AKANYA o swere mokotla wo o nago le lešoba gomme o neilwe mošomo wa gore o o tlatše moya. O be o tla o tlatša bjang? Go ba gona, ge e ba tekanyo ya moya woo o o budulelago ka mokotleng e lekana le ya woo o tšwago ka lešoba, gona mokotla o tla dula o tletše.

Seo ge e le gabotse, ke seo se bolelwago ke go phela ka seo o nago le sona. Mogolo wa gago o ka swantšhwa le moya woo o o budulelago ka mokotleng. Ditshenyagalelo tša gago di swana le moya woo o tšwago ka lešoba. Tlhohlo ke gore o se dumelele ditshenyagalelo tša gago di feta seo mogolo wa gago o ka kgonago go se lefelela.

Gaešita le ge kgopolo ya motheo e kwagala e le bonolo, go e diriša le go holwa ke yona ke taba e kgolo. Batho ba be ba ka phema mathata a mantši a tša ditšhelete ge feela ba ka katanela go latela kgopolo ye ya motheo. Seo se ka dirwa bjang? Ke kae moo re ka hwetšago tlhahlo e šomago e le ka kgonthe? Beibele ke mothopo wa tsebišo e ntši e šomago tabeng ye. Anke re hlahlobeng ka boripana seo e se bolelago.

Beibele e hupere melao e mentši ya motheo yeo e ka go thušago go laola tšhelete ya gago. Re tla hlahloba e mmalwa feela ya yona. Bona ge e ba melao ye ya motheo e ka go thuša go phela ka seo o nago le sona.

Eba le thulaganyo ya tirišo ya tšhelete.

Gore o swaragane le tšhelete ka katlego, o swanetše go tseba gore go tsena bokae le gore go tšwa bokae. Beibele e re: “Maano a motho yo mafolofolo a a mo hola, eupša mang le mang yo a akgofago o wela bohloking.” (Diema 21:5) Ba bangwe ba diriša dienfelopo go ba thuša go rulaganya kamoo ba dirišago tšhelete ya bona ka gona. Enfelopo e nngwe le e nngwe e emela ditshenyagalelo tše itšego tše bjalo ka “Dijo,” “Rente” goba “Diaparo.” Go sa šetšwe gore o diriša mokgwa wo goba o mongwe woo o atlegago, se bohlokwa ke gore o tsebe moo tšhelete ya gago e yago gona, ka mehla o etiša pele dilo tšeo di nyakegago, e sego tša matsaka.

Phema go kganyoga tša ba bangwe.

Batho ba bantši ba dinageng tšeo di hlabologago ba kganyoga dilo tšeo batho ba dinageng tšeo di hlabologilego ba nago le tšona. Ge go tliwa tabeng ya motho ka noši, ba bantši ba lekega gore ba nyake dilo tšeo baagišani ba bona ba ikgantšhago ka tšona. Se e ka ba molaba. Mohlomongwe le moagišani ka boyena ga a di fihlelele. Ke ka baka la’ng o latela bošilo bja motho yo mongwe gore o feleletše ka go wela mathateng a tša ditšhelete? Beibele e lemoša ka gore: “Motho wa leihlo la megabaru, o rakediša lehumo, a sa tsebe gore o tla welwa ke bodiidi.”—Diema 28:22, The Jerusalem Bible.

 Boloka bophelo bja gago bo le bonolo.

Jesu o eleditše balatedi ba gagwe gore ba boloke leihlo la bona le “lokile.” (Mateo 6:22) Go kgetha dijo tša matsaka mola e le gore o ka kgona go ithekela dijo tše di tlwaelegilego go ka go tsenya mathateng a ditšhelete gabonolo. Go ya ka pego ya Asian Development Bank, mo e ka bago tee-tharong ya batho ba kua Philippines le ba ka godimo ga seripa sa batho ba India ba phela ka tlase ga mollwane wa bodiidi wa mo e ka bago R9,80 ka letšatši. Ge batho ba hwetša moputso o bjalo o monyenyane, ke gabohlale gore ba šetše dilo tša motheo. Lega go le bjalo, gaešita le dinageng tšeo di humilego, molao wo wa motheo o ka thuša batho gore ba tšwe mathateng a mantši a ditšhelete.

Kgotsofalela seo se tlogago se nyakega.

Se se sepedišana gabotse le keletšo ya go boloka bophelo bja gago bo le bonolo. Beibele e nea keletšo ye go 1 Timotheo 6:8 e rego: “Ge re na le dijo le diaparo re tla kgotsofala ka tšona.” Batho ba bangwe bao ba thabilego kudu lefaseng ba na le tšhelete e nyenyane; lega go le bjalo, ba hwetša kgotsofalo go seo ba nago le sona, e lego seo se sa akaretšego dilo tše di bonagalago feela, eupša se akaretšago le go rata ba lapa le bagwera.—Diema 15:17.

Phema dikoloto tšeo di sa nyakegego.

Ruri Beibele e rerešitše ge e re: “Mohumi o buša badiidi, gomme moadimi ke mohlanka wa moadimiši”! (Diema 22:7) Gaešita le ge go ena le maemo ao a dirago gore go tsena dikolotong go se ke gwa phemega, bao ba dirago dikoloto tše di sa nyakegego ka go fo reka seo ba se nyakago ba tla ikhwetša ba ithwešitše morwalo o boima wa tša ditšhelete. Se se diragalela kudukudu bao ba dirišago dikarata tša mokitlana. Makasine wa Time o itše: “Ge batho ba ena le karata ye, boitshwaro bja bona ga bo sa laolega.” Eric, yo dulago Philippines, o re: “Ge ke diriša karata ya mokitlana, gantši ke reka dilo tše dintši kudu go feta ge ke diriša tšhelete. Thulaganyo ya ka ya tirišo ya tšhelete e a šitišega ge ke swanetše go lefa sekoloto seo.” Ruri ke gabohlale gore motho a be šedi kudu ge a reka ka sekoloto!—2 Dikgoši 4:1; Mateo 18:25.

Boloka tšhelete pele o reka.

Gaešita le ge go ka bonala go fetilwe ke nako, go boloka tšhelete pele o reka ge e le gabotse ke e nngwe ya ditsela tše bohlale tša go dula o se na mathata a ditšhelete. Go dira bjalo go thuša batho ba bantši go dula ba se na dikoloto le mathata ao a sepedišanago le tšona, a bjalo ka tswalo e ntši, yeo mafelelong e oketšago theko ya selo se sengwe le se sengwe seo motho a se rekago. Ka Beibeleng, tšhoši e hlaloswa e le e ‘hlalefilego’ ka gobane e “ikgobelela dijo nakong ya puno” e le gore e di je nakong e tlago.—Diema 6:6-8; 30:24, 25.

Keletšo ka moka ya Beibele yeo re e ahlaahlilego e bonagala e kwagala, eupša na ruri e thuša batho go phela ka seo ba nago le sona? Anke re boneng diphihlelo tša ba bangwe bao ba latetšego keletšo ye gomme ba swaragana ka katlego le mathata a tša ditšhelete.

Diosdado, e lego tatago bana ba bane, o dumela gore go phuhlama ga morago bjale ga boemo bja tša boiphedišo go dirile gore go be thata go kgotsofatša dinyakwa tša lapa la gagwe. Lega go le bjalo, o lemoga bohlokwa bja go ba le thulaganyo ya tirišo ya tšhelete. O re: “Ke rulaganya tšhelete ka moka yeo ke e golago. Ke na le lelokelelo  la moo tšhelete ya ka ke tlago go e diriša gona.” Danilo o latela mokgwa o swanago. Yena le mosadi wa gagwe ba ile ba bona ge kgwebo ya bona e nyenyane e ewa. Lega go le bjalo, ba kgona go lefelela dilo tšeo ba di nyakago ka go rulaganya tirišo ya tšhelete gabotse. O re: “Re a tseba gore ke tšhelete e kaakang yeo e tsenago kgwedi e nngwe le e nngwe le gore ke e kaakang yeo e tšwago. Re ithekgile ka seo, re ahlaahla ka mo go tseneletšego gore re tla diriša bokae.”

E le gore ba latele thulaganyo yeo ba e dirilego ya tirišo ya tšhelete, ba bangwe ba ile ba hwetša go nyakega gore ba kgaotše go diriša tšhelete dilong tše dingwe. Myrna, e lego mohlologadi yo a godišago bana ba bararo, o re: “Go e na le go diriša dinamelwa tša batho bohle ge re eya dibokeng, nna le bana ba ka re fo itshepelela.” Myrna o dirile maiteko ka go ruta bana ba gagwe bohlokwa bja go phela bophelo bjo bonolo. O re: “Ke lekile go ba mohlala o mobotse ka go diriša molao wa motheo o lego go 1 Timotheo 6:8-10 wo o bontšhago bohlokwa bja go kgotsofala ka seo motho a nago le sona.”

Gerald, e lego tatago bana ba babedi, o dirile se se swanago. O re: “Nakong ya thuto ya Beibele ya lapa, re ahlaahla diphihlelo tša Bakriste bao ba lebišago tlhokomelo dilong tše bohlokwa kudu, e lego dilo tša moya. Mafelelo ke a kgahlišago ka gobane bana ba rena ga ba kgopele dilo tšeo di sego bohlokwa gakaalo.”

Janet ga se a nyalwa gomme ke morutiši wa nako e tletšego wa Beibele wa moithaopi kua Philippines. O sa tšwa go lahlegelwa ke mošomo wa gagwe, eupša o tšwela pele a phela ka seo a nago le sona. O re: “Ke kgona se ka go diriša boitayo le go diriša gabotse dilo tšeo ke nago le tšona. Go e na le go ya mabenkeleng a magolo, ke tsomana le mabenkele ao a nago le ditheko tša tlase. Ke ka baka la’ng ke swanetše go lefa tšhelete e ntši mola nka hwetša dilo ka theko ya tlase? Gape ke leka go phema go reka dilo ke se ka nagana pele.” Janet o bona bohlale bjo bo šomago bja go boloka tšhelete e sa le pele. O re: “Ge go ka direga gore ke ikhwetše ke ena le tšhelete e oketšegilego, gaešita le ge e le e nyenyane, ke e beela ka thoko gore ke kgone go e diriša ge go ka ba le ditshenyagalelo tše di sa letelwago.”

Eric yo go boletšwego ka yena pejana o boletše mabapi le dikarata tša mokitlana gore: “Ke ithibela gore ke se diriše karata ya mokitlana ntle le ge e le mabakeng a tšhoganetšo.” Diosdado o dumela ka gore: “E le gore ke itshware, ke tlogela karata ya ka ya mokitlana ofising.”

Ee, ba bantši ba lemoga gore gaešita le ge Beibele e le puku yeo e lebišago tlhokomelo kudu dilong tše bohlokwa tša moya, gape e nea tlhahlo yeo e ka re holago mabapi le dilo tše di bonagalago. (Diema 2:6; Mateo 6:25-34) Ka go diriša melao ya motheo ya Beibele yeo go boletšwego ka yona sehlogong se le ka go ithuta go ba bangwe bao ba hotšwego ke go latela melao ye ya motheo, le wena o ka kgona go phela ka seo o nago le sona. Ka go dira bjalo o tla phema masetlapelo le dipelaelo tšeo ba dimilione ba lebeletšanego le tšona lehono.