Bible Okpụhọde Mme Owo

NSO ikanam mma kiet emi ekedide ọwọrọetop ọkwọikwọ ọkpọn̄ ikwọ akabade ọkwọrọ ikọ ofụri ini? Nso ikonyụn̄ inam abiatibet emi ọkọdiọkde tutu ebiereikpe ọdọhọ ke enye idikpụhọkede tutu amama akabade edi ata eti owo? Mbọk, kot mbụk emi ke ọmọn̄ okụt ibọrọ.

“Baba owo kiet ikemeke ndidụk ufụn nnọ eteufọk iba.”—ANTOLINA ORDEN CASTILLO

N̄KAMANA KE 1962

NTO SPAIN

N̄KESINAM FIM NNYỤN̄ N̄KWỌ IKWỌ

NTE N̄KESIDUDE UWEM: N̄kamana ke ekpri obio Tresjuncos ke La Mancha. Nnyịn ikesitọ in̄wan̄. Eka mi ekedi owo Catholic, ete mi edi owo Protestant. Ete mi ama ekpep mi ndikpono Bible ndien mma nsikụt enye okotde Bible kpukpru ini. Edi eka mi ama esikpep mi n̄kpọ Catholic onyụn̄ esida mi aka Mass kpukpru Sunday.

Ke ini n̄kedide isua 15, mma n̄kpọn̄ obio nnyịn n̄kodụn̄ ye adiahaeka mi ke Madrid. Itọn̄ ete ye eka mi ama esidọn̄ mi etieti, edi nte ini akakade uwem akwa obio ama ọtọn̄ọ ndimehe mi. Ke ini n̄kedide isua 17, mma nnyene ifet ndinam utom ọfiọn̄ ifan̄ ye n̄ka ikwọ Spain emi ẹkotde zarzuela. Utom emi ama enem mi tutu mbiere nditiene nnam fim. Mma n̄kpọn̄ n̄wed emi n̄kakade n̄kanam utom ye nsio nsio n̄ka ikwọ zarzuela. Ini emi ke n̄kanam ufan ye akparawa kiet emi ekedide eyeneka ufan mi. N̄kabat ke mmọfọn iso etieti ndinyene eti utom, ntọn̄ọ ntak nnyene okụk nnyụn̄ nnyene ufan erenowo.

Mma ntọn̄ọ ndisan̄a ye nsio nsio n̄ka ikwọ zarzuela n̄kanade ofụri Spain nnyụn̄ n̄ka mme idụt nte Columbia, Costa Rica, Ecuador, ye Venezuela. Mma nsinyụn̄ n̄kwọ ikwọ nnọ nsio nsio n̄ka emi ẹkesịnede ke ọwọrọetop n̄kaikwọ emi ẹdiọn̄ọde ke Madrid nte “La movida madrileña.” Kiet ke otu n̄ka emi n̄kesikwọde ikwọ nnọ ama enen̄ede oforo.

Mma mma utom emi, edi n̄kamaha oburobụt uwem oro mbon n̄ka emi ẹkesidude. N̄kpọ efen oro mmen̄kamaha ekedi nte n̄kesikpade ekikere mban̄a se n̄kpanamde mbak ndikpon ubom edi n̄ka iso nye nte ọwọrọetop ọkwọikwọ. Ntre mma nsat udia tutu mmen udọn̄ọ.

N̄kenen̄ede nyom ndidi anam edinam ke fim, ntre mma n̄ka ufọkn̄wed emi ẹsikpepde mme owo nte ẹnamde edinam ke fim ke Madrid. Ẹma ẹkpep nnyịn ndisinen̄ede n̄kere nnyụn̄ nnam n̄kpọ nte owo ekededi emi iyomde ndidi ke fim. Ke ini n̄kanamde emi, mma ndikụt ke n̄kpọ ikotụkke mi aba. N̄kodu uwem ntre enyọn̄ enyọn̄ nnyụn̄ ntie ibụk ibụk.

 NTE BIBLE OKOKPỤHỌREDE UWEM MI: Mma mfiọk ke ana nnen̄ede nnam n̄kpọ mban̄a uwem mi edieke nyomde ndinyene nti edu. Edi n̄kọdiọn̄ọke ebiet n̄kpọtọn̄ọde. Enyene isan̄ kiet emi n̄kasan̄ade ye ete ye eka mi n̄ka Ufọkabasi Evangelical ke Madrid, ntre mma mbiere ndifiak n̄ka. Mma mbọn̄ akam n̄kot Abasi ke enyịn̄ esie, Jehovah.

Esisịt ini ke oro ebede, Mme Ntiense iba ẹma ẹdi ufọk mi. Ama enen̄ede enem mi ndineme Bible ye mmọ, edi mma mfan̄a n̄kpọ etieti ye mmọ. Ntiense oro ekesikpepde mi Bible ekekere Esther ndien enye ama enyene ime ye ami etieti. Enye ye ubon esie ẹma ẹnen̄ede ẹma mi. Mma ntọn̄ọ ndidụk mbono esop Mme Ntiense Jehovah, ndien ikebịghike mma n̄kụt ke mmọ ẹkpep akpanikọ emi n̄koyomde.

Ini oro ke n̄kosụk n̄kụre ufọkn̄wed emi ẹsikpepde nte ẹnamde fim ndien nsio nsio utom ẹma ẹwọrọ ẹdi. Mma nnyene ifet nditiene nnam fim oro ẹkeyomde ndisio ke ọwọrọetop ufọkmbre ke Madrid. Edi mma mfiọk ke edieke anade ndi ọwọrọetop anam-fim ke ana nsịn idem ofụri ofụri ke mbre emi. Ndien ke akpatre mma mbiere ndiyom utom efen oro ediyakde nsịn idem nnam n̄kpọ Abasi. Mma n̄kụt ke se Jesus eketịn̄de edi akpanikọ, ke “baba owo kiet ikemeke ndidụk ufụn nnọ eteufọk iba; koro eyedi enye ayasua kiet onyụn̄ ama enye eken, mîdịghe enye ayadiana ye kiet onyụn̄ esịn enye eken ke ndek. [Ke owo] ikemeke ndidụk ufụn nnọ Abasi ye Inyene.” (Matthew 6:24) Akparawa emi n̄kanamde ufan ke ofụri isua itiaita ikamaha se n̄kekpepde ke Bible, ntre mma mbiere nditre ufan ye enye. Edi ikememke utom ndinam kpukpru emi.

UFỌN ORO MBỌDE: Nnam utom ibio-ini idahaemi. Nsin̄wam n̄kani owo. Utom emi anam nnen̄ede nnyene ini n̄kpep mme mbọhọidụn̄ mi oro ẹsemde usem Arabic Bible. Ndikpep obufa usem emi esịne utom etieti edi mmenen̄ede n̄kop inemesịt ndibuana nti n̄kpọ oro n̄kpepde ye mbon oro ẹsidarade owo mi ẹnyụn̄ ẹyomde ndikpep mban̄a Abasi.

N̄kokopke uyụhọ ini n̄kosụk mbọde ukpep ndinam fim edi idahaemi uwem mi enen̄ede enyene se ọwọrọde. Jehovah an̄wam mi n̄kpụhọde n̄kabade ndi eti owo nnyụn̄ n̄kop inemesịt.

“Mmowụt ke se ebiereikpe oro eketịn̄de ikenenke.”—PAUL KEVIN RUBERY

N̄KAMANA KE 1954

NTO ENGLAND

N̄KETIE AFAI AFAI NSINYỤN̄ MBIAT IBET

NTE N̄KESIDUDE UWEM: N̄kamana ke Dudley emi edide akwa obio uforo ke West Midlands. Ete mi ama anam mma ndikot n̄wed toto ke edet iba. Enye ama esisịn udọn̄ ọnọ mi ndisise mme utịbe utịbe n̄kpọ obot, okposụkedi emi enye ekesikerede ke mme n̄kpọ emi ẹkedidu ke mbuari. Enye ama ekpep mi ke Abasi idụhe. Kpa ye emi, ete mi ye eka mi ẹma ẹsinam ndụk ederi nditọwọn̄ ke Ufọkabasi Methodist emi okodude ke edem nnyịn.

 Ke ini n̄kedide isua itiaita, mma n̄kụt nditọ edem nnyịn ẹkịmde ikan̄ ke ubom. Mme bodisi ẹma ẹdi, edi ndịk ikayakke ntịn̄ akpanikọ nnọ mmọ. Nditọiren emi ẹma ẹdọhọ ke n̄kpededi ntịn̄ ke iyanam mi n̄kpọ. Mmọ ẹkedọhọ ke ami n̄kakam n̄kịm ikan̄ ke ubom oro ndien esịt ama ayat mi tutu n̄ka nsio nsio ufọkn̄wed n̄kabiat n̄kpọ. Etisịm ini ndide isua duop, mma ntọtọn̄ọ ndibụn̄ ndụk mme ufọk ye ufọkurua owo nyịp n̄kpọ. Ikan̄ ama esiye mi tutu ntọn̄ọ ndisibak ibak n̄kịm ikan̄ ke mme ufọk ye inyene owo. Mme andikpep ẹkedọhọ ke mma nsọn̄ ibuot mbe nde.

Ke ini n̄kedide isua 12, mma mfiọhọ n̄wed ubụpekpo kiet nnyụn̄ nnam obukpọk Ndomo. Sia ete ye eka mi mîkenịmke ke Abasi odu, mmọ ẹkekere ke inyeneke se idiọkde ke ubụpekpo, ke emi edikam inanam n̄kûdụk afanikọn̄. Edi mbemiso n̄kụrede n̄wed, ẹma ẹkot mi ikpe ediwak ini ke esop nditọwọn̄. Mma ndụk n̄ka mbon afai nsinyụn̄ n̄kama akadan̄ ye n̄kpọkọbi enan̄ukwak nte n̄kpọ ekọn̄ mi. Mma n̄kụt utom, edi ikebịghike ẹma ẹbịn mi koro mma ndụk mfịna oro akanamde ẹbiere n̄kpọkọbi ẹnọ mi. Ke ẹma ẹkesio mi ke ufọk-n̄kpọkọbi, mma mfiak ntọn̄ọ ndibiat inyene ye ufọk ndien ẹma ẹmụm mi ẹnyụn̄ ẹbiere n̄kpọkọbi isua iba ẹnọ mi. Ebiereikpe ọkọdọhọ ke ami ndikpụhọkede, ke ndi n̄kpọndịk nnọ obio.

Ke ẹma ẹkesio mi ke ufọk-n̄kpọkọbi, mma nsobo ye n̄kaiferi emi ekerede Anita, emi n̄kesinamde ufan. Nnyịn ima idọ ndọ, ndien mma ntre uyịp inọ ye ntịme ke esisịt ini. Edi ke isua ifan̄ ẹma ẹkebe, mma mfiak ntọn̄ọ idiọk uwem. Nsida n̄kpọsọn̄ ibọk, n̄n̄wọn̄ mmịn mbe ubọk, n̄kama ikan̄, nsinyụn̄ mbụn̄ ndụk mme ufọkurua owo nyịp okụk. Ẹma ẹtọn̄ọ ntak ẹmụm mi ẹnyụn̄ ẹbiere n̄kpọkọbi ẹnọ mi.

Nte n̄kodude uwem ama anam uwem ọsọn̄ Anita an̄wan mi tutu dọkta esie ọdọhọ enye esimen ibọk idap onyụn̄ ọdọhọ enye ke n̄kukụre se idikọkde mfịna esie edi enye ndiwọrọ ndọ. Mma mfọn iso koro enye ikokopke item emi.

NTE BIBLE OKOKPỤHỌREDE UWEM MI: Ke nsonso oro ikọdọde ndọ, Anita an̄wan mi ama ekpep Bible ye Mme Ntiense Jehovah ke esisịt ini. Ndien akpatre ini emi n̄kakade n̄kpọkọbi, Mme Ntiense ẹma ẹfiak ẹdisobo ye enye. Kpa usen oro ke n̄konyụn̄ mbọn̄ akam ndọhọ Abasi nte edieke edide enye do, yak enye anam mi ndiọn̄ọ.

Ọfiọn̄ ifan̄ ke mma n̄kọnyọn̄ n̄kpọkọbi, mma n̄ka mbịne etubom ufọkabasi nnyịn n̄kọdọhọ enye ekpep mi ye Anita an̄wan mi Bible. Enye ọkọdọhọ ke imọ idikpep nnyịn mme ibet ufọkabasi ye akam kiet kpọt.

Ke akpatre mma ntọn̄ọ ndikot Bible. Idem ama akpa mi etieti ndikụt ke Bible ọdọhọ ke ubụpekpo ifọnke. (Deuteronomy 18:10-12) Ekem, mma n̄kụt Enyọn̄-Ukpeme oro Mme Ntiense ẹkenọde Anita kpa usen oro n̄kọbọn̄de akam nnọ Abasi nte an̄wam mi. Se n̄kokotde ama anam n̄koyom Mme Ntiense Jehovah.

Mme ubon nnyịn, mme ufan nnyịn, ye mbon oro ikesisan̄ade ntre ibiat ibet, ikokopke inemesịt ndifiọk ke nnyịn ke ikpep Bible ye Mme Ntiense Jehovah. Ndusụk owo ẹkedọhọ ke ẹkenyenyịk mi. Ndien ke nditịn̄ ofụri akpanikọ, mma nnen̄ede nyom ẹnyịk mi nnam se ifọnde. Mma mbiara n̄ka anyan sia esịt mi ama odoro ufiọn ndien ke adianade ye ndiọi n̄kpọ eken emi n̄kesinamde mma nsin̄wọn̄ eto sika 60 ke usen. Mme Ntiense oro ẹkekpepde nnyịn Bible ye Mme Ntiense eken ẹma ẹnyene ime ẹnyụn̄ ẹfọn ido ye nnyịn. Mma ntre kpukpru ndiọi uwem emi nte ini akakade.—2 Corinth 7:1.

UFỌN ORO MBỌDE: Ami ye Anita imọdọ ndọ ke isua 35 idahaemi. Adiaha nnyịn ye iba ke otu nditọ esie ẹtiene nnyịn ẹkpono Jehovah. Ke isua ifan̄ emi ẹbede, ami ye Anita an̄wan mi imada ini nnyịn in̄wam mme owo ẹkpep Bible.

Ndinam n̄kpọ Jehovah Abasi anam ikop uyụhọ onyụn̄ anam uwem nnyịn enyene se ọwọrọde. Ke 1970, ebiereikpe kiet ọkọdọhọ esop ke ndikpụhọkede tutu amama. Edi ye un̄wam Abasi ye ndausụn̄ N̄wed esie, mmowụt ke se ebiereikpe oro eketịn̄de ikenenke.