3. Maladi
3. Maladi
“Bantu ta . . . bela bamaladi ya mbi.”—LUKA 21:11, Contemporary English Version.
● Bonzali, muntu mosi yina vandaka kupesa lusansu na bwala mosi ya Afrika yina bamvita vandaka kusalama mingi, kusalaka mwa mambu yina yandi lendaka kusala sambu na kusansa bantu yina vandaka kutimuna matadi ya ntalu na mbanza na yandi mpi ya vandaka kufwa na maladi ya Marburg. * Yandi lombaka lusadisu na basoda yina kuvandaka na mbanza ya nene, kansi yandi bakaka yo ve. Nsukansuka na nima ya bangonda iya, lusadisu kukwisaka kansi Bonzali kufwaka dezia. Yandi bakaka maladi ya Marburg na bantu yina yandi vandaka kupesa lusansu.
MAMBU YINA KESALAMA KEMONISA NKI? Bamaladi ya mpema (bonso pneumonie), maladi ya pulu-pulu, sida, tiberkiloze, mpi malaria kele na kati ya bamaladi ya mbi yina kefwa bantu mingi. Na mvula yai mekatuka kuluta, bamaladi yai tanu kufwaka bantu kiteso ya milio 10,7. Disongidila, bamaladi yai kufwaka na mvula ya mvimba, muntu mosi na nima ya basekonde tatu.
INKI NTEMBE BANTU MINGI KEBASISAKA? Ya kyeleka, ntalu ya bantu na nsi-ntoto kelanda kaka na kukuma mingi, yo yina bamaladi mpi kekuma kaka mingi. Yo kele ti bantu mingi yina lenda bela bamaladi yango.
KETI NTEMBE YINA KELE YA KYELEKA? Ntalu ya bantu na nsi-ntoto mekuma mingi mpenza. Kansi mutindu mosi mpi, bubu yai bantu mekuma ti mayele mingi ya kuzaba maladi, kuditanina na yo, mpi kusansa yo. Yo yina, keti yo mefwana ve nde maladi mpi malanda na yo kumana? Ata mpidina, yo kelanda kaka na kunyokula bantu mingi.
INKI NGE KEYINDULA? Keti bantu kenyokwama na bamaladi ya ngolo mutindu Biblia kubikulaka yo?
Kunikana ya ntoto, nzala, mpi maladi kefwa bamilio ya bantu. Dyaka, bamilio ya bantu kenyokwama na maboko ya bampangi na bo, disongidila na maboko ya bantu yina fwete tanina bo. Tala mambu yina mbikudulu ya Biblia ketuba nde yo fwete salama.
[Noti na nsi ya lutiti]
^ par. 3 Maladi ya Marburg kele maladi yina kebasisaka menga, mpi ya mekatuka na mbumbu mosi ya mefwanana ti Ebola.
[Bangogo sambu na kubenda dikebi ya kele na lutiti 6]
“Yo kele mpasi mpenza nde mbisi mosi, mu mbandu nkoi kudya nge na nganda, kansi yo kele mpasi kuluta nde maladi mosi ya mbi kudya nge na kati, mpi kumona mutindu yo kesalama na nzyunga na nge.”—EPIDEMIOLOGIST MICHAEL OSTERHOLM.
[Bangogo ya kemonisa kisina ya foto ya kele na lutiti 6]
© William Daniels/Panos Pictures