro mar tij lendo? Ranyisigo duto nyiso maler kaka roho maler tiyo.
2 Be roho maler tiyo mana e kinde moko makende, kata e bwo chal makende? Ooyo. Wach Nyasaye nyiso ni Jokristo ‘wuotho kuom roho,’ ‘itelonegi gi roho’ kendo ‘gingima kuom roho.’ (Gal. 5:16, 18, 25) Wechego nyiso ni roho maler nyalo siko ka tiyo e ngimawa. Pile ka pile, onego wakwa Jehova mondo ota parowa, wechewa, koda timbewa kokalo kuom rohone. (Som Zaburi 143:10.) Kaka wamedo miyo roho thuolo mar tiyo e ngimawa, obiro miyo wabed gi nyak maduogo chuny jomoko, kendo makelo ne Nyasaye pak.
3. (a) Ang’o momiyo dwarore ni mondo roho maler otawa? (b) Gin penjo mage mwabiro nono?
3 Ang’o momiyo dwarore ahinya ni roho maler ema mondo otawa? En nikech nitie gimoro madwaro loyowa, kendo gino ok winjre gi roho maler. Ndiko luongo gino ni “ringruok,” tiende ni gombo ma ringruok nigo mar timo richo, ma en kido ma koth Adam duto noyudo kuome. (Som Jo Galatia 5:17.) Kuom mano, miyo roho mar Nyasaye thuolo mar tayowa dwaro ni watim ang’o? Be nitie okenge mwanyalo kawo e kwedo teko mar ringruokwa monyuol e richo? We wanon ane penjogo sama wapuonjore e wi kido modong’ auchiel mag ‘nyak mar roho,’ ma gin, “horuok, miwafu, ng’wono, bedo adiera, muolo, ritruok.”—Gal. 5:22, 23.
Muolo kod Horuok Jiwo Kuwe e Kanyakla
4. Ere kaka muolo kod horuok jiwo kuwe ei kanyakla?
4 Som Jo Kolosai 3:12, 13. Ei kanyakla, muolo kod horuok tiyo kanyachiel e jiwo kuwe. Kidogo, ma gin nyak mar roho, konyowa bedo mang’won gi jomoko, ritore kata ka otimnwa marach, kendo kidogo konyowa kik wachul kuor ka jomoko owacho kata otimonwa gik maok kare. Ka wan gi ywaruok moro gi Jakristo wadwa, horuok mos biro konyowa kik waol gi owadwa kata nyaminwano, to kar mano wabiro timo kar nyalowa mondo wakel winjruok. Be muolo kod horuok gin kido madwarore ahinya e kanyakla? Ee, nikech waduto warem.
5. En ang’o ma ne otimore e kind Paulo gi Barnaba, to mano nyiso ang’o?
5 Non ane gima ne otimore e kind Paulo gi Barnaba. Ne oyudo gisetiyo kaachiel kuom higini mogwaro e lando wach maber. Ng’ato ka ng’ato kuomgi ne nigi kido mabeyo. Kata kamano, nitie kinde moro ma “mbaka nobet matek nyaka gipogore kendgi.” (Tich 15:36-39) Wachno nyiso maler ni kata mana e kind jotich Nyasaye mochung’ motegno, nitie kinde ma ywaruok moko nyalo betie. Ka Jakristo nigi wach moro gi nyawadgi, en ang’o monyalo timo mondo ywaruokno kik chop e okang’ mar mbaka mager manyalo ketho winjruokgi kuom ndalo mang’eny?
6, 7. (a) En puonj mane manie Ndiko mwanyalo luwo kapok mbaka e kindwa gi Jakristo wadwa obedo mager? (b) Gin ber mage mabedoe kuom bedo joma ‘winjo piyo, tero mos kuom wuoyo, tero mos kuom timo mirima’?
6 Ndiko wacho ni, “mbaka nobet matek,” kendo mano nyiso ni ywaruokno ne otimore apoya. Kapo ni Jakristo fwenyo ni ochako bedo gi mirima sama owuoyo gi Jakristo wadgi, ber mondo oluw puonj manie Jakobo 1:19, 20 niya: “Ng’ato ka ng’ato mondo owinj mapiyo, oter mos kuom wuoyo, oter mos kuom timo mirima; nikech mirimb dhano ok mew tim makare ma Nyasaye dwaro.” Kaluwore gi kaka weche chalo, onyalo loko mbaka mochak wuoyo kuom gimachielo mopogore, kata wuok kanyo ka mbakano pok olokore mobedo mager.—Nge. 12:16; 17:14; 29:11.
7 Gin ber mage mabedoe kuom luwo puonjno? Kuom kawo thuolo mar duoko mirima chien, lamo e wi wachno, kendo nono yo maber monyalo dwokogo, Jakristo miyo roho mar Nyasaye thuolo mar taye. (Nge. 15:1, 28) Ka koro roho chike, onyalo nyiso muolo kod horuok. Obiro bedo moikore luwo puonj mayudore e Jo Efeso 4:26, 29 niya: “Ka iu owang’, kik utim richo . . . Wach moro marach kik owuog e dhou, to mana mano maber kendo ma gedo, kaka owinjore, mondo okony jo ma winjo.” Kuom adier, sama wabedo gi muolo kod horuok, wakonyo e miyo kuwe kod winjruok obedie e kanyakla.
Duog Chuny Joodi Kuom Nyiso Miwafu kod Ng’wono
8, 9. Miwafu kod ng’wono tiendgi ang’o, to gikonyo nade e ngima mar joot?
8 Som Jo Efeso 4:31, 32; 5:8, 9. Miwafu kod ng’wono duogo chuny mana kaka modho pi mang’ich sama chieng’ ger ahinya. E ngima mar joot, kidogo konyo e miyo kuwe obedie. Miwafu en kido majaber manyiso ni ng’ato dewo jomoko, kuom timo kata wacho gik makonyogi. Mana kaka miwafu, ng’wono bende en kido minyiso kuom timo gik makonyo jomoko. En kido manenore kuom bedo gi chuny mar chiwo. (Tich 9:36, 39; 16:14, 15) Kata kamano, ng’wono oting’o weche mamoko momedore.
9 Ng’wono en kido manyiso timbe malong’o. Ok otudore mana gi gik mwatimo kende, to maduong’ moloyo, gima wan e iwa. Par ane kuom dhako ma loso olemo ne joode, konono moro ka moro sama ong’adogi mondo one ni gimit kendo gichiek maber, maonge mbala moro ka iye kata oko. Kamano bende, ng’wono ma roho maler nyago, mulo kit ngima duto mar Jakristo.
10. En ang’o minyalo tim e konyo joot bedo gi kido mag nyak mar roho?
10 E od Jakristo, en ang’o manyalo konyo joot nyisore miwafu kod ng’wono ng’ato gi ng’ato? Bedo gi ng’eyo malong’o kuom Wach Nyasaye konyo ahinya. (Kol. 3:9, 10) Jomoko ma gin wiye udi, chano mondo gipuonjre e wi nyak mar roho, e Lamo mar Joot juma ka juma. Puonjruok ma kamano ok en gima tek chano. Kitiyo gi buge timo nonro mayudore e dhou, yier weche motudore gi moro ka moro kuom kido mag nyak mar roho. Unyalo nono mana paragraf matin juma ka juma, kutiyo gi jumbe mogwaro e nono kido achiel. Sama upuonjoru wechego, somuru kendo uwuo kuom ndiko moketi. Neuru kaka unyalo tiyo gi weche ma upuonjore, kendo ukwa Jehova e lamo mondo ogwedh kindau. (1 Tim. 4:15; 1 Joh. 5:14, 15) Be en adier ni puonjruok ma kamano nyalo konyo joot e timo maber ng’ato ne nyawadgi?
11, 12. Ere kaka joot moko ariyo ma Jokristo noyudo ber kuom puonjruok e wi miwafu?
11 Dichwo gi dhako moro ma ne dwaro ni kendgi odhi maber, nong’ado mar puonjruok matut kuom nyak mar roho. Ere kaka mano osekonyogi? Dhako wacho kama: “Ng’eyo ni kido mar miwafu oriwo bedo jadier kod makruok chuth gi ng’ato, osekonyowa kuom kaka watimo ng’ato ne nyawadgi nyaka chil kawuono. Mano osepuonjowa rwako paro ma ng’ato ka ng’ato kuomwa chiwo kaachiel gi weyore richo. Bende osekonyowa ng’eyo wacho ni ‘erokamano’ kata ‘ng’wonna,’ e kinde ma wechego dwarore.”
12 Dichwo kod dhako machielo ma Jokristo, ma ne nigi chandruok moko e kend, nofwenyo ni miwafu ne onge e kendgi. Ne ging’ado mar puonjruok kido mar miwafu kanyachiel. Ang’o ma ne otimore bang’e? Dichwo paro kawacho kama: “Puonjruok kuom miwafu nokonyowa neno ni ne dwarore wagenore ng’ato gi nyawadgi kendo neno kido mabeyo man kuom nyawadwa, kar keto kiawa kuom ng’ama chielo. Ne wachako dewo ahinya dwaro mag ng’ato ka ng’ato. Nyiso miwafu ne dwaro bende ni ami chiega thuolo mar wacho pache maok achwanyra kuom gik mowacho. Mano ne dwaro ni sunga kik mona winje. Kaka ne wachako nyisore miwafu e kend marwa, e kaka ne wachako weyo bedo gi dhok matek. Mano ne oketowa thuolo ahinya.” Be joodi nyalo yudo ber kuom puonjruok e wi nyak mar roho?
Bed Gadier, Tiende ni Nyis Yie Sama In Kar Kendi
13. En ang’o monego watang’go manyalo ketho winjruokwa gi Jehova?
13 Dwarore ni Jokristo omi roho mar Nyasaye thuolo mar tayogi e lela kata ka gin kar kendgi. E piny Satan sani, piche kod yore mag mor mochido onya ahinya. Mano nyalo ketho winjruokwa gi Jehova. Jakristo onego otim ang’o? Wach Nyasaye puonjo ni: “Wituru gik mochido duto, gi timbe maricho mogundho, kendo rwakuru mamuol wach mopidhi e iu, ma nyalo reso chunyu.” (Jak. 1:21) We wanon ane kaka bedo adiera, tiende ni yie, ma en kido machielo mar nyak mar roho, nyalo konyowa siko kwaler e nyim Jehova.
14. Ere kaka bedo maonge yie nyalo rwako ng’ato e tim maok kare?
14 Ka wan gi yie madier, wabiro ng’eyo ni Jehova Nyasaye en ng’ama nitie adier. Ka ok wane ni Nyasaye nitie adier, wanyalo donjo e tim maok kare e yo mayot. Non ane gik ma ne otimore e kind oganda Nyasaye e ndalo machon. Jehova nofwenyo ne janabi Ezekiel ni, ji ne timo timbe mochido ka mopondo, kowacho niya: “Wuod dhano, iseneno koso gi ma jodong dho od Israel timo e mudho, ng’ato ka ng’ato e od sanamu mare? ni mar giwacho, Jehova ok onenowa; Jehova osewito piny.” (Ezek. 8:12) Be ifwenyo gimomiyo ne gidonjo e timbego? Ne ok gin gi yie ni Jehova ne neno gik ma ne gitimo. E wang’gi, Jehova ok ne en ng’ama nitie adier.
15. Ere kaka bedo gi yie motegno kuom Jehova nyalo ritowa?
15 Mopogore kodgi, non ane ranyisi mar Josef. Kata obedo ni ne en mabor gi joodgi koda ogandagi, Josef notamore donjo e terruok gi chi Potifar. Nikech ang’o? Nowacho niya: “Danyal nade timo richo maduong’ni, kendo ketho kuom Nyasaye? ” (Chak. 39:7-9) Ee, ne oneno Jehova kaka ng’ama nitie adier. Ka waneno Nyasaye kamano, ok wabi ng’iyo gik maok ler kata timo gimoro amora ka mopondo, gima wang’eyo ni ok mor Nyasaye. Wabiro ng’ado kaka jandik-zaburi ma nowero niya: “Nalos weche me dalana gi chuny makare. Ok nadwar gimoro ma ok ber.”—Zab. 101:2, 3.
Ta Chunyi Kuom Nyiso Ritruok
16, 17. (a) Kaka oler e bug Ngeche, ere kaka “wuowi moro ma onge gi rieko” donjo e obadho mar richo? (b) Kaka onyis e ite mar 26, kata bed ni ng’ato jahigini adi, ere kaka gima kamano nyalo timore kindegi?
16 Ritruok ma en kido mogik kuom nyak mar roho, konyowa tamore gigo ma Nyasaye kwedo. Onyalo konyo e rito chunywa. (Nge. 4:23) Non ane wach miwachonwa e Ngeche 7:6-23, manyiso kaka “wuowi moro ma onge gi rieko” lwar e obadho mar dhako ma jachode. Ne olwar e obadhono bang’ ‘wuotho e yo machiegni gi dala dhakono.’ Nyalo bedo ni ne obayo abaya machiegni gi dala dhakono. Mapiyo nono, ok nofwenyo ni yorno ne taye e fuwo kokiya “kaka obiro tho.”
17 Ere kaka wuowino dine otang’ ne yor masirano? Kuom luwo siem mawacho ni: “Kik iba abaya e yorene.” (Nge. 7:25) Wachno oting’onwa puonj: Ka wadwaro ni roho mar Nyasaye otawa, dwarore ni kik waketre wawegi e yore mag tem. Yo achiel ma ng’ato nyalo donjogo e yor fuwo mar ‘wuowi maonge gi riekono,’ en kuom loko aloka stesen mag televison kata kuonde Intanet. Kata bed ni ong’eyo kata ok ong’eyo, onyalo poyo neno piche machiewo gombo mag nindruok. Onyalo chako bedo gi tim maok ler mar ng’iyo ponografi, mabiro ketho chunye koda winjruokne gi Nyasaye. Mano nyalo kelone tho.—Som Jo Rumi 8:5-8.
18. Gin okang’ mage ma Jakristo nyalo kawo e rito chunye, to ere kaka kido mar ritruok dwarore e timo kamano?
18 En adier ni wanyalo, kendo onego wanyis ritruok kuom kawo okang’ mapiyo kapo ni waromo gi picha mochido. Kata kamano, mano kaka dibed maber moloyo, ka mokwongo ok wabedo kama gima kamano nyalo yudowae! (Nge. 22:3) Keto tong’ mowinjore kendo luwogi, dwaro ni wanyis kido mar ritruok. Kuom ranyisi, keto kompyuta kama jomoko nyalo nenowae nyalo ritowa. Jomoko neno ni ber ka gitiyo gi kompyuta kata neno televison mana sama jomamoko nitiere. Jomoko oseng’ado mar weyo maok gitiyo gi Intanet. (Som Mathayo 5:27-30.) Mad wakaw okang’ moro amora madwarore mondo waritre wawegi koda joodwa, mondo wami Jehova lamo “ma wuok e chuny maler, ma onge bura, kendo moa kuom yie ma onge gango.”—1 Tim. 1:5.
19. Gin ber mage mabedoe kuom miyo roho maler thuolo mar tayowa?
19 Nyak mabedoe kokalo kuom tij roho maler kelo ber mang’eny. Muolo kod horuok jiwo kuwe ei kanyakla. Miwafu kod ng’wono miyo joot bedo gi mor. Bedo gadier, tiende ni yie, koda ritruok, konyowa siko machiegni gi Jehova kendo kwaler e nyime. E wi mago, Jo Galatia 6:8 singonwa niya: ‘En ma chuoyo kuom roho, noka ngima mochwere kuom roho.’ Ee, kokalo kuom rawar mar Kristo, Jehova biro tiyo gi rohone maler e chiwo ngima mochwere ne jogo moyie miyo roho thuolo mar tayogi.
Inyalo Dwoko Nade?
• Ere kaka muolo kod horuok jiwo kuwe ei kanyakla?
• En ang’o manyalo konyo Jokristo nyiso miwafu kod ng’wono pacho?
• Ere kaka yie kod ritruok nyalo konyo Jakristo rito chunye?
[Penjo mag Puonjruok]
[Picha manie ite mar 24]
Ere kaka inyalo miyo mbaka kik bed mager?
[Picha manie ite mar 25]
Puonjruok e wi nyak mar roho nyalo konyo joodi
[Picha manie ite mar 26]
Nyiso yie kod ritruok geng’owa kuom gik mage maricho?