Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

Kudi Nsañu Yayiwahi Yatela Kutiya Antu Ejima

Kudi Nsañu Yayiwahi Yatela Kutiya Antu Ejima

Kudi Nsañu Yayiwahi Yatela Kutiya Antu Ejima

‘Nsañu yayiwahi; diyi ñovu yaNzambi yakwamwina.’—ROM. 1:16.

1, 2. Muloñadi chimwashimwinaña ‘nsañu yayiwahi yawanta,’ nawa nsañwinyi yimwakonkomwenañahu nankashi?

 ‘N ATIYAÑA kuwaha kushimwina nsañu yayiwahi ifuku niifuku.’ Hadaha mwahoshahu dehi mazu amuchidiwu. Hakwikala Chinsahu chaYehova wadihana, mweluka nenu kushimwina ‘nsañu yayiwahi yawanta’ kwalema chikupu. Munateli kushimuna nsañu yimwahembela kumutu yawuprofwetu waYesu wahosha hakushimwina.—Mat. 24:14.

2 Neyi mutwalekahu kushimwina ‘nsañu yayiwahi yawanta,’ dikwila nawu munakuzata mudimu watachikiliyi Yesu. (Tañenu Luka 4:43.) Chakadi nikujina, nsañu yimwavulaña kushimwina yidi yakwila nawu katataka Nzambi yamanishi kukala kunakumonawu antu. Chakenza “lukadi lwasweja,” Nzambi wakafumishahu nsakililu yakutwamba nikumanisha kutama kwejima hamaseki. (Mat. 24:21) Cheñi mwatela mwashimwinaña nenu Wanta waNzambi wakaleta Paradisa hamaseki kulonda hakenzali kuwunda nimuzañalu. Nawa iyi ‘nsañu yayiwahi yawanta’ hinsañu yayiwahi yamushimwininuwu dehi Abarahama, nawu: ‘Nyuza yejima yakakoolekela mudeyi.’—Ŋal. 3:8.

3. Muloñadi chitukuhoshela netu kapostolu Pawulu wahosheli nankashi hansañu yayiwahi mumukanda waAroma?

3 Komana tunakusha maana kukushimwina nsañu yayiwahi yayeni yalema yatela kutiyawu antu? Mumukanda wasonekeleliyi aRoma, kapostolu Pawulu wazatishili izu dakwila nawu “wanta” kamu hohu, ilaña mazu akwila nawu ‘nsañu yayiwahi’ wayiteneni kapampa 12. (Tañenu Aroma 14:17.) Nsañwinyi yayiwahi yalema yaswejeli kutenayi Pawulu muniwu mukanda? Muloñadi iyi nsañu yayiwahi chiyalemena? Muloñadi chitwatela kwanukaña iyi nsañu yalema hampinji yitunakushimwina “nsañu yaNzambi yayiwahi” kudi antu amwiluña ditwashimwinaña?—Maku 1:14; Rom. 15:16; 1 Tesa. 2:2.

Yuma Yateleli Kwilukawu Antu amuRoma

4. Hampinji yamukasiluwu mukaleya katachi muRoma, nsañwinyi yadiña nakushimwinayi Pawulu?

4 Chalema nankashi kwiluka nyitu yansañu yahosheliyi Pawulu hamukasiluwu mukaleya katachi muRoma. Twatañaña netu chelili aYudeya ayi nakumuhempula, ‘washimwinini chikupu (1) hawanta waNzambi nikuyishinjila kutalisha hadi (2) Yesu.’ Chumanyi chafuminumu? “Amakwawu hiyakwiteja mwahosheliyi, amakwawu hiyakuleka.” Kufumahu, Pawulu ‘wadiña nakutambwila ejima enjileña kudi yena, nikuyishimwina (1) wanta waNzambi nikuyitañisha nsañu yahosheleña (2) hadi Mwanta Yesu Kristu.’ (Yil. 28:17, 23-31) Chakadi nikujina, Pawulu washili muchima hakushimwina haWanta waNzambi. Nsañwinyi yikwawu yashimwinineñayi nankashi? Wahosheli hansañu yaWanta yalema nankashi, dikwila nawu mudimu wazatañayi Yesu mukufuukula kwaNzambi.

5. Mumukanda waAroma Pawulu wakonkomweneni hachumanyi?

5 Antu ejima atela kumwiluka Yesu nikumukuhwelela. Mumukanda waAroma, Pawulu wakonkomweneni hanichi chikuma. Hakusambila wasonekeli hadi “Nzambi, inakalakelaña naspiritu yami munyidimu yansañu yaMwanindi yayiwahi.” Wabombeleluhu nindi: “Hinatiyaña nsonyi yansañu yayiwahuku; diyi ñovu yaNzambi yakwamwina nachu antu ejima akukuhwelela.” Nkumininaku wahosheli “hefuku damba kasompeshayi Nzambi naYesu kristu yuma yawantu yakujinda, mwaya nsañu yayiwahi yinashimunañami.” Nawa wahosheli nindi: “Chinashimuni chalala nsañu yaKristu yayiwahi, kufumisha kuYerusalema nakunyeñumuka ndo nikuIlirikumi.” * (Rom. 1:9, 16; 2:16; 15:19) Chumanyi chaleñeleli Pawulu yasweji kushimwina nankashi hadi Yesu Kristu kudi Aroma?

6, 7. Tunateli kulumbulula ñahi chatachikili chipompelu chamuRoma nawa antu amuchidinyi adiña munichi chipompelu?

6 Hituneluki chatachikili chipompelu chawaAromaku. Komana aYudeya niantu abalumukili kwikala aYudeya adiña haPentekosta 33 C.E. afuntili kuRoma iku adi akwaKristu? (Yil. 2:10) Komana akwaKristu akwakulandisha niakwakwenda diwu ashimwinini nsañu yalala muRoma? Hichikweti muloña nachuma chamwekenuku, ilaña hampinji yasonekeliyi Pawulu mukanda, kwakwihi na 56 C.E., chipompelu chadiña achituña dehi. (Rom. 1:8) Munichi chipompelu mwadiña antu amuchidinyi?

7 Amakwawu adiña aYudeya. Pawulu wemushili Andironiku naYuniya nindi ‘awusoku windi,’ watela watalishili mukwila nindi antaña jindi akwawu aYudeya. Akwila mukwakutuña matenti niñodindi Pirisila muRoma, adiña aYudeya. (Rom. 4:1; 9:3, 4; 16:3, 7; Yil. 18:2) Ilaña amana kwetu niahela amavulu emushiliyi Pawulu hiyadiña aYudeyaku. Amakwawu atela adiña “akwetala daKesari,” hadaha adiña añamba jaKesari nawa akulumpi abulili kulema nankashi.—Fwi. 4:22; Rom. 1:6; 11:13.

8. Antu ashakamineña muRoma adiña mukukala kwamuchidinyi?

8 AkwaKristu ejima muRoma adiña mukukala nawa kutwamonaña wejima wetu. Pawulu wahosheli nindi: “Antu ejima anavulumuni, anakañanyi kushika mwashikila kulema kwaNzambi.” (Rom. 3:23) Chakadi nikujina, antu ejima asonekeleliyi Pawulu ateleleli kwiluka nawu hiyakwanshidi nawa ateleleli kukuhwelela wukwashu waNzambi wakuyiloñeshela yuma yakankililuwu.

Antu Atela Kwiluka Nawu Hiyakwanshidi

9. Pawulu washili maana hachumanyi chatela kufuma munsañu yayiwahi?

9 Mumukanda wasonekeleliyi Aroma hakusambila, Pawulu wahosheli hayuma yayiwahi yikafuma mukushimwina nsañu yayiwahi yadiña nakukonkomwenayi nindi: “Hinatiyaña nsonyi yansañu yayiwahuku; diyi ñovu yaNzambi yakwamwina nachu antu ejima akukuhwelela, kusambila aYudeya, niaHeleni nawa.” Eñañi, chadiña chaswayi kuwana wamwinu. Hela chochu, chakeñekeleña kwikala nachikuhwelelu, kwesekeja namazu alala ekala hamukanda waHabakuki 2:2 akwila nawu: “Mukwakuloña wakahandila kukwitiya kwindi.” (Rom. 1:16, 17; Ŋal. 3:11; Heb. 10:38) Indi iyi nsañu yayiwahi, yinateli kutulombola kuwamwinu, yinesekani ñahi nachikuma chakwila nawu “antu ejima anavulumuni”?

10, 11. Muloñadi antu amakwawu chetejelañawu mwatalisha nsona yaAroma 3:23 ilaña amakwawu nehi?

10 Henohu muntu kanda yekali nachikuhwelelu chatela kumupulwisha, watela yeluki nindi himukwanshidi. Antu akuhwelela mudi Nzambi kufuma kuwansi nawa eluka chahosha Bayibolu hiyahayamaña hakwiluka nawu hiyakwanshidiku. (Tañenu Mukwakutaŋisha 7:20.) Hela anakwiteja indi kwiji achidi kujinoka, hadaha eluka mwatalishiliyi Pawulu hampinji yahosheliyi nindi: “Antu ejima anavulumuni.” (Rom. 3:23) Ilaña, hakushimwina mudimu wetu, tunateli kuwana antu amavulu abula kwiluka mwatalisha awa mazu.

11 Mumatuña amakwawu, antu amavulu ayikulishaña chakadi kwiluka nawu avwalika nanshidi, nawa aswanini nshidi. Hadaha, muntu nateli kwiluka nindi waluwañeshaña, nawa wukweti niyililu yaheña, hekwawu wakoñahu dehi niyuma yatama. Nawa wamonaña antu amakwawu niwena chaluwañeshañawu. Hela chochu, hamuloña wankulilu yindi, wakañanyaña kwiluka chaleñelaña yena niantu amakwawu eleña yuma yatama. Mumadimi amakwawu, neyi wumuleja muntu neyi himukwanshidi, antu amakwawu akutoñojoka nawu wunakuhosha neyi himbanji hela himuntu wafumpaña nshimbi. Chalala, muntu wakula muniyi njila hanateli kutoñojoka nindi himukwanshidi kwesekeja namwatalishiliyi Pawuluku.

12. Muloñadi antu amavulu chabulilañawu kukuhwelela nawu hiyakwanshidi?

12 Hela tuhu mumatuña mwekala aKristendomu, antu amavulu hiyakuhwelela nawu hiyakwanshidiku. Muloñadi? Hela chakwila avula kuya kuchaachi, amonaña nsañu yamuBayibolu yahoshaña hadi Adama naEvu nawu yakulumbisha hela hikaanu. Amakwawu niwena akulila mumaluña mwekala antu ekala nayililu yakumukaana Nzambi. Ajinookaña nawu Nzambi kwosi nawa hiyeluka nawu kwekala Mukwakubadika wemika nshimbi jatela kulondelawu antuku, neyi akañanya kulondela iyi nshimbi dikwila nawu anakuvulumuna. Adi neyi antu amuyaaka nkulakaji yakusambila ashimwiniyi Pawulu nindi hiyantu “akadi ninaha hakuchiñejela;” nawa antu “akadi Nzambi munu mwishina.”—Efwes. 2:12.

13, 14. (a) Chikumanyi chimu chinakumwekesha nawu antu abula kukuhwelela nawu Nzambi wekala kwoku nawa hiyakwanshiduku chabulilawu hakuleyela? (b) Kubula kukuhwelela muniyi yuma kunaleñeli antu amavulu kudiñija muyumanyi?

13 Mumukanda wasonekeleliyi Aroma, Pawulu washimwini yuma yiyedi yaleñelaña antu amuchidawa abuli hakuleyela, hela tuhu kunyaka nimakonu. Chikuma chatachi chakwila nawu yileñaleña yamwekeshaña nawu Nleñi wekala kwoku. (Tañenu Aroma 1:19, 20.) Ichi chikuma chinesekani namazu ahosheliyi Pawulu hampinji yadiñayi muRoma hasonekeleliyi Aheberu nindi: “Matala ejima akweti ayituñili; hakwinza watuñili yuma yejima diyi Nzambi.” (Heb. 3:4) Awa mazu ahosheliyi amwekeshaña nawu kwekala Nleñi watuñili, hela waleñeli yuma yejima.

14 Dichi Pawulu welukili chikupu iyi nsañu hampinji yasonekeleliyi Aroma nindi muntu wejima, kushilahu niaIsarela akushankulu, adifukwileña kudi ankishi ‘hiyadiña namwakuleyelaku.’ Chochimu niantu adiñijaña muyililu yawuvumbi azatishaña yidi yamujimba weyala hela wamumbanda munjila yambuka namwayileñeleluwu. (Rom. 1:22-27) Hakushimuna yitoñojoka yamuchidiwu, Pawulu wakunkulwili nindi “aYudeya, niaHeleni nawa, netu wejima wawu adi kunshidi hohu.”—Rom. 3:9.

“Chinsahu”

15. Anyi akweti chinleji chamuchima, nawa chayileñelaña kwiladi?

15 Mukanda waAroma washimunaña chikuma chikwawu chatela kuleñela antu eluki nawu hiyakwanshidi nawa atela kukeña njila yakufuminamu muniwu wuduñu. Pawulu wasonekeli kutalisha hanshimbi yayinkeluwu aIsarela akushankulu kudi Nzambi nindi: “Antu ejima anavulumuni chakwiluka nshimbi, akayisompesha nanshimbi.” (Rom. 2:12) Watwalekeluhu kuhosha nindi, antu amunyunza hela amuyisemwa yawantu abula kwiluka nshimbi yaNzambi kakavulu ‘elaña yuma yekala kunshimbi mwaya chisemwa.’ Muloñadi awa antu chahishilañawu kwila wuvumbi nantaña yeyi, kujahañana, nikwiya? Pawulu washimwini chaleñelaña nindi: Akweti chinleji chamuchima.—Tañenu Aroma 2:14, 15.

16. Komana kwikala nachilenji chamuchima kunatalishi mukwila nawu muntu hanateli kukoña nshiduku?

16 Hela chochu, hadaha muneluki nenu kwikala nachinleji chinakuzatika neyi chinsahu chamuchima hichatalisha mukwila nawu muntu wukulondelaña mwamulejaña chinlejiku. Ichi dichuma chamwekeni kudi aIsarela akushankulu. Hela chakwila aIsarela ayinkeli chinleji kudi Nzambi ninshimbi jakanishileña kwiya nikwila wuvumbi, kakavulu adiwileña chinleji chawu nawa afumpileña Nshimbi jaYehova. (Rom. 2:21-23) Adiña namuloña wahamesu bwi-i nawa adiña akwanshidi, akañenyeña kulondela nshimbi jaNzambi nikwila mwaya kukeña kwindi. Yumiyi yatamishili wubwambu wawu naNleñi yawu.—Lev. 19:11; 20:10; Rom. 3:20.

17. Mazwinyi akukundeja itwawanaña mumukanda waRoma?

17 Yuma yitunadizi mumukanda waAroma yinatukwashi kwiluka ñimenu yikwetuwu antu ejima naMukwakubadika, kushilahu ninetu. Hela chochu, Pawulu watwalekeluhu nakulumbulula. Hakuzatisha mazu ahosheliyi Davidi haMasamu 32:1, 2, kapostolu wasonekeli nindi: “Antu anaanakenuwu kuluwa kwawu, anabutiluwu nyiloña yawu, anakooleki. Muntu akubula kufuukwilawu nshidi kudi Yehova, nakooleki.” (Rom. 4:7, 8) Eñañi, Nzambi waloñesha njila yayiwahi yakwanakenamu nshidi.

Nsañu Yayiwahi Yahoshaña hadi Yesu Yalema nankashi

18, 19. (a) Pawulu waswejeli kukonkomwena hansañwinyi yayiwahi yayeni mumukanda waAroma? (b) Chumanyi chitwatela kwiluka, hakwila nawu tukatambwili nkisu yikekala muWanta?

18 Munateli kuhosha nenu, “Mwalala iyi hinsañu yayiwahi!” Eñañi, ichi chinatwanukishi nsañu yayiwahi yayeni yashimwiniyi Pawulu mumukanda waAroma. Neyi chitwashimuna dehi, Pawulu wasonekeli nindi: “Hinatiyaña nsonyi yansañu yayiwahuku; diyi ñovu yaNzambi yakwamwina nachu.”—Rom. 1:15, 16.

19 Iyi nsañu yayiwahi yahoshaña hamudimu wazatañayi Yesu hakushikija mwaya kukeña kwaNzambi. Pawulu watalilaña “hefuku damba kasompeshayi Nzambi naYesu kristu yuma yawantu yakujinda, mwaya nsañu yayiwahi.” (Rom. 2:16) Hakuhosha awa mazu, hasekesheleña ‘wanta waKristu naNzambuku’ hela yuma yakakoñayi Nzambi kuhitila muniwu Wantaku. (Efwes. 5:5) Ilaña washimwini nindi hakwila nawu twakahandi nakudiluñisha nkisu yakekala muWanta waNzambi, twatela kwiluka (1) netu twekala akwanshidi kumesu aNzambi nawa (2) twatela kukuhwelela mudi Yesu Kristu hakwila nawu akatwanakeni nshidi jetu. Neyi muntu yeluka nawa yeteja iyi yikuma yiyedi yinakundami kukukeña kwaNzambi nikwiluka kuchiñeja kwakuwahi kudi kumbidi, natela kuhosha nindi, “Mwalala iyi hinsañu yayiwahi!”

20, 21. Mumudimu wakushimwina, muloñadi chitwatela kwanukaña nsañu yayiwahi yakonkomwenawu mumukanda waAroma, nawa yumanyi yayiwahi yikufumamu?

20 Hakushimwina mudimu wetu wawakwaKristu twatela kwanukaña iyi nsañu yayiwahi yayeni. Hakuhosha hadi Yesu, Pawulu wazatishili mazu aIsaya akwila nawu: “Muntu wukumukuhwelela hiyakamutiyisha nsonyuku.” (Rom. 10:11; Isa. 28:16) Nsañu yalema yahoshaña hadi Yesu ayiluka kudi antu eluka chahosha Bayibolu kutalisha hanshidi. Ilaña antu amakwawu, iyi nsañu kanda ayitiyeñahu dehi, hiyayilukaku, nawa muchisemwa chawu kanda ayitiyeñahu dehi. Antu amuchidawa chatachikawu kumukuhwelela Nzambi nikukuhwelela Nsona, twatela kuyilumbulwila mudimu wazatañayi Yesu. Chibaaba chinalondeluhu chikalumbulula kapetulu 5 kamukanda waAroma chikahoshaña nankashi haniyi nsañu yayiwahi yayeni. Ichi chibaaba chinateli kuyikwasha nankashi mumudimu wenu wakushimwina.

21 Chatuzañaleshaña nankashi hakukwasha antu akweti nyichima yayiwahi kulonda eluki nsañu yayiwahi yashimunawu mukufuntila funtilahu mumukanda waAroma, nsañu yayiwahi “diyi ñovu yaNzambi yakwamwina nachu antu ejima akukuhwelela.” (Rom. 1:16) Henohu kanda atusomweni, tukumona antu chakwitejañawu mazu aPawulu azatishiliyi hamukanda Aroma 10:15 akwila nawu: “O chiyasweja lubanji hamapidi nyendu yamuntu wukuleta nsañu yayiwahi!”—Isa. 52:7.

[Tumazu twaheshina]

^ Mazu wowamu ayisoneka nimunyikanda yikwawu yonenewa.—Maku 1:1; Yil. 5:42; 1 Kor. 9:12; Fwi. 1:27.

Munakwanuka?

• Mukanda waAroma wakonkomwenaña hansañwinyi yayiwahi yayeni?

• Chumanyi chitwatela kukwasha antu amakwawu kulonda eluki?

• Indi “nsañu yaKristu yayiwahi” yinateli kutuletela ñahi nkisu niantu amakwawu?

[Malwihu aKuzatisha haKudiza]

[Mazu ekoku adi hefu 8]

Nsañu yayiwahi yakonkomwenawu mumukanda waAroma yashimunaña nimudimu walema wazatañayi Yesu mukukeña kwaNzambi

[Mwevulu wudi hefu 9]

Nshidi, diwu wufwayi watama wutwasemukili nawu wonsu wetu