Ove Hẽ O Kasi Oku Ecelela Oku Songuiwa Lespiritu Lia Suku?
Ove Hẽ O Kasi Oku Ecelela Oku Songuiwa Lespiritu Lia Suku?
“Espiritu liove liwa li songuile vonjila ya tapika.”—OSA. 143:10.
1, 2. (a) Tukula apuluvi amue Yehova a kuatisa omanu vaye lespiritu sandu. (b) Anga hẽ espiritu sandu li kuatisa lika kapuluvi amue a li kasi? Ci lombolola.
ECI o sokolola catiamẽla kovilinga viespiritu sandu, nye ciya vutima wove? Anga hẽ ivaluka ovilinga vi komõhisa via Gideone kuenda via Samisone? (Olong. 6:33, 34; 15:14, 15) Citava okuti ivaluka utõi Wakristão vatete ale umbombe wa Stefano eci a kala Vonjango yovitunda vinene. (Ovil. 4:31; 6:15) Nye ci popiwa koloneke vilo catiamẽla kesanju lia siata oku kala kolohongele vietu violofeka, lepandi vamanji va lekisa kolokayike omo lioku yuvula oku kala vakualuali, kuenda oku livokiya kupange woku kunda? Ovolandu ava a eca uvangi wovilinga viespiritu sandu.
2 Anga hẽ espiritu sandu li kuatisa lika kapuluvi amue a li kasi, kuenda kovitangi vinene? Sio. Ondaka ya Suku yi lombolola ulandu Wakristão va ‘endaenda lespiritu,’ loku ‘songuiwa lespiritu’ kuenda “oku mola omuenyo lespiritu.” (Va Gal. 5:16, 18, 25) Olondaka evi vi lekisa okuti espiritu sandu li pondola oku amamako oku tu kuatisa komuenyo wetu. Olonjanja viosi tu sukila oku likutilila ku Yehova oco a songuile ovisimĩlo vietu, lolombangulo vietu, kuenda ovilinga vietu lekuatiso liespiritu liaye. (Tanga Osamo 143:10.) Osimbu tu ecelela oku songuiwa lespiritu, tu kuata ovituwa vi kavuluisa vakuetu loku eca esivayo ku Suku.
3. (a) Momo lie tu sukilila oku songuiwa lespiritu sandu? (b) Apulilo api tu konomuisa?
3 Momo lie ci kuetele esilivilo oku songuiwa lespiritu sandu? Momo kuli unene umue u sandiliya oku tu yapula kuenda unene waco u yaka lespiritu sandu. Ovisonehua vi tukula unene waco hati, ‘etimba,’ momo u lomboloka ovisimĩlo vietimba lietu liekandu tua piñala ku Adama. (Tanga va Galatia 5:17.) Nye ca kongela voku songuiwa lespiritu lia Suku? Anga hẽ, kuli ovina vimue tu sukila oku linga oco tu tamãlale layonjo etimba ka lia lipuile? Oco tu tambulule apulilo ava tu konomuisi olonepa epandu ‘viepako liespiritu’ ndeci, “epandi, unu, esunga, ekolelo, umbombe, esuluviko.”—Va Gal. 5:22, 23.
Umbombe Kuenda Epandi vi Nena Ombembua Vekongelo
4. Umbombe kuenda epandi vi kuatisa ndati oku nena ombembua vekongelo?
4 Tanga va Kolosai 3:12, 13. Vekongelo, umbombe kuenda epandi vi kuatisa koku nena ombembua. Apako ava espiritu a tu kuatisa oku linalisa ciwa la vakuetu, loku omboka eci va wengula onyeño yetu, kuenda oku yuvula oku fetuluinya vakuetu eci va tu popia ale va tu lingila ovina vĩvi. Nda tua li tatamisa lamanji umue, epandi li tu kuatisa oku yuvula oku tepa ukamba la manji yaco, pole tu tetulula ocitangi caco lombembua. Anga hẽ umbombe kuenda epandi vi sukiliwa muẽle vekongelo? Oco, vi sukiliwa, momo vosi yetu ka tua lipuile.
5. Nye ca pita la Paulu kuenda Barnaba, kuenda ulandu waco u lekisa nye?
5 Kũlĩhĩsa eci ca pita la Paulu kuenda Barnaba. Vokuenda kuanyamo alua, va talavaya kumosi kupange woku kunda olondaka viwa. Omunu lomunu pokati kavo, wa kuatele ovituwa viwa. Pole, onjanja yimue veya oku “liyenja ca lua kuenje ca nena oku litepa.” (Ovil. 15:36-39) Ulandu owu u lekisa okuti, ndaño muẽle pokati komanu va litumbika ku Suku, olonjanja vimue va pondola oku li tatamisa. Nda umue Ukristão wa li tatamisa lukuavo, nye a sukila oku linga oco ka va ka kuate ovitangi vi tepa ukamba wavo?
6, 7. (a) Poku sapela ondaka yimue la manji, elungulo lipi Liovisonehua tu sukila oku kuama osimbu onyeño ka ya wengukile? (b) Esilivilo lipi li tunda koku ‘yevelela lutate, loku livala oku popia, kuenda oku livala konyeño’?
6 Ndomo ca lekisiwa vondaka okuti “oku liyenja calua,” etatamiso lia Paulu la Barnaba lieya vocipikipiki kuenda lia luile. Nda Ukristão poku sapela ondaka yimue lukuavo wa limbuka okuti onyeño yaye yi kasi oku wenguka, o sukila oku kapako elungulo li sangiwa kelivulu lia Tiago 1:19, 20 li popia hati: “Omunu omunu a kale lutima woku yevelela, a livale oku popia, a livale konyeño, momo onyeño yomunu ka yi koki esunga Suku a yongola.” Nda ci tava, o pondola oku pongolola ombangulo yaco, ale oku pinga ongecelo kokuaye osimbu ombangulo yaco ka ya nenele oku liyenja.—Olosap. 12:16; 17:14; 29:11.
7 Ekuatiso lipi li yilila koku kuama elungulo liaco? Poku sanda otembo yoku tulumuha loku likutilila catiamẽla kocitangi caco, loku kũlĩhĩsa ndomo ci tetuluiwa ciwa, Ukristão ecelela oku songuiwa lespiritu lia Suku. (Olosap. 15:1, 28) Lekuatiso liespiritu, o pondola oku lekisa umbombe kuenda esuluviko. Eye o kapako elungulo li sangiwa kelivulu lia va Efeso 4:26, 29, li popia hati: “Temi, puãi ko ka lingi ekandu . . . Vovimela viene ka mu ka tunde ombangulo yĩvi, mu tunde puãi olondaka vi kuatisa, haivio via soka lotembo yaco, kuenje vi sumũluisa ava va vi yeva.” Nda tua lekisa umbombe lesuluviko, tu ka kuata ombembua kuenda elitokeko vekongelo.
Kavuluisa Epata Liove poku lekisa Esunguluko Lohenda
8, 9. Esunguluko lohenda vi lomboloka nye kuenda vi kuatisa ndati vepata?
8 Tanga va Efeso 4:31, 32; 5:8, 9. Ndeci ofela ale ovava a talala a kavuluisa etimba keteke limue liowuya, haico esunguluko lohenda vi kavuluisa. Ovituwa evi, vi nena ekalo liwa vepata. Esunguluko, ocituwa cimue ci lekisiwa poku kapako vakuetu loku lekisa ovilinga viwa kokuavo kuenda oku sapela lavo ciwa. Ohenda, ocituwa cimue ci lekisiwa kovilinga vi kuatisa vakuetu. Oco, ci lekisiwa poku kala vakuacali. (Ovil. 9:36, 39; 16:14, 15) Pole, vohenda mua kongela ovina vialua.
9 Ohenda yi kuete esilivilo liocili. Vohenda ka mua kongelele lika ovilinga, pole, mua kongelavo ekalo lietu. Kũlĩhĩsa ndeci onjali yimue yukãi yi pongiya epako oco a liece komãla vaye, loku kũlĩhĩsa nda lia pia ciwa, li sõsa, kuenda ka lia volele kilu ale vokati. Cimuamue haico catiamẽla kohenda yendisiwa lespiritu sandu, okuti yi lekisiwa kolonepa viosi viomuenyo Wukristão.
10. Nye ci kuatisa epata oku kuata apako espiritu?
10 Vonjo Yukristão, nye ci kuatisa epata oku li tata ciwa lesunguluko kuenda esunga? Oku kuata ukũlĩhĩso wa suapo Wondaka ya Suku ci kuete esilivilo liocili. (Va Kol. 3:9, 10) Asongui vamue vepata Vefendelo liavo Liepata koñolosi, va siata oku kongelamo oku lilongisa apako espiritu. Elilongiso liaco ka lia tĩlile. Loku linga akonomuiso valivulu a sandekiwa kelimi liove, nõla ovipama vi lombolola apako espiritu. Vokuenda kuolosemana citava okuti o lilongisa ño ovinimbu vimue kuenda o konomuisa apako aco. Osimbu u lilongisa ovipama viaco, tangi ovisonehua via tukuiwamo kuenda sapeli eci catiamẽla kokuavio. Sandiliya apuluvi oku kapako ovina wa lilongisi, kuenda likutilila ku Yehova oco a sumũlũise alikolisilo ove. (1 Tim. 4:15; 1 Yoa. 5:14, 15) Anga hẽ elilongiso liaco, li pondola oku kuatisa epata liove ndomo va litata ciwa pokati?
11, 12. Ndamupi olohueli vimue vivali Akristão via kuatisiwa poku lilongisa ohenda?
11 Olohueli vimue viamalẽhe omo lionjongole yoku endisa ciwa olohuela viavo, va nõlelepo oku lilongisa apako espiritu. Va kuatisiwa ndati? Ukãi wa popia hati: “Omo lioku lilongisa okuti vesunguluko mua kongela oku kala ukuacili, loku likolela pokati, ci kasi oku tu kuatisa oku li sumbila pokati toke cilo. Tua lilongisa oku yuvula oku kapako akulueya atito kuenda oku liecela pokati. Handi vali, ca tu longisa oku popia hati, ‘nda pandula,’ kuenda ‘ngecele.’”
12 Olohueli vikuavo Akristão, vana va liyaka lovitangi volohuela, va limbuka okuti pokati kavo pa kambele esunguluko. Ovo va nolapo oku lilongisa oku pokola kuenda oku kala vakuahenda. Nye ceyililako? Ulume ivaluka ndoco: “Elilongiso lietu lia tiamẽla kesunguluko, lia tukuatisa oku limbuka esilivilo lioku yuvula oku kuatela ovisimĩlo vĩvi vakuetu kuenda oku tiamisila utima kovituwa viavo viwa. Tua fetika oku kapako ovina ukuetu a sukila. Esunguluko li ndi kuatisa oku vetiya ukãi wange oku popia eci ci kasi vutima waye kuenda oku yuvula oku kuata onyeño lovina a popia. Eci ci lomboloka okuti nda sukilile oku yuvula epela. Eci tua fetika oku kapako esunguluko volohuela vietu, tua siapo ocituwa coku lisandela lika esunga. Ca tu kavuluisa calua.” Anga hẽ, epata liove citava okuti li kuatisiwavo poku lilongisa apako espiritu?
Lekisa Ekolelo Eci o Kala Lika Liove
13. Kohele yipi tu sukila oku lava ekalo lietu kespiritu?
13 Akristão va sukila oku ecelela oku songuiwa lespiritu sandu, ci kale powiñi ale ceci va kasi lika liavo. Koloneke vilo oluali lua Satana, lua siata lika oku lekisa oviluvialuvia ka via sungulukile kuenda ovitalukilo vĩvi. Ovina evi vi kapa kohele ekalo lietu kespiritu. Nye Ukristão a sukila oku linga? Ondaka ya Suku yi popia hati: “Imbipo evĩho liosi lahuku a kula lonjanga. Tambuli lumbombe ondaka ya kũliwa, haiyo yi tela oku popela ovimuenyo viene.” (Tia. 1:21) Tu kũlĩhĩsi ndomo ekolelo okuti epako likuavo liespiritu li pondola oku tu kuatisa oku kuata ekalo liwa ku Yehova.
14. Ekambo liekolelo li tu vetiya ndati oku linga ovina vĩvi?
14 Ekolelo li lomboloka oku kũlĩha okuti, Yehova Suku omunu muẽle kuenda o tu lete. Nda ka tua kapeleko okuti Suku o tu lete, tu ka linga lika ovina vĩvi. Kũlĩhĩsa ulandu wa pita lomanu va Suku kosimbu. Yehova wa situluila uprofeto Esekiele ovina vĩvi via kala oku lingiwila vuyombeki. Eye wo sapuila hati: “A Mõlõmunu, wa mõla eci akulu va Isareli va linga vowelema, omunu omunu vohondongolo yaye yoviñumañuma? Momo va popia vati, Yehova ka tu lete. Yehova wa yanduluka ofeka.” (Esek. 8:12) Ove hẽ, wa limbuka esunga lieci va lingila ovina viaco vĩvi? Ovo ka va limbukile okuti Yehova o lete ovina va kala oku linga. Momo ka va kapeleko Yehova.
15. Ekolelo tu kuetele Yehova li tu teyuila ndati?
15 Kaliye kũlĩhĩsa ulandu wa Yosefe. Ndaño okuti wa kala ocipãla lepata liaye kuenda ofeka yaye, wa likala oku linga ukahonga lukãi wa Potifara. Momo lie? Eye wa popia hati: “Ndinga ndati evĩho eli, hã si kuata ekandu ku Suku?” (Efet. 39:7-9) Ocili okuti, Yosefe wa kapeleko Yehova. Nda tua kolela okuti kuli Suku kuenda o tu lete, ka tu ka tala ovitalukilo via vĩha ale oku linga vuyombeki ovina vikuavo vi sumuisa Suku. Pole, tu ka nolapo oku linga ndeci ukualosamo a imba vocisungo hati: “Vonjo yange ndinga ukuesunga liovutima. Si kapi cimue cĩvi kovaso ange. Suvuka ovilinga viava va konyõha. Ka vi nambi.”—Osa. 101:2, 3.
Lava Utima Wove Poku Lekisa Esuluviko
16, 17. (a) Ndomo ca lomboluiwa kelivulu Liolosapo, “ukuenje umue wa kamba olondunge” wa wila ndati vonjanjo yekandu? (b) Ndomo ca lekisiwa kemẽla 26, nye ca siata oku pitavo koloneke vilo lamalẽhe kuenda akulu?
16 Esuluviko olio ocituwa ca sulako cepako liespiritu kuenda li tu kuatisa oku yuvula ovina Suku a nyale. Li tu kuatisavo oku lava utima wetu. (Olosap. 4:23) Kũlĩhĩsa ulandu u sangiwa kelivulu Liolosapo 7:6-23, u lombolola ndomo “ukuenje umue wa kamba olondunge” a wila veyonjo liukãi umue ocipuepue. Eye wa kupukila vonjanjo yaco omo lioku “pita kokololo ocipepi levindi liokonjo yaye.” Citava okuti, wa pita ocipepi lonjo yaco omo liosiata. Eye ka limbukile okuti wa kala oku ambatiwa kelinga lia “petuiwila omuenyo waye.”
17 Nye nda ca kuatisa ukuenje waco oku yuvula ocitangi eci? Wa sukilile oku pokola kelungulo li popia hati: “Ku ka tungayale volonjila viaye.” (Olosap. 7:25) Ulandu owu u tu longisa okuti: nda tu yongola oku songuiwa lespiritu lia Suku, tu sukila oku yuvula oku likapa etu muẽle vonjanjo. Onepa yimue yi lekisa okuti omunu o kasi oku wila vonjila yumalẽhe “wa kamba olondunge,” oku yapuisiwa lovipama vio televisãu kuenda o Internet. Ci kale locipango ale sio, omunu o pondola oku mola ovina vi vetiya oloñeyi viukahonga. Noke vokuenda kuotembo o kuata ocituwa coku tala omanu va kasi epolõla lava va linga ukahonga, noke ovisimĩlo viaye kuenda ukamba waye la Suku, vi nyõleha. Vocituwa eci mua kongela omuenyo wetu.—Tanga va Roma 8:5-8.
18. Nye Ukristão a sukila oku linga oco a lave utima waye, kuenda nye ca kongela voku lekisa esuluviko?
18 Nda tua mola ociluvialuvia cimue ca vĩha, tu sukila oku lekisa esuluviko poku ci yuvula lonjanga. Oku yuvula ocitangi cimue lonjanga, ci kuete esilivilo liocili. (Olosap. 22:3) Voku kũlĩha ndomo tu li teyuila kuenda oku pokola konumbi yaco, mua kongela oku lekisa esuluviko. Oku kala lo komputador pocitumãlo pana pali omanu, ci teyuila. Vamue va limbuka okuti, oku tala ovipama vimue vo komputador ale vo televisãu vepuluvi lina va kasi la vakuavo, ci kuatisa. Vakuavo va nõlapo oku yuvula oku tala ovipama vo Internet. (Tanga Mateo 5:27-30.) Tu sukila oku nõlapo olonjila viosi vioku li teyuila etu muẽle kuenda epata lietu oco tu vumbe Yehova ‘lutima u yela haiwo wa sunguluka, kuenda lekolelo halioku luvikiyako.’—1 Tim. 1:5.
19. Esumũlũho lipi li tunda koku ecelela oku songuiwa lespiritu sandu?
19 Epako li lekisiwa lekuatiso liespiritu sandu, li nena asumũlũho alua. Umbombe kuenda epandi, vi nena ombembua vekongelo. Esunguluko kuenda ohenda, vi nena esanju vepata. Ekolelo kuenda esuluviko vi tu kuatisa oku pamisa ukamba wetu la Yehova kuenda oku kuata ekalo liwa kovaso aye. Elivulu lia va Galatia 6:8, li tu sapuila hati: “U o kũlĩla espiritu o lombola omuenyo ko pui wespiritu.” Omo liocisembi ca Kristu, Yehova o ka tuma espiritu sandu liaye oco a ece omuenyo ko pui komanu vosi va ecelela oku songuiwa lalio.
O Tambulula Ndati?
• Umbombe kuenda epandi vi nena ndati ombembua vekongelo?
• Nye ci kuatisa Akristão oku lekisa esunguluko lohenda vepata?
• Ekolelo kuenda Esuluviko vi kuatisa ndati Ukristão oku lava utima waye?
[Apulilo Elilongiso]
[Elitalatu kemẽla 24]
Osimbu onyeño ka ya wengukile nye o sukila oku linga?
[Elitalatu kemẽla 25]
Oku lilongisa epako liespiritu ci kuatisa epata liove
[Elitalatu kemẽla 26]
Ovitangi vipi tu pondola oku yuvula poku lekisa ekolelo kuenda esuluviko?