Loho U Dedoo Ngu U I Gbe U ior Cii Vea Ungwa yô

‘Gadia Loho u Dedoo la ka agee a Aôndo a sha myom.’ —ROM. 1:16.

1, 2. U pasen ior “Loho u Dedoo u tartor” sha ci u nyi, man ka atôakaa a nyi u hembe pasen ve kwagh u tartor la sha mini?

 ‘HANMA iyange yô, ka i doom u pasen loho u dedoo.’ Alaghga tsô u vande ôron imba kwagh ne ken ishima you shin u ôr u due a mi sha zwa. Er u lu civir Yehova sha gbashima yô, u fa er i lu hange hange u a pase “Loho u Dedoo u tartor ne” yô. U fatyô u kimbir kwaghôron u profeti u Yesu yange ôr sha kwagh u loho u dedoo u se pasen la ken ityou.—Mat. 24:14.

² Er u lu pasen “Loho u Dedoo u tartor” ne yô, u ngu zan hemen a kwagh u Yesu yange hii yô. (Ôr Luka 4:43.) A shi nan kpa, môm ken akaa a u hembe pasen ior kwagh sha mi yô, ka kwagh u ica a gba ga tsô Aôndo una wa ave sha akaa a uumace ve lu eren la. Una tim kwaghaôndo u aiegh shi una kar a iferkwagh sha tar kera sha “zegecan” i una va a mi la. (Mat. 24:21) Shi alaghga ka u pase mbagenev kwagh var var wer Tartor u Aôndo ua hide a ver Paradiso shin tar sha er bem man msaanyol vea dumbur yô. Sha mimi yô, “Loho u Dedoo u tartor” la ka vegher u ‘ivangeli i i ôr Aberaham tsuaa ér: Ka ken we man akuraior a sha won cii aa zua a iveren’ la.—Gal. 3:8.

3. Se fatyô u kaan ser apostoli Paulu yange ôr kwagh u loho u dedoo kwa kimbir kimbir ken takerada u Mbaromanu la sha ci u nyi?

³ Nahan kpa, alaghga tsô se mba fe veren ishima sha vegher u vesen u loho u dedoo ne, u i gbe ior vea ungwa la ga shinii? Ken washika u apostoli Paulu nger hen Mbaromanu la, a ter yar tom a ishember i “tartor” la kwa môm tseegh, kpa a gema a ter ishember i “Loho u Dedoo” la kwa 12. (Ôr Mbaromanu 14:17.) Lu vegher u loho u dedoo la u nyi Paulu ter kwa kimbir kimbir ken takerada laa? Vegher u loho u dedoo shon ngu hange hange sha ci u nyi? Shi gba u se lu a mi ken ishima shighe u se pasen ior mba hen haregh wase “Loho u Dedoo u Aôndo” la sha ci u nyi?—Mar. 1:14; Rom. 15:16; 1 Tes. 2:2.

Kwagh u Yange Gba u Ior Mba ken Roma Vea Ungwa La

4. Shighe u i hii wuhen Paulu ken purusu ken Roma la, lu kwagh u nyi a pase kwagh sha mini?

⁴ Aluer se time sha atineakaa a Paulu lam sha mi shighe u i hii wuhen un ken Roma la yô, kwagh ne una lu se a iwasen kpishi. Bibilo kaa ér shighe u Mbayuda mbagenev kpishi za un inya la, a pase ve (1) ‘inja i tartor u Aôndo, lu sendegh a ve sha kwagh u (2) Yesu.’ Ior ungwa loho na la nahan ve er nena? “Mbagenev na  jighjigh sha akaa a i ôr la; kpa mbagenev yô, na jighjigh ga.” Shighe ne kar yô, Paulu ‘lu lumun mba ve lu nyôron her a na cii. A lu ôron kwagh u (1) tartor u Aôndo, a lu tesen akaa a sha (2) Ter Yesu Kristu.’ (Aer. 28:17, 23-31) Kwagh ne tese wang ér Paulu ver ishima sha kwagh u Tartor u Aôndo. Lu nyi igen kpa a ôr var vara? A ôr kwagh u a lu kwagh u vesen sha kwagh u Tartor yô, ka tom u Yesu a lu a mi ken awashima u Aôndo je la.

5. Lu mgbe u hange hange u nyi Paulu pase ken takerada u Mbaromanu?

⁵ Gba u ior cii vea fa kwagh u Yesu shi vea na un jighjigh. Paulu pase kwagh ne ken takerada u Mbaromanu la. Cii man shighe ne yô, a nger kwagh a ôr kwagh u ‘Aôndo u m civir Un ken jijingi wam sha Loho u Dedoo u Wan Na la.’ Shi a kaa ér: “Kunya kôrom sha ci u Loho u Dedoo la ga gadia ka agee a Aôndo a sha myom u yiman hanma or u nan ne jighjigh cii” yô. Shighe kar yô a ôr kwagh a ter shighe u “iyange i Aôndo Una ôr akaa a myer a ken ior la ijir ken Yesu Kristu sha ivangeli yam.” Maa a kaa ér: ‘Hii hen Yerusalem ningir zan zan ar ken Ilirikum m ôr Loho u Dedoo u Kristu m tser.’ * (Rom. 1:9, 16; 2:16; 15:19) U hen wer Paulu yange ôr Mbaromanu kwagh u Yesu Kristu var var sha ci u nyi?

6, 7. Se fatyô u ôron nyi sha kwagh u mhii u tiônnongo u ken Roma man ior mba ve lu ken tiônnongo shon laa?

⁶ Se fa er tiônnongo u ken Roma la yange hii ga. Mbayuda shin mba ve nyôr a nyôr nongo u Mbayuda, mba ve lu ken Yerusalem shighe u Pentekosti u inyom i 33 la yange ve hingir Mbakristu cii ve hide ve yem ken Roma yee? (Aer. 2:10) Shin lu Mbakristu mba eren kpenga man mbazendev samber a mimi ken Roma? A lu nan kpa, shighe u Paulu nger takerada u Mbaromanu, er ken inyom i 56 nahan la, i vande veren tiônnongo la ica i gba. (Rom. 1:8) Ior mba ve lu ken tiônnongo la lu unô ioro?

⁷ Mbagenev ken ve lu Mbayuda. Paulu yange sugh Anderoniku man Yunia, a yila ve ér mba ve lu ‘ityô na,’ nahan kwagh ne tese ér alaghga tsô ve lu Mbayuda imôngo a na. Akula, u yange lu ken Roma eren utenti la, vea kwase na, Priseka, kpa ve lu Mbayuda. (Rom. 4:1; 9:3, 4; 16:3, 7; Aer. 18:2) Kpa alaghga anmgbianev mba nomso man mba kasev mbagenev kpishi, mba Paulu tindi ve a ishughun la ve lu atôatyev. Adooga mbagenev ken a ve lu mba “ken ya u Shisar,” mba alaghga ve lu ikpan i Shisar man mbatomov nav mba kiriki la.—Fil. 4:22; Rom. 1:6; 11:13.

8. Lu zayol u nyi Mbakristu mba ken Roma tagher a mini?

⁸ Hanma Orkristu ken Roma yange nan tagher a zayol u vesen, man kape se kpa se tagher a mi je la. Paulu ôr kwagh u zayol u vesen ne nahan ér: “Ior ca ca ve er isholibo nahan kera mba a iengem i Aôndo ga.” (Rom. 3:23) Nahan tese wang ér mba yange Paulu nger ve washika ne cii, gba u vea fa ér ve mba mbaasorabo shi vea na jighjigh a gbenda u Aôndo ver sha u ve̱ hemba mlu ve u isholibo la kpaa.

Gba u Ior Vea Fa Er Ve Lu Mbaasorabo Yô

9. Lu nyi Paulu tese ér loho u dedoo ua fatyô u erene?

⁹ Ken vegher u mhii u washika u Paulu nger hen Mbaromanu la, a ter kwagh u injaa u una due ken loho u dedoo u a za hemen u pasen la. A kaa ér: ‘Kunya kôrom sha ci u Loho u Dedoo la ga gadia ka agee a Aôndo a sha myom u yiman hanma or u nan ne jighjigh cii, hii sha or u Yuda man shi or u Grika kpaa.’ Sha mimi yô, myom yange lu kwagh u or nana fatyô u zuan a mi yô. Nahan kpa, jighjigh u nan lu kwagh u hange hange, er mimi u injaa u i ter ken Habaku  2:4 la a tese nahan, ér: “Or u perapera yô, ka sha jighjigh u nan man nana lu uma ye.” (Hab. 2:4; Rom. 1:16, 17; Gal. 3:11; Heb. 10:38) Kpa loho u dedoo, u ua fatyô u nan or myom la, gba zua a m-er u “ior ca ca ve er isholibo” la nena?

10, 11. Er nan ve kwagh u i ter ken Mbaromanu 3:23 la a lu kwagh u he hen mbagenev ga, kpa a gem a lu kwagh u he hen mbageneve?

¹⁰ Cii man or a lu a jighjigh u nan u una na nan myom yô, gba u nana lumun ér nan ngu orsholibo. Mba hii yev je ve ne jighjigh a Aôndo shi ve war lun a mkav sha kwagh u Bibilo yô, vea lan er ve lu mbaasorabo ga. (Ôr Orpasenkwagh 7:20.) Vea lumun shin vea ta akperan kpa, ve war kaven inja i mkaanem ma Paulu yange ôr ér: “Ior ca ca ve er isholibo” la. (Rom. 3:23) Nahan kpa, shighe u se lu pasen kwagh yô, alaghga se zua a ior kpishi mba ve kav inja i mkaanem mara ga yô.

¹¹ Ken ityar igen yô, ior kpishi tôô ér i mar ve ken isholibo shin ve ya dyako u isholibo ga, sha ci i tese ve nahan iyev je. Ka mimi, alaghga vea kav ér ve mba eren kwagh sha lan shi mba a anza a á doo ga yô, shi alaghga ve vande eren akaabo agen kpaa. Shi ve nenge er mbagenev kpa ve lu er ve nahan yô. Nahan cii kpa, gbenda u i yese ve la na yô, ve kav er i hii ve ve kua mbagenev ve lu nahan ga. Ken ijô igen yô, aluer u kaa wer ma or nan ngu orsholibo yô, alaghga mbagenev vea hen ér u ngu kaan wer nan ngu iferor shin nan per di atindi agen tsô. Sha kpôô yô, aluer ma or vese hen imba ijiir ne yô, alaghga a taver nan u henen ér nan ngu orsholibo sha gbenda u Paulu lu pasen la.

12. Er nan ve ior kpishi ve ne jighjigh ér ior cii mba mbaasorabo ga?

¹² Ken ityar i Mbakristu Mbaaiev ve lu je kpa, ior kpishi na jighjigh a kwagh u or lun orisholibo la ga. Sha ci u nyi? Ka vea za adua ashighe agen je kpa, ve nenge kwagh u Bibilo i er sha kwagh u Adam man Ifa la ér ka kwaghalôm tsô. Mbagenev vese hen ijiir i i soo kwagh u Aôndo ga yô. Ka ve nyiman ér Aôndo ngu ga, nahan ve kera fa er Uhembansha a we uumace atindi sha kwagh u aeren a wang la ga, shi ve fa er or a kura atindi shon ga ve, a lu isholibo ga. Inja na yô, mba er ior mba sha derianyom u hiihii mba Paulu pase kwagh ve ér ve lu a “ishimaverenkeghen ga” shi ve lu a “Aôndo shin tar kpaa ga” la nahan.—Ef. 2:12.

13, 14. (a) Ka ityôkyaa i môm i nyi i ne ve mba ve ne jighjigh a Aôndo ga shi ve lumun ér isholibo ngi ga la, ve lu a ityôkwagh i ishôôgh ga? (b) M-ban u jighjigh na ior kpishi hingir u eren nyi?

¹³ Ken washika u Paulu nger hen Mbaromanu la, a pase atôakyaa ahar a a ne ve mba ve henen ér Aôndo ngu ga shi ve mba mbaasorabo ga la ve lu a ishô ga, shi nyian kpa amba la a lu a ishô ga yô. Ityôkyaa i hiihii yô, igbetar tese wang er or ngu u nan gbe akaa cii yô. (Ôr Mbaromanu 1:19, 20.) Kwagh ne zua sha kwagh ugen u Paulu yange ôr shighe u lu ken Roma ve nger washika hen Mbaheberu la. A kaa ér: “Hanma ya yô, or maa un a maa, kpa u A maa akaa cii yô, ka Aôndo.” (Heb. 3:4) Kwagh u i ôr heen ne tese ér Orgban nan ngu, u nan gbe sha man tar yô.

¹⁴ Sha nahan yô, Paulu lu a ityôkyaa i vesen i ngeren Mbaromanu washika ér ior cii, kua Mbaiserael mba tsuaa mbara kpaa, mba ve civir ieev mbi mbi lu a uma ga la “mba a ityôkwagh i ishôôgh” ga. Kape mba ve hôngor ayol a ve sha idya, ve undu ieren i sha gbaaôndo i nomso a kasev, kasev a nomso la kpa ve lu a ityôkwagh i ishôôgh ga je la. (Rom. 1:22-27) Paulu maa kure  ikyaa vough nahan ér, ‘Mbayuda kua Mbagrika cii mba sha ikyev i isholibo.’—Rom. 3:9.

‘Orshiada’

15. Ka unô ve lu a imoshima, man imoshima shon ka i na ve er nyi?

¹⁵ Takerada u Mbaromanu pase ityôkyaa igen i i ne ve i gbe u ior vea fa er ve lu mbaasorabo, shi i gbe u a wase ve u duen ker sha yô. Paulu yange nger kwagh sha kwagh u atindi a Aôndo na Mbaiserael mba sha ayange a tsuaa la, kaa ér: “Mba ve er isholibo ve lu a atindi yô, á ôr ve ijir sha tindi.” (Rom. 2:12) A za hemen a mhen na ne sha u tesen ér atôatyev shin akuraior a a fe tindi u Aôndo ga la kpa, ashighe kpishi ka a “eren akaa a sha tindi.” Er nan ve ashighe kpishi atôatyev ne ka a yange mba ve lu ngô môm u yaven a ayolave, shi ve yange iwoor-or man ivi? Paulu pase ityôkyaa i môm ér mba a imoshima.—Ôr Mbaromanu 2:14, 15.

16. Er nan ve u lun a imoshima tseegh la i tese ér or nana palegh isholibo ga?

¹⁶ Nahan cii kpa, alaghga tsô u nenge er u lun a imoshima i eren tom ken or er ka orshiada la tseegh yô, i tese ér or la nana dondo gbendatesen u imoshima i nan la ga yô. Kwagh u er Mbaiserael mba sha ayange a tsuaa la tese ikyav i kwagh ne. Shin er Aôndo na Mbaiserael imoshima kua atindi a a yange iv man idya nahan kpa, ashighe kpishi ve per Tindi u Yehova shi ve dondo imoshima ve ga. (Rom. 2:21-23) Yange ve per tindi kpishi, nahan ve lu mbaasorabo, ve lu kuran atindi a Aôndo ga, shi ve lu eren ishima na kpaa ga. Kwagh ne vihi ikyar i ve ya a Orgban ve la gba ica.—Lev. 19:11; 20:10; Rom. 3:20.

17. Ka ishimataver i nyi se zough a mi ken takerada u Mbaromanu?

¹⁷ Alaghga kwagh u se tim sha mi ken takerada u Mbaromanu ne na yô, ka inja er mlu u uumace cii kua mlu wase kpaa, kôr kunya kpishi sha ishigh ki Uhembansha nahan. Nahan kpa, Paulu ôr kwagh kighir heela ga. Apostoli la ngur ôron mkaanem ma Davidi ma ma lu ken Pasalmi 32:1, 2 la yô, a nger wener: “Saan mba i de ve aferakaa a ve la iyol, shi i cir asorabo a ve kpaa la. Saan or u Ter A kera we isholibo i nan ker ga la iyol.” (Rom. 4:7, 8) Mimi yô, Aôndo er kwagh sha er una de se asorabo, kpa una per atindi na a perapera la ga yô.

Loho u Dedoo Har sha Yesu

18, 19. (a) Lu vegher u loho u dedoo u nyi Paulu hemba ôron kwagh sha mi ken Mbaromanu? (b) Cii man se zua a averen a Tartor yô, kanyi i gbe u se fa?

¹⁸ Alaghga u kaa wer, ‘Loho u sha kwagh u Yesu la, ka loho u dedoo jim jim!’ Sha kpôô yô, loho la ka u dedoo, man kwagh ne hide a vese sha kwagh u vegher u loho u dedoo u Paulu pase kwagh na wang ken takerada u Mbaromanu la. Er i vande teren nahan, Paulu nger wener: “Kunya kôrom sha ci u Loho u Dedoo la ga gadia ka agee a Aôndo a sha myom.” (Rom. 1:15, 16)

¹⁹ Loho u dedoo la yange har sha tom u Yesu a lu a mi u eren sha u kuren awashima u Aôndo la. Paulu yange lu veren ashe a “iyange i Aôndo Una ôr akaa a myer a ken ior la ijir ken Yesu Kristu sha ivangeli” la. (Rom. 2:16) Mkaanem nam mara tese ér yange lu panden lahan a laha “tartor u Kristu man u Aôndo” shin kwagh u Aôndo una er sha ikyev i Tartor la kpaa ga. (Ef. 5:5) Kpa lu tesen ér aluer se soo u lun uma shi zuan a averen Tartor u Aôndo ua va a mi la yô, gba u se fa er (1) hen Aôndo yô, se lu mbaasorabo yô, man (2) er i hii ve i gbe u se na Yesu Kristu jighjigh sha er a de se asorabo ase yô. Zum u or nan fe shi nan lumun a awashima u Aôndo sha igbenda ne shi nan nenge er kwagh ne a ne nan ishimaverenkeghen yô, nana fatyô  u kaan vough nahan ér, ‘Mimi yô, kwagh la ka loho u dedoo jim jim!’

20, 21. Shighe u se pasen kwagh yô, er nan i gbe u se umbur loho u dedoo u i er kwagh u ú kimbir kimbir ken takerada u Mbaromanu la, man kanyi ia due ken kwagh ne?

²⁰ Gba u se lu a vegher u loho u dedoo ne ken ishima er se lu eren tom wase u Mbakristu ne. Paulu yange kimbir ôron mkaanem ma Yesaia ôr sha kwagh u Yesu yô, kaa ér: “Hanma or u nan ne Un jighjigh yô, nana va ahenge ga.” (Rom. 10:11; Yes. 28:16) Mba ve war fan kwagh u Bibilo i er sha kwagh u isholibo la yô, alaghga loho u sha kwagh u Yesu la ua lu ve kwagh u he ga. Kpa mbagenev di yô, loho ne ua lu ve kwagh u he, u ve lu a mfe sha mi ga, shi ior kpishi ken adini ve ve ne jighjigh a mi ga yô. Aluer ambaaior ne va na Aôndo jighjigh kua Ruamabera yô, a gba u se pase ve tom u Yesu a lu a mi la. Ngeren u dondon ne una tese er Mbaromanu ityough 5 a te iwanger sha vegher u loho u dedoo la yô. Alaghga kwaghhenen la una lu u a iwasen ken tom wou u pasen kwagh la.

²¹ Aluer se wase mbaasemaamimi ve kav loho u dedoo u i ter kwagh u ú kimbir kimbir ken takerada u Mbaromanu la yô, se zua a mtsera. Ka loho u dedoo la u “[lu] agee a Aôndo a sha myom u yiman hanma or u nan ne jighjigh cii” ye. (Rom. 1:16) Dugh mtsera u se zua a mi la kera yô, shi se nenge er mbagenev vea lumun a mkaanem ma Yesaia ma Paulu nger ken Mbaromanu 10:15, ma ma kaa ér: “Angahar a mbayôôn loho u akaadoon la a doo tsô!” la.—Rom. 10:15; Yes. 52:7.

[Ngeren u shin kpe]

Baver We Kpa?

• Ka vegher u loho u dedoo u̱ nyi takerada u Mbaromanu u er kwagh u sha mi kimbir kimbiri?

• Ka kwagh u mimi u nyi i gbe u se wase mbagenev vea kava?

• “Loho u dedoo u Kristu” la ua va se man mbagenev a averen nena?

[Mbampin mba ngeren u henen]

[Mkaanem ma sha peeji 8]

Loho u dedoo u i er kwagh u ú kimbir kimbir ken Mbaromanu la yange u har sha tom u hange hange u Yesu a lu eren sha u kuren awashima u Aôndo la.

[Foto u sha peeji 9]

I mar se cii a mshi u vihin tsung, ka isholibo je la