Nakaagi Ako hin Damu nga Mag-opay nga Butang

Iginsumat ni Arthur Bonno

TUIG adto han 1951. Natambong kami han akon asawa nga hi Edith ha distrito nga kombensyon han nabatian namon an pahibaro nga may katirok para ha mga naruruyag magmisyonero.

“Tana, tambong kita!” siring ko.

“Art, diri kita puydi magmisyonero!” siring ni Edith.

“Sige na gad Edie, mamamati man la kita.”

Katapos han katirok, nanhatag hin mga aplikasyon para ha Eskwelahan han Gilead.

“Suratan ta ini,” siring ko.

“Pero Art, may mga pamilya kita.”

Mga usa ngan tunga ka tuig katapos hito nga kombensyon, ineskwela kami ha Gilead ngan igintoka ha Ecuador, Amerika del Sur.

Hito nga amon pag-istorya, masasabtan mo nga pursigido ako ngan pirme naghuhunahuna nga mahihimo namon an anoman nga amon karuyag. Kondi hi Edith malumo ngan maaram han iya mga limitasyon. Samtang nagdadaku hiya ha gutiay nga bungto han Elizabeth, Pennsylvania, E.U.A., waray pa hiya kumadto ha hirayo nga lugar o igkita hin langyawanon. Makuri para ha iya nga bayaan an iya pamilya. Bisan pa hito, kinasingkasing nga ginkarawat niya an toka nga mag-alagad ha iba nga nasud. Inabot kami dinhi ha Ecuador han 1954 ngan tubtob yana nag-aalagad dinhi sugad nga misyonero. Ha amon pag-ukoy dinhi, nakaagi kami hin damu nga mag-opay nga butang. Karuyag mo ba hibaroan an pipira hito?

Mga Kaagi nga Makalilipay Hinumdoman

An amon siyahan nga toka amo an Quito, an kapital han Ecuador, nga mga 2,850 metros ha igbaw han Andes nga Kabukiran. Duha ka adlaw an amon biyahe ngadto sakay hin tren ngan trak tikang ha Guayaquil, usa nga syudad nga hirani ha baybayon—pero yana, 30 minutos na la kon sumakay hin idro! Upat ka tuig kami didto. Katapos, han 1958 may usa pa nga maopay nga nahitabo: Gin-imbitar ako nga magin paramangno han sirkito.

Hito nga panahon, may-ada la duha nga gudtiay nga sirkito ha bug-os nga nasud. Salit labot la ha pagbisita ha mga kongregasyon,  damu ka semana nga nagsasangyaw kami ha gudtiay nga bungto nga waray mga Saksi. An kasagaran nga urukyan didto amo an gutiay nga kwarto nga waray bintana ngan may usa la nga katre ngan waray na iba nga gamit. May dara-dara kami nga baol nga may sulod nga kusinilya, kaserola, mga plato, planggana, mga taklap, moskitero, mga bado, daan nga mga dyaryo, ngan iba pa nga gamit. Ginpaslak namon an mga dyaryo ha mga buho ha bungbong basi kurian pag-agi an mga yatot.

Bisan kon masirom ngan mahugaw ito nga mga kwarto, makalilipay hinumdoman an amon pag-istorya kada gab-i samtang nalingkod ha katre ngan nakaon hin simple nga pagkaon nga ginluto ha amon kusinilya. Tungod kay kinaiya ko nga magyakan dayon antes maghunahuna, usahay ginsasalingabot han akon asawa ito nga mga higayon basi magsuhestyon hin mataktika nga mga paagi han pakiistorya ha kabugtoan nga amon ginbibisita. Ginsunod ko an iya suhestyon, ngan nagin mas makapadasig an akon mga pagbisita. Sugad man, kon nagyayakan ako hin diri maopay mahitungod ha iba, diri hiya nasumpay. Salit nahibaro ako nga pirme kitaon an mag-opay nga kalidad han kabugtoan. Pero agsob nga an amon gin-iistoryahan ha gab-i amo an mga punto nga amon hinbaroan ha mga artikulo ha An Barantayan ngan an amon mga eksperyensya ha pagsangyaw hito nga adlaw. Ngan makalilipay gud an amon mga eksperyensya!

Kon Paonan-o Namon Naagian hi Carlos

Ha bungto han Jipijapa ha weste han Ecuador, iginhatag ha amon an ngaran han usa nga interesado, hi Carlos Mejía, pero waray adres. Hito nga aga paglakat namon ha amon urukyan, diri kami maaram kon diin hiya bibilngon, salit nagbinaktas la kami nga waray espisipiko nga kakadtoan. Kinahanglan likyan namon an damu nga buho ha kalsada nga puno hin lapok tungod han makusog nga uran han naglabay nga gab-i. Nauuna ako paglakat ha akon asawa han tigda nga nakabati ako nga may ginuliat hin “Art!” Paglingi ko, nakita ko nga hi Edie nahilubong ha lapok nga tapatuhod an kahilarom. Pataraw-an gud an iya hitsura salit matawa unta ako kon diri la hiya nagtatangis.

Nakuha ko hiya didto, pero nabilin an iya sapatos. May duha nga bata nga nagkikinita, salit ginsidngan ko hira, “Tatagan ko kamo hin kwarta kon makuha niyo an sapatos.” Nakuha dayon nira ito, pero kinahanglan ni Edie manhimsaw. An nanay han mga bata nagkikinita han nahitabo ngan ginpakadto kami ha ira balay, ngan didto ginbuligan niya hi Edie nga manhimsaw samtang ginlilimpyohan han kabataan an sapatos. Antes kami bumaya, may maopay nga nahitabo. Nagpakiana ako ha babaye kon may kilala hiya nga Carlos Mejía. Nahipausa hiya ngan nagsiring, “Akon ito bana.” Inabot an panahon nga nag-aram hira han Biblia, ngan an ira bug-os nga pamilya nabawtismohan. Paglabay han mga tuig, hi Carlos, an iya asawa, ngan an duha han ira mga anak nagin mga espesyal payunir.

Makuri nga Pagbiyahe Kondi Makalilipay nga Pag-abiabi

Diri masayon an pagbiyahe ha pagbisita ha mga kongregasyon. Nasakay kami ha mga bus, tren, trak, baluto, ngan gutiay nga idro. Makausa gin-updan kami han paramangno han distrito nga hi John McLenachan ngan han iya asawa nga hi Dorothy ha pagsangyaw ha mga baryo han mga parapangisda hirani ha giutan han Colombia. Sinakay kami hin pumpboat. May mga pating nga nadungan ha amon nga pariho kadaku han pumpboat! Bisan kon eksperyensyado an nagmamaneho han amon ginsasakyan, nahadlok hiya ha kadagku han mga pating salit ginpapiliw niya an pumpboat hirani ha baybayon.

Kondi bisan pa han mga kakurian nga amon naeksperyensyahan ha pagbisita ha mga kongregasyon, bawi gud ito. Nakilala namon an buotan ngan maabiabihon nga kabugtoan. Damu ka beses nga an mga pamilya nga amon gin-uukyan nagpipirit ha amon nga kumaon hin  tulo ka beses kada adlaw, bisan kon hira usa la ka beses nakaon. O ginpapakaturog kami ha amo la nga katre ha ira balay, ngan hira nangangaturog ha salog. An akon asawa agsob sumiring, “Nabubuligan ako hinin hinigugma nga kabugtoan nga masantop nga gutiay gud la an aton ginkikinahanglan basi mabuhi.”

“Diri Namon Karuyag Bumaribad”

Han 1960 may usa pa nga maopay nga nahitabo ha amon. Gin-imbitar kami nga mag-alagad ha sanga nga opisina ha Guayaquil. Samtang nagtatrabaho ako ha opisina, hi Edith naupod ha ministeryo ha usa nga kongregasyon hirani ha Bethel. Waray ko gud mahunahuna nga naangay ako ha opisina, ngan inabat ko nga diri ako kwalipikado, pero sugad han ginsiring ha Hebreo 13:21, ginsasangkapan kita han Dios han “ngatanan nga mag-opay nga mga bagay ha pagbuhat han iya kaburut-on.” Paglabay hin duha ka tuig, gin-imbitar ako nga tumambong hin napulo ka bulan nga pagbansay ha Gilead nga dudumarahon ha Bethel ha Brooklyn, New York. Hito nga panahon, diri ginpapaupod an mga asawa. Nakakarawat hi Edith hin surat tikang ha Brooklyn. Ginsidngan hiya nga hunahunaon hin maopay kon masugot ba hiya nga bayaan han iya bana hin napulo ka bulan.

Ha balos ni Edith, hiya nagsiring: “Sigurado ako nga diri gud ini masayon, pero maaram kami nga bubuligan kami ni Jehova anoman nga kakurian an bangin mahitabo. . . . Diri namon karuyag bumaribad ha bisan ano nga pribilehiyo o higayon nga magin mas kwalipikado ha pagtuman han amon mga responsabilidad.” Han nakadto ako ha Brooklyn, kada semana nakakakarawat ako hin surat tikang ha akon asawa.

Pag-alagad Upod han Magtinumanon nga Igkasi-tumuroo

Han 1966, tungod han problema ha kahimsog, binalik kami ni Edith ha Quito, diin iginpadayon namon an pagmisyonero upod han kabugtoan didto. Matinumanon gud hira ha pag-alagad!

Usa nga matinumanon nga bugto an agsob kastiguhon han iya diri-Saksi nga bana. Usa ka adlaw, ha alas sais han aga, may nagsumat ha amon nga ginkastigo na liwat hiya. Nagdagmit ako pagkadto ha ira. Diri gud ako makatoo han akon nakita. Nahigda hiya, nanhuhubag ngan puro luom. Ginkastigo hiya han iya bana gamit an karaptan han siphid tubtob nga nabari ito. Ha urhi hito nga adlaw, naabtan ko an bana ha ira balay ngan ginsidngan ko nga talawan an nagbubuhat hito. Duro gud an iya pangaro hin pasaylo.

Temprano han dekada 1970, nag-opay-opay an akon kahimsog ngan binalik ako ha pagin paramangno han sirkito. Sakop han amon sirkito an syudad han Ibarra. Han ginbisita namon ito ha ikatarapos han dekada 1950, duha la an Saksi, usa nga misyonero ngan usa nga bugto nga taga-didto. Salit karuyag gud namon makilala an damu nga bag-ohan nga nahidugang ha kongregasyon.

Ha siyahan nga pagtambong namon hin katirok didto, hi Bugto Rodrigo Vaca nagdumara hin bahin nga may pakigbahin an mamarati.  Ha kada niya pagpapakiana, an kabugtoan nga karuyag bumaton nasiring hin “Yo, yo!” (“Ako, ako!”) imbes nga mag-alsa hin kamot. Nahipausa kami ni Edith ngan nagsiplatay. ‘Kay ano nga sugad hira hito?’ nahunahuna ko. Ha urhi hinbaroan namon nga buta hi Bugto Vaca pero kilala niya an mga tingog han kabugtoan kon nababatian niya. Usa hiya nga magbarantay nga nakilala gud ha iya mga karnero! Nagpahinumdom ini han ginsiring ni Jesus ha Juan 10:3, 4, 14 nga an Maopay nga Paramangno nakilala gud ha iya mga karnero ngan an mga karnero nakilala gud ha iya. Yana, ha Ibarra may-ada na unom nga kongregasyon nga Kinatsila an yinaknan, usa nga Quichua, ngan usa nga sign-language. Tubtob yana hi Bugto Vaca matinumanon nga nag-aalagad sugad nga tigurang ngan espesyal payunir. *

Mapasalamaton ha Pagkamaopay ni Jehova

Han 1974 naeksperyensyahan namon an usa pa nga pagpakita ni Jehova hin pagkamaopay han gin-imbitar kami nga bumalik ha Bethel, diin igintoka na liwat ako ha administratibo nga buruhaton ngan ha urhi nagin membro han Komite han Sanga. Ha siyahan hi Edith nagtrabaho ha kusina, ngan ha urhi ha opisina, ngan tubtob yana nagtatrabaho hiya ha pag-asikaso han mga surat.

Ha paglabay han mga tuig, nalilipay gud kami pag-abiabi ha ginatos nga misyonero nga ineskwela ha Gilead, nga nabulig basi magin hamtong ngan madasigon an kabugtoan ha mga kongregasyon diin hira nag-aalagad. Nadadasig liwat kami han yinukot nga kabugtoan nga binalhin tikang ha sobra 30 nga nasud basi bumulig dinhi. Gin-aapresyar gud namon an ira pagsakripisyo! An iba nagbaligya hin balay ngan negosyo basi kumanhi ngan mag-alagad ha mga lugar nga may daku nga panginahanglan hin mga magwarali han Ginhadian. Pinalit hira hin mga sarakyan basi gamiton ha pagsangyaw ha higrayo nga lugar, nag-establisar hin bag-o nga mga kongregasyon, ngan binulig pagtukod hin mga Kingdom Hall. Damu nga solo nga kabugtoan nga kababayin-an tikang ha iba nga nasud an nagpapayunir dinhi. Madasigon ngan maduruto gud hira!

Oo, nakaagi ako hin damu nga mag-opay nga butang ha damu ka tuig nga akon pag-alagad ha Dios. An pinakamaopay hini amo an akon relasyon kan Jehova. Mapasalamaton liwat ako nga gintagan ako ni Jehova hin “kabulig.” (Gen. 2:18) Kon gindudumdom ko an amon 69 ka tuig nga pagkaupod sugad nga mag-asawa, nahuhunahuna ko an Proberbios 18:22, nga nasiring: “Bisan hin-o nga makaagi hin asawa nakakaagi han maopay nga butang.” Makalilipay gud igkaupod hi Edith. Ginbuligan niya ako ha damu hinduro nga paagi. Mahigugmaon liwat hiya nga anak. Tikang han pag-abot namon dinhi ha Ecuador, nagsusurat hiya ha iya nanay kada semana tubtob han 1990 han namatay an iya nanay ha edad nga 97.

Nobenta anyos na ako yana ngan hi Edith 89. Ginpapabilhan namon an kalipay nga nakabulig kami hin mga 70 nga tawo nga makilala hi Jehova. Malipayon gud kami nga amon ginsuratan an mga aplikasyon ha pag-eskwela ha Gilead 60 ka tuig na an naglabay. Tungod hito, an amon kinabuhi napuno hin damu nga mag-opay nga butang.

[Footnote]

[Retrato ha pahina 29]

Han 1958 ha Yankee Stadium ha New York upod han mga igkasi-misyonero nga kaklase namon ha Gilead

[Retrato ha pahina 31]

Pagbisita ha usa nga Saksi nga pamilya sugad nga paramangno han sirkito han 1959

[Retrato ha pahina 32]

Ha sanga nga opisina ha Ecuador han 2002