Skip to content

Skip to table of contents

Haʼu hetan bensaun barak

Haʼu hetan bensaun barak

Haʼu hetan bensaun barak

Esperiénsia husi Arthur Bonno

IHA tinan 1951, haʼu no haʼu-nia feen Edith tuir reuniaun boot ida no rona avizu katak sei iha enkontru ba ema neʼebé hakarak serbí nuʼudar misionáriu.

Haʼu dehan: “Mai ita tuir, no rona!”

Edith hatán: “Art, ita la bele sai misionáriu!”

Haʼu hatán fali: “Ita tuir no rona deʼit, Edie.”

Depois enkontru neʼe, irmaun sira mós fahe formuláriu atu tuir Eskola Gilead.

Haʼu hatete: “Mai ita prenxe ida-neʼe!”

Edith hatete: “Maibé Art, oinsá ho ita-nia família sira?”

Tinan ida ho balu tuirmai, ami tuir Eskola Gilead no simu knaar atu serbí iha rai-Ekuadór, iha Amérika Súl.

Husi dalan neʼebé haʼu koʼalia ba haʼu-nia feen, karik imi bele haree katak haʼu gosta atu ema seluk halo tuir deʼit haʼu-nia hakarak. No haʼu mós sempre fiar katak ami bele halo buat naran deʼit neʼebé ami deside atu halo. Maibé, Edith mak ema neʼebé haraik-an no laran-maus. Edith sai boot iha knua kiʼik naran Elizabeth, iha Pennsylvania, Estadus Unidus, no nia seidauk laʼo ba rai dook no seidauk hasoru ema husi rai seluk. Susar loos ba nia atu husik ninia família. Maski nuneʼe, nia simu ho laran knaar atu serbí iha rai seluk. Iha tinan 1954, ami toʼo rai-Ekuadór no ami serbí nuʼudar misionáriu iha neʼebá toʼo agora. Durante tempu neʼebé ami hela iha rai-Ekuadór, ami hetan bensaun barak. Imi hakarak rona kona-ba neʼe ka lae?

Buat furak neʼebé ami la haluha

Ami-nia knaar primeiru mak serbí iha sidade boot, Quito. Sidade neʼe iha foho Andes nia klaran. Atu bele toʼo fatin neʼe husi sidade Guayaquil neʼebé besik tasi, ami presiza saʼe komboiu no trek ba loron rua. Agora presiza minutu 30 deʼit atu toʼo Quito hodi saʼe aviaun! Ami la haluha esperiénsia neʼebé ami hetan durante tinan 4 iha Quito. Depois neʼe, iha tinan 1958, buat diʼak ida tan akontese. Haʼu simu konvite atu serbí nuʼudar katuas área nian.

Iha tempu neʼebá, iha kongregasaun uitoan deʼit iha rai-Ekuadór. Tan neʼe, depois ami vizita tiha kongregasaun sira, ami uza semana balu tinan-tinan atu haklaken iha knua kiʼik neʼebé seidauk iha Testemuña ba Jeová. Fatin atu hela iha knua sira-neʼe iha deʼit kuartu kiʼik ida neʼebé la iha janela, iha mós kama ida, no la iha tan buat seluk. Ami sempre lori kaixote ida, no iha kaixote neʼe nia laran ami tau fogaun kiʼik neʼebé uza mina-rai, taxu ida, bikan balu, basia, lensól, moskiteiru, roupa, jornál tuan balu, no buat seluk tan. Ami uza jornál tuan atu taka kuak iha didin sira, hodi nuneʼe susar ba laho atu tama. Maski nuneʼe, dala ruma laho balu sei tama.

Maski iha tempu neʼebá ami hela deʼit iha kuartu neʼebé simples no nakukun, maibé buat furak neʼebé ami la haluha mak tempu neʼebé ami koʼalia ba malu kuandu tuur iha kama leten, hodi han hahán simples neʼebé ami teʼin. Tanba haʼu iha toman atu koʼalia hodi la hanoin uluk, dala ruma haʼu-nia feen uza tempu neʼe neʼebé ami mesamesak atu esplika kona-ba oinsá haʼu bele koʼalia ho respeitu ba irmaun sira neʼebé ami vizita. Haʼu rona ba ninia liafuan, no ida-neʼe ajuda haʼu atu fó laran-manas iha dalan neʼebé diʼak liu ba irmaun sira neʼebé ami vizita. No mós, kuandu haʼu koʼalia buat neʼebé la diʼak kona-ba ema seluk, nia lakohi atu hatutan tan buat neʼebé haʼu koʼalia. Nuneʼe, haʼu aprende atu sempre hanoin buat neʼebé loos kona-ba haʼu-nia irmaun sira. Maibé, dala barak liu iha kalan, ami koʼalia kona-ba buat diʼak neʼebé ami aprende husi Livru Haklaken, no mós koʼalia kona-ba ami-nia esperiénsia iha serbisu haklaken. No ami iha esperiénsia barak neʼebé kapás duni!

Oinsá ami hasoru Carlos

Iha sidade Jipijapa, iha parte oeste husi rai-Ekuadór, ema fó-hatene ami kona-ba ema ida naran Carlos Mejía, neʼebé hakarak aprende kona-ba Bíblia. Ami hatene deʼit ninia naran, maibé la hatene ninia hela-fatin. Iha dadeer, kuandu ami husik ami-nia kuartu neʼebé ami aluga, ami la hatene atu buka nia iha neʼebé. Tan neʼe, ami komesa atu laʼo deʼit. Ami laʼo tuir dalan neʼebé iha tahu no kuak barak tanba udan boot iha kalan antes neʼe. Haʼu laʼo uluk, no derrepente deʼit haʼu rona ema hakilar husi kotuk, dehan: “Art!” Haʼu fila oin no haree katak Edie hamriik iha tahu laran, no tahu toʼo ninia ain-tuur. Tuir loloos, situasaun neʼe kómiku no haʼu bele hamnasa boot, maibé haʼu la halo ida-neʼe tanba haʼu haree ninia oin nakonu ho matan-been.

Haʼu dada sai nia husi tahu neʼe, maibé ninia sapatu iha hela tahu laran. Iha tempu neʼebá, labarik mane ida ho feto ida haree, nuneʼe haʼu dehan ba sira: “Haʼu sei fó osan se imi foti sai sapatu husi tahu laran.” Lalais deʼit sira hetan sapatu sira-neʼe, maibé Edie presiza fatin atu fase nia ain. Labarik sira-neʼe nia inan mós haree buat neʼebé akontese, no nia konvida ami atu tama iha ninia uma. Tuirmai, nia ajuda haʼu-nia feen atu fase ninia ain, no labarik sira hamoos haʼu-nia feen nia sapatu. Antes ami husik hela uma neʼe, buat diʼak ida akontese. Haʼu husu feto neʼe se nia hatene iha neʼebé mak ami bele hetan ema naran Carlos Mejía. Ho hakfodak nia hatete: “Nia mak haʼu-nia laʼen.” Lakleur deʼit, ami komesa estuda Bíblia ho família neʼe, no ikusmai sira hotu hetan batizmu. Tinan balu depois neʼe, Carlos, ninia feen, no ninia oan naʼin-rua serbí nuʼudar pioneiru tempu-tomak.

Maski susar, maibé simu laran-diʼak

Ami hasoru susar oioin kuandu ami halaʼo serbisu atu vizita kongregasaun sira. Atu halo ida-neʼe, ami saʼe bís, komboiu, trek, bero, no aviaun kiʼik. Dala ida, irmaun John McLenachan neʼebé serbí nuʼudar katuas vizitante, no ninia feen Dorothy, laʼo hamutuk ho ami atu haklaken iha knua balu besik fronteira rai-Kolómbia nian. Ami saʼe bero neʼebé iha motór. Ami haree tibaraun balu neʼebé naruk hanesan ami-nia bero nani iha ami-nia sorin! Maski ema neʼebé kaer bero neʼe iha esperiénsia barak, maibé nia mós taʼuk tanba haree tibaraun boot sira-neʼe, tan neʼe nia ho ansi lori bero besik liu ba ninin.

Maibé, susar neʼebé ami hasoru hodi halaʼo serbisu neʼe la kompara ho buat diʼak neʼebé ami hetan. Ami koñese diʼak liután irmaun-irmán sira neʼebé hatudu laran-diʼak ba ami. Dala barak, maski família sira neʼebé ami hela hamutuk han dala ida deʼit iha loron ida, maibé sira obriga ami atu han dala tolu. Dala ruma sira mós fó ami kama atu toba, maski sira rasik toba deʼit iha rai. Dala barak haʼu-nia feen hatete: “Irmaun-irmán doben sira-neʼe ajuda haʼu atu haree katak tuir loloos ita ema la presiza buat barak atu bele kontinua moris.”

“Ami lakohi atu dada an”

Iha tinan 1960 buat diʼak ida tan akontese mai ami. Ami simu konvite atu serbí iha sukursál, iha Guayaquil. Iha neʼebá, haʼu halo serbisu administrasaun, no Edith halo serbisu haklaken hamutuk ho kongregasaun neʼebé besik. Haʼu nunka hanoin katak haʼu bele halo serbisu administrasaun, no haʼu sente haʼu-nia esperiénsia la toʼo. Maibé, hanesan hakerek iha Ebreu 13:21, Maromak bele ajuda ita atu “sai prontu atu halo tuir Nia hakarak”. Tinan rua tuirmai, haʼu simu konvite atu tuir kursu Gilead nian ida ba fulan sanulu, kursu neʼe halaʼo iha Betel iha Brooklyn, Novaiorke. Iha tempu neʼebá, organizasaun konvida deʼit laʼen sira, entaun sira-nia feen labele tuir. Tan neʼe, haʼu-nia feen simu karta ida husi Brooklyn, no iha karta neʼe irmaun sira husu nia atu hanoin didiʼak se nia kontente atu hela mesak ba fulan sanulu ka lae.

Hodi hatán ba karta neʼe, Edith hakerek: “Haʼu fiar katak ida-neʼe laʼós buat neʼebé fasil ba haʼu atu halo, maibé ami hatene katak Maromak Jeová sei ajuda ami atu tahan hasoru susar naran deʼit neʼebé karik mosu. . . . Ami lakohi atu dada an husi knaar espesiál naran deʼit neʼebé ami bele simu, no ami mós lakohi atu husik leet deʼit oportunidade atu hetan esperiénsia neʼebé ajuda ami atu halo diʼak liután responsabilidade sira neʼebé ami iha.” Durante tempu neʼebé haʼu hela iha Brooklyn, haʼu simu karta husi haʼu-nia feen semana-semana.

Serbí hamutuk maluk fiar-naʼin

Iha tinan 1966 haʼu ho Edith fila ba Quito tanba haʼu-nia saúde la diʼak, no ami komesa serbí fali nuʼudar misionáriu. Ami serbí hamutuk irmaun-irmán sira, no sira hatudu ezemplu diʼak kona-ba laran-metin nafatin ba Maromak.

Porezemplu, irmán ida neʼebé laran-metin iha laʼen neʼebé laʼós Testemuña ida, no mane neʼe sempre baku nia. Loron ida, iha tuku neen dadeer, ema ida telefone ami atu hatete katak irmán neʼe nia laʼen baku nia dala ida tan. Haʼu halai ba ninia uma, no kuandu haʼu haree irmán neʼe haʼu hakfodak tebes. Nia latan iha kama leten, isin bubu no kanek hotu. Ninia laʼen baku nia ho ai, toʼo ai neʼe tohar ba rua. Oras balu liutiha, haʼu hasoru mane neʼe iha uma no haʼu hatete ba nia katak nia hanesan ema taʼuk-teen. Nia husu deskulpa kona-ba neʼe.

Maizumenus iha tinan 1972, haʼu-nia saúde sai diʼak fali, no ami komesa fali serbisu atu vizita kongregasaun sira. Ami-nia knaar inklui vizita kongregasaun sira iha sidade Ibarra. Uluk, kuandu ami vizita sidade neʼe, maizumenus iha tinan 1958, iha deʼit Testemuña naʼin-rua. Irmaun ida serbí nuʼudar misionáriu, no irmaun ida seluk mai husi sidade neʼe. Tan neʼe, agora ami hakarak duni atu hasoru ema foun neʼebé mós tuir reuniaun hamutuk kongregasaun neʼe.

Iha ami-nia reuniaun primeiru iha neʼebá, irmaun Rodrigo Vaca hamriik iha plataforma no dirije parte ida neʼebé inklui mós husu pergunta ba rona-naʼin. Bainhira nia husu pergunta, ema neʼebé asiste la foti liman, maibé hatete ho lian makaʼas: “Yo, yo!” (“Haʼu, haʼu!”) Haʼu no Edith hateke ba malu ho hakfodak. Haʼu hanoin: ‘Saida mak akontese iha neʼe?’ Ikusmai, ami foin hatene katak irmaun Vaca matan-delek, maibé nia hatene didiʼak ema ida-idak nia lian iha kongregasaun. Nia mak bibi-atan neʼebé hatene duni ninia bibi sira! Ida-neʼe fó-hanoin ami Jesus nia liafuan iha Joao 10:3, 4, 14 kona-ba Bibi-Atan Diʼak no bibi sira neʼebé hatene malu didiʼak. Ohin loron, Ibarra iha kongregasaun neen ba sira neʼebé koʼalia lia-españól, kongregasaun ida ba sira neʼebé koʼalia lia-kíxua, no kongregasaun ida ba sira neʼebé tilun-diuk. Irmaun Vaca kontinua serbí ho laran-metin nuʼudar pioneiru tempu-tomak no nuʼudar katuas kongregasaun nian.

Agradese ba Aman Jeová nia laran-diʼak

Iha tinan 1974, ami simu tan Maromak Jeová nia laran-diʼak. Ami hetan konvite atu bá fali hodi serbí iha Betel. Haʼu halo fali serbisu administrasaun, no ikusmai haʼu hetan knaar atu sai parte ba Grupu Koordenadór ba Sukursál. Primeiru, Edith halo serbisu iha dapur, no tuirmai nia halo serbisu atu tau matan ba karta sira neʼebé tama-sai, no nia serbí iha fatin neʼe toʼo agora.

Nuʼudar tinan liu ba daudauk, ami haksolok hodi iha oportunidade atu simu misionáriu atus ba atus neʼebé hetan treinu iha Eskola Gilead. Sira iha esperiénsia barak no laran-manas iha kongregasaun neʼebé sira serbí. Ami mós hetan laran-manas atu haree irmaun-irmán barak neʼebé mai husi maizumenus rai 30 liu atu serbí iha rai neʼe. Ami hafolin duni sira-nia hakaʼas-an atu serbí iha rai neʼe! Sira balu faʼan sira-nia uma no sira-nia negósiu hodi bele mai atu serbí iha fatin neʼebé presiza haklaken-naʼin. Sira sosa karreta atu bele bá haklaken iha fatin neʼebé dook, hahú kongregasaun foun, no ajuda harii Reuniaun-Fatin sira. Irmán klosan barak mai husi rai seluk atu serbí nuʼudar pioneiru, no sira mak serbisu-naʼin neʼebé badinas tebes!

Tuir loloos, haʼu hetan bensaun barak hodi serbí Maromak. Bensaun neʼebé boot liu mak haʼu iha relasaun neʼebé besik liután ho Maromak Jeová. No haʼu mós agradese tebes tanba Maromak Jeová fó ba haʼu “ajuda-naʼin ida” atu apoia haʼu. (Gên 2:18) Kuandu haʼu hanoin fali ba tinan 69 neʼebé ami moris hamutuk nuʼudar feen-laʼen, haʼu hanoin kona-ba liafuan iha Provérbios 18:22, neʼebé dehan: “Ema ida hetan ona feen neʼebé diʼak? Nia mak ema neʼebé hetan buat diʼak ida.” Haʼu sente kontente tebes hodi hamutuk ho Edith. Nia ajuda haʼu iha dalan oioin. Nia mós sai hanesan oan-feto neʼebé diʼak no hadomi ninia inan. Husi tempu neʼebé ami muda ba Ekuadór, semana-semana, haʼu-nia feen sempre haruka karta ba ninia inan toʼo tinan 1990, kuandu nia inan mate ho idade 97.

Agora haʼu tinan 90 no Edith tinan 89. Ami kontente tebes hodi ajuda ema maizumenus naʼin-70 atu hatene kona-ba Maromak Jeová. Ami kontente duni tanba ami prenxe formuláriu atu tuir Eskola Gilead iha tinan 60 liubá. Desizaun neʼe halo nakonu ami-nia moris ho bensaun barak.

[Kaixa/Dezeñu iha pájina 29]

Iha Yankee Stadium, Novaiorke, hamutuk ho ami-nia kolega misionáriu, iha tinan 1958

[Dezeñu iha pájina 31]

Hamutuk ho família kristaun ida bainhira serbí nuʼudar katuas área nian, iha tinan 1959

[Dezeñu iha pájina 32]

Iha sukursál iha rai-Ekuadór, iha tinan 2002