Skip to content

Skip to table of contents

Kikite 3. Mahaki

Kikite 3. Mahaki

Kikite 3. Mahaki

“Ko e kakaí te nau . . . puke ‘i he ngaahi mahaki fakalilifu.”—LUKE 21:11, Contemporary English Version.

● Ko Bonzali, ko ha ‘ōfisa mo‘ui fakapule‘anga ia ‘i ha fonua ‘Afilika na‘e haveki ‘e he tau fakalotofonuá, ‘okú ne fai ha me‘a pē ‘okú ne malavá ke faito‘o ai ‘a e kau ngāue ‘i ha keli‘anga malala ‘i hono koló ‘a ia ‘oku nau teitei mate ‘i he vailasi Marburg. * Ko ‘ene ngaahi kole tokoni ki he kau ‘ōfisa ‘i ha kolo lahi angé kuo ‘ikai ma‘u mei ai ha tali. ‘I ha māhina ‘e fā ki mui ai, na‘e faifai pē ‘o a‘u mai ai ‘a e tokoní, ka kuo mate ‘a Bonzali ia. Na‘á ne pihia ‘i he Marburg mei he kau keli malala na‘á ne feinga ke fakahaofí.

KO E HĀ ‘OKU FAKAHAA‘I ‘I HE NGAAHI MO‘ONI‘I ME‘Á? Ko e ngaahi mahaki ‘i he halanga mānavá (hangē ko e niumōniá), ngaahi mahaki fakalelé, ‘eitisí, tīpií, mo e malēliá ‘oku kau ia ‘i he ngaahi mahaki fakatupu mate taha ‘okú ne uesia ‘a e fa‘ahinga ‘o e tangatá. ‘I ha ta‘u ki muí ni, ko e fa‘ahinga ‘e nima ko eni ‘o e mahakí kuó ne tāmate‘i ‘o fakafuofua ki he fa‘ahinga ‘e toko 10.7 miliona. ‘I hono fakalea ‘e tahá, kuo tāmate‘i ‘e he ngaahi mahakí fakafuofua ki he toko taha ‘i he sekoni ‘e tolu kotoa pē, ‘i he ta‘ú kotoa.

KO E HĀ HA FAKAFEPAKI ANGA-MAHENI? ‘Oku hokohoko atu ‘a e tupu ‘a e tokolahi ‘o e māmaní, ko ia ai, ‘oku ‘i ai ‘a e ngaahi keisi lahi ange ‘o e mahakí. ‘Oku tokolahi ange ‘a e kakai ‘a ia ‘e lava ke nau puké.

‘OKU ‘UHINGA LELEI ‘A E FAKAFEPAKI KO IÁ? Ko e tokolahi ‘o e māmaní kuo tupulaki faka‘ulia. Ka ‘oku pehē pē mo e malava ‘a e tangatá ke ‘ilo‘i, ta‘ota‘ofi, mo faito‘o ‘a e mahakí. ‘I he ‘uhinga lelei leva, ‘ikai ‘oku totonu ke hōloa ai ‘a e hoko ‘a e mahakí ki he fāmili ‘o e fa‘ahinga ‘o e tangatá? Neongo ia, ko e tu‘unga fehangahangai pē ‘oku hokó.

KO E HĀ HO‘O FAKAKAUKAÚ? ‘Oku puke ‘a e kakaí ‘i he ngaahi mahaki fakalilifu hangē ko ia ne tomu‘a tala ‘e he Tohi Tapú?

Ko e ngaahi mofuiké, hongé, mo e ngaahi mahakí ‘a e ngaahi mālohi ‘ikai mei he tangatá ‘okú ne fakatupunga e ‘auha ‘a e laui miliona ‘o e kakaí. ‘Oku faingata‘a‘ia ‘a e toe laui miliona ‘i he nima ‘o e kaungā fa‘ahinga ‘o e tangatá—ko e tokolahi ai kuo ngaohikovi‘i ‘e he fa‘ahinga ko ē ‘oku totonu ke nau malu‘i kinautolú. Fakatokanga‘i ange ‘a e me‘a ‘oku tala ‘e he kikite ‘i he Tohi Tapú ‘e hokó.

[Fakamatala ‘i lalo]

^ pal. 3 Ko e Marburg Hemorrhagic Fever ‘oku fakatupunga ia ‘e ha vailasi ‘oku felāve‘i mo e ‘Ēpolá.

[Fakamatala ‘i he peesi 6]

“‘Oku fakalilifu ke kai mei tu‘a ‘e ha laione pe ko ha me‘a, ka ‘oku fakalilifu tatau ke kai mei loto ki tu‘a ‘e ha mahaki fakalilifu pea ke sio ki he hoko ‘a e me‘a ko iá kiate koé.”—TOKETĀ KILI KO MICHAEL OSTERHOLM.

[Credit Line ki he Fakatātā ‘i he peesi 6]

© William Daniels/Panos Pictures