Yang pafundinau anch yidiamu

Yang pafundinau anch yidiamu

Kudi Rusangu Ruwamp Ruswiridinau Antu Awonsu

Kudi Rusangu Ruwamp Ruswiridinau Antu Awonsu

Kudi Rusangu Ruwamp Ruswiridinau Antu Awonsu

“Rusangu ruwamp . . . ridi ukash wa Nzamb wa kuyipandish antu awonsu.” ​—ROM 1:16.

1, 2. Ov, mulong wak ulejen “rusangu ruwamp ra want,” ni pa yom ik ukata kukasikeshin?

 ‘NIKWET musangar wa kulejan rusangu ruwamp dichuku ni dichuku.’ Pamwing ap wisambidin kal ap kutongijokin pa musangar winou. Piudia Kaman wa Yehova wipanina kal, wij anch kulejan “rusangu ruwamp ra want” kudi kwa usey nakash. Ukutwish kuchirikin pakad kutang uprofet wa Yesu piur pa mulong wak tukat kulejan.​—Mat. 24:14.

2 Mu kulejan “rusangu ruwamp ra want,” udandamedin kusal mudimu wasambishay Yesu. (Tang Luka 4:43.) Pamwing ap mutu wa mulong ukata kwisambin udi anch piswimp ap Nzamb ukez kupwish milong ya antu. Nich “mar makash,” ndiy ukez kushesh relijon wa makasu ni kudiosh uyimp pa divu. (Mat. 24:21, TMK) Ukutwish kuman pamwing ap anch Want wa Nzamb ukez kutenchik Paradis pa divu chawiy lel chisambu ni musangar ukez kupandakan. Chawiy lel, “rusangu ruwamp ra want” ridi chikunku cha ‘rusangu ruwamp ralejanau kand kurutu kudi Aburaham anch: Nzamb ukez kayiyukish antu a michid yikwau yawonsu kudi ey.’​—Gal. 3:8.

3. Ov, mulong wak tukutwish kulond anch kambuy Paul wakasikeshina piur pa rusangu ruwamp mu mukand wa in Rom?

3 Pakwez, ov, tukutwish anch twashinshikidinap nakash pa yom ya usey ya rusangu ruwamp yiswiridinau antu? Mu mukand wayifundinay in Rom, kambuy Paul wasadina dizu “want” kapamp kamwing kusu, pakwez wasadina dizu “rusangu ruwamp” tupamp 12. (Tang Rom 14:17.) Ov, yom ik ya rusangu ruwamp yisambinay Paul yisu yivud mu mukand winou? Ov, mulong wak rusangu ruwamp ridi ra usey pakampwil? Ni mulong wak tufanyidin kudandamen kulam chinech mu manangu pitukata kulejan “rusangu ruwamp ra Nzamb” kudi antu adia mu teritwar wetu?​—Mar. 1:14; Rom 15:16; 1 Tes. 2:2.

Ov, Chom ik Chaswiridinau in Rom

4. Pamukasau kapamp ka kusambish mu Rom, ov, Paul walejana pa yom ik?

4 Chidi cha ukwash kutongin pa mitu ya milong yisambinay Paul pamukasau kapamp ka kusambish mu Rom. Tutangin anch pamwendilau kudi in Yuda avud, ndiy ‘wayirumburila rusangu rend ra (1) want wa Nzamb ni wayikasikesha chakwel itiyija piur pa (2) Yesu.’ Ov, kwading chibudikin ik? “Antu amwing akarumuna yitongijok yau mulong wa mazu mend, pakwez antu akwau alika kwau kwitiyij.” Kupwa, Paul ‘wayakang antu awonsu ezanga ni kumutal warumburila mazu ma (1) want wa Nzamb, kudi awiy ni walejana kand yom piur pa (2) Nsalejetu Yesu Kristu.’ (Mid. 28:17, 23-31) Chimeken patok anch, Paul watongina nakash pa Want wa Nzamb. Pakwez, ndiy wisambina kand pa chom ik? Ndiy wisambina pa chom chimwing cha usey nakash mu Want​—mudimu wa Yesu mu rutong ra Nzamb.

5. Ov, kuswir ik kwakin kwalejanay Paul mu mukand wa in Rom?

5 Antu awonsu afanyidin kwijik piur pa Yesu ni kutek ritiy mudiay ndiy. Mu mukand wa in Rom, Paul wisambina pa maswir minam. Cha kusambish, ndiy wafunda anch “Am nikat kumusadil Nzamb nich muchim wam wawonsu, nikat kurumburil rusangu ruwamp ra Mwanend.” Kupwa kand anch: “Rusangu ruwamp kirinkwatishilap usany, mulong ridi ukash wa Nzamb wa kuyipandish antu awonsu amwitiyijina Yesu.” Kupwa ndiy wisambidina piur pa dichuku “dikez karumburishau ujindj wa antu kudi Nzamb mu Yesu Kristu, mudi munikata kurumburil mu rusangu ruwamp.” Walejana chikwau kand anch: “Narumburilanga yom yawonsu ya Rusangu Ruwamp rilondila mulong wa Kristu pinatambitambanga kusambishil ku Yerusalem, djat ni kwin ngand ya Iliri. * (Rom 1:9, 16; 2:16; 15:19) Mulong wak utongin anch Paul walejana piur pa Yesu Kristu kudi in Rom?

6, 7. Ov, chom ik tukutwisha kulond piur pa disambishil dia chikumangen cha in Rom ni pa antu adinga mwinimwa?

6 Twijap mutapu chasambisha chikumangen cha in Rom. Ov, in Yuda ap akamichid adingaku pa Pentekot mu muvu wa 33 C.C. achirika ku Rom mudi in Kristu? (Mid. 2:10) Ap in Kristu in kwisak ni in kwendangan, ov, awiy apalangesha uyakin mu Rom? Chikalap nchik mwamu, pa chisu chafunday Paul mukand winou, mu muvu wa 56 C.C., chikumangen ading achitenchikin kal. (Rom 1:8) Ov, mu chikumangen chinech mwading antu a mutapu ik?

7 Antu amwing ading in Yuda. Paul wayilangwisha Andronikus nenday Junias anch “anamakwam,” chirumburikina anch anamakwend ading ambay nend in Yuda. Akila mwin kusal antent ni mukajend Prisila, ading niyawiy in Yuda. (Rom 4:1; 9:3, 4; 16:3, 7; Mid. 18:2) Pakwez akadivar avud ni anambaz alangwishau kudi Paul ading pamwing ap akamichid. Chitwishikin kulond anch amwing ading “mu chikumbu cha Kaisar,” chirumburikina pamwing ap anch atushalapol a Kaisar ap antu a mudimu.​—Fil. 4:22, TMK; Rom 1:6; 11:13.

8. Ov, yikokujol ik yarishau nich antu adinga mu Rom?

8 Mwin Kristu mwawonsu wadinga mu Rom warisha nich chikokujol chikash chitukasikeshin kand muntu ni muntu pakach petu. Paul ulejen chinech anch: “Antu awonsu asala yitil, kawanyidinap ku uyaj wa Nzamb.” (Rom 3:23, TMK) Chimeken patok anch antu awonsu afundilay Paul aswiridina kwitiyij anch ading akayitil ni afanyidina kutek ritiy mwi njil yisadidinay Nzamb mulong wa kuwanyish maswir minam.

Antu Afanyidin Kwitiyij Anch Adi Akayitil

9. Paul wapwitina manangu pa chibudikin ik cha rusangu ruwamp?

9 Pakusambish mu mukand wa in Rom, Paul wisambina piur pa chibudikin chiwamp chafanyidina kwez kusutil ku rusangu ruwamp ndiy wadandamena kulond anch: “Rusangu ruwamp kirinkwatishilap usany, mulong ridi ukash wa Nzamb wa kuyipandish antu awonsu, pakusambish in Yuda, chad ni antu a michid yikwau.” Mwaning, chading chitwishikin kupand. Pakwez, ritiy rading ra usey, kwambatan nich uyakin ukash walejanau mu Abakuk 2:4 anch: “In kutentam​—akez kapand mulong wa ritiy rau.” (Rom 1:16, 17; Gal. 3:11; Heb. 10:38) Pakwez mutapu ik ukwatijadina rusangu ruwamp, riner rikutwisha kulet dipandish, nich uyakin wakwel anch “antu awonsu asala yitil”?

10, 11. Ov, mulong wak chitongijok chidia mu Rom 3:23 chidiap cha kushimok kudi antu amwing pakwez chiyishimokishin antu akwau?

10 Kurutu kwa muntu kukudish ritiy rikata kupandish mwom, ndiy ufanyidin kwitiyij anch udi mukayitil. Chitongijok cha kwikal mwamu chikutwishap kuyishimokish antu akudishina kal ritiy rau mudiay Nzamb ni ija malejan mamwing ma Bibil. (Tang Mulej 7:20.) Itiyija ap idjidjeka, ij mu chilik kanang kurumburik kwa yom yalonday Paul anch: “Antu awonsu asala yitil.” (Rom 3:23) Chikwau kand, pitukata kulejan, tukutwish kutan antu avud akad kwijik kurumburik kwa dizu dined.

11 Mu jingand jimwing, antu avud kapamap nich chitongijok chakwel anch avadika nich chitil, ap anch aswana chitil. Pakwez, awiy akutwish kujingunin anch akat kurumbuk, akwet yaku yiyimp, ni akutwish kusal yom yiyimp. Ni amen anch antu akwau adi niyawiy mu mwikadil wa chilik chimwing. Chikwau kand, pamenau mikadil yiney, kakutwishap kwijik chakin kamu mulong wak awiy ni antu akwau adi mwamu. Chawiy lel, mu jindim jimwing anch walond anch muntu udi mukayitil, antu akwau akutwish kuman anch wamwel kal anch udi mwin kujip yijil ap ukata kujiril yijil yimwing. Chakin kamu, mutu wapamina mu mashakamin mudi minam kakutwishap kwitiyij anch amwinend udi mukayitil mudi mwasotay kulond Paul.

12. Ov, mulong wak antu avud kakatap kwitiyij anch etwawonsu tudi akayitil?

12 Ap mu jingand ja Kristendom, antu avud kakatap kwitiyij chitongijok cha kwikal akayitil. Mulong wak? Ap anch akat kuya ku egliz yisu yimwing, awiy amening anch rusangu ra Adam nenday Ev ridia mu Bibil ridi kwau ringany. Akwau ayila ni kupam mwi ndond yakad kumwifukwil Nzamb. Awiy akat kulik kwitiyij anch Nzamb udiaku, pakwez kijap anch kudi Muntu Udia Piur Nakash uyinkishin antu yijil ni kuburen kuziyil ku yijil yiney kutwadin ku chitil. Antu inay adi mudi antu a mu mivu chitot ya kusambish isambinay Paul anch ading ‘akad ruchingej’ ni ‘akad kand Nzamb.’​—Efes 2:12.

13, 14. (a) Ov, diyingish ik dimwing disadil anch antu alikina kumwitiyij Nzamb ni chitil akwetap pakwiyingishin? (b) Ov, kwisu kwayitwala antu avud yitiyij yiney?

13 Mu mukand wend wayifundinay in Rom, Paul wamekesha mayingish maad piur pa mulong wak mikadil yiney yikutwishap kwiyepin​—pa chisu chinicha, bwat nlel unou. Diyingish dia kusambish didi anch chitangil amwinend upanin uman wa kwikalaku kwa Sakatang. (Tang Rom 1:19, 20.) Chinech chambaten nich chalejanay Paul payifundinay in Hebereu padingay mu Rom anch: “Chikumbu ni chikumbu chikwet muntu wachitunga, pakwez Nzamb udi mwin kutung wa yom yawonsu.” (Heb. 3:4) Chitongijok chinech chilejen anch kudi Sakatang watunga, ap wasala anch diur din diawonsu dikalaku.

14 Chawiy lel, Paul wading mu mashakamin makash pafunday kudi in Rom anch antu awonsu​—kuwejaku kand ni in Isarel a pasak​—ading akat kwifukwil akish akad mwom “akwetap pakwiyingishin.” Chitwishikin kulond chilik chimwing piur pa antu ipana mu yisal ya masandj chinyim ni mutapu mwatenchikay Nzamb mu mutapu wa kusadil mijimbu ya amakundj ni ya amband. (Rom 1:22-27) Pisambinay pa chitongijok chinech, Paul walonda mazu mend mansudiel anch “Ayuda ni Agrek awonsu adi mwishin mwa chitil.”​—Rom 3:9, TMK.

Mwin ‘Kulet Uman’

15. Ov, anany akwet ukaliweny wa kom, nich chibudikin ik?

15 Mukand wa Rom ulejen diyingish dikwau disadil anch antu alika kwitiyij anch adi akayitil ni aswiridin njil ja kudiokal mu uswik winou. Piur pa yijil yapanay Nzamb kudi Isarel wa pasak, Paul wafunda anch: “Antu awonsu asala yitil pijikau yijil akez kayirumburish ku yijil.” (Rom 2:12, TMK) Padandamenay nich chitongijok chend, ndiy walej anch antu inay a michid akad kwijik chijil cha Nzamb pakwez akat ‘kusal ku chaku cha yom ya yijil.’ Ov, mulong wak antu inay akat kulikish kumanijan kwa antu a dijuku dimwing, kujipan, ni wij? Paul wajingunina diyingish dined anch: Akwet kom.​—Tang Rom 2:14, 15.

16. Mulong wak kwikal nich kom kurumburikinap kwipuk chitil?

16 Chikwau kand, wamen kal anch kwikal nich kom kasadil mudi kaman udia mudi muntu chirumburikinap anch muntu winou ukez kulondul wintakel wa kom kend. Chayishikena in Isarel a pasak chimekeshin mwamu. Ap anch in Isarel ading kom kapanau kudi Nzamb ni yijil ya pakampwil ya Nzamb yading yilikishin kwiy ni masandj, pakwez awiy ajirila kom kau ni Chijil cha Yehova. (Rom 2:21-23) Ading antu ayimp kapamp kaad ni ading chakin kamu akayitil, akad kuziyil ku yijil ya Nzamb ni rusot rend. Chinech chayipisha nakash urund wau ni Sakatang wau.​—Lev. 19:11; 20:10; Rom 3:20.

17. Ov, dikasikesh mudi ik tutanina mu mukand wa in Rom?

17 Yom twamena mu mukand wa in Rom ukutwish kumekesh mwikadil wa uyimp mudiau antu, kuwejaku ni etu, kurutu kwa Nzamb. Pakwez, Paul kimedinap pinipa. Pajimbulay mazu ma David mu Kuseng 32:1, 2, kambuy wafunda anch: “Ayuk kwau antu alikishidinau kal kuyip kwau kudi Nzamb, awiy kamu ajimangeshinay kal yitil yau, wayuk kwend muntu wakad kuchindilau yitil yend kudi [Yehova].” (Rom 4:7, 8) Mwaning, Nzamb watenchika mutapu uwamp wa kusadil chakwel alikishina yitil.

Rusangu Ruwamp Rimedina pa Yesu

18, 19. (a) Ov, pa mwikadil ik wa rusangu ruwamp pashinshikinay Paul kudi in Rom? (b) Ov, chom ik tufanyidin kwitiyij chakwel tutambula yiyukish ya Want?

18 Ukutwish kwakul nawamp anch, “Wawiy chakin kamu rusangu ruwamp!” Wawiy kamu, chawiy chituchirishin ku mwikadil wa rusangu ruwamp wisambinay Paul mu mukand wa in Rom. Mudi twisambina, Paul wafunda anch: “Rusangu ruwamp kirinkwatishilap usany, mulong ridi ukash wa Nzamb wa kuyipandish antu awonsu.”​—Rom 1:15, 16.

19 Rusangu ruwamp riner rimedina pa mudimu wa Yesu wa kuwanyish rusot ra Nzamb. Paul wading uchingejin mu machuku ma kurutu, ndiy walonda anch “dichuku dikez karumburishau ujindj wa antu kudi Nzamb mu Yesu Kristu, mudi munikata kurumburil mu rusangu ruwamp.” (Rom 2:16) Pasambishay kulond mwamu, ndiy kapipeshap “want wa Kristu ni Nzamb” ap chikezay kusal Nzamb kusutil ku Want. (Efes 5:5) Pakwez ndiy walejana anch chakwel twikala aom ni tusangera yiyukish yikeza kwikalaku mu Want wa Nzamb, tufanyidin kwijik (1) mwikadil wetu wa ukayitil kurutu kwa Nzamb ni (2) mulong wak tufanyidin kwijidish ritiy mudi Yesu Kristu mulong wa kutambul dilikishin ku yitil yetu. Anch muntu washiken ku kwijik ni ku kwitiyij rusot ra Nzamb ni ku kuman mutapu machuku mend ma kurutu makez kwikal, ukutwish kwikal nich mbil ja kulond anch, “Mwaning, wawiy chakin kamu rusangu ruwamp!”

20, 21. Ov, mulong wak tufanyidin kulam mu manangu rusangu ruwamp risambidinau mu mukand wa in Rom mu mudimu wetu wa kulejan, nich yibudikin ik?

20 Tufanyidin kudandamen kulam mu manangu mwikadil winau wa rusangu ruwamp pitusadina mudimu wetu wa win Kristu. Pisambinay piur pa Yesu, Paul wajimbula mazu ma Isay anch: “Muntu mwawonsu ukumwitiyija ndiy, kakez kovap usany.” (Rom 10:11; Isay 28:16) Uruw wa pa dishin piur pa Yesu ukutwishap kuyishimokish antu ijikina yom yilondinay Bibil piur pa chitil. Pakwez kudi antu akwau uruw winou ukez kwikal usu, chom chimwing chakad kwijik ap chakad kwitiyij mu mashakamin mau. Mulong antu inay akat kumwitiyij Nzamb ni kuchingejin mu Bibil, tufanyidin kuyirumburil mudimu wa Yesu. Mutu wa mulong ulondwilaku ukez kushinshikin mutapu ik shapitre wa 5 wa Rom ulejen mwikadil winou wa rusangu ruwamp. Ukez kuman kand anch dilejan dined dikez kwikal dia usey nakash mu mudimu wey wa kulejan.

21 Tukutambul chakin kamu difut anch twadandamen kuyikwash antu akashinsh chakwel atesha rusangu ruwamp rafundau tupamp tuvud mu mukand wa in Rom, mulong rusangu ruwamp riner “ridi ukash wa Nzamb wa kuyipandish antu awonsu.” (Rom 1:16) Kupwa kwa kutambul difut dined, tukez kuyiman antu akwau akat kwitiyij chovil chalejanay Paul mu in Rom 10:15 anch: “Kushik kwa in kulet jinsangu jiwamp chidi chom chiwamp nakash!”​—Isay 52:7.

[Dizu didia Kwishin kwa paj]

^ par. 5 Mazu ma chilik chimwing mameken kand mu mikand yikwau yapepidilau.​—Mar. 1:1; Mid. 5:42; 1 Kor. 9:12; Fil. 1:27.

Ov, Ukuvurik?

• Ov, mwikadil ik wa rusangu ruwamp ulejenau mu mukand wa in Rom?

• Ov, chom ik tuswiridina mulong wa kuyikwash antu akwau atesha kurumburik?

• Ov, mutapu ik “rusangu ruwamp piur pa Yesu” rikez kutuletin etu ni antu akwau yiyukish?

[Yipul ya Dilejan]

[Dizu dirumburila chipich chidia pa paj wa 16]

Rusangu ruwamp rilejenau mu in Rom risambidin kand mudimu wa usey wa Yesu mu rutong ra Nzamb

[Chipich chidia pa paj wa 17]

Etwawonsu twavadika nich uyimp ukash​—nich chitil!