Heta mbaʼe porã ahupyty

Omombeʼu Arthur Bonno

ÁÑO 1951-pe, che rembireko Edith ndive roime jave peteĩ asambléa de distrítope, ojeʼe ojejapotaha peteĩ rreunión umi oservisévape g̃uarã misionéroramo.

“Mbaʼére piko ndajahái pe rreunionhápe?”, vyʼápe haʼe Edithpe.

“Art, upévako ndahaʼéi ñandéve g̃uarã”, heʼi Edith.

“Néi katu Edie, ñahendumi hag̃uánte ningo jaháta”.

Roho upe rreuniónpe, ha opávo, oñemeʼẽ oréve mokõi solisitu Escuela de Galaádpe g̃uarã.

Ñamyenyhẽ katu!, haʼe che rembirekópe.

“Péro Art, ha ñane hentekuéra?”

Un áño ha seis mése haguépe roho Escuela de Galaádpe, ha upégui roñemondo Ecuadórpe (Sudamérica).

Oimevaʼerã pehechakuaa chedesidido ha chepyʼaʼapuradoha. Edith katu iñakãguapy. Haʼe okakuaavaʼekue Elizabeth-pe, peteĩ puevloʼi opytáva Pensilvániape (Estados Unidos). Edith ningo ndoviaháiva mombyry ha ndoikuaái tapicha ambue tetãyguápe, upévare ijetuʼu chupe oiko hag̃ua mombyry ihentekuéragui. Upéicharamo jepe, heʼi naiprovlemaiha roho hag̃ua ambue tetãme. Rog̃uahẽ Ecuadórpe 1954-pe ha koʼág̃a peve roĩ upépe. Umi áño ohasavaʼekuépe heta mbaʼe porã rohupyty ore servísiope. Tamombeʼumína peẽme umíva.

Heta mbaʼe porãre oremanduʼa gueteri

Rog̃uahẽvo roñemondo Quítope, oĩva 2.850 metrohápe Cordillera de los Ándespe. Roviaha trén ha kamiónpe Guayaquil guive ha dos díape rog̃uahẽ (koʼág̃a katu aviónpe treinta minútope oñeg̃uahẽma). Hetaite rovyʼa umi cuatro áño aja upépe. Upéi, 1958-pe oiko peteĩ mbaʼe iporãitereíva: añenombra superintendénte de sirkuíto.

 Upérõ oĩvaʼekue dos sirkuítonte Ecuadórpe. Ha upévare káda áño rovisitapa rire umi kongregasión, ropredika heta semánare umi puévlo oikohápe indihenakuéra, umírupi ndaipóri Testígo. Pyʼỹinte umi kotyʼi ropytaha naiventánai ha peteĩ tupánte oĩ. Upévare roviaha jave rogueraha peteĩ káhape ore ao, ornálla a kerosén, peteĩ páila, pláto, peteĩ palangána, savana, moskitéro ha diariokue romboty hag̃ua umi pare ikuaha, upéicharõmante ijetuʼuvéta umi anguja guasúpe oike hag̃ua.

Iñypytũ ha ivaíramo jepe umi koty, oremanduʼa gueteri mbaʼe mbaʼérepa roñemongetámi. Roprepara ore senag̃uami pe ornálla a kerosénpe, roguapy ore rupápe rosena hag̃ua ha roñepyrũma roñemongeta. Péicha jave Edith pyʼaguapýpe heʼi chéve mbaʼéichapa ikatu atrata porãve ermanokuérape. Che ningo napensaporãi haʼevaʼerãre ha upévare sapyʼánte haʼe umi mbaʼe ikatúva oporombopochy. Edith heʼivaʼekue chéve chepytyvõ aporomokyreʼỹve hag̃ua ambue visíta ajapóvape. Upéicha avei añeʼẽ vaíta jave peteĩ ermánore haʼe nachemoirũi, upéva chepytyvõ akóinte ahecha hag̃ua umi mbaʼe porã ojapóva ermanokuéra. Péro roñeʼẽve umi mbaʼe roaprendevaʼekuére Ñemañahápe ha umi mbaʼe rohasavaʼekuére predikasiónpe. Ha añetehápe heta mbaʼe roguereko romombeʼuvaʼerã!

Rohekahápe Cárlospe

Táva Jipijapa-pe, opytáva kuarahy reike gotyo Ecuadórpe, ojeʼe oréve oĩha peteĩ karai ohenduséva pe marandu porã, hérava Carlos Mejía. Ndoroikuaáiramo jepe moõitépa oiko, peteĩ pyharevépe roho roheka chupe. Umi tape ningo yvy reínte ha hetaiterei okýgui upe pyharépe rojere jere rohóvo umi tujúgui. Che aha tenonderãme, upeichaháguinte ahendu Edie osapukái: “Art!”. Ajerévo, ahecha chupe henypyʼã guive oike pe tujúpe. Apukaseterei hese péro ajejoko ahechágui chupe hasẽ.

Añehaʼãmbaite aguenohẽ chupe upe tujúgui, péro opyta chugui isapatu, upémarõ haʼe peteĩ mitãʼi ha mitãkuñaʼi omañávape orerehe: “Peguenohẽramo chéve pe sapatu apagaʼimíta peẽme”. Sapyʼaitérõ g̃uarã oguenohẽma katu hikuái, péro Edie oikotevẽ peteĩ lugár oñemopotĩmi hag̃ua. Umi mitã sy, omañáva avei orerehe hóga guive heʼi oréve rog̃uahẽ hag̃ua. Haʼe oipytyvõ che rembirekópe oñemopotĩ hag̃ua ha umi mitã katu ojohéi chupe isapatu. Upe rire, rohopotápema oiko peteĩ mbaʼe. Amombeʼu pe kuñakaraípe rohekaha roikóvo peteĩ karai héravape Carlos Mejía. Haʼe omaña cherehe ha heʼi: “Eʼa, upéva ningo che ména”. Upe riremínte roñepyrũ rostudia hendivekuéra la Biblia ha enterovete upe famíliape ojevautisa. Tiémpo rire Carlos, hembireko ha mokõi itajýra koʼág̃a oservi de prekursór espesiál.

Ijetuʼu ore viahekuéra, péro imbaʼeporãiterei umi ermáno

Jaservívo superintendénte de sirkuítoramo heta mbaʼe ijetuʼúva jahasa avei. Roviahámi kolektívo, trén, kanóa ha avionétape. Peteĩ jey, pe superintendénte de distríto John McLenachan ha hembireko Dorothy oremoirũ ropredika jave peteĩ lugár oikohápe umi peskadór, hiʼag̃uíva pe frontéra Colombiánagui. Rojupi peteĩ kanóa imotórvape ha roho, péro rohasavaʼerã peteĩ lugár oĩhárupi hetaiterei tivurón. Pe kanoéro, ombaʼapóramo jepe heta áñorema oñemondýi avei ohechávo umi tivurón ore kanóaicha tuicháva ha upévare roñembojavénte pe oríllare.

Ijetuʼúramo jepe umi mbaʼe rohasáva, orembovyʼaiterei ore rembiapo pe sirkuítope.  Roikuaa heta ermáno imbaʼeporãitereívape. Heta vése umi óga jára heʼi jey jey oréve rokaru hag̃ua tres vése al día ha roke hag̃ua pe tupa peteĩmi oguerekóvape, haʼekuéra okarúramo jepe una vés al díante ha okétarõ jepe yvýpe. Edie heʼími voi: “Koʼã ermáno chemboʼe nañaikotevẽiha heta mbaʼére jaikove hag̃ua”.

“Noromboykeséi mbaʼeveichagua asiknasión”

Áño 1960-pe oiko jey peteĩ mbaʼe iporãitereíva: roñeinvita roho hag̃ua Betélpe, oĩva Guayaquílpe (Ecuador). Che ambaʼapo administrasiónpe, Edith katu opredika peteĩ kongregasión ndive hiʼag̃uíva upégui. Che napensáiva ikatúne hag̃ua ambaʼapo ofisínape, péro heʼiháicha Hebreos 13:21-pe, Ñandejára ñanembokatupyry ‘opa tembiapo porãme, jajapo hag̃ua hembipota’. Dos áño haguépe añeinvita aha hag̃ua peteĩ kúrso ojejapótava Galaádpe, Betel de Brooklyn-pe (Nueva York). Upe tiémpope tembirekokuéra opytavaʼerã iñasiknasiónpe diez mése pe kúrso oiko aja. Edie-pe ojegueruka peteĩ kárta Brooklyn-gui oñeporanduhápe chupe ikatútapa opyta haʼeño upe aja.

Edith ombohovái: “Aikuaa ningo ijetuʼutaha oréve, péro rojerovia Jehová orepytyvõtaha rombohovái hag̃ua oimeraẽ mbaʼe ikatúva oiko. [...] Ore ningo noromboykeséi mbaʼeveichagua asiknasión ha umi mbaʼe orembokatupyryvétava rojapo porãve hag̃ua ore rembiapo”. Aime aja Brooklyn-pe káda semána che rembireko oguerahauka chéve peteĩ kárta.

Roikuaa heta ermáno iñeʼẽrendúvape

Cherasykatu rupi, 1966-pe roho jey Quítope roservi hag̃ua misionéroramo umi ermáno upepegua ndive. Haʼekuéra ningo akóinte iñeʼẽrendu Jehovápe.

Peteĩ ermánape iména ndahaʼéiva Testígo pyʼỹinte oinupã. Peteĩ árape, oĩ orerenóiva las seis pyharevete oreavisa hag̃ua ombyepoti jeýma hague chupe iména, upévare pyaʼe porã aha hógape. Ni ndagueroviaséi upe ahecháva: ko ermána oĩ hupápe, iruru ha hovypaite. Iména oinupã chupe omopẽ meve hese peteĩ typycha ýva. Upe árape aha jeývo hógape atopáma iménare ha haʼe chupe ivaietereiha upe ojapovaʼekue, upémarõ haʼe heta ojediskulpa.

Áño 1970 rire, cheresãivéma ha roho jey sirkuítope. Rovisita pe táva Ibarra, upépe ningo rohomavaʼekue voi amo áño 1950 rupi. Upe tiémpope mokõi Testígonte oĩ, peteĩ misionéro ha peteĩ ermáno upepegua. Upévare rovyʼaiterei ikatu haguére roho jey upépe roikuaa hag̃ua umi puvlikadór pyahúpe.

Pe primera rreunión upe távape, ermáno Rodrigo Vaca omoakã peteĩ párte ikatuhápe oñekomenta. Haʼe oporandu jave,  umi ermáno omopuʼã rangue ipo, heʼi: “Che!, che!”. Edith ndive romaña ojuehe ha apensa: “Mbaʼe piko koʼápe la oikóva?”. Upe riremínte roikuaa pe ermáno ndohechaiha ha iñeʼẽre oikuaaha umi ermánope. Ajépa ko ovecha rerekua oikuaa porãite ijovechakuérape! Ko mbaʼe ñanemomanduʼa Jesús heʼivaʼekuére Juan 10:3, 4, 14-pe, ohechaukáva mbaʼeichaitépa pe ovecha rerekua imbaʼeporãva oikuaa peteĩteĩ ijovechakuérape, ha umi ovecha oikuaa porã avei chupe. Koʼag̃aite peve ermáno Rodrigo Vaca oservi prekursór espesiál ha ansiánoramo. * Koʼág̃a, upe táva Ibárrape oĩma seis kongregasión españólpe, peteĩ quíchuape ha ótro lengua de séñaspe.

Aagradeseterei Jehovápe imbaʼeporã haguére orendive

Áño 1974-pe rohecha jey mbaʼeichaitépa Jehová imbaʼeporã orendive, roñeinvita jey rombaʼapo hag̃ua Betélpe. Upépe ambaʼapo jey administrasiónpe ha upéi añenombra aime hag̃ua Comité de Sucursal-pe. Edith katu ñepyrũrã ombaʼapo kosináme, upéi ofisinahápe, ha koʼág̃a ombaʼapo korréope.

Umi áño ohasavaʼekuépe, rovyʼaiterei ikatu haguére rorresivi heta misionérope. Koʼã ermáno ikyreʼỹ ha ikatupyrýva ningo omombarete umi kongregasión. Oremokyreʼỹ avei rohechávo umi ermáno ha ermána ováva Ecuadórpe treinta tetãgui rupi. Romombaʼeterei pe sakrifísio ojapóva hikuái. Ijapytepekuéra oĩ ovendéva hóga ha inegósio oipytyvõ hag̃ua oñekotevẽhápe. Ojogua hikuái iveikulorã oho hag̃ua umi lugár mombyryvehápe, omoñepyrũ avei kongregasión ha oipytyvõ oñemopuʼã hag̃ua Salón del Reino. Umi ermána ouvaʼekue apytépe oĩ heta prekursóra soltéra. Iguápa ha ikatupyryete ningo hikuái!

Pehechaháicha, heta mbaʼe porã ahupyty Jehová servísiope umi áño ohasavaʼekuépe. Pe mbaʼe iporãvéva ningo aiko Jehová amígoramo. Hiʼarive omeʼẽ chéve che irũrãmi ha che pyʼaite guive aagradese chupe upévare (Gén. 2:18). Ojapóma 69 áño romenda hague ha apensávo upévare chemanduʼa Proverbios 18:22 heʼívare: “Pe ojuhúva peteĩ tembireko heko porãva ojuhu mbaʼe porã”. Añetehápe avyʼaiterei Edith ndive Jehová servísiope! Heta mbaʼépe ningo chepytyvõ. Haʼe akóinte ohechauka ohayhuetereiha isýpe. Rog̃uahẽ guive Ecuadórpe, káda semána oguerahauka chupe kárta 1990 peve, upe áñope omano che suégra orekópe 97 áño.

Koʼág̃a che arekóma 90 áño ha Edith 89. Rovyʼaiterei ningo ikatu haguére roipytyvõ heta ore rapichápe, amo setenta rupi, oikuaa ha oservi hag̃ua Jehovápe. Ojapóma 60 áño romyenyhẽ hague pe solisitu roho hag̃ua Escuela de Galaádpe ha añetehápe rovyʼaiterei ha norombyasýi rojapo haguére upéva! Upéicha rupi hetaiterei mbaʼe porã rohupyty Jehová servísiope.

[Nóta]

[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 29]

Ore irũnguéra Galaádpe guare ndive, Estadio Yankee de Nueva York-pe (1958)

[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 31]

Rovisitávo peteĩ famíliape roimérõ guare sirkuítope (1959)

[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 32]

Ecuadorpegua Betélpe (2002)